تاماق ارقىلى جۇعاتىن اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋ شارالارى
تەحنولوگيا 8 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: تاماق ارقىلى جۇعاتىن اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋ شارالارى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
ماقساتى: جۇقپالى اۋرۋلار تۋرالى جالپى مالىمەت بەرىپ، وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم بىلىك داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ. وقۋشىلارعا تاماقتانۋ مادەنيەتى، تاماقتان ۋلانۋ سەبەپتەرى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
دامىتۋشىلىق ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ، العان ءبىلىمىن ءوز بەتىنشە قولدانا ءبىلۋىن قاداعالاۋ. ەستەتيكالىق ءبىلىمىن دامىتۋ، تاماقتانۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ.
تاربيەلىك ماقساتى: تازالىق گيگيەنالىق تالاپتاردى جەتىك بىلۋگە جانە ونى ساقتاۋعا ۇيرەتۋ..
وقۋشىنى توپتىق قارىم - قاتىناسقا تاربيەلەۋ.
وقۋ ناتيجەلەرى:
وقۋشىلار تاماقتانۋ فيزيولوگياسىمەن تانىسادى، ەستەتيكالىق ءبىلىم الادى. وقۋشىلاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتى داميدى. وقۋشىلار توپتىق قارىم - قاتىناسقا ۇيرەنەدى.
ءادىس - تاسىلدەر:
«بىرگە ويلانايىق» ءادىسى،« دوستىق» سەرگىتۋ ويىنى، «بلۋم تاكسونومياسى» بويىنشا سۇراقتار ءادىسى. توپتىق جۇمىس.
ءى. كىرىسپە: 1. پسيحولوگيالىق دايىندىق: وقۋشىلارمەن امانداسۋ، قال - جاعدايىن سۇراۋ، كوڭىل - كۇيىن كوتەرۋ.
2. وقۋشىلاردى گەومەتريالىق فيگۋرالار ارقىلى توپقا ءبولۋ.
ءىى. تىنىستىرىلىم:
1. وقۋشىلاردى توپ ەرەجەسىمەن تانىستىرۋ، ءتۇسىندىرۋ.
وي قوزعاۋ:
« بىرگە ويلانايىق» ءادىسى ارقىلى ادام اعزاسىنا پايدالى دارۋمەندەردى تالداۋ.
ءىىى. نەگىزگى ءبولىم: 1. وقۋشىلارعا تاماقتانۋ فيزيولوگياسى تۋرالى تەوريالىق ماعلۇمات بەرۋ
بۇگىنگى ساباقتىڭ ماقساتى جۇقپالى اۋرۋلاردان ساقتانۋ ءادىسىن مەڭگەرۋ. ادامنىڭ ءومىر ءسۇرۋىن تاماقتانۋسىز كوزگە ەلەستەتۋ مۇمكىن ەمەس. تاماق قۋات الۋ ءۇشىن، ۇلپالاردىڭ ءتۇزىلۋى جانە قايتادان قالپىنا كەلۋى ءۇشىن، سونداي - اق ورگانيزىمدە فيزيولوگيالىق پروسەستەردىڭ ءجۇرۋى ءۇشىن وتە قاجەت.
ەگەر ادام تاماقتانۋ رەجيمىن بۇزسا، جەكە باستىڭ گيگيەناسىن ساقتاماسا، وندا اسقازان - ىشەك جولدارىنىڭ قالىپتى قىزمەتى بۇزىلۋى جانە ادامنىڭ ءار ءتۇرلى جۇقپالى اۋرۋلارعا شالدىعۋى، سونداي - اق تاماقتان ۋلانۋى مۇمكىن. سوندىقتان دا ءار ادام جەكە باستىڭ گيگيەناسىن ساقتاۋ قاجەت، كورىنگەن جەردەن جەمىس جيدەكتەردى باسقا دا جەيتىن زاتتاردى الماۋ كەرەك. كەيدە ساقتاۋ مەرزىمى ءوتىپ كەتكەن كونسەرۆىلەر، جىلى جەردە ساقتالعان ءسۇت، سۇزبە، وتە كوپ تۋرىپ قالعان جۇمىرتقالاردى پايدالانعان كەزىندە ۋلانۋ مۇمكىن. ىشەك جۇقپالى اۋرۋى - ىشەك اۋرۋلارى اۋرۋ قوزدىراتىن ميكروبتار ارقىلى پايدا بولادى. بۇل ميكروبتار لاس ىدىستاردى قولدانعان كەزدە، كوكونىستەر مەن جەمىستەردى تازارتىپ جۋماي جەگەندە سونىمەن قاتار كىر قولدان دا جۇعادى. شىبىنداردا ىشەك اۋرۋلارىن تاراتۋشىلار بولىپ تابىلادى. ميكروبتار ىشەكتە كوبەيىپ، ۋ بولەدى، ءسويتىپ ادام ورگانيزمىن ۋلايدى. قانتىشقاق (ديزەنتەريا)، ءىش سۇزەگى، تىرىسقاق سياقتى ىشەك اۋرۋلارى ادام ءومىرى ءۇشىن وتە قاۋىپتى. سوندىقتان دا اتالعان اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋ ءۇشىن ەڭ الدىمەن جەكە باستىڭ گيگيەناسىن قاتاڭ ساقتاۋ قاجەت.
ال ەگەر اسقازان - ىشەك جولدارىنىڭ قالىپتى جۇمىسى بۇزىلعان كەزدە، دەرەۋ دارىگەرگە كورىنۋ قاجەت.
كازىرگى زاماندا ءوزىمىزدىڭ قالا كوشەلەرىندە وتە كوپ بالىشتەر، سامسالار، سونىمەن قاتار شاشلىق تا ساتىلىپ جاتادى. ول تاعام قالاي ازىرلەگەنىن ارينە ءبىز بىلمەيمىز.
قارنىمىز اشقاندا ساتىپ جەي سالامىز. سونىڭ ءوزى ءبىر قاتەلىك، ويتكەنى كوشەدە ساتىلاتىن تاعامدار سانيتارلىق تالاپتارىن كەيدە ساقتامايدى، سونىڭ كەسىرىنەن ادامدار تاماقتان ۋلانىپ جاتادى. تاماق ارقىلى كەلەسى ميكروبتار ادام ورگانيزمىنە تۇسەدى. ول سالمونەللازا، قازدىڭ جانە ۇيرەكتىڭ جۇمىرتقالارىندا كەزدەسەدى. سونىمەن قاتار ەت ونىمدەرىندە، پىسىرىلمەگەن سۇتتەن جاسالعان تاعامدار ساپاسىز سالاتتاردى پايدالانعان كەزدە ادام سالمونەللازا اۋرۋىنا شالدىعۋى مۇمكىن. وسى اۋرۋلارعا شالدىقپاۋ ءۇشىن سانيتارلىق ەرەجەلەردى قاتاڭ ساقتاۋ قاجەت، اسىرەسە اسپازدىق ونىمدەردى قاجەتتى نورمادا ىستىق وندەۋدەن مىندەتتى تۇردە وتكىزگەن دۇرىس.
ال ستافيلوكوككپەن ۋلانۋدان ساقتانۋ ءۇشىن ءسۇتتى قايناتۋ، جۇمىرتقانىڭ ساپاسىن مۇقيات تەكسەرۋ كەرەك، سونداي - اق ەرىگەن بالمۇزداقتى قايتادان قاتىرىپ پايدالانباعان ءجون. تۇرىپ قالعان بالىقتاردا جانە دۇرىس ستەريليزاسيالانباعان كونسەرۆىلەردە بوتۋلينۋس ميكروبتارى تەز كوبەيەدى. ول ميكروب ادامنىڭ جۇيكە جۇيەسىنە زاقىم كەلتىرەدى.
2. تاپسىرما ارقىلى توپتىق جۇمىس جاسايدى.
1-توپ: تاماقتان ۋلانۋ سەبەپتەرى.
2-توپ: دارۋمەندەردىڭ پايداسى.
3. «ەكى جۇلدىز - ءبىر تىلەك»
4. سەرگىتۋ ءساتى: «دوستىق» ويىنى
تەحنولوگيا ءپانى ءمۇعالىمى: جانيسوۆا جازيرا سۋلتانبەكوۆنا
تاماق ارقىلى جۇعاتىن اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋ شارالارى. جۇكتەۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: تاماق ارقىلى جۇعاتىن اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋ شارالارى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
ماقساتى: جۇقپالى اۋرۋلار تۋرالى جالپى مالىمەت بەرىپ، وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم بىلىك داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ. وقۋشىلارعا تاماقتانۋ مادەنيەتى، تاماقتان ۋلانۋ سەبەپتەرى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
دامىتۋشىلىق ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ، العان ءبىلىمىن ءوز بەتىنشە قولدانا ءبىلۋىن قاداعالاۋ. ەستەتيكالىق ءبىلىمىن دامىتۋ، تاماقتانۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ.
تاربيەلىك ماقساتى: تازالىق گيگيەنالىق تالاپتاردى جەتىك بىلۋگە جانە ونى ساقتاۋعا ۇيرەتۋ..
وقۋشىنى توپتىق قارىم - قاتىناسقا تاربيەلەۋ.
وقۋ ناتيجەلەرى:
وقۋشىلار تاماقتانۋ فيزيولوگياسىمەن تانىسادى، ەستەتيكالىق ءبىلىم الادى. وقۋشىلاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتى داميدى. وقۋشىلار توپتىق قارىم - قاتىناسقا ۇيرەنەدى.
ءادىس - تاسىلدەر:
«بىرگە ويلانايىق» ءادىسى،« دوستىق» سەرگىتۋ ويىنى، «بلۋم تاكسونومياسى» بويىنشا سۇراقتار ءادىسى. توپتىق جۇمىس.
ءى. كىرىسپە: 1. پسيحولوگيالىق دايىندىق: وقۋشىلارمەن امانداسۋ، قال - جاعدايىن سۇراۋ، كوڭىل - كۇيىن كوتەرۋ.
2. وقۋشىلاردى گەومەتريالىق فيگۋرالار ارقىلى توپقا ءبولۋ.
ءىى. تىنىستىرىلىم:
1. وقۋشىلاردى توپ ەرەجەسىمەن تانىستىرۋ، ءتۇسىندىرۋ.
وي قوزعاۋ:
« بىرگە ويلانايىق» ءادىسى ارقىلى ادام اعزاسىنا پايدالى دارۋمەندەردى تالداۋ.
ءىىى. نەگىزگى ءبولىم: 1. وقۋشىلارعا تاماقتانۋ فيزيولوگياسى تۋرالى تەوريالىق ماعلۇمات بەرۋ
بۇگىنگى ساباقتىڭ ماقساتى جۇقپالى اۋرۋلاردان ساقتانۋ ءادىسىن مەڭگەرۋ. ادامنىڭ ءومىر ءسۇرۋىن تاماقتانۋسىز كوزگە ەلەستەتۋ مۇمكىن ەمەس. تاماق قۋات الۋ ءۇشىن، ۇلپالاردىڭ ءتۇزىلۋى جانە قايتادان قالپىنا كەلۋى ءۇشىن، سونداي - اق ورگانيزىمدە فيزيولوگيالىق پروسەستەردىڭ ءجۇرۋى ءۇشىن وتە قاجەت.
ەگەر ادام تاماقتانۋ رەجيمىن بۇزسا، جەكە باستىڭ گيگيەناسىن ساقتاماسا، وندا اسقازان - ىشەك جولدارىنىڭ قالىپتى قىزمەتى بۇزىلۋى جانە ادامنىڭ ءار ءتۇرلى جۇقپالى اۋرۋلارعا شالدىعۋى، سونداي - اق تاماقتان ۋلانۋى مۇمكىن. سوندىقتان دا ءار ادام جەكە باستىڭ گيگيەناسىن ساقتاۋ قاجەت، كورىنگەن جەردەن جەمىس جيدەكتەردى باسقا دا جەيتىن زاتتاردى الماۋ كەرەك. كەيدە ساقتاۋ مەرزىمى ءوتىپ كەتكەن كونسەرۆىلەر، جىلى جەردە ساقتالعان ءسۇت، سۇزبە، وتە كوپ تۋرىپ قالعان جۇمىرتقالاردى پايدالانعان كەزىندە ۋلانۋ مۇمكىن. ىشەك جۇقپالى اۋرۋى - ىشەك اۋرۋلارى اۋرۋ قوزدىراتىن ميكروبتار ارقىلى پايدا بولادى. بۇل ميكروبتار لاس ىدىستاردى قولدانعان كەزدە، كوكونىستەر مەن جەمىستەردى تازارتىپ جۋماي جەگەندە سونىمەن قاتار كىر قولدان دا جۇعادى. شىبىنداردا ىشەك اۋرۋلارىن تاراتۋشىلار بولىپ تابىلادى. ميكروبتار ىشەكتە كوبەيىپ، ۋ بولەدى، ءسويتىپ ادام ورگانيزمىن ۋلايدى. قانتىشقاق (ديزەنتەريا)، ءىش سۇزەگى، تىرىسقاق سياقتى ىشەك اۋرۋلارى ادام ءومىرى ءۇشىن وتە قاۋىپتى. سوندىقتان دا اتالعان اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋ ءۇشىن ەڭ الدىمەن جەكە باستىڭ گيگيەناسىن قاتاڭ ساقتاۋ قاجەت.
ال ەگەر اسقازان - ىشەك جولدارىنىڭ قالىپتى جۇمىسى بۇزىلعان كەزدە، دەرەۋ دارىگەرگە كورىنۋ قاجەت.
كازىرگى زاماندا ءوزىمىزدىڭ قالا كوشەلەرىندە وتە كوپ بالىشتەر، سامسالار، سونىمەن قاتار شاشلىق تا ساتىلىپ جاتادى. ول تاعام قالاي ازىرلەگەنىن ارينە ءبىز بىلمەيمىز.
قارنىمىز اشقاندا ساتىپ جەي سالامىز. سونىڭ ءوزى ءبىر قاتەلىك، ويتكەنى كوشەدە ساتىلاتىن تاعامدار سانيتارلىق تالاپتارىن كەيدە ساقتامايدى، سونىڭ كەسىرىنەن ادامدار تاماقتان ۋلانىپ جاتادى. تاماق ارقىلى كەلەسى ميكروبتار ادام ورگانيزمىنە تۇسەدى. ول سالمونەللازا، قازدىڭ جانە ۇيرەكتىڭ جۇمىرتقالارىندا كەزدەسەدى. سونىمەن قاتار ەت ونىمدەرىندە، پىسىرىلمەگەن سۇتتەن جاسالعان تاعامدار ساپاسىز سالاتتاردى پايدالانعان كەزدە ادام سالمونەللازا اۋرۋىنا شالدىعۋى مۇمكىن. وسى اۋرۋلارعا شالدىقپاۋ ءۇشىن سانيتارلىق ەرەجەلەردى قاتاڭ ساقتاۋ قاجەت، اسىرەسە اسپازدىق ونىمدەردى قاجەتتى نورمادا ىستىق وندەۋدەن مىندەتتى تۇردە وتكىزگەن دۇرىس.
ال ستافيلوكوككپەن ۋلانۋدان ساقتانۋ ءۇشىن ءسۇتتى قايناتۋ، جۇمىرتقانىڭ ساپاسىن مۇقيات تەكسەرۋ كەرەك، سونداي - اق ەرىگەن بالمۇزداقتى قايتادان قاتىرىپ پايدالانباعان ءجون. تۇرىپ قالعان بالىقتاردا جانە دۇرىس ستەريليزاسيالانباعان كونسەرۆىلەردە بوتۋلينۋس ميكروبتارى تەز كوبەيەدى. ول ميكروب ادامنىڭ جۇيكە جۇيەسىنە زاقىم كەلتىرەدى.
2. تاپسىرما ارقىلى توپتىق جۇمىس جاسايدى.
1-توپ: تاماقتان ۋلانۋ سەبەپتەرى.
2-توپ: دارۋمەندەردىڭ پايداسى.
3. «ەكى جۇلدىز - ءبىر تىلەك»
4. سەرگىتۋ ءساتى: «دوستىق» ويىنى
تەحنولوگيا ءپانى ءمۇعالىمى: جانيسوۆا جازيرا سۋلتانبەكوۆنا
تاماق ارقىلى جۇعاتىن اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋ شارالارى. جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
«ماعان ايت - مەن ەستيمىن، ماعان كورسەت - مەن ەسىمدە ساقتايمىن، ماعان ىستەۋگە بەر - مەن تۇسىنەمىن»
