تەڭدەۋ جانە تەڭسىزدىك، ورنەك ورتاق تاقىرىپ «عارىشقا ساياحات»

سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 3 اپتا بۇرىن)

05 ناۋ. 2024 04:31
412

تەڭدەۋ جانە تەڭسىزدىك، ورنەك ورتاق تاقىرىپ «عارىشقا ساياحات»

4 (ا)ء-بولىم	تەڭدەۋ جانە تەڭسىزدىك، ورنەك ورتاق تاقىرىپ «عارىشقا ساياحات»
ساباق 6.04	№131 ساباق
تاقىرىبى	قوس تەڭسىزدىكتەر
ماقساتى	قوس تەڭسىزدىكتەرمەن تانىسامىز جانە شەشىمدەر جيىنىن تابۋدى ۇيرەنەمىز.
بۇگىنگى ساباقتا ۇيرەنەتىن جاڭا تەرميندەر، ەرەجەلەر	قوس تەڭسىزدىك. شەشىمدەر جيىنى. قوس تەڭسىزدىك دەگەنىمىز ءبىر جولعا جازىلعان ەكى تەڭسىزدىك.


رەسۋرستار	وقۋلىق. https://www.opiq.kz/kit/36/chapter/3370

جاڭا ساباقتى ءتۇسىنىپ الۋعا تىرىس

جاڭا ساباق.قوس تەڭسىزدىكتەر. تۇسىندىرمە جۇمىسى.
تەڭسىزدىك دەگەنىمىز نە؟ ەسىمىزگە تۇسىرەيىك.
«<» نەمەسە «>»بەلگىلەرىمەن بىرىكتىرىلگەن ساندى ورنەكتەر نە ەكى سانى بار جازۋ تەڭسىزدىك دەپ اتالادى.
تەڭسىزدىكتى شەشۋ-بارلىق ارىپتەرىنىڭ سان ماندەرىن تابۋ. ماندەرىن ورنىنا قويۋ كەزىندە تەڭسىزدىك تۋرا ساندى تەڭسىزدىككە اينالادى.
ال بۇگىنگى ساباقتا قوس تەڭسىزدىكتەرمەن تانىسامىز جانە ونىڭ شەشىمدەر جيىنىن تابۋدى ۇيرەنەمىز. شەشىمدەر جيىنىن ساندىق ساۋلەدە قالاي  بەلگىلەنەتىنىمەن  تانىسامىز.
قوس تەڭسىزدىكپەن تانىسپاس  بۇرىن تەڭسىزدىكتەردىڭ شەشىمدەر جيىنىن جازىپ، ونى سان ساۋلەسىندە قالاي بەلگىلەنەتىندىگىنە زەر سالايىق.
مىسالى:
ەكى ساۋلە سالدىق جانە ءبىرىنشى ساۋلەنىڭ     بويىنا ح < 8 تەڭسىزدىگىنىڭ شەشىمدەرىن، ال ەكىنشى ساۋلەنىڭ بويىنا  ح > 2 تەڭسىزدىگىنىڭ شەشىمدەرىن بەلگىلەدىك.

     ءبىرىنشى ساۋلەدە      ح < 8 تەڭسىزدىگىنىڭ شەشىمدەرى 8-دەن كەم ساندار.
  ەكىنشى ساۋلەدە ح > 2 تەڭسىزدىگىنىڭ شەشىمدەرى 2-دەن ارتىق ساندار.
x > 2 تەڭسىزدىگىنىڭ شەشىمى – بۇلا جيىنىنىڭ ەلەمەنتتەرى: ا = {3، 4، 5،6، 7، 8، 9، 10، ...}،
ح < 8 تەڭسىزدىگىنىڭ شەشىمى – بۇل ۆ جيىنىنىڭ ەلەمەنتتەرى: ۆ= {0،1، 2، 3، 4، 5، 6، 7}.
وسى ەكى تەڭسىزدىكتەن قوس تەڭسىزدىك قۇرامىز.
ال قوس تەڭسىزدىك دەگەن نە؟
قوس تەڭسىزدىك دەگەنىمىز ءبىر جولعا جازىلعان ەكى تەڭسىزدىك.
ح < 8 جانە ح > 2 تەڭسىزدىكتەر شەشىمدەرىنىڭ جيىنىن فيگۋرالىق جاقشا، تەڭدىك تاڭباسى جانە جيىنداردىڭ بەلگىلەنۋى كومەگىمەن جازادى.
قوس تەڭسىزدىك تۇرىندە بىلايشا جازادى: 2 < ح < 8
ءبىر ساۋلەنىڭ بويىنا الدىمەن ح < 8 جانە ح > 2 تەڭسىزدىكتەرىنىڭ
شەشىمدەرىن، سودان سوڭ 2 < ح < 8 قوس تەڭسىزدىگىنىڭشەشىمدەرىن بەلگىلەيمىز. سيمۆولدار مەن جيىنداردىڭ بەلگىلەنۋلەرىن پايدالانىپ، قوس تەڭسىزدىكتىڭ شەشىمدەر جيىنىن جازامىز.
ونى بىلايشا وقيدى: «ح ەكىدەن ارتىق جانە سەگىزدەن كەم».
ونىڭ شەشىمىن بارلىق شەشىمدەردىڭ جيىنى تۇرىندە جازۋعا بولادى، ونى س جيىنى دەپ جازايىق.

جاۋابى: 2 < ح < 8 قوس تەڭسىزدىگىنىڭ شەشىمدەر جيىنى س = {3، 4، 5، 6، 7}
مىسالدار تالداۋ.
ا) قوس تەڭسىزدىك جاز جانە وقى دەگەن تاپسىرما تومەندەگىدەي  ۇلگىدە ورىندالادى.
1) ح بەلگىسىز 5-تەن ارتىق جانە 9-دان كەم؛                             5< ح  < 9؛
2) b بەلگىسىز 27-دەن ارتىق جانە 32-دەن كەم؛                        27 3) ۋ بەلگىسىز 14-تەن ارتىق جانە 19-دان كەم؛                       14 < ۋ  < 19؛
4) ا بەلگىسىز 40-تان ارتىق جانە 45-تەن كەم.                           40 < ا  < 45؛
ءا)ەكى تەڭسىزدىكتەن قوس تەڭسىزدىك قۇر دەگەن تاپسىرما تومەندەگىدەي ۇلگىدە ورىندالادى:
3 < ح جانە ح < 9؛                3 < ح < 9؛
6 < ۋ جانە ۋ < 11؛              6 < ۋ < 11؛
7 < س جانە س < 15؛              7 < س < 15
opiq.kz ەلەكتروندى وقۋلىق كومەگىمەن تاپسىرمالاردى ورىنداپ، جۇمىستارىڭىزدى تەكسەرىپ، قاتەمەن جۇمىس جاساي الاسىڭ.
Opiq.kz ەلەكتروندى وقۋلىقتان  ءوز قالاۋىنشا تاپسىرمالار ورىنداۋ ۇسىنىلادى.

وقۋشىعا تاپسىرما

تاپسىرمالاردى داپتەرگە ورىندا.
وقۋلىقتان №2تاپسىرما، 5ء-شى بەت. تەڭسىزدىكتەر شەشىمدەر جيىنىن جاز جانە ونى سان ساۋلەسىندە بەلگىلە. (ۇلگى تۇسىندىرمە جۇمىسىندا بەرىلگەن)
وقۋلىقتان №4تاپسىرما، 7ء-شى بەت. قوس تەڭسىزدىكتەر جاز. (ۇلگى مىسالدار تالداۋىندا بەرىلگەن)
وقۋلىقتان №5تاپسىرما،7ء-شى بەت. قوس تەڭسىزدىكتى جەكە ەكى تەڭسىزدىككە اۋىستىر.

كەرى بايلانىس

«ساۋالناما پاراقشاسى»جاۋابىن جازباشا بەرىڭىز.

1	تەڭسىزدىك پەن قوس تەڭسىزدىكتەر ايىرماشىلىعىن مەڭگەردىڭ بە؟
2	ەكى تەڭسىزدىكتەن قوس تەڭسىزدىك قۇرۋ، قوس تەڭسىزدىك جازۋ تاپسىرمالارىنىڭ تالداۋ ۇلگىسى تۇسىنىكتى بولدى ما؟
3	ۇلگىنى باسشىلىققا الىپ ەسەپتەر شىعارعاندا قيىندىقتار بولدى ما؟
4	بۇگىنگى جاڭا تاقىرىپقا قاتىستى قانداي تاپسىرمالار ورىنداۋدى پىسىقتاۋ كەرەك دەپ ويلايسىز؟
	ءوزىڭ قاي دەڭگەيدەسىڭ؟ + بەلگىسىمەن بەلگىلە.