تاۋەلسىزدىك تۇندىگى – استانا
قىزىلوردا وبلىسى،
قازالى اۋدانى، قازالى اۋىلى،
№100 ورتا مەكتەبىنىڭ I cاناتتى باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
ساۋلەبايەۆا ءلاززات شاكي قىزى
تاقىرىبى: «تاۋەلسىزدىك تۇندىگى – استانا»
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) سىنىپ وقۋشىلارىن استانا قالاسىنىڭ سيمۆولى، استانانى اۋىستىرۋ تۋرالى ق ر پرەزيدەنتىنىڭ جارلىعى، ونىڭ مارتەبەسى تۋرالى ق ر زاڭى، استانا قالاسىنىڭ قازىرگى كەلبەتىمەن، جەتىستىكتەرىمەن تانىستىرۋ.
ءا) وتان الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنۋ قابىلەتتەرىن، ەلىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىك پەن قۇرمەتتى نىعايتۋ، قازاقستاننىڭ ءتۇرلى سالاداعى جەتىستىكتەرىنە ماقتانىشىن جانە جەكە تابىستارعا جەتۋگە دەگەن نيەتىن قالىپتاستىرۋ.
ب) سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ شىعارماشىلىققا باۋلۋ، وي قورىتۋ، ىزدەنۋگە، شاپشاڭ ءارى ناقتى جاۋاپ بەرۋگە داعدىلاندىرۋ، ويىن انىق جەتكىزۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
ساباقتىڭ باعىتى: ازاماتتىق، پاتريوتتىق، قۇقىقتىق جانە پوليمادەنيەتتىك تاربيە بەرۋ.
ساباقتىق ءادىسى: كارتا، سلايد ماتەريالدارى.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ.
2. گيمن ايتۋ.
3. كىرىسپە.
سۇراق-جاۋاپ.
-مىنا قاعيدالارعا قازاقستاننىڭ قاي سالاسى سايكەس كەلەدى
ەلىمىزدىڭ ورتا تۇسىندا تۇر
كوپۇلتتى ءوڭىر
توعىز جولدىڭ تورابىندا تۇر
بوزوق قالاسىنىڭ ورنى
سىرتقى شەكارادان الىس ورنالاسقان شەتەلگە شىعۋ
«ترانسەۋرازيا» ارناسىنا تاياۋ ورنالاسقان
ەكونوميكاعا ءتيىمدى 30
گەكتار باس القابى بار
ەكونوميكالىق احۋالى قالىپتى
32 ولشەم بويىنشا باسقا قالالاردان ارتىقشىلىعى بار
ساۋدا ورتالىعى بولعان
-ارينە، بۇل – استانا.
ەندەشە، استانا تۋرالى بۇگىن جىرلاپ، اڭگىمەلەپ، ماقتان ەتەيىك.
استانا قالاسىنىڭ نەگىزى 1830 جىلى ەسىل وزەنىنىڭ جاعاسىندا قازاق-ورىستار اسكەرلەرى نەگىزىن قالاعان بەكىىنىستەن باستاۋ الادى. العاشىندا اقمولا اسكەري بەكىنىسى اتانعان ەلدى مەكەنگە 1862 جىلى قالا مارتەبەسى بەرىلدى. 1863 جىلى اقمولا وكرۋگ، 1868 جىلى ۋەزد ورتالىعىنا اينالدى.
ەلىمىزدەگى تىڭ جانە تىڭايعان جەرلەردى يگەرۋ كەزىندە اقمولا وبلىسىمەن بىرگە قالاسى دا ەلەۋلى وزگەرىستەرگە ۇشىرايدى. 1960 جىلى 26 جەلتوقساندا تىڭ ولكەسى قۇرىلىپ، اقمولا ونىڭ ورتالىعى بولدى. قالا اتاۋى سەلينوگراد بولىپ وزگەرتىلدى. 1997 جىل 20 قازاندا رەسپۋبليكا پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ اقمولا قالاسىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ استاناسى دەپ جاريالاۋ تۋرالى جارلىققا قول قويدى.
1998 جىلى 6 مامىردا ەلباسىنىڭ جارلىعىمەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ استاناسى استانا قالاسى بولىپ اتالدى جانە ەلوردانىڭ اتاۋى استانا بولىپ وزگەرتىلدى. 1998 جىلى 10 شىلدە دە قازاقستاننىڭ جاڭا ەلورداسى – استانانىڭ تۇساۋى كەسىلدى.
بۇگىندە جاس قالا استانا مادەني دامۋدىڭ جاڭا ساۋلەتتەنۋىنىڭ ۇلگىسىنە اينالدى. استانا كۇن ساناپ جاڭارىپ، جاسىلدانىپ كەلەدى. ورتاسىن قاق جارىپ ءوتىپ جاتقان ەسىل وزەنى تىرشىلىگىمىزدىڭ كۇرە تامىرى ىسپەتتى، استانا قالاسىنىڭ وزىق ارحيتەكتۋرالىق جاڭارۋى بارلىق قازاقستاندىقتاردى جاڭارۋ جولىنا شاقىرۋدا ۇلگى كورسەتۋدە. ءبىز استانامىز ارقىلى ماقتانامىز. بيىلعى تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ 20 جىلدىعىمەن تۇتاس كەلگەن استانانىڭ 13ء-شى مەرەيلى تويى ەرەكشە اتالىپ ءوتتى. ونىڭ وسىپ-وركەندەۋى ءسوز جوق، مەمەلەكەتىمىزدىڭ ابىرويى. وسى از ۋاقىت ىشىندە استانا سىرتقى كەلبەتىنە ىشكى سۇلۋلىعى ۇيلەسىپ، قانات جايىپ، سىرتتان كەلگەندى دە، ىشتەن بارعاندى دا تامساندىراتىن عاجايىپ قالاعا اينالدى.
استانا بولعان 13 جىلدا 647 تۇرعىن ءۇي كەشەنى، 87اكىمشىلىك عيمارات، 30-دان اسا دەنساۋلىق ساقتاۋ نىسانى سالىندى. 37 مەكتەپ پەن بالاباقشا، 18 مادەنيەت وشاعى، 24 سپورت سارايى پايدالانۋعا بەرىلدى. 51 وندىرىستىك كەشەن تۇرعىزىلىپ، 20 ساياباق ەل يگىلىگىنە جاراۋدا. 20-دان استام كوپىر ىسكە قوسىلعان.
«بايتەرەك» مونۋمەنتى.
مونۋمەنت ۇزىن تەمىرلى قۇرىلىمداردان، ەڭ شىڭىندا شيشادان تۇزىلگەن كەرەمەت ۇلكەن شاردان تۇرادى. قۇرىلىم بيىكتىگى 105 مەتر، سالماعى 1000 توننادان اسادى. زاماناۋي قالانىڭ كوركەم بەينەسىن اشىپ وتىرعان كورىنىس كەشەنى 97 مەتردى قۇرايدى. ول ەل ورداسى الماتىدان استاناعا 1997 جىلى اۋىستى دەگەندى بىلدىرەدى.
«حان شاتىرى»
استاناداعى «حان شاتىرى» - ەلباسىنىڭ يدەياسى بويىنشا اعىلشىن ساۋلەتشىسى نورمان فوستەردىڭ سىزعان جوباسى. كەشەننىڭ توبەسىندە ۇلكەن انتەننا بار. بۇل انتەننا - ساۋكەلەنىڭ ۇكى تاعاتىن جەرى، ەستەتيكالىق جاعىنان سىمباتتىلىق بەرەدى. بۇل-100 مەترلىك عيماراتى «Sembol» دەگەن تۇرىك فيرماسى سالعان.
«نۇر استانا» مەشىتى.
ەسىلدىڭ سول جاعالاۋىنداعى ەلىمىزدىڭ باس مەشىتىنىڭ التىنمەن اپتالعان نەگىزگى كۇمبەزىنىڭ بيىكتىگى-43 مەتر، ودان وزگە 25 كىشى كۇمبەزدەرى بار، بيىكتىگى 63 مەترلىك ءتورت مۇناراسى بار. يماندىلىق ءۇيىنىڭ ساۋلەتى قىزىقتىرا كوز تارتادى. مۇندا ءبىر مەزگىلدە 10 مىڭ ادام ناماز وقي الادى.
«تاۋەلسىزدىك سارايى»
تاۋەلسىزدىك سارايى 3 قاباتتان تۇرادى. ءبىرىنشى قاباتتا ەسكى مەن جاڭانىڭ ۇيلەسىمدىلىگى بويىنشا جاسالعان بىرنەشە زال بار. ماسەلەن، 3082 ادامعا ارنالعان كونگرەسس-زالى، 268 ورىندىق راسىمدەۋ زالى، 220 ورىندىق باسپا ءسوز ورتالىعى مەن 678 ادامعا ارنالعان ساحنا مەن مەيرامحانا ورنالاسقان. ەكىنشى قابات قولونەر جانە ەتنوگرافيا، ارحەولوگيا جانە انتروپولوگيا گالەرەياسىنا ارنالعان. ونىڭ ىشىندەگى ارحەولوگيا زالىندا التىن ادام، سارمات باتىر، بارەل اتتارى، قۇپيا جازۋلارى بار تاستار سياقتى سيرەك كەزدەسەتىن ەجەلگى جادىگەرلەرمەن تانىس بولاسىز. ءۇشىنشى قاباتتا استانا قالاسى تاريحىنىڭ مۇراجايى ورنالاسقان. «استانا-2030» ماكەت زالى ەلوردانىڭ 2030 جىلعا دەيىنگى دامۋ كورىنىستەرىن كورەسىزدەر.
- كانە، بالالار، استانا تۋرالى ولەڭ جاتتاپ، ەسسە جازىپ كەلگەنىمىز بار ما؟
1-وقۋشى: اقمولا نەبىر تاريح كورگەن قالا،
ارقادا اقمولا بوپ ونگەن قالا.
تىلگەندە تەمىر ءتوسىن تەمىر تۇرەن،
جالاۋلاپ جاڭا قاۋىم ەنگەن قالا.
2-وقۋشى: استانا - ارۋ قالا، اپپاق قالا،
كورىنگەن كوكجيەكتەن اسقاق دارا،
كەمەدەي نۇق پايعامبار ءۇمىت ارتقان،
جاڭاردى جاققۇتتايىن ۇلتتىق سانا.
3-وقۋشى: استانا - ارمان قالا،
باعى بار جانعان قالا.
تۇرادى ول جاپ-جاس بولىپ،
مەن ۇلكەن بولعاندا دا.
استانا - سۇلۋ قالا،
ءبىز ونى انامىزداي
سۇيەمىز شىنىندا دا.
4-وقۋشى: بولاشاققا باستاعان،
شارىقتايدى اسقاق ءان.
ەلورداسى وتاننىڭ
ماقتانىشى استانام.
قارىشتاپ العا باس قادام
وتانىمنىڭ جۇرەگى،
ەلوردا – مەنىڭ استانام.
5-وقۋشى: استانام - باعى بيىك اسقارىمسىڭ،
استانام - ماڭگى جارىق اسپانىمسىڭ.
استانام - پەيىش قالا، ەل ارمانى،
استانا قايدا جۇرسەم ماقتانىشىم.
6-وقۋشى: استانا شاپاعاتتىڭ شۋاعىنداي،
استانا ماحابباتىڭ تۇراعىنداي.
استانام - پەرىشتەلەر مەكەنىسىڭ،
استانام قازاقستان تۇمارىنداي.
وقۋشىلار ۇيدەن جازىپ كەلگەن ەسسەلەرىن وقيدى.
«دىبىستار سويلەيدى» ستراتەگياسى بويىنشا وقۋشىلار 26-دىبىستان تۇراتىن «ارقا توسىندەگى ارۋ قالا – استانا» سويلەمدى جازا وتىرىپ، استانا تۋرالى مالىمەت بەرەدى.
ا – استانا - جاستاردىڭ قالاسى.
ر - رەسپۋبليكانىڭ ورتا تۇسىندا ورنالاسقان.
ق - قىسى وتە ايازدى، سۋىق بولاتىن قالا.
ا - العاشقى اتاۋى – اقمولا.
ت - تەڭىز، قاراسور، بالىقتى كول، قىپشاق كولدەرى بار.
ءو - ونەرپازداردىڭ «شابىت»، «ەۆرازيا» فەستيۆالدەرى اشىلدى.
س - ساۋلەتتى جاپون ساۋلەتشىسى كيسە كۋراكوۆا جوسپارىمەن جاسالدى.
ءى - ىرگەسى 1830 جىلى قالاندى.
ن - نۇرا وزەنى اعادى.
د - دامۋ قارقىنى بويىنشا 1-ورىندا تۇر.
ە- ەلباسىنىڭ يگى باستاماسىمەن ءزاۋلىم عيماراتتار سالىندى.
گ- گۋميليەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى - بىلىكتى جاس ماماندار بولاشاعى.
ءى- ءىرى وزەندەرى – ەسىل، نۇرا.
ا- العاشقى ادامدارى اشەل-مۋستەر زامانىندا العاش قونىستانعان.
ر- رامستور ءىرى ساۋدا ورتالىعى ءقازىر ءومىر تالابىنا ساي جاسالعان.
ۋ- ۋران، التىن، بوكسيت، مىس، كومىر، كۆارس قۇمدارى ت.ب. پايدالى قازبالار بار.
ق- قورعالجىن قورىعى باتىسىندا ورنالاسقان.
ا- استانا ءومىرى، تاريحى جايلى ەلباسىنىڭ «ەۋرازيا جۇرەگىندە» اتتى كىتابى بار.
ل- لەبى ەسكەن ەسىل بويىندا بوي كوتەرگەن ارۋ قالا.
ا- استانادا «وتىرار» كىتاپحاناسى ورنالاسقان.
ا- التىنشى شىلدە ەلوردامىز - استانانىڭ تۋعان كۇنى.
س- سيمۆولى-بايتەرەك.
ت- تەحنيكالىق الماستىڭ بۇكىل قورى استانادا بار.
ا- استاناداعى بايتەرەك مونۋمەنتىن ساۋلەتشىلەر وداعىنىڭ پرەزيدەنتى اقمىرزا رۇستەموۆ جوبالاعان.
ن-«نۇر - استانا» ءزاۋلىم كۇمبەزدى مەشىتى بار.
ا- استانا بوليۆيادا وتكەن «الەمدىك قالالار» حالىقارالىق كونكۋرستاردا «بەيبىتشىلىك قالاسى» اتالدى.
حورمەن: استانا – جاڭانىڭ جارشىسى، تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تابىسى.
ءان: «جاسا قازاقستان»
4. قورىتىندى.
«استانا – حالقىمىز ءۇشىن تاۋەلسىزدىك پەن وسىپ-وركەندەۋدىڭ التىن تۇعىرى. پرەزيدەنتتىڭ پەرزەنتىندەي بولعان استاناعا ەلباسىنىڭ يدەيالىق ەڭبەگى عانا سىڭگەن جوق، قالانى جاسىل جەلەككە كومكەرگەن باس باعبانى دا، اجارىن ءساندى ەتكەن باس ساۋلەتشىسى دە مەملەكەت باسشىسى بولدى. سوندىقتان دا ەلباسى مەن ەل وردا – ەگىز ۇعىم. ۋاقىتتان وزا شاپقان بۇگىنگى استانا - تۇتاس ەلىمىزدىڭ ەرتەڭگە دەگەن ۇكىلى ءۇمىتى مەن سەنىمىنىڭ كورىنىسى، ارمانى مەن تىلەگىنىڭ كەپىلى».
قۇرمەتتى وقۋشىلار، بۇگىنگى تاربيە ساعاتى بارىسىندا ەگەمەن ەلىمىزدەگى استانامىزدىڭ 13 جىل ىشىندەگى جەتكەن جەتىستىكتەرىنە كۋا بولدىق. قازاقستاننىڭ بولاشاعى سەندەر، سوندىقتان دا سانالى، ءبىلىمدى، ادامي قاسيەتتەرىڭ زور بولىپ، ەل سەنىمىنە يە بولا بەرىڭدەر.
تاربيە ساعاتىمىزدى قورىتىندىلاۋ ءۇشىن ءسوز كەزەگىن مەكتەبىمىزدىڭ تاربيە ءىسى جونىندەگى ورىنباسارى ب. كارچالوۆا اپايعا ءسوز بەرەمىز.
وسىمەن بۇگىنگى تاۋەلسىزدىكتىڭ 20 جىلدىق مەرەكەسىنە ارنالعان «تاۋەلسىزدىكتىڭ 20 شىڭى – 20 جۇلدىزدى كۇنى» اياسىندا «تاۋەلسىزدىك تۇندىگى – استانا» اتتى تاربيە ساعاتىمىز اياقتالدى.
كەلىپ تاماشالاعاندارىڭىزعا راحمەت.
قازالى اۋدانى، قازالى اۋىلى،
№100 ورتا مەكتەبىنىڭ I cاناتتى باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
ساۋلەبايەۆا ءلاززات شاكي قىزى
تاقىرىبى: «تاۋەلسىزدىك تۇندىگى – استانا»
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) سىنىپ وقۋشىلارىن استانا قالاسىنىڭ سيمۆولى، استانانى اۋىستىرۋ تۋرالى ق ر پرەزيدەنتىنىڭ جارلىعى، ونىڭ مارتەبەسى تۋرالى ق ر زاڭى، استانا قالاسىنىڭ قازىرگى كەلبەتىمەن، جەتىستىكتەرىمەن تانىستىرۋ.
ءا) وتان الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنۋ قابىلەتتەرىن، ەلىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىك پەن قۇرمەتتى نىعايتۋ، قازاقستاننىڭ ءتۇرلى سالاداعى جەتىستىكتەرىنە ماقتانىشىن جانە جەكە تابىستارعا جەتۋگە دەگەن نيەتىن قالىپتاستىرۋ.
ب) سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ شىعارماشىلىققا باۋلۋ، وي قورىتۋ، ىزدەنۋگە، شاپشاڭ ءارى ناقتى جاۋاپ بەرۋگە داعدىلاندىرۋ، ويىن انىق جەتكىزۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
ساباقتىڭ باعىتى: ازاماتتىق، پاتريوتتىق، قۇقىقتىق جانە پوليمادەنيەتتىك تاربيە بەرۋ.
ساباقتىق ءادىسى: كارتا، سلايد ماتەريالدارى.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ.
2. گيمن ايتۋ.
3. كىرىسپە.
سۇراق-جاۋاپ.
-مىنا قاعيدالارعا قازاقستاننىڭ قاي سالاسى سايكەس كەلەدى
ەلىمىزدىڭ ورتا تۇسىندا تۇر
كوپۇلتتى ءوڭىر
توعىز جولدىڭ تورابىندا تۇر
بوزوق قالاسىنىڭ ورنى
سىرتقى شەكارادان الىس ورنالاسقان شەتەلگە شىعۋ
«ترانسەۋرازيا» ارناسىنا تاياۋ ورنالاسقان
ەكونوميكاعا ءتيىمدى 30
گەكتار باس القابى بار
ەكونوميكالىق احۋالى قالىپتى
32 ولشەم بويىنشا باسقا قالالاردان ارتىقشىلىعى بار
ساۋدا ورتالىعى بولعان
-ارينە، بۇل – استانا.
ەندەشە، استانا تۋرالى بۇگىن جىرلاپ، اڭگىمەلەپ، ماقتان ەتەيىك.
استانا قالاسىنىڭ نەگىزى 1830 جىلى ەسىل وزەنىنىڭ جاعاسىندا قازاق-ورىستار اسكەرلەرى نەگىزىن قالاعان بەكىىنىستەن باستاۋ الادى. العاشىندا اقمولا اسكەري بەكىنىسى اتانعان ەلدى مەكەنگە 1862 جىلى قالا مارتەبەسى بەرىلدى. 1863 جىلى اقمولا وكرۋگ، 1868 جىلى ۋەزد ورتالىعىنا اينالدى.
ەلىمىزدەگى تىڭ جانە تىڭايعان جەرلەردى يگەرۋ كەزىندە اقمولا وبلىسىمەن بىرگە قالاسى دا ەلەۋلى وزگەرىستەرگە ۇشىرايدى. 1960 جىلى 26 جەلتوقساندا تىڭ ولكەسى قۇرىلىپ، اقمولا ونىڭ ورتالىعى بولدى. قالا اتاۋى سەلينوگراد بولىپ وزگەرتىلدى. 1997 جىل 20 قازاندا رەسپۋبليكا پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ اقمولا قالاسىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ استاناسى دەپ جاريالاۋ تۋرالى جارلىققا قول قويدى.
1998 جىلى 6 مامىردا ەلباسىنىڭ جارلىعىمەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ استاناسى استانا قالاسى بولىپ اتالدى جانە ەلوردانىڭ اتاۋى استانا بولىپ وزگەرتىلدى. 1998 جىلى 10 شىلدە دە قازاقستاننىڭ جاڭا ەلورداسى – استانانىڭ تۇساۋى كەسىلدى.
بۇگىندە جاس قالا استانا مادەني دامۋدىڭ جاڭا ساۋلەتتەنۋىنىڭ ۇلگىسىنە اينالدى. استانا كۇن ساناپ جاڭارىپ، جاسىلدانىپ كەلەدى. ورتاسىن قاق جارىپ ءوتىپ جاتقان ەسىل وزەنى تىرشىلىگىمىزدىڭ كۇرە تامىرى ىسپەتتى، استانا قالاسىنىڭ وزىق ارحيتەكتۋرالىق جاڭارۋى بارلىق قازاقستاندىقتاردى جاڭارۋ جولىنا شاقىرۋدا ۇلگى كورسەتۋدە. ءبىز استانامىز ارقىلى ماقتانامىز. بيىلعى تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ 20 جىلدىعىمەن تۇتاس كەلگەن استانانىڭ 13ء-شى مەرەيلى تويى ەرەكشە اتالىپ ءوتتى. ونىڭ وسىپ-وركەندەۋى ءسوز جوق، مەمەلەكەتىمىزدىڭ ابىرويى. وسى از ۋاقىت ىشىندە استانا سىرتقى كەلبەتىنە ىشكى سۇلۋلىعى ۇيلەسىپ، قانات جايىپ، سىرتتان كەلگەندى دە، ىشتەن بارعاندى دا تامساندىراتىن عاجايىپ قالاعا اينالدى.
استانا بولعان 13 جىلدا 647 تۇرعىن ءۇي كەشەنى، 87اكىمشىلىك عيمارات، 30-دان اسا دەنساۋلىق ساقتاۋ نىسانى سالىندى. 37 مەكتەپ پەن بالاباقشا، 18 مادەنيەت وشاعى، 24 سپورت سارايى پايدالانۋعا بەرىلدى. 51 وندىرىستىك كەشەن تۇرعىزىلىپ، 20 ساياباق ەل يگىلىگىنە جاراۋدا. 20-دان استام كوپىر ىسكە قوسىلعان.
«بايتەرەك» مونۋمەنتى.
مونۋمەنت ۇزىن تەمىرلى قۇرىلىمداردان، ەڭ شىڭىندا شيشادان تۇزىلگەن كەرەمەت ۇلكەن شاردان تۇرادى. قۇرىلىم بيىكتىگى 105 مەتر، سالماعى 1000 توننادان اسادى. زاماناۋي قالانىڭ كوركەم بەينەسىن اشىپ وتىرعان كورىنىس كەشەنى 97 مەتردى قۇرايدى. ول ەل ورداسى الماتىدان استاناعا 1997 جىلى اۋىستى دەگەندى بىلدىرەدى.
«حان شاتىرى»
استاناداعى «حان شاتىرى» - ەلباسىنىڭ يدەياسى بويىنشا اعىلشىن ساۋلەتشىسى نورمان فوستەردىڭ سىزعان جوباسى. كەشەننىڭ توبەسىندە ۇلكەن انتەننا بار. بۇل انتەننا - ساۋكەلەنىڭ ۇكى تاعاتىن جەرى، ەستەتيكالىق جاعىنان سىمباتتىلىق بەرەدى. بۇل-100 مەترلىك عيماراتى «Sembol» دەگەن تۇرىك فيرماسى سالعان.
«نۇر استانا» مەشىتى.
ەسىلدىڭ سول جاعالاۋىنداعى ەلىمىزدىڭ باس مەشىتىنىڭ التىنمەن اپتالعان نەگىزگى كۇمبەزىنىڭ بيىكتىگى-43 مەتر، ودان وزگە 25 كىشى كۇمبەزدەرى بار، بيىكتىگى 63 مەترلىك ءتورت مۇناراسى بار. يماندىلىق ءۇيىنىڭ ساۋلەتى قىزىقتىرا كوز تارتادى. مۇندا ءبىر مەزگىلدە 10 مىڭ ادام ناماز وقي الادى.
«تاۋەلسىزدىك سارايى»
تاۋەلسىزدىك سارايى 3 قاباتتان تۇرادى. ءبىرىنشى قاباتتا ەسكى مەن جاڭانىڭ ۇيلەسىمدىلىگى بويىنشا جاسالعان بىرنەشە زال بار. ماسەلەن، 3082 ادامعا ارنالعان كونگرەسس-زالى، 268 ورىندىق راسىمدەۋ زالى، 220 ورىندىق باسپا ءسوز ورتالىعى مەن 678 ادامعا ارنالعان ساحنا مەن مەيرامحانا ورنالاسقان. ەكىنشى قابات قولونەر جانە ەتنوگرافيا، ارحەولوگيا جانە انتروپولوگيا گالەرەياسىنا ارنالعان. ونىڭ ىشىندەگى ارحەولوگيا زالىندا التىن ادام، سارمات باتىر، بارەل اتتارى، قۇپيا جازۋلارى بار تاستار سياقتى سيرەك كەزدەسەتىن ەجەلگى جادىگەرلەرمەن تانىس بولاسىز. ءۇشىنشى قاباتتا استانا قالاسى تاريحىنىڭ مۇراجايى ورنالاسقان. «استانا-2030» ماكەت زالى ەلوردانىڭ 2030 جىلعا دەيىنگى دامۋ كورىنىستەرىن كورەسىزدەر.
- كانە، بالالار، استانا تۋرالى ولەڭ جاتتاپ، ەسسە جازىپ كەلگەنىمىز بار ما؟
1-وقۋشى: اقمولا نەبىر تاريح كورگەن قالا،
ارقادا اقمولا بوپ ونگەن قالا.
تىلگەندە تەمىر ءتوسىن تەمىر تۇرەن،
جالاۋلاپ جاڭا قاۋىم ەنگەن قالا.
2-وقۋشى: استانا - ارۋ قالا، اپپاق قالا،
كورىنگەن كوكجيەكتەن اسقاق دارا،
كەمەدەي نۇق پايعامبار ءۇمىت ارتقان،
جاڭاردى جاققۇتتايىن ۇلتتىق سانا.
3-وقۋشى: استانا - ارمان قالا،
باعى بار جانعان قالا.
تۇرادى ول جاپ-جاس بولىپ،
مەن ۇلكەن بولعاندا دا.
استانا - سۇلۋ قالا،
ءبىز ونى انامىزداي
سۇيەمىز شىنىندا دا.
4-وقۋشى: بولاشاققا باستاعان،
شارىقتايدى اسقاق ءان.
ەلورداسى وتاننىڭ
ماقتانىشى استانام.
قارىشتاپ العا باس قادام
وتانىمنىڭ جۇرەگى،
ەلوردا – مەنىڭ استانام.
5-وقۋشى: استانام - باعى بيىك اسقارىمسىڭ،
استانام - ماڭگى جارىق اسپانىمسىڭ.
استانام - پەيىش قالا، ەل ارمانى،
استانا قايدا جۇرسەم ماقتانىشىم.
6-وقۋشى: استانا شاپاعاتتىڭ شۋاعىنداي،
استانا ماحابباتىڭ تۇراعىنداي.
استانام - پەرىشتەلەر مەكەنىسىڭ،
استانام قازاقستان تۇمارىنداي.
وقۋشىلار ۇيدەن جازىپ كەلگەن ەسسەلەرىن وقيدى.
«دىبىستار سويلەيدى» ستراتەگياسى بويىنشا وقۋشىلار 26-دىبىستان تۇراتىن «ارقا توسىندەگى ارۋ قالا – استانا» سويلەمدى جازا وتىرىپ، استانا تۋرالى مالىمەت بەرەدى.
ا – استانا - جاستاردىڭ قالاسى.
ر - رەسپۋبليكانىڭ ورتا تۇسىندا ورنالاسقان.
ق - قىسى وتە ايازدى، سۋىق بولاتىن قالا.
ا - العاشقى اتاۋى – اقمولا.
ت - تەڭىز، قاراسور، بالىقتى كول، قىپشاق كولدەرى بار.
ءو - ونەرپازداردىڭ «شابىت»، «ەۆرازيا» فەستيۆالدەرى اشىلدى.
س - ساۋلەتتى جاپون ساۋلەتشىسى كيسە كۋراكوۆا جوسپارىمەن جاسالدى.
ءى - ىرگەسى 1830 جىلى قالاندى.
ن - نۇرا وزەنى اعادى.
د - دامۋ قارقىنى بويىنشا 1-ورىندا تۇر.
ە- ەلباسىنىڭ يگى باستاماسىمەن ءزاۋلىم عيماراتتار سالىندى.
گ- گۋميليەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى - بىلىكتى جاس ماماندار بولاشاعى.
ءى- ءىرى وزەندەرى – ەسىل، نۇرا.
ا- العاشقى ادامدارى اشەل-مۋستەر زامانىندا العاش قونىستانعان.
ر- رامستور ءىرى ساۋدا ورتالىعى ءقازىر ءومىر تالابىنا ساي جاسالعان.
ۋ- ۋران، التىن، بوكسيت، مىس، كومىر، كۆارس قۇمدارى ت.ب. پايدالى قازبالار بار.
ق- قورعالجىن قورىعى باتىسىندا ورنالاسقان.
ا- استانا ءومىرى، تاريحى جايلى ەلباسىنىڭ «ەۋرازيا جۇرەگىندە» اتتى كىتابى بار.
ل- لەبى ەسكەن ەسىل بويىندا بوي كوتەرگەن ارۋ قالا.
ا- استانادا «وتىرار» كىتاپحاناسى ورنالاسقان.
ا- التىنشى شىلدە ەلوردامىز - استانانىڭ تۋعان كۇنى.
س- سيمۆولى-بايتەرەك.
ت- تەحنيكالىق الماستىڭ بۇكىل قورى استانادا بار.
ا- استاناداعى بايتەرەك مونۋمەنتىن ساۋلەتشىلەر وداعىنىڭ پرەزيدەنتى اقمىرزا رۇستەموۆ جوبالاعان.
ن-«نۇر - استانا» ءزاۋلىم كۇمبەزدى مەشىتى بار.
ا- استانا بوليۆيادا وتكەن «الەمدىك قالالار» حالىقارالىق كونكۋرستاردا «بەيبىتشىلىك قالاسى» اتالدى.
حورمەن: استانا – جاڭانىڭ جارشىسى، تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تابىسى.
ءان: «جاسا قازاقستان»
4. قورىتىندى.
«استانا – حالقىمىز ءۇشىن تاۋەلسىزدىك پەن وسىپ-وركەندەۋدىڭ التىن تۇعىرى. پرەزيدەنتتىڭ پەرزەنتىندەي بولعان استاناعا ەلباسىنىڭ يدەيالىق ەڭبەگى عانا سىڭگەن جوق، قالانى جاسىل جەلەككە كومكەرگەن باس باعبانى دا، اجارىن ءساندى ەتكەن باس ساۋلەتشىسى دە مەملەكەت باسشىسى بولدى. سوندىقتان دا ەلباسى مەن ەل وردا – ەگىز ۇعىم. ۋاقىتتان وزا شاپقان بۇگىنگى استانا - تۇتاس ەلىمىزدىڭ ەرتەڭگە دەگەن ۇكىلى ءۇمىتى مەن سەنىمىنىڭ كورىنىسى، ارمانى مەن تىلەگىنىڭ كەپىلى».
قۇرمەتتى وقۋشىلار، بۇگىنگى تاربيە ساعاتى بارىسىندا ەگەمەن ەلىمىزدەگى استانامىزدىڭ 13 جىل ىشىندەگى جەتكەن جەتىستىكتەرىنە كۋا بولدىق. قازاقستاننىڭ بولاشاعى سەندەر، سوندىقتان دا سانالى، ءبىلىمدى، ادامي قاسيەتتەرىڭ زور بولىپ، ەل سەنىمىنە يە بولا بەرىڭدەر.
تاربيە ساعاتىمىزدى قورىتىندىلاۋ ءۇشىن ءسوز كەزەگىن مەكتەبىمىزدىڭ تاربيە ءىسى جونىندەگى ورىنباسارى ب. كارچالوۆا اپايعا ءسوز بەرەمىز.
وسىمەن بۇگىنگى تاۋەلسىزدىكتىڭ 20 جىلدىق مەرەكەسىنە ارنالعان «تاۋەلسىزدىكتىڭ 20 شىڭى – 20 جۇلدىزدى كۇنى» اياسىندا «تاۋەلسىزدىك تۇندىگى – استانا» اتتى تاربيە ساعاتىمىز اياقتالدى.
كەلىپ تاماشالاعاندارىڭىزعا راحمەت.
You Might Also Like
-
بىلىمدىلىك ماقساتى: بالالاردى قازاقتىڭ ۇلتتىق بۇيىمدارىمەن، ويۋلارىمەن، ولاردىڭ جاسالۋ، قولدانۋ جولدارىمەن تانىستىرۋدى جالعاستىرۋ، بىلىمدىلىك دەڭگەيلەرىن كوتەرۋ، ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
