- 05 ناۋ. 2024 00:44
- 571
تانىمدىق سايىس (ءتىل مەرەكەسىنە ارنالعان)
تاقىرىبى: تانىمدىق سايىس (ءتىل مەرەكەسىنە ارنالعان)
ماقساتى: ا) انا تىلىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ، ءتىلدىڭ قوعامدىق - الەۋمەتتىك قىزمەتىن تانىستىرۋ، ءتىل مەرەيىن كوتەرۋ؛
ءا) ويلاۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ، شەشەندىك سوزدەردىڭ ءمان - ماعىناسىن ءتۇسىندىرىپ، بويلارىنا ءسىڭىرۋ؛
ب) ىزدەنىمپازدىققا، شەشەندىككە، ىزگىلىككە تاربيەلەۋ، انا ءتىلىن قاستەرلەۋگە باۋلۋ
كورنەكىلىگى: قاناتتى سوزدەر، سۋرەتتەر
ءتۇرى: تانىمدىق ويىن
ءادىسى: سايىس
ءوتۋ بارىسى
- قۇرمەتتى ۇستازدار، وقۋشىلار، اتا - انالار. مەكتەبىمىزدە 22 قىركۇيەك ءتىل مەرەكەسى اپتالىعى ۇيىمداستىرىلعان بولاتىن. سول اپتالىقتىڭ اياسىندا وتكەلى وتىرعان بۇگىنگى شارامىزعا قوش كەلدىڭىزدەر. ءتىل مەرەكەسى قۇتتى بولسىن!
ادامزات دۇنيەگە كەلگەن سوڭ انا تىلىندە سويلەپ، انا تىلىندە ءان سالادى. انا ءتىلى – ءبىزدىڭ ار - وجدان، ادامگەرشىلىگىمىزدىڭ ايناسى. ادام انا تىلىمەن باقىتتى، انا تىلىمەن اسقاق. ءتىل - حالىقتىڭ اجىراماس بولىگى. ۇلى ابايدىڭ ءوزى «وتكىردىڭ ءجۇزى، كەستەنىڭ ءبىزى، ورنەگىن سەندەي سالا الماس» دەپ تاڭىرقاپ تاعزىم ەتكەن ءتىل. تىلىمىزگە قۇرمەت جاساۋ ارقىلى ءبىز ەلىمىزگە قۇرمەت جاسايمىز. ءتىل تۋرالى قانشاما كەستەلى ءسوز ايتساق تا تاۋىسا الماسپىز. سوندىقتان
انا ءتىلىم، دانا ءتىلىم - ءتاڭىرىم
ساقتاي بىلگەن سان عاسىرلار جارىعىن
ءتىلىم مەنىڭ، اباي، احمەت سويلەگەن
بۇعاۋلاۋعا، شۇبارلاۋعا كونبەگەن.
«ءتىل - حالىق جانىن تانۋدىڭ كىلتى» اتتى تانىمدىق سايىسىمىزدى اشۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر.
سايىس كەزەڭدەرى
1. تانىستىرۋ، سالەمدەسۋ
2. كىم بىلگىر؟ (ماقالدى جالعاستىرۋ)
3. مانەرلەپ وقۋ (ءتىل تۋرالى)
4. كورىنىس (شەشەندىك سوزدەردەن)
5. ءان (ءتىل، وتان، تۋعان جەر)
6. بي (ۇلتتىق بي)
7. تاعام ءتۇرى (دايىندالۋى، پايداسى، قاي ۇلتتىڭكى)
سايىسىمىزدى باستاماس بۇرىن سايىسكەرلەرگە ءادىل تورەلىگىن ايتاتىن ءادىل قازىلار القاسىمەن تانىسايىق.
سالەم - ءسوزدىڭ اناسى، ءسوز اتاسى
ۇستازداردىڭ قابىل بولسىن باتاسى
قول سوعىپ، ورتامىزعا تارلانداردى
شاقىرساق، بولماس ءسوزدىڭ ەش قاتەسى - دەپ ورتاعا سايىسقا قاتىسۋشى توپتاردى شاقىرامىز
6 «ا».......
1. سايىسىمىزدى توپتاردىڭ تانىستىرۋىنان باستايمىز.
2. ماقال - ماتەل - بابادان قالعان مۇرامىز،
ىقىلاسىمىزدى مايەكتەي سوزگە بۇرامىز.
ماقالباي اتاي سۇراعىن الىپ كەلىپتى،
سايىسكەر توپتار، كوڭىلمەن تىڭداپ تۇرامىز. «كىم بىلگىر؟»
(ءار توپ ەكى قاعازدان سۋىرىپ، بەرىلگەن ماقالدىڭ جالعاسىن تابۋ)
1. شەشەن ءسوز باستار...
2. جاقسى بايقاپ سويلەيدى...
3. انشەيىندە اۋىز جاپپاس...
4. ءتىل - ادام ويىنىڭ....
5. جاسىڭدا قىلجاڭ بولساڭ.....
6. تيسە تەرەككە....
7. ايتىلعان ءسوز...
8. اڭداماي سويلەگەن...
9. بال تامعان تىلدەن....
10. شەبەردىڭ قولى ورتاق....
3. كەيىنگى ۇرپاق جىرلارىن جاتتاپ قانىقتى،
ۇلگى تۇتىپ بايتەرەكتەي سان الىپتى.
كوكىرەگى وياۋ، سەزىمدى ۇرپاق، قايداسىڭ،
ولەڭدەر وقىپ، ءوزىڭدى - ءوزىڭ تانىتشى!- دەپ، كەلەسى كەزەكتە ءتىل تۋرالى ولەڭدەردى مانەرلەپ وقۋ سايىسىنا بەرەمىز.
4. انا ءتىلىم - ارداعىم، مارتەبەلىم،
سەن عايىپ بوپ كەتكەندە قايتەر ەدىم؟
ءقادىرىن دە حالقىمنىڭ بىلە الماي،
قالار ما ەدى ايتىلماي ايتار ءانىم - دەگەندەي ءوز اندەرىمەن توپ انشىلەرىن ورتامىزعا شاقىرامىز.
5. ماڭگى ولمەس، مەيلى زاۋلاپ كوشەر زامان،
جيرەنشەدەي داريا شەشەن بابام،
قازىبەك، تولە، ايتەكە - ەردىڭ قۇنىن
ەكى اۋىز سوزبەن شەشكەن كوسەم بابام. سايىستىڭ كەلەسى بولىمىندە ءار توپتىڭ بي - شەشەندەردىڭ شەشەندىك سوزدەرىنەن دايىنداعان كورىنىستەرىن تاماشالاڭىزدار.
6. حالقىڭنىڭ ادەت - سالتىنا
ويلانا قاراپ ءتۇيىن ءتۇي
شاتتىق سىيلاپ جالپىعا
جالعاسا بەرسىن ءان مەن بي - دەپ ورتاعا مىڭ بۇرالعان بيشىلەرىمىزدى شاقىرامىز.
7. سوڭعى سايىسىمىز تاعام ءتۇرى. (الدىن الا دايىندالعان تاعامنىڭ دايىندالۋ جولىن، قاي ۇلتتىڭ، قانداي تاعامى ەكەنىن، قانداي كەزدەردە دايىندايتىنىن، دەنساۋلىققا پايداسىن، ت. ب. ايتۋ)
ءادىلقازىلارعا ءسوز بەرىلەدى.
اۋەزدىسىڭ، ادەمى ءتىلى ەلىمنىڭ
اۋەنىسىڭ ۇلان - بايتاق جەرىمنىڭ
سامعاي بەرسىن شارتاراپقا ءور ءۇنىڭ - دەگەن تىلەكپەن ءتىل مەرەكەسىنە ارنالعان سايىسىمىزدى اياقتايمىز.
بارشاڭىزعا دا راحمەت!
ماقساتى: ا) انا تىلىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ، ءتىلدىڭ قوعامدىق - الەۋمەتتىك قىزمەتىن تانىستىرۋ، ءتىل مەرەيىن كوتەرۋ؛
ءا) ويلاۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ، شەشەندىك سوزدەردىڭ ءمان - ماعىناسىن ءتۇسىندىرىپ، بويلارىنا ءسىڭىرۋ؛
ب) ىزدەنىمپازدىققا، شەشەندىككە، ىزگىلىككە تاربيەلەۋ، انا ءتىلىن قاستەرلەۋگە باۋلۋ
كورنەكىلىگى: قاناتتى سوزدەر، سۋرەتتەر
ءتۇرى: تانىمدىق ويىن
ءادىسى: سايىس
ءوتۋ بارىسى
- قۇرمەتتى ۇستازدار، وقۋشىلار، اتا - انالار. مەكتەبىمىزدە 22 قىركۇيەك ءتىل مەرەكەسى اپتالىعى ۇيىمداستىرىلعان بولاتىن. سول اپتالىقتىڭ اياسىندا وتكەلى وتىرعان بۇگىنگى شارامىزعا قوش كەلدىڭىزدەر. ءتىل مەرەكەسى قۇتتى بولسىن!
ادامزات دۇنيەگە كەلگەن سوڭ انا تىلىندە سويلەپ، انا تىلىندە ءان سالادى. انا ءتىلى – ءبىزدىڭ ار - وجدان، ادامگەرشىلىگىمىزدىڭ ايناسى. ادام انا تىلىمەن باقىتتى، انا تىلىمەن اسقاق. ءتىل - حالىقتىڭ اجىراماس بولىگى. ۇلى ابايدىڭ ءوزى «وتكىردىڭ ءجۇزى، كەستەنىڭ ءبىزى، ورنەگىن سەندەي سالا الماس» دەپ تاڭىرقاپ تاعزىم ەتكەن ءتىل. تىلىمىزگە قۇرمەت جاساۋ ارقىلى ءبىز ەلىمىزگە قۇرمەت جاسايمىز. ءتىل تۋرالى قانشاما كەستەلى ءسوز ايتساق تا تاۋىسا الماسپىز. سوندىقتان
انا ءتىلىم، دانا ءتىلىم - ءتاڭىرىم
ساقتاي بىلگەن سان عاسىرلار جارىعىن
ءتىلىم مەنىڭ، اباي، احمەت سويلەگەن
بۇعاۋلاۋعا، شۇبارلاۋعا كونبەگەن.
«ءتىل - حالىق جانىن تانۋدىڭ كىلتى» اتتى تانىمدىق سايىسىمىزدى اشۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر.
سايىس كەزەڭدەرى
1. تانىستىرۋ، سالەمدەسۋ
2. كىم بىلگىر؟ (ماقالدى جالعاستىرۋ)
3. مانەرلەپ وقۋ (ءتىل تۋرالى)
4. كورىنىس (شەشەندىك سوزدەردەن)
5. ءان (ءتىل، وتان، تۋعان جەر)
6. بي (ۇلتتىق بي)
7. تاعام ءتۇرى (دايىندالۋى، پايداسى، قاي ۇلتتىڭكى)
سايىسىمىزدى باستاماس بۇرىن سايىسكەرلەرگە ءادىل تورەلىگىن ايتاتىن ءادىل قازىلار القاسىمەن تانىسايىق.
سالەم - ءسوزدىڭ اناسى، ءسوز اتاسى
ۇستازداردىڭ قابىل بولسىن باتاسى
قول سوعىپ، ورتامىزعا تارلانداردى
شاقىرساق، بولماس ءسوزدىڭ ەش قاتەسى - دەپ ورتاعا سايىسقا قاتىسۋشى توپتاردى شاقىرامىز
6 «ا».......
1. سايىسىمىزدى توپتاردىڭ تانىستىرۋىنان باستايمىز.
2. ماقال - ماتەل - بابادان قالعان مۇرامىز،
ىقىلاسىمىزدى مايەكتەي سوزگە بۇرامىز.
ماقالباي اتاي سۇراعىن الىپ كەلىپتى،
سايىسكەر توپتار، كوڭىلمەن تىڭداپ تۇرامىز. «كىم بىلگىر؟»
(ءار توپ ەكى قاعازدان سۋىرىپ، بەرىلگەن ماقالدىڭ جالعاسىن تابۋ)
1. شەشەن ءسوز باستار...
2. جاقسى بايقاپ سويلەيدى...
3. انشەيىندە اۋىز جاپپاس...
4. ءتىل - ادام ويىنىڭ....
5. جاسىڭدا قىلجاڭ بولساڭ.....
6. تيسە تەرەككە....
7. ايتىلعان ءسوز...
8. اڭداماي سويلەگەن...
9. بال تامعان تىلدەن....
10. شەبەردىڭ قولى ورتاق....
3. كەيىنگى ۇرپاق جىرلارىن جاتتاپ قانىقتى،
ۇلگى تۇتىپ بايتەرەكتەي سان الىپتى.
كوكىرەگى وياۋ، سەزىمدى ۇرپاق، قايداسىڭ،
ولەڭدەر وقىپ، ءوزىڭدى - ءوزىڭ تانىتشى!- دەپ، كەلەسى كەزەكتە ءتىل تۋرالى ولەڭدەردى مانەرلەپ وقۋ سايىسىنا بەرەمىز.
4. انا ءتىلىم - ارداعىم، مارتەبەلىم،
سەن عايىپ بوپ كەتكەندە قايتەر ەدىم؟
ءقادىرىن دە حالقىمنىڭ بىلە الماي،
قالار ما ەدى ايتىلماي ايتار ءانىم - دەگەندەي ءوز اندەرىمەن توپ انشىلەرىن ورتامىزعا شاقىرامىز.
5. ماڭگى ولمەس، مەيلى زاۋلاپ كوشەر زامان،
جيرەنشەدەي داريا شەشەن بابام،
قازىبەك، تولە، ايتەكە - ەردىڭ قۇنىن
ەكى اۋىز سوزبەن شەشكەن كوسەم بابام. سايىستىڭ كەلەسى بولىمىندە ءار توپتىڭ بي - شەشەندەردىڭ شەشەندىك سوزدەرىنەن دايىنداعان كورىنىستەرىن تاماشالاڭىزدار.
6. حالقىڭنىڭ ادەت - سالتىنا
ويلانا قاراپ ءتۇيىن ءتۇي
شاتتىق سىيلاپ جالپىعا
جالعاسا بەرسىن ءان مەن بي - دەپ ورتاعا مىڭ بۇرالعان بيشىلەرىمىزدى شاقىرامىز.
7. سوڭعى سايىسىمىز تاعام ءتۇرى. (الدىن الا دايىندالعان تاعامنىڭ دايىندالۋ جولىن، قاي ۇلتتىڭ، قانداي تاعامى ەكەنىن، قانداي كەزدەردە دايىندايتىنىن، دەنساۋلىققا پايداسىن، ت. ب. ايتۋ)
ءادىلقازىلارعا ءسوز بەرىلەدى.
اۋەزدىسىڭ، ادەمى ءتىلى ەلىمنىڭ
اۋەنىسىڭ ۇلان - بايتاق جەرىمنىڭ
سامعاي بەرسىن شارتاراپقا ءور ءۇنىڭ - دەگەن تىلەكپەن ءتىل مەرەكەسىنە ارنالعان سايىسىمىزدى اياقتايمىز.
بارشاڭىزعا دا راحمەت!