تاڭنىڭ اتۋى
اقمولا وبلىسى، ەرەيمەنتاۋ اۋدانى،
اجى نەگىزگى مەكتەبىنىڭ باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
سەرىكبايەۆا گۇلشات ەسەنگەلدى قىزى
ادەبيەتتىك وقۋ 3 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: تاڭنىڭ اتۋى
ماقساتى: بالانىڭ سوزدىك قورىن، ءسوز بايلىعىن قولدانا وتىرىپ، ءماتىننىڭ ماعىناسىن دۇرىس ءتۇسىنىپ وقۋىنا جاعداي جاساۋ.
وقۋشىنىڭ وزىندىك ويىن ەركىن جەتكىزە بىلۋىنە داعدىلاندىرۋ.
تابيعاتتى تانۋ، ونى قاستەرلەۋ، ءۇنىن ەستىپ تىڭداۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن وياتىپ، قورعاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ادىستەر: اڭگىمەلەسۋ، اڭگىمەلەۋ، سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، وقۋلىقپەن جۇمىس، تالداۋ.
كورنەكىلىك: سۋرەتتەر، فوتوسۋرەتتەر.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. شاتتىق شەڭبەرى:
- سالەمەتسىڭدەر مە، مەنىڭ دوستارىم! مەن سەندەرمەن كەزدەسكەنىمە قۋانىشتىمىن. كەلىڭدەر، بۇگىن ءبىر - بىرىمىزبەن ادەتتەگىدەن وزگەشە، ەرەكشە سالەمدەسىپ كورەيىك. «سالەمسىڭ بە» دەپ ءبىرىن داۋىستاپ، ەكىنشىن – اۋەندەتىپ، ءۇشىنشىن – سىبىرلاپ جانە ت. س. س. ۇسىنادى.
2. ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ. سۇراق - جاۋاپ
1. ەكى جازۋشىنىڭ شىعارماسى قاتار بەرىلىپ وتىر، نەلىكتەن؟
2. ەكى شىعارمادا دا جىلدىڭ قاي مەزگىلى سۋرەتتەلگەن؟ ونى نەدەن اڭعاردىڭ؟
3. شىلدەدەگى اۋا - رايى تۋرالى قاي شىعارمادا ءسوز بولادى؟ س. مۇقانوۆ جاز تابيعاتىنىڭ سۋرەتىن نەگە تەڭەيدى؟
4. ەكى شىعارمانى پايدالانىپ، شىلدە ايى تۋرالى اڭگىمەلەۋ.
3. تىنىشتىق ءساتى.
ىڭعايلانىپ وتىرىڭدار. مەن سەندەردى «تىنىشتىق ءساتى» ءا لەمىنە
شاقىرامىن. كوزدى جۇمۋعا بولادى. مەن سەندەردى ساياحات جاساۋعا شاقىرامىن. كوزدەرىڭنىڭ الدىنا ەلەستەتىڭدەر، ءبىز بيىك تاۋعا شىعۋعا بارامىز (تىنىس الۋ). اشىق كۇن ءوزىنىڭ التىن شۋاقتارىمەن تاۋعا باراتىن جولدى نۇرلاندىرىپ تۇر. ءبىز قۋانىشپەن ءجۇرىپ بارامىز (تىنىس الۋ). جولدا ادەمى گۇلدەر، اعاشتار كەزدەسەدى. ولارعا سۇيسىنە قاراپ، ءبىز العا جىلجىپ بارامىز (تىنىس الۋ). ءبىز بۇل تاۋعا دوسىمىزبەن كەلدىك. تاۋعا كوتەرىلۋگە ءبىز ءبىر - بىرىمىزگە كومەكتەستىك. ءبىز ەرەكشە ءبىر قامقورلىقپەن ءبىر - بىرىمىزگە قولدارىمىزدى سوزدىق. قاسىندا دوسىڭ بولعانى قۋانىشتى (تىنىس الۋ). ءبىر - بىرلەرىڭنىڭ قولدارىڭدى قىسىڭدار. دوس قولىنىڭ جىلىلىعىن ەستە ساقتا (تىنىس الۋ). ءقازىر ءبىز ءوز سىنىبىمىزعا قايتا ورالامىز. كۇن ءوز شۋاعىمەن مەكتەبىمىزگە بارار جولدى نۇرلاندىرىپ تۇر. ءبىز باقىتتى، قۋانىشتى بولىپ كەلە جاتىرمىز. ەسىكتەن كىرىپ تۇرمىز. پارتاعا وتىرامىز. ەندى كوزدى اشامىز. جارايسىڭدار!
4. اڭگىمەلەسەيىك.
سەندەر تاڭنىڭ اتقانىن كوردىڭدەر مە؟
تاڭ ءتورت قۇبىلىستىڭ قاي جاعىنان اتادى؟
تاڭ اتىپ كەلە جاتقاندا نەنى بايقاۋعا بولادى؟
تاڭ اتاردا جۇلدىزدار قايتەدى؟
1941 ج. تاڭعى ساعات 4. 00 - دە 22 - ءشى ماۋسىمدا
ۇلى وتان سوعىسىنىڭ باستالعانى جايىندا ايتا كەتۋ كەرەك.
5. سۋرەتتەر كورمەسى.
ءقازىر ءبىز سۋرەتتەر كورمەسىنە ساياحاتقا شىعامىز. تابيعاتتا تاڭقالارلىق نەشە ءتۇرلى قۇبىلىستار بولادى. سونىڭ ءبىرى تاڭنىڭ اتۋى. سۋرەتتەرگە تاماشالاپ قارايمىز.
6. وقۋلىقپەن جۇمىس
- اۆتورعا شولۋ.
- ءماتىندى مانەرلەپ وقۋ، تالداۋ.
- ماتىننەن سامال، اۋا، شولپان جۇلدىزى
سوزدەرىنە تەڭەۋلەردى تابۋ.
- قانداي جۇلدىز تۋرالى ايتىلعان؟
7. قىزىقتى حابارلاما.
وتكەن ساباقتا «اي مەن كۇن» تۋرالى
قىزىقتى اڭگىمە ايتىلعان. بۇگىن «شولپان – اي قىزى» اتتى قىزىقتى اسپانداعى وقيعالار تۋرالى ايتقىم كەلەدى.
8. جاعداياتتى تالداۋ.
ال، ەندى ءبىز جەرگە قوناققا كەلەيىك. تاڭ اتقان كەزدە الەمدەگى بارلىق تىرشىلىك، ويانادى. سونىڭ ءبىرى وسىمدىك. وسىمدىكتەردى رەنجىتكەندە داۋىس شىعارا المايدى، قاشىپ كەتە المايدى. وسىمدىك ءۇنسىز سۋ سۇرايدى. ولار بارلىعىن سەزەدى جانە تۇسىنەدى.
وسى ايتقاندى عالىمدار تاجىريبە جاساپ دالەلدەگەن. ولار اعاشتىڭ وزەگىنە ايرىقشا سەزگىش اپپارات قويىپ، مىناداي تاجىريبە جاسادى: الدىمەن اعاشتى وسىرگەن، كۇتىپ - باپتاپ قىز تۋرالى اڭگىمە ايتتى جانە جاقسى كورىپ جايمەن سويلەستى، سودان كەيىن قاتتى ايقايلاپ سويلەپ ۇرسا باستادى. وسى كەزدە قىزىق جاعداي بولدى. عالىمدار ەكسپەريمەنت باسىندا اپپاراتتان ءبىرقالىپتى ءتۇزۋ جانە يرەك سىزىقتاردى كوردى، ال كەيىن جامان قاتتى سوزدەر ايتا باستاعان كەزدە اپپاراتتا ارانىڭ سۋرەتى كورىنە باستادى. عالىمدار ءوز كوزدەرىنە وزدەرى سەنبەدى. ەندى باسقاشا جاسادى. الدىمەن ماقتادى، سودان سوڭ ۇرىستى. اپپارات الدىمەن توقتاپ قالدى، كەيىن جۇمىس ىستەدى. ولار ەندى ۇلكەن ءتىستى ارالاردىڭ سۋرەتىن كوردى. سۇراق: ولار تاجىريبە ارقىلى نەنى ءتۇسىندى؟
9. حات جازۋ.
كۇنگە ارناپ حات جازۋ.
10. ساباقتى بەكىتۋ.
وقىعان ءماتىننىڭ مازمۇنى بويىنشا تاپسىرمالار ورىنداۋ.
1 قاتار: ءتۇستى قاعازدان تابيعاتتى جاپسىرمالاۋ.
2 قاتار: ءتۇستى بوياۋمەن تاڭدى بەينەلەپ سالۋ.
3 قاتار: ەرمەكسازدان ماتىندەگى كەيىپكەرلەردى مۇسىندەۋ.
11. باعالاۋ. ۇيگە تاپسىرما.
12. «جۇرەكتەن - جۇرەككە» شەڭبەرى.
«بۇگىنگى كۇنگە مىڭ العىس» دەپ كەزەكتەپ راقمەتىمىزدى ايتىپ شەڭبەر قۇرامىز.
اجى نەگىزگى مەكتەبىنىڭ باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
سەرىكبايەۆا گۇلشات ەسەنگەلدى قىزى
ادەبيەتتىك وقۋ 3 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: تاڭنىڭ اتۋى
ماقساتى: بالانىڭ سوزدىك قورىن، ءسوز بايلىعىن قولدانا وتىرىپ، ءماتىننىڭ ماعىناسىن دۇرىس ءتۇسىنىپ وقۋىنا جاعداي جاساۋ.
وقۋشىنىڭ وزىندىك ويىن ەركىن جەتكىزە بىلۋىنە داعدىلاندىرۋ.
تابيعاتتى تانۋ، ونى قاستەرلەۋ، ءۇنىن ەستىپ تىڭداۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن وياتىپ، قورعاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ادىستەر: اڭگىمەلەسۋ، اڭگىمەلەۋ، سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، وقۋلىقپەن جۇمىس، تالداۋ.
كورنەكىلىك: سۋرەتتەر، فوتوسۋرەتتەر.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. شاتتىق شەڭبەرى:
- سالەمەتسىڭدەر مە، مەنىڭ دوستارىم! مەن سەندەرمەن كەزدەسكەنىمە قۋانىشتىمىن. كەلىڭدەر، بۇگىن ءبىر - بىرىمىزبەن ادەتتەگىدەن وزگەشە، ەرەكشە سالەمدەسىپ كورەيىك. «سالەمسىڭ بە» دەپ ءبىرىن داۋىستاپ، ەكىنشىن – اۋەندەتىپ، ءۇشىنشىن – سىبىرلاپ جانە ت. س. س. ۇسىنادى.
2. ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ. سۇراق - جاۋاپ
1. ەكى جازۋشىنىڭ شىعارماسى قاتار بەرىلىپ وتىر، نەلىكتەن؟
2. ەكى شىعارمادا دا جىلدىڭ قاي مەزگىلى سۋرەتتەلگەن؟ ونى نەدەن اڭعاردىڭ؟
3. شىلدەدەگى اۋا - رايى تۋرالى قاي شىعارمادا ءسوز بولادى؟ س. مۇقانوۆ جاز تابيعاتىنىڭ سۋرەتىن نەگە تەڭەيدى؟
4. ەكى شىعارمانى پايدالانىپ، شىلدە ايى تۋرالى اڭگىمەلەۋ.
3. تىنىشتىق ءساتى.
ىڭعايلانىپ وتىرىڭدار. مەن سەندەردى «تىنىشتىق ءساتى» ءا لەمىنە
شاقىرامىن. كوزدى جۇمۋعا بولادى. مەن سەندەردى ساياحات جاساۋعا شاقىرامىن. كوزدەرىڭنىڭ الدىنا ەلەستەتىڭدەر، ءبىز بيىك تاۋعا شىعۋعا بارامىز (تىنىس الۋ). اشىق كۇن ءوزىنىڭ التىن شۋاقتارىمەن تاۋعا باراتىن جولدى نۇرلاندىرىپ تۇر. ءبىز قۋانىشپەن ءجۇرىپ بارامىز (تىنىس الۋ). جولدا ادەمى گۇلدەر، اعاشتار كەزدەسەدى. ولارعا سۇيسىنە قاراپ، ءبىز العا جىلجىپ بارامىز (تىنىس الۋ). ءبىز بۇل تاۋعا دوسىمىزبەن كەلدىك. تاۋعا كوتەرىلۋگە ءبىز ءبىر - بىرىمىزگە كومەكتەستىك. ءبىز ەرەكشە ءبىر قامقورلىقپەن ءبىر - بىرىمىزگە قولدارىمىزدى سوزدىق. قاسىندا دوسىڭ بولعانى قۋانىشتى (تىنىس الۋ). ءبىر - بىرلەرىڭنىڭ قولدارىڭدى قىسىڭدار. دوس قولىنىڭ جىلىلىعىن ەستە ساقتا (تىنىس الۋ). ءقازىر ءبىز ءوز سىنىبىمىزعا قايتا ورالامىز. كۇن ءوز شۋاعىمەن مەكتەبىمىزگە بارار جولدى نۇرلاندىرىپ تۇر. ءبىز باقىتتى، قۋانىشتى بولىپ كەلە جاتىرمىز. ەسىكتەن كىرىپ تۇرمىز. پارتاعا وتىرامىز. ەندى كوزدى اشامىز. جارايسىڭدار!
4. اڭگىمەلەسەيىك.
سەندەر تاڭنىڭ اتقانىن كوردىڭدەر مە؟
تاڭ ءتورت قۇبىلىستىڭ قاي جاعىنان اتادى؟
تاڭ اتىپ كەلە جاتقاندا نەنى بايقاۋعا بولادى؟
تاڭ اتاردا جۇلدىزدار قايتەدى؟
1941 ج. تاڭعى ساعات 4. 00 - دە 22 - ءشى ماۋسىمدا
ۇلى وتان سوعىسىنىڭ باستالعانى جايىندا ايتا كەتۋ كەرەك.
5. سۋرەتتەر كورمەسى.
ءقازىر ءبىز سۋرەتتەر كورمەسىنە ساياحاتقا شىعامىز. تابيعاتتا تاڭقالارلىق نەشە ءتۇرلى قۇبىلىستار بولادى. سونىڭ ءبىرى تاڭنىڭ اتۋى. سۋرەتتەرگە تاماشالاپ قارايمىز.
6. وقۋلىقپەن جۇمىس
- اۆتورعا شولۋ.
- ءماتىندى مانەرلەپ وقۋ، تالداۋ.
- ماتىننەن سامال، اۋا، شولپان جۇلدىزى
سوزدەرىنە تەڭەۋلەردى تابۋ.
- قانداي جۇلدىز تۋرالى ايتىلعان؟
7. قىزىقتى حابارلاما.
وتكەن ساباقتا «اي مەن كۇن» تۋرالى
قىزىقتى اڭگىمە ايتىلعان. بۇگىن «شولپان – اي قىزى» اتتى قىزىقتى اسپانداعى وقيعالار تۋرالى ايتقىم كەلەدى.
8. جاعداياتتى تالداۋ.
ال، ەندى ءبىز جەرگە قوناققا كەلەيىك. تاڭ اتقان كەزدە الەمدەگى بارلىق تىرشىلىك، ويانادى. سونىڭ ءبىرى وسىمدىك. وسىمدىكتەردى رەنجىتكەندە داۋىس شىعارا المايدى، قاشىپ كەتە المايدى. وسىمدىك ءۇنسىز سۋ سۇرايدى. ولار بارلىعىن سەزەدى جانە تۇسىنەدى.
وسى ايتقاندى عالىمدار تاجىريبە جاساپ دالەلدەگەن. ولار اعاشتىڭ وزەگىنە ايرىقشا سەزگىش اپپارات قويىپ، مىناداي تاجىريبە جاسادى: الدىمەن اعاشتى وسىرگەن، كۇتىپ - باپتاپ قىز تۋرالى اڭگىمە ايتتى جانە جاقسى كورىپ جايمەن سويلەستى، سودان كەيىن قاتتى ايقايلاپ سويلەپ ۇرسا باستادى. وسى كەزدە قىزىق جاعداي بولدى. عالىمدار ەكسپەريمەنت باسىندا اپپاراتتان ءبىرقالىپتى ءتۇزۋ جانە يرەك سىزىقتاردى كوردى، ال كەيىن جامان قاتتى سوزدەر ايتا باستاعان كەزدە اپپاراتتا ارانىڭ سۋرەتى كورىنە باستادى. عالىمدار ءوز كوزدەرىنە وزدەرى سەنبەدى. ەندى باسقاشا جاسادى. الدىمەن ماقتادى، سودان سوڭ ۇرىستى. اپپارات الدىمەن توقتاپ قالدى، كەيىن جۇمىس ىستەدى. ولار ەندى ۇلكەن ءتىستى ارالاردىڭ سۋرەتىن كوردى. سۇراق: ولار تاجىريبە ارقىلى نەنى ءتۇسىندى؟
9. حات جازۋ.
كۇنگە ارناپ حات جازۋ.
10. ساباقتى بەكىتۋ.
وقىعان ءماتىننىڭ مازمۇنى بويىنشا تاپسىرمالار ورىنداۋ.
1 قاتار: ءتۇستى قاعازدان تابيعاتتى جاپسىرمالاۋ.
2 قاتار: ءتۇستى بوياۋمەن تاڭدى بەينەلەپ سالۋ.
3 قاتار: ەرمەكسازدان ماتىندەگى كەيىپكەرلەردى مۇسىندەۋ.
11. باعالاۋ. ۇيگە تاپسىرما.
12. «جۇرەكتەن - جۇرەككە» شەڭبەرى.
«بۇگىنگى كۇنگە مىڭ العىس» دەپ كەزەكتەپ راقمەتىمىزدى ايتىپ شەڭبەر قۇرامىز.
You Might Also Like
-
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى وڭايەۆا ورىنشا باقامباي قىزى
