«تاريح عاسىرلار كۋاسى» تاريحي تانىمدىق سايىس
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «تاريح عاسىرلار كۋاسى» تاريحي تانىمدىق سايىس
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ ۇبت - عا دايىندىعىن باقىلاۋ، تاريح پانىنە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
دامىتۋشىلىق: ا) تاريحي دەرەكتەر بويىنشا تاپسىرما جاساي ءبىلۋ داعدىسىنا ۇيرەنۋ
ءا) وقۋ جانە جازۋ ارقىلى سىن تۇرعىسىنان ويلاۋدى دامىتۋ
ب) ءوز پىكىرىن قورعاي ءبىلۋ داعدىلارىنا توسەلدىرۋ
تاربيەلىك: ا) بابالاردىڭ ەرلىك رۋحىن سەزىندىرۋ ارقىلى ازاماتتىق تاربيە بەرۋ
ءا) تاريحتى وقىپ، ۇيرەنۋگە جانە ۇلتتىق نامىس قالىپتاستىرۋ
ب) ەرلىككە باتىرلىققا، وتانىن سۇيۋگە، وعان قىزمەت ەتۋگە، وتاندى قورعاۋعا تاربيەلەۋ
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: اشىق تاربيە ساعاتى
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، ناقىل سوزدەر
ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ:
وقۋشىلارمەن سالەمدەسىپ، وقۋشىلاردى ورتاعا دوڭگەلەندىرىپ وتىرعىزۋ.
«تاريح رەسەپتىمەن جاسالمايدى. وقيعالاردى باعالاعاندا ءبىز ناقتى تاريحي جاعدايلارعا، قولداعى بار مالىمەتتەرگە سۇيەنۋىمىز كەرەك. نە نارسەنىڭ دە ءمانىن تۇسىنۋگە باستايتىنكىلت – سول» - دەپ ەرمۇقان باكماحانوۆ اعامىز ايتقانداي، سىزدەر « تاريح عاسىرلار كۋاسى» اتتى تاريحي تانىمدىق سايىسىمىزعا قوش كەلدىڭىزدەر!
بۇل ءبىلىم سايىسىنا 10 وقۋشى قاتىسقالى وتىر. ولار وزدەرىنىڭ وسى ۋاقىتقا دەيىنگى ۇبت - عا دايىندىقتارىن ورتاعا سالماقشى.
ولاي بولسا سايىسىمىزدىڭ ءادىل باعاسىن شىعارۋ ءۇشىن ءادىل - قازىلار القاسىمەن تانىستىرىپ وتەيىن:
سايىسىمىزدىڭ باعدارلاماسىمەن تانىستىرىپ وتەيىن:
وتكەل كەزەڭى:
ا) تاريحقا ساياحات ( ءار وقۋشىعا 10 سۇراقتان قويىلادى. ءار جاۋاپقا 1 بالدان قويىلادى.)
ءا) ارىپتەر سويلەيدى (قويىلعان سۇراقتىڭ جاۋابى الفاۆيتتەگى ارىپتەن باستالادى نەمەسە اياقتالادى. ءار جاۋاپقا 1 بالدان قويىلادى)
ب) تاريحي وقيعالار (سلايدتا كورسەتىلگەن ۋاقىت ارالىعىندا قانداي وقيعالار بولدى تابۋ كەرەك. ءار جاۋاپقا 5 بالدان قويىلادى.)
سامعاۋ كەزەڭى:
ا) « تاپقىر بولساڭ تاۋىپ كور» حرونولوگيامەن جۇمىس (10 مين ۋاقىت بەرىلەدى. ءار جاۋاپقا 1 بالدان قويىلادى)
ءا) «ءيا» ما، «جوق» پا ويىنى (ءار وقۋشىعا 5 سۇراقتان قويىلادى. ءار جاۋاپقا 5 بالدان قويىلادى)
ب) «تاريحي كومبە» (تاريحتا كەزدەسەتىن سوزدەردىڭ ماعىناسىن اشۋ. ءار جاۋاپقا 5 بالدان قويىلادى)
وسى ەكى كەزەڭنەن 50 بال جيناعان وقۋشى كەلەسى كەزەڭگە وتەدى.
شارىقتاۋ كەزەڭى:
ا) تاريحي باسقاتىرعىش ( بەرىلگەن باسقاتىرعىشتان دۇرىس جاۋابىن تابۋ. ءار جاۋاپقا 5 بالدان)
ءا) «ويدى اياقتاۋ» (20 سۇراق قويىلادى. ءار جاۋاپقا 1 بالدان)
ب) «كىم، نە جازعان...» (سلايدتا بەرىلگەن سوزدەردىڭ ەگەسىن تابۋ. ءار جاۋاپقا 5 بالدان)
وسى كەزەڭنەن ەڭ كوپ بال جيناعان 3 وقۋشى كەلەسى كەزەڭگە وتەدى.
شىرقاۋ كەزەڭى:
ا) قازاقستان مادەنيەتى
ءا) «سۋرەتتەر سىر شەرتەدى» ( بەرىلگەن سۋرەتتە كىم نەمەسە قانداي وقيعا بايانداپ بەرۋ كەرەك. ءار جاۋاپقا 1 بالدان)
ب) «ەرۋديت» (سلايدتا باسقا پاندەردەن مۇعالىمدەر سۇراق قويادى. ءار جاۋاپقا 1 بالدان)
جەرۇيىق كەزەڭى.( جەڭىپ شىققان وقۋشىمەن سۋپەر ويىن ويناۋ)
بىلىمدىدەن شىعادى العىر شەشەن،
شەشەندىكپەن بولعان عوي بارلىق كوسەم.
سايرا شاكىرت، سۋىرىپ شارىقتاشى،
قالماسىن بۇل سايىستا سەنىڭ ەسەڭ،- دەي كەلە سايىسىمىزدى باستايىق.
وتكەل كەزەڭى:
تاريحقا ساياحات ءار وقۋشىعا 10 سۇراقتان قويىلادى.
ارىپتەر سويلەيدى:
ا – ەلىمىزدىڭ وڭتۇستىك ستاناسى: الماتى
ءا – ابىلاي حاننىڭ شىن ەسىمى: ءابىلمانسۇر
ب – استانا قالاسىنىڭ سيمۆولى: بايتەرەك
ۆ – 1993 جىلى 15 قاراشادا بولعان تاريحي وقيعا: ۆاليۋتا ەنگىزىلدى
گ – تاريحتىڭ اتاسى: گەرودوت
ع – نۇرسۇلتان نازاربايەۆقا بەرىلگەن اتاق: عاسىر ادامى
د – اللا تاراپىنان بەرىلەتىن ءامىر، مىندەت پەن تىيىمداردىڭ جيىنتىعى: ءدىن
ە – «التىن ادام» قايدان تابىلدى: ەسىك قورعانىنان
ءو – كونستيتۋسيانىڭ قۇرىلىمى: 9 تاراۋ 98 باپ
ج – «مەن قازاقپىن» پوەماسىن جازعان ادام: ج. مولداعالييەۆ
ز – سيىردىڭ ءپىرى: زەڭگى بابا
ي – ەلباسىمىزدىڭ ماماندىعى: ينجەنەر - مەتاللۋرگ
ي – «الاش» سىيلىعىن العان جازۋشى، قاجى: حاليفا التاي
ك – قازاقتىڭ سوڭعى حانى: كەنەسارى
ق – ج. بالاساعۇننىڭ ءحى ع. جازعان ەڭبەگى: «قۇتتى بىلىك»
ل – كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ باسشىسى لەنين
م – ق ر مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترى: مۇحتار قۇل - مۇحامەد
ن – كۇيشى، سازگەر، ديرەجەر، دومبىراشى: ن. تىلەندييەۆ
ڭ - قازاقستاننىڭ ەڭ بيىك شىڭى: ءحانتاڭىرى
و - قازاقستاننىڭ ءبىرىنشى استاناسى: ورىنبور
ءو – قازاقستانداعى ءتۇستى مەتاللۋرگيانىڭ ورتالىعى: وسكەمەن
پ – جوعارعى زاڭ شىعارۋشى ورگان: پارلامەنت
ر – 1995ج «الەمنىڭ ايگىلى ايەلدەرى» دەگەن ەنسيكلوپەدياعا ەنگەن ادام: ر. باعىلانوۆا
س – سۇتكە ارالاستىرىلىپ جەلىنەتىن تارىدان جاسالعان قازاقتىڭ ەرتەدەن كەلە جاتقان تاعامى: سوك
ت – قازاقستاندى العاش تاۋەلسىز ەل دەپ تانىعان ەل: تۋركيا
ۋ – مالدىڭ تولدەگەننەن كەيىنگى العاشقى ءسۇتى: ۋىز
ۇ – كەڭەس وداعى مەن گەرمانيا اراسىنداعى سوعىس: ۇوس
ءۇ – جىل مەزگىلىن قازاقتار قانداي جۇلدىزعا بايلانىستى بىلگەن: ۇركەر
ف – «ەكىنشى ۇستاز» اتانعان عۇلاما: فارابي
ح – 2009ج. 25 اقپان مەن 6 ناۋرىز ارالىعىندا قازاقستاندا بولعان وقيعا: حالىق ساناعى
ھ – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا سىڭگەن ەڭبەگى ءۇشىن، ونىڭ تاۋەلسىزدىك جولىندا كۇرەسى ءۇشىن بەرىلەتىن وردەن: حالىق قاھارمانى
س – استانا قالاسىنىڭ بۇرىنعى اتاۋى: سەلينوگراد
چ – قازاقتىڭ ۇلى اقىنى: اباي
ش – اسا كورنەكتى سازگەر، ءان جانىرىنىڭ مايتالمانى: ش. قالداياقوۆ
شش – بيىل تاۋەلسىزدىككە نەشە جىل: 22 جىل
– حالىقارالىق ءتىل: ورىس ءتىلى
ى – قازاقتان شىققان سۋرەتشى قىز: گ. ىسمايلوۆا
ءى – « كوشپەندىلەر» تريللوگياسىنىڭ اۆتورى: ءى. ەسەنبەرلين
- قازاقتىڭ ەڭ بيىك تاۋى: تيان - شان
ە – حالىقتاردىڭ ادەت – عۇرىپ، سالت – ءداستۇرىن زەرتتەيتىن عىلىم: ەتنوگرافيا
يۋ – حالقىمىزدىڭ قولدانبالى ونەرىنەن جەتكەن تابىستارىنىڭ ءبىرى: ويۋ
يا – كەڭەس وداعى باتىرى اتاعىن العان مەرگەن: ءاليا
تاريح عاسىرلار كۋاسى تاريحي تانىمدىق سايىس. جۇكتەۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ ۇبت - عا دايىندىعىن باقىلاۋ، تاريح پانىنە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
دامىتۋشىلىق: ا) تاريحي دەرەكتەر بويىنشا تاپسىرما جاساي ءبىلۋ داعدىسىنا ۇيرەنۋ
ءا) وقۋ جانە جازۋ ارقىلى سىن تۇرعىسىنان ويلاۋدى دامىتۋ
ب) ءوز پىكىرىن قورعاي ءبىلۋ داعدىلارىنا توسەلدىرۋ
تاربيەلىك: ا) بابالاردىڭ ەرلىك رۋحىن سەزىندىرۋ ارقىلى ازاماتتىق تاربيە بەرۋ
ءا) تاريحتى وقىپ، ۇيرەنۋگە جانە ۇلتتىق نامىس قالىپتاستىرۋ
ب) ەرلىككە باتىرلىققا، وتانىن سۇيۋگە، وعان قىزمەت ەتۋگە، وتاندى قورعاۋعا تاربيەلەۋ
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: اشىق تاربيە ساعاتى
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، ناقىل سوزدەر
ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ:
وقۋشىلارمەن سالەمدەسىپ، وقۋشىلاردى ورتاعا دوڭگەلەندىرىپ وتىرعىزۋ.
«تاريح رەسەپتىمەن جاسالمايدى. وقيعالاردى باعالاعاندا ءبىز ناقتى تاريحي جاعدايلارعا، قولداعى بار مالىمەتتەرگە سۇيەنۋىمىز كەرەك. نە نارسەنىڭ دە ءمانىن تۇسىنۋگە باستايتىنكىلت – سول» - دەپ ەرمۇقان باكماحانوۆ اعامىز ايتقانداي، سىزدەر « تاريح عاسىرلار كۋاسى» اتتى تاريحي تانىمدىق سايىسىمىزعا قوش كەلدىڭىزدەر!
بۇل ءبىلىم سايىسىنا 10 وقۋشى قاتىسقالى وتىر. ولار وزدەرىنىڭ وسى ۋاقىتقا دەيىنگى ۇبت - عا دايىندىقتارىن ورتاعا سالماقشى.
ولاي بولسا سايىسىمىزدىڭ ءادىل باعاسىن شىعارۋ ءۇشىن ءادىل - قازىلار القاسىمەن تانىستىرىپ وتەيىن:
سايىسىمىزدىڭ باعدارلاماسىمەن تانىستىرىپ وتەيىن:
وتكەل كەزەڭى:
ا) تاريحقا ساياحات ( ءار وقۋشىعا 10 سۇراقتان قويىلادى. ءار جاۋاپقا 1 بالدان قويىلادى.)
ءا) ارىپتەر سويلەيدى (قويىلعان سۇراقتىڭ جاۋابى الفاۆيتتەگى ارىپتەن باستالادى نەمەسە اياقتالادى. ءار جاۋاپقا 1 بالدان قويىلادى)
ب) تاريحي وقيعالار (سلايدتا كورسەتىلگەن ۋاقىت ارالىعىندا قانداي وقيعالار بولدى تابۋ كەرەك. ءار جاۋاپقا 5 بالدان قويىلادى.)
سامعاۋ كەزەڭى:
ا) « تاپقىر بولساڭ تاۋىپ كور» حرونولوگيامەن جۇمىس (10 مين ۋاقىت بەرىلەدى. ءار جاۋاپقا 1 بالدان قويىلادى)
ءا) «ءيا» ما، «جوق» پا ويىنى (ءار وقۋشىعا 5 سۇراقتان قويىلادى. ءار جاۋاپقا 5 بالدان قويىلادى)
ب) «تاريحي كومبە» (تاريحتا كەزدەسەتىن سوزدەردىڭ ماعىناسىن اشۋ. ءار جاۋاپقا 5 بالدان قويىلادى)
وسى ەكى كەزەڭنەن 50 بال جيناعان وقۋشى كەلەسى كەزەڭگە وتەدى.
شارىقتاۋ كەزەڭى:
ا) تاريحي باسقاتىرعىش ( بەرىلگەن باسقاتىرعىشتان دۇرىس جاۋابىن تابۋ. ءار جاۋاپقا 5 بالدان)
ءا) «ويدى اياقتاۋ» (20 سۇراق قويىلادى. ءار جاۋاپقا 1 بالدان)
ب) «كىم، نە جازعان...» (سلايدتا بەرىلگەن سوزدەردىڭ ەگەسىن تابۋ. ءار جاۋاپقا 5 بالدان)
وسى كەزەڭنەن ەڭ كوپ بال جيناعان 3 وقۋشى كەلەسى كەزەڭگە وتەدى.
شىرقاۋ كەزەڭى:
ا) قازاقستان مادەنيەتى
ءا) «سۋرەتتەر سىر شەرتەدى» ( بەرىلگەن سۋرەتتە كىم نەمەسە قانداي وقيعا بايانداپ بەرۋ كەرەك. ءار جاۋاپقا 1 بالدان)
ب) «ەرۋديت» (سلايدتا باسقا پاندەردەن مۇعالىمدەر سۇراق قويادى. ءار جاۋاپقا 1 بالدان)
جەرۇيىق كەزەڭى.( جەڭىپ شىققان وقۋشىمەن سۋپەر ويىن ويناۋ)
بىلىمدىدەن شىعادى العىر شەشەن،
شەشەندىكپەن بولعان عوي بارلىق كوسەم.
سايرا شاكىرت، سۋىرىپ شارىقتاشى،
قالماسىن بۇل سايىستا سەنىڭ ەسەڭ،- دەي كەلە سايىسىمىزدى باستايىق.
وتكەل كەزەڭى:
تاريحقا ساياحات ءار وقۋشىعا 10 سۇراقتان قويىلادى.
ارىپتەر سويلەيدى:
ا – ەلىمىزدىڭ وڭتۇستىك ستاناسى: الماتى
ءا – ابىلاي حاننىڭ شىن ەسىمى: ءابىلمانسۇر
ب – استانا قالاسىنىڭ سيمۆولى: بايتەرەك
ۆ – 1993 جىلى 15 قاراشادا بولعان تاريحي وقيعا: ۆاليۋتا ەنگىزىلدى
گ – تاريحتىڭ اتاسى: گەرودوت
ع – نۇرسۇلتان نازاربايەۆقا بەرىلگەن اتاق: عاسىر ادامى
د – اللا تاراپىنان بەرىلەتىن ءامىر، مىندەت پەن تىيىمداردىڭ جيىنتىعى: ءدىن
ە – «التىن ادام» قايدان تابىلدى: ەسىك قورعانىنان
ءو – كونستيتۋسيانىڭ قۇرىلىمى: 9 تاراۋ 98 باپ
ج – «مەن قازاقپىن» پوەماسىن جازعان ادام: ج. مولداعالييەۆ
ز – سيىردىڭ ءپىرى: زەڭگى بابا
ي – ەلباسىمىزدىڭ ماماندىعى: ينجەنەر - مەتاللۋرگ
ي – «الاش» سىيلىعىن العان جازۋشى، قاجى: حاليفا التاي
ك – قازاقتىڭ سوڭعى حانى: كەنەسارى
ق – ج. بالاساعۇننىڭ ءحى ع. جازعان ەڭبەگى: «قۇتتى بىلىك»
ل – كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ باسشىسى لەنين
م – ق ر مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترى: مۇحتار قۇل - مۇحامەد
ن – كۇيشى، سازگەر، ديرەجەر، دومبىراشى: ن. تىلەندييەۆ
ڭ - قازاقستاننىڭ ەڭ بيىك شىڭى: ءحانتاڭىرى
و - قازاقستاننىڭ ءبىرىنشى استاناسى: ورىنبور
ءو – قازاقستانداعى ءتۇستى مەتاللۋرگيانىڭ ورتالىعى: وسكەمەن
پ – جوعارعى زاڭ شىعارۋشى ورگان: پارلامەنت
ر – 1995ج «الەمنىڭ ايگىلى ايەلدەرى» دەگەن ەنسيكلوپەدياعا ەنگەن ادام: ر. باعىلانوۆا
س – سۇتكە ارالاستىرىلىپ جەلىنەتىن تارىدان جاسالعان قازاقتىڭ ەرتەدەن كەلە جاتقان تاعامى: سوك
ت – قازاقستاندى العاش تاۋەلسىز ەل دەپ تانىعان ەل: تۋركيا
ۋ – مالدىڭ تولدەگەننەن كەيىنگى العاشقى ءسۇتى: ۋىز
ۇ – كەڭەس وداعى مەن گەرمانيا اراسىنداعى سوعىس: ۇوس
ءۇ – جىل مەزگىلىن قازاقتار قانداي جۇلدىزعا بايلانىستى بىلگەن: ۇركەر
ف – «ەكىنشى ۇستاز» اتانعان عۇلاما: فارابي
ح – 2009ج. 25 اقپان مەن 6 ناۋرىز ارالىعىندا قازاقستاندا بولعان وقيعا: حالىق ساناعى
ھ – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا سىڭگەن ەڭبەگى ءۇشىن، ونىڭ تاۋەلسىزدىك جولىندا كۇرەسى ءۇشىن بەرىلەتىن وردەن: حالىق قاھارمانى
س – استانا قالاسىنىڭ بۇرىنعى اتاۋى: سەلينوگراد
چ – قازاقتىڭ ۇلى اقىنى: اباي
ش – اسا كورنەكتى سازگەر، ءان جانىرىنىڭ مايتالمانى: ش. قالداياقوۆ
شش – بيىل تاۋەلسىزدىككە نەشە جىل: 22 جىل
– حالىقارالىق ءتىل: ورىس ءتىلى
ى – قازاقتان شىققان سۋرەتشى قىز: گ. ىسمايلوۆا
ءى – « كوشپەندىلەر» تريللوگياسىنىڭ اۆتورى: ءى. ەسەنبەرلين
- قازاقتىڭ ەڭ بيىك تاۋى: تيان - شان
ە – حالىقتاردىڭ ادەت – عۇرىپ، سالت – ءداستۇرىن زەرتتەيتىن عىلىم: ەتنوگرافيا
يۋ – حالقىمىزدىڭ قولدانبالى ونەرىنەن جەتكەن تابىستارىنىڭ ءبىرى: ويۋ
يا – كەڭەس وداعى باتىرى اتاعىن العان مەرگەن: ءاليا
تاريح عاسىرلار كۋاسى تاريحي تانىمدىق سايىس. جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
قازاقستان تاريحىنان اڭگىمەلەر 5 سىنىپ
