سويلەم مۇشەلەرى
قازاق ءتىلى. 3 - سىنىپ
تاقىرىبى: سويلەم مۇشەلەرى
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلارعا سويلەم مۇشەلەرى تۋرالى توپتاستىرىلعان ۇعىم قالىپتاستىرۋعا مۇمكىندىك تۋعىزۋ؛ وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتىمەن جۇمىس ىستەۋ ارقىلى تەوريالىق ويلاۋىن، اۋىزشا سويلەۋ ءتىلىن دامىتۋ؛ دوستىققا، ۇيىمشىلدىققا، ادامگەرشىلىككە باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: كورنەكىلىك، سۇراق - جاۋاپ، يندۋكسيا، دەدۋكسيا، تالداۋ، جيناقتاۋ، توپتاۋ، رەفلەكسيا.
ساباقتىڭ كورنەكىلىكتەرى: جەكە سۋرەتتەر، تىرەك - سىزبا، ويىن قۇرالدارى.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: ساباققا دايارلىق.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ: 11 - جاتتىعۋ. سۇراقتارعا جاۋاپ جازۋ. بالالاردىڭ سويلەمدەرىن وقۋى، تالداۋى.
ءىىى. جان - جاقتى بىلىمدەرىن تەكسەرۋ
- سويلەم دەگەنىمىز نە؟
- ونىڭ قانداي تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟
- سويلەمدەردىڭ سوڭىنا قانداي تىنىس بەلگىلەر قويىلادى؟
- كورنەكىلىكتەردى پايدالانا وتىرىپ اۋىزشا بەرىلگەن سوزدەردى قاتىستىرىپ سويلەمدەر قۇراستىرۋ. 1. اۋامەن، دەم، ءبىز، الامىز. 2. اۋا، دەنساۋلىققا، تازا، پايدالى وتە. 3. ءۇيدىڭ، تازا، اۋاسىن، ءار ۋاقىتتا، ساقتاڭدار.
ءۇ. جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ.
گرامماتيكالىق تىلدىك جاتتىعۋلار:
14 - جاتتىعۋدا س. تورايعىروۆتىڭ
" اسىل ءسوزدى ىزدەسەڭ،
ابايدى وقى، ەرىنبە.
ادامدىقتى ىزدەسەڭ،
جاتتاپ، توقى كوڭىلگە"
ولەڭدى ءتۇسىنىپ، مانەرلەپ وقۋ، ولەڭدەگى ءاربىر سوزگە سۇراقتار قويىلادى
داپتەرمەن جۇمىس.
كوركەم جازۋ. 15 - جاتتىعۋداعى سويلەمدەردى كوشىرىپ جازۋ.
شەكاراشىلار دەپ كىمدەردى ايتامىز؟ ولاردىڭ ءبىز ءۇشىن قانداي ماڭىزدىلىعى بار؟ سەندەر دە شەكاراشىلار بولعىلارىڭ كەلەدى؟ نەلىكتەن؟ ماتىندەگى ءاربىر ءسوزدىڭ ۇستىنە ءتيىستى سۇراعىن قويۋ.
"قانە ويلانىپ كورەلىك " پروبلەمالىق سۇراعى
- قالاي ويلايسىڭدار، سويلەمدەگى قانداي سوزدەر ناقتى سۇراققا جاۋاپ بەرەدى ەكەن؟
- "سويلەمدەگى تولىق ماعىنالى سوزدەر عانا ناقتى سۇراققا جاۋاپ بەرەدى".
ەرەجەمەن جۇمىس:
" ولاي بولسا، سويلەم قۇرامىنداعى ناقتى سۇراققا جاۋاپ بەرىپ تۇرعان تولىق ماعىنالى سوزدەردى سويلەم مۇشەلەرى دەيمىز." ەرەجەنى وقۋ، تالداۋ، ەستە ساقتاۋ.
وقۋلىقپەن جۇمىس.
16 - جاتتىعۋداعى ەكى سوزدەن قۇرالعان سويلەمدەردى تولىقتىرىپ جازۋ. اسقار اتپەن كەلدى. دانا دوپ وينادى. قويلار ورىستە جايىلدى. قۇلىن سۋ ءىشتى. قىزدار گۇل تەردى.
17 - جاتتىعۋدا "مالىك عابدۋللين عالىم. ۇلى وتان سوعىسىنا قاتىستى. ءوزىنىڭ ەرلىگىمەن ەرەكشەلەندى. وعان باتىر اتاعى بەرىلدى. سوعىستان سوڭ ول حالقىنا ادال قىزمەت ەتتى." ءماتىندى وقۋ، ءتۇسىندىرۋ، كوركەم ەتىپ كوشىرىپ جازۋ. ءار سويلەمدە نەشە سويلەم مۇشەسى بار؟ ءار سويلەمدەگى ءسوز سانى مەن سويلەم مۇشەلەرىنىڭ سانى بىردەي بولىپ كەلمەيتىنىن اڭعارتۋ.
" كەل، ماقال قۇراستىرايىق" ويىنى.
ويىننىڭ شارتى: ءۇش توپقا ءبولىنىپ، ءار توپ وزدەرىنە بەرىلگەن سوزدەردەن ماقال قۇراستىرىپ جازادى. قاي توپ ءبىرىنشى جانە دۇرىس ورىنداسا، سول توپ جەڭىمپاز اتانادى.
1. اسىرايدى، تىگىنشى، ينەسى.
2. شاكىرت، وزار، ۇستازدان.
3. جان، جاقسى، سەمىرەر، سوزگە.
جۇمباقپەن جۇمىس.
18 - جاتتىعۋ جۇمباقتى وقىپ، ماعىناسىنا قاراي، سۋرەتكە قاراپ جۇمباقتىڭ شەشۋىن تابۋ. العاشقى سويلەمدە نەشە سويلەم مۇشەسى بار؟ ەكىنشى سويلەمدە شە؟
ءۇى. رەفلەكسيا: «ءبىلىمدى تىزبەك» ويىنىن ويناتۋ. ويىننىڭ شارتى: وقۋشىلارعا ۆاگوندارى جوق تەپلوۆوزدىڭ سۋرەتى كورسەتىلەدى. وسى تەپلوۆوزدىڭ ۆاگوندارى سەندەردىڭ سويلەم مۇشەلەرى تۋرالى بىلەتىن دەرەكتەرىڭمەن سايكەس كەلەدى. كىم سويلەم مۇشەلەرى تۋرالى مالىمەتتى كوپ بىلسە، سونىڭ تىركەۋ ۆاگوندارى دا كوپ بولادى. ءار مالىمەت شارتتى تۇردە ءبىر ۆاگونعا تەڭ دەپ ەسەپتەلەدى دەگەن سوزدەرمەن وقۋشىلارعا تاپسىرما بەرىلىپ، ويىندى باستاۋ. بەلگىلى ءبىر ۋاقىتتان سوڭ توقتاتىلىپ، ۆاگونداعى مالىمەتتەر ورتاعا سالىنىپ، جەڭىمپازدى انىقتاۋ.
ءۇىى. قورىتىندىلاۋ: تولىقتىرۋ تەستى
تومەندەگى ەرەجەنى تولىقتىر: - سويلەم مۇشەلەرى دەگەنىمىز نە؟ "ءوزىن - ءوزى باعالاۋ " پاراعى بويىنشا وقۋشىلار (ءوز بىلىمدەرىن ءاربىر بەرىلگەن تاپسىرماعا ۇپاي قويۋ ارقىلى) ءوزىن - ءوزى باعالايدى.
ءۇىىى. ۇيگە تاپسىرما
ءىح. وقۋشىلاردى باعالاۋ
تاقىرىبى: سويلەم مۇشەلەرى
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلارعا سويلەم مۇشەلەرى تۋرالى توپتاستىرىلعان ۇعىم قالىپتاستىرۋعا مۇمكىندىك تۋعىزۋ؛ وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتىمەن جۇمىس ىستەۋ ارقىلى تەوريالىق ويلاۋىن، اۋىزشا سويلەۋ ءتىلىن دامىتۋ؛ دوستىققا، ۇيىمشىلدىققا، ادامگەرشىلىككە باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: كورنەكىلىك، سۇراق - جاۋاپ، يندۋكسيا، دەدۋكسيا، تالداۋ، جيناقتاۋ، توپتاۋ، رەفلەكسيا.
ساباقتىڭ كورنەكىلىكتەرى: جەكە سۋرەتتەر، تىرەك - سىزبا، ويىن قۇرالدارى.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: ساباققا دايارلىق.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ: 11 - جاتتىعۋ. سۇراقتارعا جاۋاپ جازۋ. بالالاردىڭ سويلەمدەرىن وقۋى، تالداۋى.
ءىىى. جان - جاقتى بىلىمدەرىن تەكسەرۋ
- سويلەم دەگەنىمىز نە؟
- ونىڭ قانداي تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟
- سويلەمدەردىڭ سوڭىنا قانداي تىنىس بەلگىلەر قويىلادى؟
- كورنەكىلىكتەردى پايدالانا وتىرىپ اۋىزشا بەرىلگەن سوزدەردى قاتىستىرىپ سويلەمدەر قۇراستىرۋ. 1. اۋامەن، دەم، ءبىز، الامىز. 2. اۋا، دەنساۋلىققا، تازا، پايدالى وتە. 3. ءۇيدىڭ، تازا، اۋاسىن، ءار ۋاقىتتا، ساقتاڭدار.
ءۇ. جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ.
گرامماتيكالىق تىلدىك جاتتىعۋلار:
14 - جاتتىعۋدا س. تورايعىروۆتىڭ
" اسىل ءسوزدى ىزدەسەڭ،
ابايدى وقى، ەرىنبە.
ادامدىقتى ىزدەسەڭ،
جاتتاپ، توقى كوڭىلگە"
ولەڭدى ءتۇسىنىپ، مانەرلەپ وقۋ، ولەڭدەگى ءاربىر سوزگە سۇراقتار قويىلادى
داپتەرمەن جۇمىس.
كوركەم جازۋ. 15 - جاتتىعۋداعى سويلەمدەردى كوشىرىپ جازۋ.
شەكاراشىلار دەپ كىمدەردى ايتامىز؟ ولاردىڭ ءبىز ءۇشىن قانداي ماڭىزدىلىعى بار؟ سەندەر دە شەكاراشىلار بولعىلارىڭ كەلەدى؟ نەلىكتەن؟ ماتىندەگى ءاربىر ءسوزدىڭ ۇستىنە ءتيىستى سۇراعىن قويۋ.
"قانە ويلانىپ كورەلىك " پروبلەمالىق سۇراعى
- قالاي ويلايسىڭدار، سويلەمدەگى قانداي سوزدەر ناقتى سۇراققا جاۋاپ بەرەدى ەكەن؟
- "سويلەمدەگى تولىق ماعىنالى سوزدەر عانا ناقتى سۇراققا جاۋاپ بەرەدى".
ەرەجەمەن جۇمىس:
" ولاي بولسا، سويلەم قۇرامىنداعى ناقتى سۇراققا جاۋاپ بەرىپ تۇرعان تولىق ماعىنالى سوزدەردى سويلەم مۇشەلەرى دەيمىز." ەرەجەنى وقۋ، تالداۋ، ەستە ساقتاۋ.
وقۋلىقپەن جۇمىس.
16 - جاتتىعۋداعى ەكى سوزدەن قۇرالعان سويلەمدەردى تولىقتىرىپ جازۋ. اسقار اتپەن كەلدى. دانا دوپ وينادى. قويلار ورىستە جايىلدى. قۇلىن سۋ ءىشتى. قىزدار گۇل تەردى.
17 - جاتتىعۋدا "مالىك عابدۋللين عالىم. ۇلى وتان سوعىسىنا قاتىستى. ءوزىنىڭ ەرلىگىمەن ەرەكشەلەندى. وعان باتىر اتاعى بەرىلدى. سوعىستان سوڭ ول حالقىنا ادال قىزمەت ەتتى." ءماتىندى وقۋ، ءتۇسىندىرۋ، كوركەم ەتىپ كوشىرىپ جازۋ. ءار سويلەمدە نەشە سويلەم مۇشەسى بار؟ ءار سويلەمدەگى ءسوز سانى مەن سويلەم مۇشەلەرىنىڭ سانى بىردەي بولىپ كەلمەيتىنىن اڭعارتۋ.
" كەل، ماقال قۇراستىرايىق" ويىنى.
ويىننىڭ شارتى: ءۇش توپقا ءبولىنىپ، ءار توپ وزدەرىنە بەرىلگەن سوزدەردەن ماقال قۇراستىرىپ جازادى. قاي توپ ءبىرىنشى جانە دۇرىس ورىنداسا، سول توپ جەڭىمپاز اتانادى.
1. اسىرايدى، تىگىنشى، ينەسى.
2. شاكىرت، وزار، ۇستازدان.
3. جان، جاقسى، سەمىرەر، سوزگە.
جۇمباقپەن جۇمىس.
18 - جاتتىعۋ جۇمباقتى وقىپ، ماعىناسىنا قاراي، سۋرەتكە قاراپ جۇمباقتىڭ شەشۋىن تابۋ. العاشقى سويلەمدە نەشە سويلەم مۇشەسى بار؟ ەكىنشى سويلەمدە شە؟
ءۇى. رەفلەكسيا: «ءبىلىمدى تىزبەك» ويىنىن ويناتۋ. ويىننىڭ شارتى: وقۋشىلارعا ۆاگوندارى جوق تەپلوۆوزدىڭ سۋرەتى كورسەتىلەدى. وسى تەپلوۆوزدىڭ ۆاگوندارى سەندەردىڭ سويلەم مۇشەلەرى تۋرالى بىلەتىن دەرەكتەرىڭمەن سايكەس كەلەدى. كىم سويلەم مۇشەلەرى تۋرالى مالىمەتتى كوپ بىلسە، سونىڭ تىركەۋ ۆاگوندارى دا كوپ بولادى. ءار مالىمەت شارتتى تۇردە ءبىر ۆاگونعا تەڭ دەپ ەسەپتەلەدى دەگەن سوزدەرمەن وقۋشىلارعا تاپسىرما بەرىلىپ، ويىندى باستاۋ. بەلگىلى ءبىر ۋاقىتتان سوڭ توقتاتىلىپ، ۆاگونداعى مالىمەتتەر ورتاعا سالىنىپ، جەڭىمپازدى انىقتاۋ.
ءۇىى. قورىتىندىلاۋ: تولىقتىرۋ تەستى
تومەندەگى ەرەجەنى تولىقتىر: - سويلەم مۇشەلەرى دەگەنىمىز نە؟ "ءوزىن - ءوزى باعالاۋ " پاراعى بويىنشا وقۋشىلار (ءوز بىلىمدەرىن ءاربىر بەرىلگەن تاپسىرماعا ۇپاي قويۋ ارقىلى) ءوزىن - ءوزى باعالايدى.
ءۇىىى. ۇيگە تاپسىرما
ءىح. وقۋشىلاردى باعالاۋ
You Might Also Like
-
شىعارماشىلىق تاقىرىبى: «قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى پاندەرى ساباقتارىندا وقۋشىلاردىڭ ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ»
-
ەرەسەك توپتارعا ارنالعان ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ تەحنولوگيالىق كارتاسى
