- 08 جەل. 2025 12:23
- 26
اسەل تاشيبايەۆا
تاريحي شەشىم: قازاقستانعا كيىك ءمۇيىزىن ەكسپورتتاۋعا رۇقسات بەرىلدى
قازاقستان حالىقارالىق ارەنادا ۇلكەن جەڭىسكە جەتتى. سامارقاندتا وتكەن جاھاندىق جيىندا ءبىزدىڭ ەلىمىزگە كيىك ءمۇيىزىن ەكسپورتتاۋعا سالىنعان كوپجىلعى شەكتەۋ رەسمي تۇردە الىنىپ تاستالدى. بۇل شەشىم ەل ەكونوميكاسى مەن ەكولوگياسى ءۇشىن نەنى بىلدىرەدى؟
سامارقاند قالاسىندا وتكەن CITES (جويىلىپ كەتۋ ءقاۋپى تونگەن جابايى فاۋنا مەن فلورا تۇرلەرىمەن حالىقارالىق ساۋدا تۋرالى كونۆەنسيا) تاراپتارىنىڭ 20-شى كونفەرەنسياسى قازاقستان ءۇشىن ءساتتى اياقتالدى. 24 قاراشا مەن 5 جەلتوقسان ارالىعىندا وتكەن اۋقىمدى جيىندا قازاقستاندىق كيىك پوپۋلياسياسىنان الىنعان مۇيىزدەرگە ارنالعان "نولدىك ەكسپورتتىق كۆوتا" كۇشىن جويدى.
بۇل باستامانى ق ر ەكولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار ءمينيسترى ەرلان نىسانبايەۆ باستاعان وتاندىق دەلەگاسيا تاباندىلىقپەن قورعاپ شىقتى.
حالىقارالىق قاۋىمداستىق نەگە كەلىستى؟
كونفەرەنسيانىڭ جابىلۋ سالتاناتىندا CITES باس حاتشىسى يۆونن يگۋەرو قازاقستاننىڭ تابيعاتتى قورعاۋ سالاسىنداعى ەڭبەگىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى. شىن مانىندە، كورسەتكىشتەر تاڭعالدىرارلىق: ءبىر كەزدەرى جويىلىپ كەتۋ ءقاۋپى ءتونىپ، سانى نەبارى 21 مىڭعا دەيىن ازايعان كيىكتەردىڭ باسى بۇگىندە 4 ميلليوننان استى.
وسى كەرەمەت ناتيجەنى كورگەن حالىقارالىق ساراپشىلار قاتاڭ باقىلاۋ اياسىندا كيىك ونىمدەرىن ساۋدالاۋعا رۇقسات بەرۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى. بۇل ناتيجەگە قول جەتكىزۋ وڭاي بولعان جوق. قازاقستاندىق دەلەگاسيا:
-
31 ەكىجاقتى كەزدەسۋ وتكىزدى؛
-
ازيا، افريكا جانە اراب ەلدەرىنىڭ وڭىرلىك فورۋمدارىندا بەلسەندى جۇمىس ىستەدى؛
-
كەلىسسوزدەردى اشىق ءارى ترانسپارەنتتى جۇرگىزدى.
تابىس قايدا جۇمسالادى؟
كوپشىلىكتى مازالايتىن باستى سۇراق – كيىك ءمۇيىزىن ساتۋدان تۇسكەن قاراجات قايدا كەتەدى؟ قازاقستان تاراپى بۇل تابىستى تولىعىمەن بيوالۋانتۇرلىلىكتى ساقتاۋعا باعىتتاۋعا ۋادە بەردى.
ناقتىراق ايتقاندا، قارجى كەلەسى ماقساتتارعا جۇمسالادى:
-
ەكوجۇيەلەردى قالپىنا كەلتىرۋ؛
-
جانۋارلار پوپۋلياسياسىنا تۇراقتى مونيتورينگ جۇرگىزۋ؛
-
جايىلىمداردى ساقتاۋ؛
-
دالالى جانە شولەيتتى ايماقتارعا زيان كەلتىرمەي، تابيعي رەسۋرستاردى ءتيىمدى پايدالانۋ.
بۇل قادام جابايى تابيعاتتى قورعاۋدىڭ جاھاندىق باعدارلاماسىنا تولىق سايكەس كەلەدى جانە قازاقستاننىڭ ەكولوگيالىق بەدەلىن ودان ءارى نىعايتا تۇسپەك.