تارەلكەنى اشەكەيلەۋ
شىعارماشىلىق ساباق، بەينەلەۋ ونەرى
ەرەسەكتەر توبى
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: شىعارماشىلىق
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتى: بەينەلەۋ
تاقىرىبى: تارەلكەنى اشەكەيلەۋ
ماقساتى: بالالاردى ونەر الەمىنە باۋلۋ ارقىلى ءوز ويلارىن كوركەم جەتكىزە بىلۋگە داعدىلاندىرۋ. تابيعات الەمىندەگى سۇلۋلىقتى سەزىنە وتىرىپ ەستەتيكالىق تالعامىن، شىعارماشىلىق قۇزىرەتتىلىگى مەن قيالداۋ قابىلەتىن دامىتۋ. بەينەلەنەتىن سۋرەتتى ءتۇسىنۋ ارقىلى ىسكەرلىك داعدىلارىن دامىتۋ.
ءادىس ءتاسىلى: وي قوزعاۋ، ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، سەرگىتۋ ءساتى، باعالاۋ، قورىتۋ.
كورنەكىلىگى: پروەكتور سلايدتار، توپتىڭ بەزەندىرىلۋى، پاپە – ماشە ارقىلى جاسالىنعان تارەلكەلەر، گۋاش بوياۋى، سۋرەت سالاتىن تاياقشا، سۇرتكىش.
الدىن - الا جۇمىس: كلەيستەر مەن قاعاز قيىندىلارىن پايدالانىپ پاپە – ماشە جاساتۋ.
سوزدىك جۇمىس: كۇلتەلەر.
سوزدىك قور: پاپە – ماشە، گۇل - جاپىراق، ەرنەگى، ءتۇيىنى.
ءپانارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، كوركەم ادەبيەت، اينالامەن تانىستىرۋ.
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەت ءتۇرى: ءداستۇرلى ەمەس و. ءى. ءا. ت.
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەت ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ.
[b]موتيۆاسيالىق قوزعاۋشى كەزەڭ[/b]: قاراڭدارشى، ءبىزدىڭ گۇل باعىمىز قانداي كەرەمەت، ادەمى. تابيعات انا ءوزىنىڭ بارلىق ادەمى اشىق ءتۇستى بوياۋلارىن وسى گۇلدەرگە سىيلاعان. ال، سەندەر وسى گۇلدەرگە قاراپ وتىرىپ وزدەرىڭدى قالاي سەزىنەسىڭدەر؟ كوڭىل – كۇيىمىز كوتەرىلە مە؟ دۇرىس ايتاسىڭدار، گۇل دە ادامدار سياقتى تىرشىلىك يەسى. گۇلدەرگە قالاي كۇتىم جاساساڭ ولار جايقالىپ قۇلپىرىپ وسەدى.
[b]ىزدەنۋشى ۇيىمداستىرۋشى كەزەڭ[/b]: ەندەشە سەندەر وسى گۇلدەردىڭ قالاي ءوسىپ پايدا بولاتىنىن بىلگىلەرىڭ كەلە مە؟
ەكراننان كورسەتۋ:
جەر پايدا بولادى، ۇستىنە ءبىر ءدان تاستالىنىپ، جاڭبىر جاۋىلادى، كۇن شىعىپ شۋاعىن توگەدى. وسىدان كەيىن گۇل جارىپ شىعادى.
- بالالار، گۇل جانە باسقادا وسىمدىكتەر جايقالىپ ءوسۋى ءۇشىن نە كەرەك ەكەن؟ ەندەشە بۇگىنگى بەينەلەۋ وقۋ ءىس - ارەكەتىندە ساندىك قولدانبالى ونەردىڭ تاعى ءبىر تۇرىمەن تانىساتىن بولامىز.
- ال، سەندەر ساندىك ونەر تۇرلەرىنەن قانداي ويۋ - ورنەكتەردى بىلەسىڭدەر؟
ولاي بولسا، ءبىز بۇگىن وسىمدىكتەرگە بايلانىستى گۇل – جاپىراق ورنەگىن سالۋدى ۇيرەنەمىز. كانە، قايتالايىقشى گۇل – جاپىراق. گۇل - جاپىراق ورنەگى ءوزىمىز كۇندەلىكتى ومىردە قولدانىلاتىن كوپتەگەن زاتتاردا كەزدەسەدى ەكەن. مىسالى، ەكرانعا نازار اۋدارايىق.
(سلايدتار كورسەتۋ)
گۇل – جاپىراق ورنەگى كىلەم، تەكەمەتتەردە، ورامالداردا، توسەنىشتەردە، كويلەكتەردە، ىدىستاردا دا كەزدەسەدى ەكەن.
- ءيا، بالالار ورنەكتەردىڭ تۇرلەرى وتە كوپ. سونىڭ ىشىندە گۇل – جاپىراق ورنەگىن ءوزىمىز جاساعان تارەلكەدە ياعني پاپە-ماشەدە بەينەلەيتىن بولامىز.
پاپە – ماشە بىرگە ايتامىز.
ۇلگى نۇسقاعا توقتالىپ ءتۇسىندىرۋ:
مىناۋ گۇلدىڭ – ءتۇيىنى.
بۇل جەردە گۇلدىڭ تۇقىمدارىنىڭ شوعىرى جينالعان. بۇل نۇكتە ءتارىزدى ەكەن. (ءپىشىنىن ايتۋ)
سول تۇيىننەن كۇلتەلەر پايدا بولعان كۇلتەلەر قانداي پىشىنگە ۇقساس؟ (گۇلدىڭ تۇسىنە توقتالۋ)
بۇل ىدىسىمىزدىڭ ورتاسىندا بەينەلەنگەن گۇل. ال مىناۋ ىدىسىمىزدىڭ ەرنەگى. قايتالايىقشى
بۇل ەرنەگىندەگى ورنەك ءتۇرى يرەك دەپ اتالادى. وسى يرەك ورنەگىنە جاپىراقتىڭ سۋرەتى سالىنعان ەكەن.
(سالۋ جولىن ءتۇسىندىرۋ)
ءبىز بۇگىن گۋاشپەن جانە كۇندەلىكتى ءوزىمىز تازالىق ءۇشىن پايدالاناتىن تاياقشامەن جۇمىس ىستەيمىز. تەك قانا بوياۋدىڭ جىلى تۇستەرىن پايدالانامىز. اۋەلى ىدىستىڭ ورتاسىنا دوڭگەلەك ءپىشىن گۇلدىڭ ءتۇيىنىن سالامىز. مۇنى نۇكتە ءادىسى ارقىلى بەينەلەيمىز. كۇلتەلەرىن تومەننەن جوعارى قاراي سوپاقشا ەتىپ تومەن ءتۇسىرىپ سالامىز. تاعى دا تومەننەن جوعارى قاراي قايتالانادى. ەندى وسى كۇلتەلەردىڭ ءىشىن جوعارىدان تومەن قاراي قيعاشىنان سىزىپ بويايمىز. ەندى ەرنەگىنە يرەك ورنەگىن جاسىل ءتۇستى گۋاشپەن سالامىز. سول يرەك ورنەگىمىزگە جاپىراق ورنەگىن سالاسىز. جاپىراق قانداي پىشىنگە ۇقساس؟ (جاعۋ ءادىسىن پايدالانۋ)
- بالالار، جۇمىسقا كىرىسپەس بۇرىن اينالامىزداعى ادەمى گۇلدەر سياقتى تەربەتىلىپ جايقالىپ الايىقشى؟
[b]رەفلەكسيۆتى كورەكسيالاۋ[b]: بالالار جۇمىسى.
بالاعا جەكە كومەك.
ال، ەندى جۇمىسىمىزدى بولساق، اس ۇيدەگى شكافتىڭ سورەلەرىنە تارەلكەلەرىڭدى ادەمىلەپ ورنالاستىرايىق.
- بالالار، اس ءۇيىمىز ودان ءارى ادەمى بولىپ كەتكەن سياقتى.
جۇمىستارىن تالداۋ.
ال ەندى بالالار سەندەر پاپە – ماشە ىدىسىنا ادەمى گۇل – جاپىراق ورنەگىن سالدىڭدار. ماعان دا ۇنادى. مەن وسى وقۋ ءىس - ارەكەتىن ءبىر شۋماق ولەڭمەن قورىتىندىلايىن:
كوركەم گۇل، ادەمى گۇل
ادەمى ىدىستا تۇر
ماعان دا اۋا بەرىپ
ءوزى دە تىنىستاپ تۇر.
ال، بالالار ءبىزدىڭ گۇل باعىمىزدان قوناقتارعا گۇل سىيلايىق.
كۇتىلەتىن ناتيجە: قاراپايىم پىشىندەردە (سوپاقشا، دوڭگەلەك) ورنەكتەردى قۇراستىرا وتىرىپ، گۇل بەينەسىن سۋرەتتەي بىلەدى.
مەڭگەرۋى: گۇل – جاپىراق ورنەگىن سالۋدى، وسىمدىكتەر ەلەمەنتتەرىنەن ورنەكتەردى ىرعاقپەن ورنالاستىرۋدى (يرەك سىزىق، نۇكتەلەر) مەڭگەرەدى.
جاساي الۋى: قويىلعان مىندەتتەرگە سايكەس ءوز جۇمىسىنىڭ ناتيجەسىن باعالاي بىلەدى.
ەرەسەكتەر توبى
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: شىعارماشىلىق
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتى: بەينەلەۋ
تاقىرىبى: تارەلكەنى اشەكەيلەۋ
ماقساتى: بالالاردى ونەر الەمىنە باۋلۋ ارقىلى ءوز ويلارىن كوركەم جەتكىزە بىلۋگە داعدىلاندىرۋ. تابيعات الەمىندەگى سۇلۋلىقتى سەزىنە وتىرىپ ەستەتيكالىق تالعامىن، شىعارماشىلىق قۇزىرەتتىلىگى مەن قيالداۋ قابىلەتىن دامىتۋ. بەينەلەنەتىن سۋرەتتى ءتۇسىنۋ ارقىلى ىسكەرلىك داعدىلارىن دامىتۋ.
ءادىس ءتاسىلى: وي قوزعاۋ، ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، سەرگىتۋ ءساتى، باعالاۋ، قورىتۋ.
كورنەكىلىگى: پروەكتور سلايدتار، توپتىڭ بەزەندىرىلۋى، پاپە – ماشە ارقىلى جاسالىنعان تارەلكەلەر، گۋاش بوياۋى، سۋرەت سالاتىن تاياقشا، سۇرتكىش.
الدىن - الا جۇمىس: كلەيستەر مەن قاعاز قيىندىلارىن پايدالانىپ پاپە – ماشە جاساتۋ.
سوزدىك جۇمىس: كۇلتەلەر.
سوزدىك قور: پاپە – ماشە، گۇل - جاپىراق، ەرنەگى، ءتۇيىنى.
ءپانارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، كوركەم ادەبيەت، اينالامەن تانىستىرۋ.
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەت ءتۇرى: ءداستۇرلى ەمەس و. ءى. ءا. ت.
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەت ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ.
[b]موتيۆاسيالىق قوزعاۋشى كەزەڭ[/b]: قاراڭدارشى، ءبىزدىڭ گۇل باعىمىز قانداي كەرەمەت، ادەمى. تابيعات انا ءوزىنىڭ بارلىق ادەمى اشىق ءتۇستى بوياۋلارىن وسى گۇلدەرگە سىيلاعان. ال، سەندەر وسى گۇلدەرگە قاراپ وتىرىپ وزدەرىڭدى قالاي سەزىنەسىڭدەر؟ كوڭىل – كۇيىمىز كوتەرىلە مە؟ دۇرىس ايتاسىڭدار، گۇل دە ادامدار سياقتى تىرشىلىك يەسى. گۇلدەرگە قالاي كۇتىم جاساساڭ ولار جايقالىپ قۇلپىرىپ وسەدى.
[b]ىزدەنۋشى ۇيىمداستىرۋشى كەزەڭ[/b]: ەندەشە سەندەر وسى گۇلدەردىڭ قالاي ءوسىپ پايدا بولاتىنىن بىلگىلەرىڭ كەلە مە؟
ەكراننان كورسەتۋ:
جەر پايدا بولادى، ۇستىنە ءبىر ءدان تاستالىنىپ، جاڭبىر جاۋىلادى، كۇن شىعىپ شۋاعىن توگەدى. وسىدان كەيىن گۇل جارىپ شىعادى.
- بالالار، گۇل جانە باسقادا وسىمدىكتەر جايقالىپ ءوسۋى ءۇشىن نە كەرەك ەكەن؟ ەندەشە بۇگىنگى بەينەلەۋ وقۋ ءىس - ارەكەتىندە ساندىك قولدانبالى ونەردىڭ تاعى ءبىر تۇرىمەن تانىساتىن بولامىز.
- ال، سەندەر ساندىك ونەر تۇرلەرىنەن قانداي ويۋ - ورنەكتەردى بىلەسىڭدەر؟
ولاي بولسا، ءبىز بۇگىن وسىمدىكتەرگە بايلانىستى گۇل – جاپىراق ورنەگىن سالۋدى ۇيرەنەمىز. كانە، قايتالايىقشى گۇل – جاپىراق. گۇل - جاپىراق ورنەگى ءوزىمىز كۇندەلىكتى ومىردە قولدانىلاتىن كوپتەگەن زاتتاردا كەزدەسەدى ەكەن. مىسالى، ەكرانعا نازار اۋدارايىق.
(سلايدتار كورسەتۋ)
گۇل – جاپىراق ورنەگى كىلەم، تەكەمەتتەردە، ورامالداردا، توسەنىشتەردە، كويلەكتەردە، ىدىستاردا دا كەزدەسەدى ەكەن.
- ءيا، بالالار ورنەكتەردىڭ تۇرلەرى وتە كوپ. سونىڭ ىشىندە گۇل – جاپىراق ورنەگىن ءوزىمىز جاساعان تارەلكەدە ياعني پاپە-ماشەدە بەينەلەيتىن بولامىز.
پاپە – ماشە بىرگە ايتامىز.
ۇلگى نۇسقاعا توقتالىپ ءتۇسىندىرۋ:
مىناۋ گۇلدىڭ – ءتۇيىنى.
بۇل جەردە گۇلدىڭ تۇقىمدارىنىڭ شوعىرى جينالعان. بۇل نۇكتە ءتارىزدى ەكەن. (ءپىشىنىن ايتۋ)
سول تۇيىننەن كۇلتەلەر پايدا بولعان كۇلتەلەر قانداي پىشىنگە ۇقساس؟ (گۇلدىڭ تۇسىنە توقتالۋ)
بۇل ىدىسىمىزدىڭ ورتاسىندا بەينەلەنگەن گۇل. ال مىناۋ ىدىسىمىزدىڭ ەرنەگى. قايتالايىقشى
بۇل ەرنەگىندەگى ورنەك ءتۇرى يرەك دەپ اتالادى. وسى يرەك ورنەگىنە جاپىراقتىڭ سۋرەتى سالىنعان ەكەن.
(سالۋ جولىن ءتۇسىندىرۋ)
ءبىز بۇگىن گۋاشپەن جانە كۇندەلىكتى ءوزىمىز تازالىق ءۇشىن پايدالاناتىن تاياقشامەن جۇمىس ىستەيمىز. تەك قانا بوياۋدىڭ جىلى تۇستەرىن پايدالانامىز. اۋەلى ىدىستىڭ ورتاسىنا دوڭگەلەك ءپىشىن گۇلدىڭ ءتۇيىنىن سالامىز. مۇنى نۇكتە ءادىسى ارقىلى بەينەلەيمىز. كۇلتەلەرىن تومەننەن جوعارى قاراي سوپاقشا ەتىپ تومەن ءتۇسىرىپ سالامىز. تاعى دا تومەننەن جوعارى قاراي قايتالانادى. ەندى وسى كۇلتەلەردىڭ ءىشىن جوعارىدان تومەن قاراي قيعاشىنان سىزىپ بويايمىز. ەندى ەرنەگىنە يرەك ورنەگىن جاسىل ءتۇستى گۋاشپەن سالامىز. سول يرەك ورنەگىمىزگە جاپىراق ورنەگىن سالاسىز. جاپىراق قانداي پىشىنگە ۇقساس؟ (جاعۋ ءادىسىن پايدالانۋ)
- بالالار، جۇمىسقا كىرىسپەس بۇرىن اينالامىزداعى ادەمى گۇلدەر سياقتى تەربەتىلىپ جايقالىپ الايىقشى؟
[b]رەفلەكسيۆتى كورەكسيالاۋ[b]: بالالار جۇمىسى.
بالاعا جەكە كومەك.
ال، ەندى جۇمىسىمىزدى بولساق، اس ۇيدەگى شكافتىڭ سورەلەرىنە تارەلكەلەرىڭدى ادەمىلەپ ورنالاستىرايىق.
- بالالار، اس ءۇيىمىز ودان ءارى ادەمى بولىپ كەتكەن سياقتى.
جۇمىستارىن تالداۋ.
ال ەندى بالالار سەندەر پاپە – ماشە ىدىسىنا ادەمى گۇل – جاپىراق ورنەگىن سالدىڭدار. ماعان دا ۇنادى. مەن وسى وقۋ ءىس - ارەكەتىن ءبىر شۋماق ولەڭمەن قورىتىندىلايىن:
كوركەم گۇل، ادەمى گۇل
ادەمى ىدىستا تۇر
ماعان دا اۋا بەرىپ
ءوزى دە تىنىستاپ تۇر.
ال، بالالار ءبىزدىڭ گۇل باعىمىزدان قوناقتارعا گۇل سىيلايىق.
كۇتىلەتىن ناتيجە: قاراپايىم پىشىندەردە (سوپاقشا، دوڭگەلەك) ورنەكتەردى قۇراستىرا وتىرىپ، گۇل بەينەسىن سۋرەتتەي بىلەدى.
مەڭگەرۋى: گۇل – جاپىراق ورنەگىن سالۋدى، وسىمدىكتەر ەلەمەنتتەرىنەن ورنەكتەردى ىرعاقپەن ورنالاستىرۋدى (يرەك سىزىق، نۇكتەلەر) مەڭگەرەدى.
جاساي الۋى: قويىلعان مىندەتتەرگە سايكەس ءوز جۇمىسىنىڭ ناتيجەسىن باعالاي بىلەدى.
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ساباعىندا يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋ
