تابيعاتتى ايالاۋ
تاقىرىبى: «تابيعاتتى ايالاۋ»
(ەكولوگيالىق فورۋمنىڭ ۇگىت بريگاداسىنىڭ سەنارييى)
1. كورىنىس: ساحنادا ءبىر توپ جاستار تابيعات اياسىندا دەم الۋدا. ادامدار تابيعات سارقىلماس قازىنا دەپ ءتۇسىنىپ، ونىڭ قورلارىنا بىرتە – بىرتە زيان كەلتىرە باستايدى.
جاعالاۋىندا وتىرعان جاستار بوساعان ىدىستارىن، تاماقتاردىڭ قالدىقتارىن لاقتىرىپ، سۋ جاعالاۋىنا وسكەن اعاشتاردى شابا باستايدى.
سول ساتتە ءوسىپ تۇرعان اعاشقا ءتىل ءبىتىپ، سويلەي جونەلەدى:
- ەي، ادامزات، ادام بالاسىن دۇنيەگە كەلتىرىپ، بويىنداعى بار ماحاببات مەيىرىمىن، كۇن شۋاعىن جۇرەگىڭىزگە ۇيالاتاتىن اياۋلى انا - تابيعات! تابيعات بۇل ادام بويىنا قۋات، كوڭىلىنە شابىت، سەزىمىنە ءلاززات شاپاعاتىن بەرەتىن سۇلۋلىق پەن اسەمدىك الەمى ەمەس پە؟ قازاقتار - تۋماسىنان تابيعاتتى ءسۇيىپ وسكەن، قورشاعان ورتاعا ۇلكەن ىلتيپاتپەن قاراعان حالىق. ال، سەن بولساڭ سول ادەمىلىكتى جويىپ، حالىق داستۇرىنە قاراما – قايشىلىق كورسەتىپ وتىرسىڭ! ەي، پەندەم ەسىڭدى جي،
اتامەكەن جانعا جايلى سايا باۋ،
ار الدىندا كۇنا بولار تابيعاتتى اياماۋ.
قانىمىزعا سىڭگەن ەكەن سۇتىمەن انانىڭ
تۋعان جەردىڭ تابيعاتىن ايالاۋ.
سۇلۋ دالا، مەنىڭ سۇيگەن ولكەمسىڭ،
جانى جايساڭ جاراتىلعان ەركەمسىڭ.
قانداي جاقسى قازاق بولىپ تۋعانىم،
و، تۋعان جەر، تاماشاسىڭ، كوركەمسىڭ!
تابيعاتتى قورعاۋ ءۇشىن ءبارىمىز كۇرەسەيىك،
ءبىر - ءبىر اعاش جانە گۇل ەگەيىك.
تەككە وتىرماي جاسىمىز بەن كارىمىز،
تازا اۋا ءۇشىن تەرىمىزدى توگەيىك.
ءقادىر تۇتىپ تابيعات قاسيەتىن،
ادىلدىكتىڭ الدىندا باس يەتىن.
“مال قالعانشا اتاڭنان، تال قالسىن” دەپ
بابام ايتقان ورىندى وسيەتىن.
ارالعا دا جان اشىماي قارادىق،
سارقىلمايتىن بايلىققا ونى سانادىق.
تالاي ەلدى اسىراعان ەجەلدەن
ارالدىڭ دا بار بايلىعىن تونادىق
ويلاۋ كەرەك ارال جايىن، ەل جايىن،
پاك تابيعات توزىپ جاتىر جىل سايىن.
ءوزىمىزدى اسىراۋشى تابيعاتتاي انانى
قورعاۋ ءۇشىن ءارقاشاندا تۇر دايىن!
سۇلۋ تابيعاتىمىزدى ايالاي بىلەيىك، تابيعاتتى ءسۇيۋ پارىز، ءسۇيۋ ءۇشىن
قورعاۋ - پارىز. (حورمەن)
2. كورىنىس: ساحناعا وقۋشىلار شىعادى
ا) تابيعات – ول سۋ. سۋدى تىرشىلىك كوزى دەيدى. سۋسىز جەر بەتىندە تىرشىلىكتى ەلەستەتۋ مۇمكىن ەمەس. «سۋلى جەر – نۋلى جەر» دەگەن ماقال بەكەر ايتىلماعان. سۋ – ادام جۇرەگىنە جىر، كوڭىلىنە نۇر، سەزىمىنە گۇل سىيلايتىن بەرەكەلى زات.
سۋ دەگەن تىرشىلىكتىڭ قانى ەمەس پە،
سۋ دەگەن تابيعاتتىڭ جانى ەمەس پە؟
سۋ جوق جەردە ءومىر جوق، ول اقيقات،
كۇمىس سۋ، قارا جەردىڭ ءسانى ەمەس پە؟
ءا) تابيعات – ول توپىراق.
جەر بەتىندەگى تىرشىلىك اتاۋلى قورەكتىك ءناردى توپىراقتان الادى.
توپىراقتان ءومىر ءيسى شىعادى
ونى دەنەڭ ءتيىپ كەتسە ۇعادى.
ەڭبەگىڭدى ەسەسىنەن بەرەتىن،
جاقسىلىق تا توپىراقتان شىعادى.
ب) تابيعات – ول وسىمدىك
وسىمدىك - بۇل جاسىل جەلەك، كوك مايسا قۇراق، قىزىل – جاسىل گۇلدەر. وسىمدىك اشىققاندا تاماق، شولدەگەندە – سۋسىن، ىستىقتا كولەڭكە سايا، سۋىقتا پانا، اۋىرعاندا – ءدارى، رەنجىگەندە قۋانتاتىن تابيعاتتىڭ سۇلۋ كوركى – گۇل. وسىمدىك تازا اۋا، ەلىمىزدىڭ داۋلەتى – جاسىل – جەلەك ورمان.
وسىمدىك ءومىر كىلتى تالاس بارما؟
تىرشىلىك وسىمدىكسىز جاراسقانبا؟
نارلەنىپ نەگىز العان ءتۇرلى دۇنيە،
وسىمدىكتەر تارالعان جەر اناعا!
ۆ) تابيعات – ول جانۋارلار الەمى. جۇگىرگەن اڭ، ۇشقان قۇس، دالا اجارى – اقبوكەن، ءانى مەن ءسانى – بۇلبۇل، سۋ ارۋى - اققۋ تابيعاتىمىزدىڭ ءسانى ەمەس پە؟
تابيعات قىزىعام سەنىڭ سۋرەتىڭە،
باس يەم سەنىڭ قۇدىرەتىڭە.
تۇر اسىڭ كۇللى الەمگە نۇر تاراتىپ،
تۇتقاسى تىرشىلىكتىڭ كۇن بەتىندە.
تابيعاتتا سەزىم بار، قۇلاق تا بار،
رەنجىتسەڭ، كۇرسىنىپ، جىلىپ تا الار.
ايالاساڭ، جانىڭا شۋاق تامار،
قاجىعاندا بويىڭا قۋات بولار
تابيعاتتان ءنار العان عوي جانىمىز،
جەر بەتىنىڭ اجارى ول – ءسانىمىز،
تۋعان ولكە تابيعاتىن ايالاپ،
ۇسىنايىق جۇرەك نۇرىن ءبارىمىز.
تابيعات، سەن – تىرشىلىك، تۇنىپ تۇرعان،
سەن – كۇنسىڭ، كوتەرىلگەن كۇلىپ قىردان،
سەن – كولسىڭ،
سەن – ورمانسىڭ،
سەن – بۇلبۇلسىڭ،
ادامعا سۇلۋلىقتى شىن ۇقتىرعان.
تابيعاتتىڭ تارىلتپايىق.
ءمولدىر كاۋسار تىنىسىن.
پاك تابيعات!
جۇرەگىمنىڭ تامىلجىعان جىرىسىڭ.
ەي، ادامدار!
قالاي عانا قاتىگەزدىك جاسايسىڭ.
ول اناڭ عوي، ال سەن ونىڭ كەنجە ۇلىسىڭ.
و، تابيعات تىرشىلىككە بەسىك بولعان مەكەنىم،
قۇشاعىنان ءنار الىپ، مۇراتىما جەتەمىن.
الاقانمەن ايالايمىن ۇل – قىزىمداي ۇيدەگى،
ازاماتتىق بورىشىم قورعاۋشىڭ بوپ وتەمىن.
حورمەن:!
جۇرەگىمدى تەربەلەگەن ءبىر ارمان بار،
امان بولسىن، اڭدار، قۇستار، ورماندار.
اقىل - ويدى جويۋعا ەمەس ادامدار،
تىرشىلىكتى قورعاۋ ءۇشىن ارناڭدار!
تابيعاتتى ايالايىق، تابيعاتتى قورعايىق!(4 وقۋشى قولدارىنا تابيعاتتى ايالايىق، تابيعاتتى قورعايىق دەگەن ءسوز جازىلعان قاعازداردى جوعارى كوتەرىپ تۇرىپ حورمەن ايتادى )
«ساربازدار» انىمەن «جاسىل ەل ۇيىمىنىڭ ءانى» ورىندالادى:
ءسوزىن جازعان جمۋ - ءدىڭ 3 - ءشى كۋرس ستۋدەنتى: ءامىرجانوۆا مەرۋەرت سابىرجان قىزى
سايدىڭ سەركە تاسىنداي قاتار تىزىلگەن،
بىزگە قاراپ مەكتەپتىڭ ءبارى سۇيسىنگەن.
قورعاشى، ۇلانىم،
تابيعات بەرگەن بىزگە قورلارىن.
اي - حاي تابيعاتىم - اي
جاسىل ەلىم - اي
ماڭگى باقي ءوزىڭدى قورعاپ وتەم - اي!
تابيعاتتى قورعايمىن جىگەر كۇشىممەن،
جاپساربايەۆ ۇلانى قاتار تىزىلگەن.
قورعاشى ۇلانىم،
تابيعات بەرگەن بىزگە قورلارىن.
اي - حاي، تابيعاتىم - اي،
جاسىل ەلىم - اي
ماڭگى باقي ءوزىڭدى، قورعاپ وتەم - اي!
اي - حاي تابيعاتىم - اي
جاسىل ەلىم - اي
ماڭگى باقي ءوزىڭدى قورعاپ وتەم - اي!
تابيعاتتى ايالاۋ ادام تىلەگ، ءى
ازاماتى بولايىق جەردىڭ تىرەگى.
قورعاشى ۇلانىم،
تابيعات بەرگەن بىزگە قورلارىن.
اي - حاي تابيعاتىم - اي
جاسىل ەلىم - اي
ماڭگى باقي ءوزىڭدى قورعاپ وتەم - اي!
بۇگىن بىزگە امانات، وسى تابيعات،
تابيعاتتى ءارقاشان قورعاۋ جاراسادى.
(ەك رەت)
قورعاشى – ۇلانىم
تابيعات بەرگەن بىزگە قورلارىن،
اي - حاي تابيعاتىم - اي
جاسىل ەلىم - اي
ماڭگى باقي ءوزىڭدى، قورعاپ وتەم – اي
پاي - پاي، جاس ۇلاندار - اي
قازاق حالقىم - اي
قورعايىقشى ماڭگىلىك تابيعاتتى - اي
پاي - پاي جاس ۇلاندار - اي
قازاق حالقىم - اي
قورعايىقشى ماڭگىلىك تابيعاتتى - اي!
(ەكولوگيالىق فورۋمنىڭ ۇگىت بريگاداسىنىڭ سەنارييى)
1. كورىنىس: ساحنادا ءبىر توپ جاستار تابيعات اياسىندا دەم الۋدا. ادامدار تابيعات سارقىلماس قازىنا دەپ ءتۇسىنىپ، ونىڭ قورلارىنا بىرتە – بىرتە زيان كەلتىرە باستايدى.
جاعالاۋىندا وتىرعان جاستار بوساعان ىدىستارىن، تاماقتاردىڭ قالدىقتارىن لاقتىرىپ، سۋ جاعالاۋىنا وسكەن اعاشتاردى شابا باستايدى.
سول ساتتە ءوسىپ تۇرعان اعاشقا ءتىل ءبىتىپ، سويلەي جونەلەدى:
- ەي، ادامزات، ادام بالاسىن دۇنيەگە كەلتىرىپ، بويىنداعى بار ماحاببات مەيىرىمىن، كۇن شۋاعىن جۇرەگىڭىزگە ۇيالاتاتىن اياۋلى انا - تابيعات! تابيعات بۇل ادام بويىنا قۋات، كوڭىلىنە شابىت، سەزىمىنە ءلاززات شاپاعاتىن بەرەتىن سۇلۋلىق پەن اسەمدىك الەمى ەمەس پە؟ قازاقتار - تۋماسىنان تابيعاتتى ءسۇيىپ وسكەن، قورشاعان ورتاعا ۇلكەن ىلتيپاتپەن قاراعان حالىق. ال، سەن بولساڭ سول ادەمىلىكتى جويىپ، حالىق داستۇرىنە قاراما – قايشىلىق كورسەتىپ وتىرسىڭ! ەي، پەندەم ەسىڭدى جي،
اتامەكەن جانعا جايلى سايا باۋ،
ار الدىندا كۇنا بولار تابيعاتتى اياماۋ.
قانىمىزعا سىڭگەن ەكەن سۇتىمەن انانىڭ
تۋعان جەردىڭ تابيعاتىن ايالاۋ.
سۇلۋ دالا، مەنىڭ سۇيگەن ولكەمسىڭ،
جانى جايساڭ جاراتىلعان ەركەمسىڭ.
قانداي جاقسى قازاق بولىپ تۋعانىم،
و، تۋعان جەر، تاماشاسىڭ، كوركەمسىڭ!
تابيعاتتى قورعاۋ ءۇشىن ءبارىمىز كۇرەسەيىك،
ءبىر - ءبىر اعاش جانە گۇل ەگەيىك.
تەككە وتىرماي جاسىمىز بەن كارىمىز،
تازا اۋا ءۇشىن تەرىمىزدى توگەيىك.
ءقادىر تۇتىپ تابيعات قاسيەتىن،
ادىلدىكتىڭ الدىندا باس يەتىن.
“مال قالعانشا اتاڭنان، تال قالسىن” دەپ
بابام ايتقان ورىندى وسيەتىن.
ارالعا دا جان اشىماي قارادىق،
سارقىلمايتىن بايلىققا ونى سانادىق.
تالاي ەلدى اسىراعان ەجەلدەن
ارالدىڭ دا بار بايلىعىن تونادىق
ويلاۋ كەرەك ارال جايىن، ەل جايىن،
پاك تابيعات توزىپ جاتىر جىل سايىن.
ءوزىمىزدى اسىراۋشى تابيعاتتاي انانى
قورعاۋ ءۇشىن ءارقاشاندا تۇر دايىن!
سۇلۋ تابيعاتىمىزدى ايالاي بىلەيىك، تابيعاتتى ءسۇيۋ پارىز، ءسۇيۋ ءۇشىن
قورعاۋ - پارىز. (حورمەن)
2. كورىنىس: ساحناعا وقۋشىلار شىعادى
ا) تابيعات – ول سۋ. سۋدى تىرشىلىك كوزى دەيدى. سۋسىز جەر بەتىندە تىرشىلىكتى ەلەستەتۋ مۇمكىن ەمەس. «سۋلى جەر – نۋلى جەر» دەگەن ماقال بەكەر ايتىلماعان. سۋ – ادام جۇرەگىنە جىر، كوڭىلىنە نۇر، سەزىمىنە گۇل سىيلايتىن بەرەكەلى زات.
سۋ دەگەن تىرشىلىكتىڭ قانى ەمەس پە،
سۋ دەگەن تابيعاتتىڭ جانى ەمەس پە؟
سۋ جوق جەردە ءومىر جوق، ول اقيقات،
كۇمىس سۋ، قارا جەردىڭ ءسانى ەمەس پە؟
ءا) تابيعات – ول توپىراق.
جەر بەتىندەگى تىرشىلىك اتاۋلى قورەكتىك ءناردى توپىراقتان الادى.
توپىراقتان ءومىر ءيسى شىعادى
ونى دەنەڭ ءتيىپ كەتسە ۇعادى.
ەڭبەگىڭدى ەسەسىنەن بەرەتىن،
جاقسىلىق تا توپىراقتان شىعادى.
ب) تابيعات – ول وسىمدىك
وسىمدىك - بۇل جاسىل جەلەك، كوك مايسا قۇراق، قىزىل – جاسىل گۇلدەر. وسىمدىك اشىققاندا تاماق، شولدەگەندە – سۋسىن، ىستىقتا كولەڭكە سايا، سۋىقتا پانا، اۋىرعاندا – ءدارى، رەنجىگەندە قۋانتاتىن تابيعاتتىڭ سۇلۋ كوركى – گۇل. وسىمدىك تازا اۋا، ەلىمىزدىڭ داۋلەتى – جاسىل – جەلەك ورمان.
وسىمدىك ءومىر كىلتى تالاس بارما؟
تىرشىلىك وسىمدىكسىز جاراسقانبا؟
نارلەنىپ نەگىز العان ءتۇرلى دۇنيە،
وسىمدىكتەر تارالعان جەر اناعا!
ۆ) تابيعات – ول جانۋارلار الەمى. جۇگىرگەن اڭ، ۇشقان قۇس، دالا اجارى – اقبوكەن، ءانى مەن ءسانى – بۇلبۇل، سۋ ارۋى - اققۋ تابيعاتىمىزدىڭ ءسانى ەمەس پە؟
تابيعات قىزىعام سەنىڭ سۋرەتىڭە،
باس يەم سەنىڭ قۇدىرەتىڭە.
تۇر اسىڭ كۇللى الەمگە نۇر تاراتىپ،
تۇتقاسى تىرشىلىكتىڭ كۇن بەتىندە.
تابيعاتتا سەزىم بار، قۇلاق تا بار،
رەنجىتسەڭ، كۇرسىنىپ، جىلىپ تا الار.
ايالاساڭ، جانىڭا شۋاق تامار،
قاجىعاندا بويىڭا قۋات بولار
تابيعاتتان ءنار العان عوي جانىمىز،
جەر بەتىنىڭ اجارى ول – ءسانىمىز،
تۋعان ولكە تابيعاتىن ايالاپ،
ۇسىنايىق جۇرەك نۇرىن ءبارىمىز.
تابيعات، سەن – تىرشىلىك، تۇنىپ تۇرعان،
سەن – كۇنسىڭ، كوتەرىلگەن كۇلىپ قىردان،
سەن – كولسىڭ،
سەن – ورمانسىڭ،
سەن – بۇلبۇلسىڭ،
ادامعا سۇلۋلىقتى شىن ۇقتىرعان.
تابيعاتتىڭ تارىلتپايىق.
ءمولدىر كاۋسار تىنىسىن.
پاك تابيعات!
جۇرەگىمنىڭ تامىلجىعان جىرىسىڭ.
ەي، ادامدار!
قالاي عانا قاتىگەزدىك جاسايسىڭ.
ول اناڭ عوي، ال سەن ونىڭ كەنجە ۇلىسىڭ.
و، تابيعات تىرشىلىككە بەسىك بولعان مەكەنىم،
قۇشاعىنان ءنار الىپ، مۇراتىما جەتەمىن.
الاقانمەن ايالايمىن ۇل – قىزىمداي ۇيدەگى،
ازاماتتىق بورىشىم قورعاۋشىڭ بوپ وتەمىن.
حورمەن:!
جۇرەگىمدى تەربەلەگەن ءبىر ارمان بار،
امان بولسىن، اڭدار، قۇستار، ورماندار.
اقىل - ويدى جويۋعا ەمەس ادامدار،
تىرشىلىكتى قورعاۋ ءۇشىن ارناڭدار!
تابيعاتتى ايالايىق، تابيعاتتى قورعايىق!(4 وقۋشى قولدارىنا تابيعاتتى ايالايىق، تابيعاتتى قورعايىق دەگەن ءسوز جازىلعان قاعازداردى جوعارى كوتەرىپ تۇرىپ حورمەن ايتادى )
«ساربازدار» انىمەن «جاسىل ەل ۇيىمىنىڭ ءانى» ورىندالادى:
ءسوزىن جازعان جمۋ - ءدىڭ 3 - ءشى كۋرس ستۋدەنتى: ءامىرجانوۆا مەرۋەرت سابىرجان قىزى
سايدىڭ سەركە تاسىنداي قاتار تىزىلگەن،
بىزگە قاراپ مەكتەپتىڭ ءبارى سۇيسىنگەن.
قورعاشى، ۇلانىم،
تابيعات بەرگەن بىزگە قورلارىن.
اي - حاي تابيعاتىم - اي
جاسىل ەلىم - اي
ماڭگى باقي ءوزىڭدى قورعاپ وتەم - اي!
تابيعاتتى قورعايمىن جىگەر كۇشىممەن،
جاپساربايەۆ ۇلانى قاتار تىزىلگەن.
قورعاشى ۇلانىم،
تابيعات بەرگەن بىزگە قورلارىن.
اي - حاي، تابيعاتىم - اي،
جاسىل ەلىم - اي
ماڭگى باقي ءوزىڭدى، قورعاپ وتەم - اي!
اي - حاي تابيعاتىم - اي
جاسىل ەلىم - اي
ماڭگى باقي ءوزىڭدى قورعاپ وتەم - اي!
تابيعاتتى ايالاۋ ادام تىلەگ، ءى
ازاماتى بولايىق جەردىڭ تىرەگى.
قورعاشى ۇلانىم،
تابيعات بەرگەن بىزگە قورلارىن.
اي - حاي تابيعاتىم - اي
جاسىل ەلىم - اي
ماڭگى باقي ءوزىڭدى قورعاپ وتەم - اي!
بۇگىن بىزگە امانات، وسى تابيعات،
تابيعاتتى ءارقاشان قورعاۋ جاراسادى.
(ەك رەت)
قورعاشى – ۇلانىم
تابيعات بەرگەن بىزگە قورلارىن،
اي - حاي تابيعاتىم - اي
جاسىل ەلىم - اي
ماڭگى باقي ءوزىڭدى، قورعاپ وتەم – اي
پاي - پاي، جاس ۇلاندار - اي
قازاق حالقىم - اي
قورعايىقشى ماڭگىلىك تابيعاتتى - اي
پاي - پاي جاس ۇلاندار - اي
قازاق حالقىم - اي
قورعايىقشى ماڭگىلىك تابيعاتتى - اي!
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: مۇقاعالي ماقاتايەۆ «فانتازيا» ولەڭى (سلايدىمەن)
