تاۋەلسىزدىك جىلدارىنداعى قازاقستان جانە ن.ءا.نازاربايەۆتىڭ تاريحي ءرولى
رەسپۋبليكانىڭ ەگەمەندىگى مەن ۇلتتىق تاۋەلسىزدىگى ماسەلەسى 1986 جىلعى جەلتوقسان ايىندا الدىڭعى قاتارعا شىعىپ، بۇكىل الەمدى ءدۇر سىلكىندىرىپ دۇنيەجۇزىلىك ساياسي جۇيەدەگى وزگەرىستەردىڭ باستاۋى بولعانى تاريحتان ءمالىم. كەڭەس وداعىنىڭ ىدىراۋى مەن وداقتاس رەسپۋبليكالاردىڭ قايتا قۇرىلۋى ناتيجەسىندە قالىپتاسقان پرەزيدەنتتىك ينستيتۋت جەتەكشى ساياسي جۇيەگە اينالىپ،جاڭا مەملەكەتتىلىكتىڭ ىرگەتاسى قالاندى. وسىلايشا، قوعامدىق دامۋدى باعىتتاۋعا قابىلەتتى ءبىرىڭعاي مەملەكەتتىك بيلىك قالىپتاسادى. «قازاق كسر پرەزيدەنتى قىزمەتىن تاعايىنداۋ جانە قازاق كسر كونستيتۋسياسىنا (نەگىزگى زاڭىنا) وزگەرتۋلەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭى نەگىزىندە جوعارعى كەڭەس سەسسياسىندا حح عاسىردىڭ 80ء-شى جىلدارىنان مەملەكەتتى باسقارۋعا قاتىسىپ، ءبىرقاتار باسشىلىق قىزمەتتەردى اتقارعان، 1986 جىلعى جەلتوقسان وقيعاسىنان كەيىن 1989 جىلعى ماۋسىمدا قازاقستان كومپارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى لاۋازىمىنا، سودان سوڭ 1990 جىلعى 24 ساۋىردە قكسر تۇڭعىش پرەزيدەنتى بولىپ سايلانعان، تۇلعاسى اسا تانىمال نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆقا ەلدى باسقارۋ جاۋاپكەرشىلىگى جۇكتەلدى. بۇل مىندەتى جايلى ەلباسى: «بىزگە ءتونىپ تۇرعان داعدارىستىڭ بۇلتىن حالقىمنىڭ دانالىعىنا، ەڭبەكقورلىعىنا ارقا سۇيەي وتىرىپ سەرپىپ تاستاۋعا مەنىڭ بىلىم-بىلىگىم دە، كۇش-قايراتىم دا جەتەدى. ەلىمىزدە ءجۇرىپ جاتقان جاڭعىرۋلاردى جالعاستىرۋعا، ەلىمىزدى كوركەيۋگە جانە ءبىزدىڭ ءارقايسىمىزدى يگىلىككە جەتكىزەتىن جولعا مەملەكەتىمىزدى الىپ شىعۋعا مەنىڭ تاجىريبەم دە، ەرىك-جىگەرىم دە جەتەدى. مەن ءوز تاعدىرىمدى حالقىمنىڭ تاعدىرىنان بولەك قاراپ كورگەن ەمەسپىن. ...مەن وسى ەلدىڭ جولىندا بايگەگە باسىمدى تىككەن اداممىن. ول جولدا ەشتەڭەدەن تايىنبايمىن دا، ەشتەڭەمدى ايانبايمىن دا. قازاقستاننىڭ ەلدىگىن، كوپۇلتتى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك تاۋەلسىزدىگىن نىعايتۋدان باسقا ماقسات تا جوق مەندە، ارمان دا جوق مەندە»، – دەپ، ءوز تاعدىرىن ەلدىڭ ارمان-مۇراتىمەن اجىراماس بىرلىكتە قاراستىراتىنىن اتاپ كورسەتە وتىرىپ، تاريحىمىزدىڭ سول كەزەڭىندە اتقارىلعان ىستەرگە: «ءبىزدىڭ الدىمىزدا تاۋەلسىز، دەموكراتيالىق، نارىقتى ەكونوميكالىق مەملەكەت قۇرۋدىڭ داپ-دايىن تۇرعان تاجىريبەسى بولعان جوق. مەن دە مەملەكەتتىڭ قالاي قۇرىلاتىنىن بىردەن بىلە قالعان جوقپىن. ءبىز ادامزات تاريحىنداعى ءوسۋ مەن وركەندەۋدىڭ، دامۋ مەن بولاشاققا ۇمتىلۋدىڭ ...قادامىن باستادىق. ...ءبىز ءوز مەملەكەتتىلىگىمىزدىڭ ىرگەتاسىن جاڭادان باستاپ قالاپ، ونىڭ بارلىق ءبولمىس-بىتىمىن دەر كەزىندە كەزەڭ-كەزەڭىمەن قالىپتاستىرا، وسى جولدا ۇيرەنە وتىرىپ، تاريحي جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزە بىلدىك»، – دەپ باعا بەردى.
تاۋەلسىزدىكتى ورناتۋ مەن ورنىقتىرۋ باعىتىنداعى قازاقستاننىڭ ىشكى ساياساتىنداعى تاريحي ماڭىزدى وقيعالاردىڭ العاشقىلارى 1988 جىلى قازاق كسر كومپارتياسىنىڭ ورتالىق كوميتەتىنىڭ 1920-1950ء-شى جىلدارى ساياسي ءقۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارى بولعان بەلگىلى قوعام جانە مادەنيەت قايراتكەرلەرىن اقتاۋ تۋرالى قاۋلىسى جانە 1989 جىلعى قىركۇيەكتىڭ 22-سىندە قابىلدانعان «ءتىل تۋرالى» زاڭى بولعانىن اتاپ وتكەن ءجون. 1990 جىلعى ناۋرىز ايىندا وتكىزىلگەن قازاق كسر جوعارعى كەڭەسىنە دەپۋتاتتاردى جاڭا دەموكراتيالىق قاعيداتتار نەگىزىندە سايلاۋ ەلدەگى دەموكراتيالىق ۇردىستەردىڭ باستالۋىنا جول اشتى. سونىمەن قاتار قازاقستاندىق قوعامدا الەۋمەتتىك-ساياسي تۇراقتىلىقتى قامتاماسىز ەتىپ، مەملەكەتتىك-قۇقىقتىق ادىستەردى قولدانۋ ارقىلى باسەكەگە قابىلەتتى ورتانى قالىپتاستىرۋ، ول ءۇشىن ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىنا كەڭ كولەمدە كەپىلدىك بەرۋ ءۇشىن قاجەتتى جاعداي جاساۋ الدىڭعى ورىنعا شىعادى. قوعامدىق كەلىسىمگە قول جەتكىزۋدە مەملەكەتتىك بيلىك تارماقتارىنىڭ بىرلەسە وتىرىپ ءىس-قيمىل جاساۋ تەتىكتەرى كونستيتۋسيالىق دەڭگەيدە قالىپتاستى.
1990 جىلعى 25-قازاندا قازاق كسر جوعارعى كەڭەسى «قازاق كسر-نىڭ مەملەكەتتىك ەگەمەندىگى تۋرالى دەكلاراسيانى» قابىلداۋ ارقىلى بۇكىل الەمگە قازاقستاننىڭ ەگەمەندىگى جاريالاندى. رەسپۋبليكا كونستيتۋسياسىنىڭ نەگىءزىن قالاعان تۇڭعىش زاڭ اكتىسى بولىپ تابىلاتىن بۇل دەكلاراسيادا قازاقستان «حالىقارالىق قاتىناستاردىڭ دەربەس سۋبەكتىسى بولۋعا، سىرتقى ساياساتتى ءوز مۇددەلەرىنە ساي بەلگىلەۋگە، حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ قىزمەتىنە قاتىسۋعا قۇقىعى بار» ەگەمەن مەملەكەت بولىپ تابىلاتىندىعى جاريالاندى. سونداي-اق، العاش رەت قازاقستاننىڭ ءوز ەكونوميكالىق جانە عىلىمي-تەحنيكالىق الەۋەتىنە، تابيعي قورىنا مەنشىك قۇقىعى بەلگىلەندى جانە قازاقستان دەكلاراسيادا بەلگىلەنگەن زاڭ نورمالارى شەڭبەرىندە ەگەمەن مەملەكەت رەتىندە رەسپۋبليكا مارتەبەسىن ىسكە اسىراتىن جاڭا كونستيتۋسيا مەن باسقا دا زاڭدىق-قۇققىقتىق اكتىلەردى ازىرلەۋ وكىلەتتىگىنە يە بولدى. قازىرگى كەزەڭدە 25ء-شى قازان قازاقستان رەسپۋبليكاسى كۇنى رەتىندە اتالىپ وتۋدە.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەگەمەندىك الىپ، ءارى قاراي تاۋەلسىز، دەربەس مەملەكەت رەتىندە قالىپتاسىپ-دامۋى قيىن جاعدايلارمەن ۇشتاستى. كوپتەگەن ايماقتاردا الەۋمەتتىك-دەموگرافيالىق جانە ساياسي-ەكونوميكالىق تۇراقسىزدىق بەلەڭ الدى. الەمدىك كەڭىستىكتە جاھاندىق قاۋىپسىزدىكتى ساقتاۋدا يادرولىق قارۋدى تاراتپاۋ ماسەلەسى – قازاقستان رەسپۋبليكاسى ساياساتىنىڭ اسا ماڭىزدى باعىتى بولدى. تاۋەلسىز مەملەكەتتەر دوستاستىعىنىڭ ءوزارا حالىقارالىق مىندەتتەمەلەرىنىڭ قاتارىندا يادرولىق قارۋدى تاراتپاۋ جانە وعان قاتاڭ قاداعالاۋ ورناتۋ بولدى. بۇۇ-نىڭ 1975 جىلعى 11 جەلتوقسانداعى № 3472 ۆ قارارىندا: «يادرولىق قارۋدان ازات ايماق دەپ تانىعان مەملەكەتتەردىڭ كەز كەلگەن توپتارى وزدەرىنىڭ ەگەمەندىگىن كونۆەنسيا نەمەسە شارتتىڭ كۇشىنە سايكەس ەركىن جۇزەگە اسىرۋ جاعدايىندا قۇرعان كەز كەلگەن ايماق سانالادى جانە يادرولىق قارۋدىڭ مۇلدەم بولماۋى تۋرالى مارتەبە بەلگىلەنەدى...»، – دەلىنگەن. سوعان سايكەس، ق ر پرەزيدەنتى ن.ءا.نازاربايەۆتىڭ 1991 جىلعى 29-تامىزداعى جارلىعىمەن قازاقستانداعى سەمەي يادرولىق سىناق الاڭى جابىلدى. بۇل كۇنى - ادامزاتتىڭ ءومىرى مەن دەنساۋلىعىنا، قورشاعان ورتاعا قىرىق جىل بويى ءتونىپ كەلگەن قاۋىپكە توسقاۋىل قويىلعان بولاتىن. قازاقستان دۇنيە جۇزىندە ءبىرىنشى بولىپ ءوز ەركىمەن يادرولىق قارۋدان باس تارتۋ ارقىلى جاھاندىق ءقاۋىپءسىزدىك جۇيەسىن قالىپتاستىرۋعا، جەر بەتىندەگى بەيبىتشىلىك ىسىنە تەڭدەسى جوق ۇلەس قوستى. ەلباسى ەلىمىزدى دامىتۋ ستراتەگياسىندا بۇل ماسەلەگە بايلانىستى: «قازاقستان... ءبىرىنشى كەزەكتە يادرولىق قارۋلاردى بولاشاقتا تولىق جويۋ ماقساتىمەن قىسقارتۋعا، قولدانۋعا جانە ونى جاساۋعا جاردەمدەسەتىن ماتەريالدار مەن تەحنولوگيالاردى سىرتقا شىعارۋعا جول بەرمەۋگە قول جەتكىزە بەرەتىن بولادى»، – دەپ اتاپ ءوتتى.
ن.ءا.نازاربايەۆتىڭ 1991 جىلى كسرو جوعارعى كەڭەسىنىڭ كەزەكتەن تىس سەسسياسىندا وداقتاس رەسپۋبليكالار تەڭ قۇقىلى مەملەكەتتەر رەتىندە دوستىق وداعىن قۇرۋى تۋرالى ۇسىنىسى ىسكە اسىرىلىپ، كەڭەس وداعى رەسپۋبليكالارىن ەگەمەندى مەملەكەتتەر وداعى رەتىندە قايتا قۇرۋ رەفورماسى دايىندالا باستادى. 1991 جىلعى قىركۇيەك ايىندا الماتى قالاسىندا وتكەن توتەنشە سەزدە قازاقستان كوممۋنيستىك پارتياسى قىزمەتىنىڭ توقتاتىلعاندىعى جاريالانىپ، سول جىلى 1 قازاندا ن.ءا.نازاربايەۆ باستاماسىمەن الماتى قالاسىندا كسرو قۇرامىندا بولعان 13 رەسپۋبليكا وكىلدەرىنىڭ كەزدەسۋىندە 8 مەملەكەتتىڭ، ياعني رەسەي، ۋكراينا، بەلورۋسسيا، قازاقستان، قىرعىزستان، وزبەكستان، تاجىكستان جانە تۇركمەنستاننىڭ وكىلدەرى ءوزارا ەكونوميكالىق بايلانىس تۋرالى كەلىسىم-شارتقا قول قويدى.
ق ر تۇڭعىش پرەزيدەنتى ن.ءا. نازاربايەۆ 1991 جىلعى 5-قازاندا بۇۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ 47-سەسسياسىندا ازيا كەڭىستىگىندە ەۋروپاداعى قاۋىپسىزدىك جانە ىنتىماقتاستىق ۇيىمى (ەقىۇ) ۇلگىسىمەن ازياداعى ءوزارا ىقپالداستىق جانە سەنىم شارالارى جونىندەگى كەڭەس (اوسشك) قۇرۋدى ۇسىندى. 1991 جىلعى 8-جەلتوقساندا بەلورۋسسيانىڭ مينسك قالاسىندا رەسەي، بەلارۋس، ۋكراين پرەزيدەنتتەرى «تاۋەلسىز مەملەكەتتەر دوساستىعىن قۇرۋ تۋرالى» بەلوۆەجسك كەلىسىمىنە قول قويعاننان كەيىن ورتا ازيا جانە قازاقستان مەملەكەت باسشىلارى اشحابادتا 13-جەلتوقسانداعى كەزدەسۋدە بەلوۆەجسك كەلىسىمىن تالقىلاپ، بۇرىنعى ءبىرىڭعاي وداقتىڭ ورنىنا تەڭ قۇقىلىق مارتەبەسى بار تاۋەلسىز مەملەكەتتەر دوستاستىعىن قۇرۋعا دايىن ەكەنىن مالىمدەدى. تمد-نا مۇشە بولعان مەملەكەتتەر ىشكى، ساياسي، الەۋمەتتىك، ەكونوميكالىق ماسەلەلەرىن دەربەس شەشەتىن اسكەري، سىرتقى جانە ت.ب. اسا ماڭىزدى حالىقارالىق ماسەلەلەردى ورتاق نەگىزدە بىرلەسە وتىرىپ شەشۋدى ۇيعاردى. بۇكىلحالىقتىق پرەزيدەنت سايلاۋىن العاشقى رەت 1991 ج. 1-جەلتوقساندا وتكىزۋ ناتيجەسىندە ن.ءا. نازاربايەۆ قكسر پرەزيدەنتى لاۋازىمىنا سايلانىپ، 10-جەلتوقسان كۇنى قىزمەتىن اتقارا باستادى. سونىمەن قاتار قازاق كسر-ىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى دەپ اتاۋ تۋرالى شەشىم قابىلداندى، ال جەلتوقساننىڭ 16-سى «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك تاۋەلسىزدىگى تۋرالى» كونستيتۋسيالىق زاڭىندا قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىگى جاريالاندى. قازىرگى كەزەڭدە بۇل كۇن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تاۋەلسىزدىك كۇنى رەتىندە اتالىپ وتۋدە. بۇل باستاما بۇۇ تاراپىنان قولداۋ تاۋىپ، بۇكىلدۇنيەجۇزىلىك اۋقىمدا ىسكە اسىرىلدى. وسى شەشىمگە سايكەس 1991 جىلعى 16-جەلتوقساندا رەسپۋبليكا جوعارعى كەڭەسىنىڭ 7ء-شى سەسسياسىندا پارلامەنت دەپۋتاتتارىنىڭ «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك تاۋەلسىزدىگى تۋرالى» كونستيتۋسيالىق زاڭىن قابىلداۋى ناتيجەسىندە قازاق كەڭەستىك سوسياليستىك رەسپۋبليكاسى اتاۋى قازاقستان رەسپۋبليكاسى بولىپ وزگەرتىلدى جانە تاۋەلسىز، دەموكراتيالىق، قۇقىقتىق مەملەكەت دەپ جاريالاندى. 1991 جىلعى 21-جەلتوقساندا ق ر پرەزيدەنتى ن.نازاربايەۆتىڭ ۇسىنىسىمەن الماتى قالاسىندا 11 رەسپۋبليكانىڭ باسشىلارى قاتىسقان كەزدەسۋدە ءازىربايجان، ارمەنيا، بەلارۋس، قازاقستان، قىرعىزستان، مولدوۆا، رەسەي، ۋكراينا، وزبەكستان، تاجىكستان، تۇركمەنستان مەملەكەتتەرى تەڭ قۇقىلىق قاعيداتىنا نەگىزدەلەتىن تاۋەلسىز مەملەكەتتەر دوستاستىعىن قۇرۋ تۋرالى كەلىسىم حاتتاماسى مەن «الماتى دەكلاراسياسىن» قابىلدادى. اتالعان دەكلاراسيادا جاڭادان قۇرىلعان تمد مەملەكەتتەرىنىڭ «اراسىنداعى قارىم-قاتىناستار ءاربىر ەلدىڭ مەملەكەتتىگىن تانۋ جانە قۇرمەتتەۋ، ءوزىن-وزى بيلەۋ قۇقىعىنىڭ بۇلجىماستىعى، تەڭ قۇقىلىق جانە ىشكى ىستەرىنە قول سۇقپاۋ ۇستانىمى، كۇش قولدانۋ مەن كۇشپەن قوقان-لوققى جاساۋدان، ەكونوميكالىق قىسىم جاساۋ ادىستەرىنەن باس تارتۋ، داۋلاردى شەشۋ، ادام قۇقى مەن ەركىندىگىن، سونىڭ ىشىندە از ۇلتتاردىڭ دا قۇقىعىن قۇرمەتتەۋ، حالىقارالىق قۇقىق نورمالارى مەن تالاپتارىن ادال ورىنداۋ نەگىزىندە داميدى»، – دەپ اتاپ كورسەتىلدى.
ن.ءا.نازاربايەۆتىڭ بەلسەندىلىگى مەن ىسكەرلىگى ارقاسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى 1992 جىلعى 2-ناۋرىز كۇنى بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ تولىق قۇقىلى مۇشەسى اتانىپ، سول ساتتەن باستاپ بۇكىل دۇنيە ءجۇزى قازاقستاننىڭ ەگەمەندىگىن، تاۋەلسىزدىگىن، دەربەس مەملەكەتتەلىگىن تانىدى. ەلباسى قايتا قۇرۋ مەن جەدەلدەتۋ كەزەڭىندەگى كەلەڭسىزدىكتەر سالدارىنان توقىراپ قالعان ەكونوميكانى قالپىنا كەلتىرىپ، حالىقتىڭ تۇرمىس جاعدايىن جاقسارتۋ ءۇشىن، مەملەكەتىمىزدىڭ قازىرگى كەزەڭدە دۇنيە جۇزىندەگى الاتىن ورنىن بولاشاقتا دا ساقتاپ قالۋى ءۇشىن ساياسي جانە الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق رەفورمالاردى بارىنشا ءتيىمدى ءارى جەدەل جۇرگىزۋگە، ەلدىڭ دامۋ جولىن دۇرىس تاڭداۋعا كۇش جۇمسادى. وسى ماقساتتا باتىستىق جانە شىعىستىق دامىعان ەلدەردىڭ باسشىلارىمەن، ىسكەر-ماماندارىمەن كەزدەسىپ، كەڭەسىپ، وزىق تاجىريبەلەرىمەن تانىستى. سول كەزەڭدە ساياسي-ەكونوميكالىق سالادا جەكەشەلەندىرۋ، زەينەتاقى رەفورماسى، قۇلدىراعان وندىرىستىك كاسىپورىنداردى قالپىنا كەلتىرۋ، شەت ەلدەردەن ينۆەستيسيا تارتىپ، بىرلەسكەن كاسىپورىنداردى اشۋ، باعانى ىرىقتاندىرۋ سياقتى ءبىرقاتار كۇردەلى ەكونوميكالىق ءىس-شارالاردى ورىنداي وتىرىپ، قوعامدىق ورنىقتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان ىشكى ساياسات جۇرگىزىلدى. قازىرگى كەزدە پرەزيدەنتىمىز تەك ۇلتتىق ليدەر عانا ەمەس، ورتالىق ازياداعى، تمد ەلدەرىندەگى، ءتىپتى تۇركى تىلدەس ەلدەردەگى بىرەگەي تۇلعا رەتىندە كەڭىنەن تانىلىپ وتىرعانىنىڭ كۋاسىمىز.
تاۋەلسىز قازاقستان – مەملەكەتتىك شەكارامەن ايقىندالعان اۋماعى، دەربەس كونستيتۋسياسى، سىرتقى جانە ىشكى ساياساتى، ءتول ەكونوميكاسى، ونەرى، ءتىلى، ءدىنى، ءسالت-داستۇرى بار، بۇكىل الەمگە تانىمال تاۋەلسىز مەملەكەت.
ەلىمىزدى ساياسي-ەكونوميكالىق تۇرعىدا دامىتۋ ءۇشىن باسقا ەلدەرمەن ىنتىماقتاستىق قۇرۋدىڭ ماڭىزى زور. قازاقستان كورشىلەس رەسەي، جۇڭگو، ورتالىق ازيا رەسپۋبليكالارىمەن قاتار اقش، كانادا، گەرمانيا، فرانسيا ت.ب. مەملەكەتتەرمەن ءوزارا بايلانىستار مەن سەرىكتەستىكتى نىعايتۋدا.
بۇگىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسى ساياسي-ەكونوميكالىق رەفورمالاردى جۇزەگە اسىرۋ، حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋ ماسەلەلەرى بويىنشا ەركىن دامۋ جولىنا قاتار تۇسكەن تمد مەملەكەتتەرىنىڭ كوش باسىندا كەلەدى. قازاقستان –تمد مەملەكەتتەرىنىڭ ىشىندە جاڭا ەكونوميكالىق جۇيە قۇرعان، زاماناۋي قوعامدىق ينستيتۋتتاردى نىعايتىپ، دەموكراتيالىق قۇقىقتىق مەملەكەت ىرگەتاسىن قالاعان العاشقى مەملەكەت. ۇزدىك ەكونوميكا قالىپتاستىرۋ جانە سەنىمدى الەۋمەتتىك نەگىز قالاۋ ناتيجەسىندە رەسپۋبليكادا ىشكى تۇراقتىلىق ورنادى. مەملەكەتىمىز ورتالىق-ازيالىق وڭىردە گەوساياسي تۇراقتىلىقتى جانە حالىقارالىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ مىندەتتەرىن اتقاراتىن حالىقارالىق قوعامداردىڭ تولىققاندى مۇشەسىنە اينالدى. قازاقستان مەملەكەتتىلىگىن قالىپتاستىرۋداعى ناقتى قادام – الەمدەگى نارىقتىق ەكونوميكاسى دامىعان باسەكەگە قابىلەتتى 50 ەلدىڭ، وزىق وتىز مەملەكەتتىڭ قاتارىنا قوسىلۋعا ۇمتىلىسىنان بايقالادى. قازىرگى تاڭدا مەملەكەتىمىز ىشكى-سىرتقى ساياسي-ەكونوميكالىق تۇراقتىلىعى نىعايىپ، حالىقارالىق قوعامداستىقتا بەدەلى ارتىپ، وركەنيەتتى دامۋ جولىنا ءتۇسىپ، الەمدىك ساحنادا قۇقىقتارى مەن مۇددەلەرىن قورعاي الاتىن ىرگەلى ەلدەر قاتارىنا قوسىلىپ وتىرعانىن زور ماقتانىشپەن ايتا الامىز.
دجولدىبايەۆا ۇ.م.،
ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋدوسەنتى،
تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى
ەردەس ە.س. - تاريح، ارحەولوگيا جانە ەتنولوگيا فاكۋلتەتىنىڭ 2 كۋرس ماگيسترانتى
You Might Also Like
-
جۋرناليستيكا-الەم ەلدەرىنىڭ قىزىقتى نە بولماسا جانتۇرشىگەرلىك جايتتارىن، ءتۇرلى جەرلەرگە ساياحات جاساپ، قوعام اراسىندا قارىم-قاتىناس جاساۋدىڭ نەگىزگى كوزى ىسپەتتەس.جان-جاقتىلىققا قالىپتاسىپ، وي دەڭگە...
