سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 1 كۇن بۇرىن)
تاۋەلسىز ەلدىڭ ۇلانىمىن!
ماقساتى: ەلىمىزدىڭ تاريحى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ. ءوز وتانىن سۇيۋگە تاربيەلەۋ. ەلىمىزدىڭ رامىزدەرىن قاستەرلەۋگە ۇيرەتۋ. تۋعان ەلگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن ارتتىرۋ. ءوز انا ءتىلىن، ادەت - عۇرپىن، سالت - ءداستۇرىن ساقتاۋدى بويىنا دارىتۋ. 1986 جىلى جەلتوقساندا ەل ازاتتىعى جولىندا قۇربان بولعان ۇل قىزدارىمىزدىڭ ەرلىكتەرىن ەسكە الۋ. ەگەمەندىكتىڭ ءمانىن ءتۇسىندىرۋ. بۇگىنگى تاۋەلسىزدىككە قالاي قول جەتكىزگەنىن زەردەلەۋ. وتانىن، ەلىن، جەرىن، سۇيۋگە، قورعاۋعا تاربيەلەۋ.

كورنەكىلىكتەر: قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ رامىزدەرى. جەلتوقسان قۇرباندارى.

تاربيەشى: قۇرمەتتى ۇستازدار، اتا - انالار، بالالار! بۇگىنگى ەرتەڭگىلىگىمىزدىڭ دۇنيەنى ءدۇر سىلكىندىرگەن 1986 جىلى بولعان جەلتوقسان وقيعاسىنا ارنالادى.
«ەلىمنىڭ ەركىندىگى – تاۋەلسىزدىك» اتتى ەرتەڭگىلىگىمىزدى باستايمىز.

امانداسۋ.
ارمىسىز قايىرىمدى اسپان – اتا!
ارمىسىز، مەيىرىمدى جەر - انا!
ارمىسىز، شۇعىلالى نۇرلى كۇن!
ارمىسىز، بالاباقشا، دوس جاران!
سالەمەتسىزدەر مە، قوناقتار مەن اپايلار!

تاربيەشى: جەلتوقسان ءانى
ءالى ەسىمدە ار مەن نامىس پاك ماڭگى،
ەش اياۋسىز اياقاستى تاپتالدى.
ساپەرلەردىڭ كۇرەگىنەن سوققى جەپ،
قىپ - قىزىل قان بوياپ جاتتى اق قاردى.

جۇرەكتەرگە شەر قاتىپ،
مۇز - قار قونعان - جەلتوقسان
كەۋدەدەگى كۇرسىنىس
ىزعار بولعان – جەلتوقسان
ادىلەتتىك جولىندا
ۇلىڭ تۇگەل حالقىم - اۋ
قۇرباندىعى قازاقتىڭ
قىزىڭ بولعان - جەلتوقسان!

ءالى ەسىمدە سۇمدىعى كوپ سول الاڭ،
وتكەن كۇنگە وكىنىشپەن ورالام
وزبىر كۇشكە قارسى تۇرعان قايمىقپاي،
قايران جاستىق سەن قاشاندا بول امان

قۇلدىق ۇرىپ كونە بەرسەڭ ىرىققا،
جەر بەتىنەن كەتەر ەدىك قۇرىپ تا
قازاقپىن دەپ ويلار بولساڭ اعايىن
الماتىنىڭ جەلتوقسانىڭ ۇمىتپا.

- بالالار، بىزگە تاۋەلسىزدىك وڭاي جولمەن كەلگەن جوق. 1986 جىلى 16 جەلتوقساندا ۇلكەن كوتەرىلىس بولدى. ول كوتەرىلىس قازاق حالقىنا كەڭ بايتاق جەرىمىزگە، جان - جاقتان كوز تىگۋشىلەر از بولعان جوق. وعان قازاقستاننىڭ جاس ۇلدارى مەن قىزدارى شىقتى. ءوز ءتىلىن، ءوز مادەنيەتىن دامىتام دەگەن قازاقتارعا مۇمكىندىك بەرمەي شايقاس باستالدى.
سول جاستاردىڭ ىشىندە قايرات رىسقۇلبەكوۆ، ەربول سپاتايەۆ سابيرا مۇحامەدجانوۆا، لياززات اسانوۆالار بولدى. بۇلار وتان ءۇشىن، تۋعان جەر ءۇشىن، انا ءتىلىمىز ءۇشىن، سەندەردىڭ بولاشاقتارىڭ ءۇشىن ۇلكەن ەرلىكپەن قازا تاپتى. ءوز الدىنا دەربەس، ەركىن مەملەكەت، ەشكىمگە تاۋەلدى بولماي ىشكى،
سىرتقى ماسەلەلەردى وزدەرىنىڭ شەشە الاتىن مۇمكىندىگى بولۋدى تاۋەلسىز مەملەكەت دەيمىز.
1991 جىلى 16 جەلتوقساندا تاۋەلسىز قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتى تۋرالى زاڭ قابىلداندى.

شەرحان:
- ءانۇرانىم - جان ۇرانىم،
ايتار ءانىم - سويلەر ءسوزىم،
تۋعان جەرىم - ساعىنارىم،
ماڭگى باقي شىرقالادى،
رەسپۋبليكا ءانۇرانى
/ءانۇران ورىندالادى/
دينارا:
نامىسىمنىڭ شىراعىنداي جەلتوقسان،
تاۋەلسىزدىك پىراعىنداي جەلتوقسان
تاريحىمدا ءىز قالدىرىپ، جاڭعىرىپ،
اڭىز بولدىڭ جىر – اعىنداي جەلتوقسان.
جازيرا:
بىرلىك ءتۇبى - بەرەكە
بەرەكە ءتۇبى - مەرەكە.
ەگەمەندى ەل بولدىق،
تاۋەلسىزدىككە ەندى ەندىك.
جانەركە:
وسىنداي ەركىندىكتى ەل تىلەسىن،
باقىت قۇسى باعىمىزعا ەركىن كەلسىن
ال ەندى تاۋەلسىزدىك قۇتتى بولىپ،
كوك بايراق ماڭگى - باقي جەلبىرەسىن!
تاربيەشى:
1986 جىلى جەلتوقسان كوتەرىلىسىندە ەلىمىزدىڭ ەركىندىگى، ازاتتىعى ءۇشىن جاندارىن قيعان قايراتتاي ەرجۇرەك اعالارىمىزدىڭ ءوز كوزىمىزبەن كورمەسەك تە ولاردىڭ شىڭدىق ءۇشىن كۇرەسكەنىن ايانباي كوز الدىمىزعا ەلەستەتەمىز.
تۇتقىنعا ءتۇستىم جاۋتاڭداي،
جولاماي ەشكىم قاسىما
بارا قالساڭ سالەم ايت،
ەلدەگى قۇربى – دوسىما.
كورىنىس:
راسۋل:
تەرگەۋشى:
- سەن 18 - ءى كۇنى ساعات 10 - دا قايدا بولدىڭ؟
يمران: قايرات:
- جولداستارىمەن بىرگە فۋرمانوۆ كوشەسىندە بولدىم.
راسۋل: تەرگەۋشى:
- جوق، سەن وتىرىك ايتاسىڭ، سەن ساتپايەۆ كوشەسىندە ميليسيونەردى ۇردىڭ! سەن كىنالىسىڭ، بىلەسىڭ بە؟
يمران: قايرات:
- جوق، مەن ەشكىمدى كورگەنىم دە جوق، ۇرعانىم دا جوق.
راسۋل: تەرگەۋشى:
- اقىماق! اكەتىڭدەر! كوزىن قۇرتىڭدار! اتىڭدار!
قايرات:
كۇنادان تازا باسىم بار،
جيىرما بىردە جاسىم بار،
قاسقالداقتاي قانىم بار
بوزتورعايداي جانىم بار،
الام دەسەڭ الىڭدار،
قايرات دەگەن اتىم بار،
قازاق دەگەن زاتىم بار.
«ەركەك توقتى - قۇرباندىق»،
اتام دەسەڭ اتىڭدار!

تاربيەشى: - ءيا، بۇل جازىقسىز قۇربان بولعان قازاق
ازاماتى قايراتتىڭ سوڭعى ءسوزى ەدى. ەلى ءۇشىن قۇربان بولعان ەرجۇرەك اعا - اپالارىمىزدى ەسكە الىپ ءبىر مينۋت تۇرالىق.
راۋشان:
جاستىق جىرىن جەلتوقساندا سامعاتتىم،
بۇلبۇل قۇسىم ءۇنىن اسقاق سايراتتىڭ،
ەگەمەندى ەل بوپ الدىڭ بۇگىندە،
رۋحىنا باس يەمىن قايراتتىڭ.
گۇلىم:
قان توگىلدى قارا جەرگە قانشاما
قايعىلى جاي بەلگىسى عوي بارشاڭا.
ەگەمەندى ەل بوپ الدىڭ بۇگىندە،
قۋانىشىم مەنىڭ ماڭگى تارقاما!
ماديار:
تاۋەلسىزدىك وڭايلىقپەن كەلمەيدى،
بىزگە بۇنى ەشكىم اياپ بەرمەدى.
تاۋەلسىزدىك – قايرات، لياززات، ەربولدىڭ
تاس كوشەدە تاس - تالقان بوپ ولگەنى.
ءان: «ەل قورعاۋعا ءازىرمىز»
تاربيەشى:
ەگەمەندى ەل بولۋدىڭ بەلگىسى.
باسقا جۇرتپەن تەڭ جۇلدىزى تەڭ كۇشى
«ەگەمەندىك» دەگەن سوزدەر ەستىلەر
اتا جۇرتتىڭ ارعىسى مەن بەرگىسى.
م. ارۋجان:
تۋعان جەرگە نۇر شاشىپ، جارىق بەرگەن،
قۋانىش پەن مول باقىت الىپ كەلگەن
16 - شى جەلتوقسان شۋاق بولىپ،
تاۋەلسىزدىك ەلىمە الىپ كەلگەن.

بي: «قارا جورعا»
ت:- بالالار، قازاقستان قانداي ەل؟
ب:- ەگەمەندى، تاۋەلسىز مەملەكەت.
ت: تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ ارقاسىندا ۇلتتىق رامىزدەر پايدا بولدى.
- ەلىمىزدىڭ رامىزدەرىن كىم اتاپ بەرەدى؟
ب: تۋ، ەلتاڭبا، ءانۇران.
ت:- ەلوردامىز قالاي اتالادى؟
ب:- استانا قالاسى.
ت:- قازاق ەلىن كىم باسقارادى؟
ب:- ن. نازاربايەۆ
ت:- قازاقستاندا قانداي ۇلت وكىلدەرى تۇرادى؟
ب:- ورىس، نەمىس، جۇڭگو، وزبەك، شەشەن. ت/ب.

سالامات:
نامىسىمنىڭ شىراعى دا – تاۋەلسىزدىك
سۇرقاي ءومىر سىناعى دا - تاۋەلسىزدىك،
جىگىتتىكتىڭ ۇرپاعى دا – تاۋەلسىزدىك،
جاڭا كۇننىڭ شۋاعى دا - تاۋەلسىزدىك

مەرۋەت:
تاۋەلسىزدىك مەرەكەسى – ەل مەرەكەسى تاسىعان،
قازاق دەگەن قايران جۇرت ءبارىن كەشتى باسىنان.
ەستىسىن ەل ءۇنىڭدى، دۇنيە تۇگەل ەستىسىن،
كوتەر بيىك تاۋەلسىزدىك تۋىندى!

نۇربەك:
جاستاي ءسۇيىپ اڭساعان،
ءتاتتى كۇي مەن كاۋسار ءان.
ول - ءبىزدىڭ قازاقستان.

ءان: «مەنىڭ وتانىم»
البينا:
كوك بايراق يىلمەسىن جىعىلماسىن،
كوزگە جاس، كەۋدەگە وكسىك تىعىلماسىن
تۇرعاندا كوكشىل تۋىڭ كوكتى تىرەپ،
قازاعىم، سەن قاشاندا تۇعىرداسىڭ
ءان: «بالدىرعاندار»
بالالار بولاشاقتا قانداي ازامات، ازاماتشا بولامىز؟
بالالار حورمەن:
ەلىمىزدى وركەندەتەتىن،
قازاق ءتىلىن كوركەمدەتەتىن
بابالارعا تاعزىم ەتەتىن.
انالارعا باس يەتىن،
بالالاردان بار جاقسىلىعىن ايامايتىن
تۋىمەن تۇعىرلى،
ەلتاڭباسىمەن ەڭسەلى.
انۇرانىمەن ايباتتى.
ءبىز قازاق ەلىنىڭ بولاشاعىمىز.
تاربيەشى:
تاريحىم جاتىر تاسىما
ءتىل قاتىپ كەلەر عاسىرعا
ازاتتىق دەيتىن ۇعىمنىڭ،
جەلتوقسان تۇر باسىندا.

كەشىمىز ءوتىپ جاتىر سالتاناتتى،
توگىلگەن كۇن نۇرىنىڭ شاپاعاتى
حالايىق قاتتىراق قول سوعىڭىزدار،
ءانشىمىز بار ءبىزدىڭ دە، جانەركە اتتى.
ءان: «ەگەمەندى ەل»
وسىمەن «ەلىمنىڭ ەركىندىگى - تاۋەلسىزدىك» اتتى ەرتەڭگىلىگىمىزدى اياقتايمىز.
بارلىعىڭىزعا تاۋەلسىزدىك مەرەكەسى قۇتتى بولسىن.
حالقىمىز امان بولسىن. ەلىمىزدە بەيبىتشىلىك بولسىن
- كەلەسى كەزدەسكەنشە ساۋ - سالەمەتتە بولىڭىزدار!
ب:- ساۋ بولىڭىزدار قوناقتار!

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما