- 05 ناۋ. 2024 01:58
- 166
تەرىنى شيكىلەي وڭدەۋ
تەحنولوگيا 9 كلاسس
ساباقتىڭ تاقىرىبى: تەرىنى شيكىلەي وڭدەۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) اتا - بابامىز كاسىپ ەتكەن ءتول ونەرىمىزدى وقۋشىلارعا مەڭگەرتۋ. كونە ونەر ءتۇرىن جاڭعىرتۋ.
ءا) وقۋشىلاردىڭ ىسكەرلىك، شەبەرلىك قابىلەتتەرىن ارتتىرا وتىرىپ، قول ەپتىلىگىن دامىتۋ. ويلاۋ، ەسەپتەۋ ساۋاتتىلىقتارىن دامىتۋ.
ب) ۇلتتىق قۇندىلىعىمىز ارقىلى تاربيە بەرۋ. ۇلت قۇندىلىعىمىزدى ناسيحاتتاي وتىرىپ، ۇلت جاناشىرىن تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، كورسەتۋ، ۇيرەتۋ، مەڭگەرتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس. ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سلايد، قايىستار.
ءپان ارالىق بايلانىس: تاريح، ادەبيەت.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ، ازىرلىگىن تەكسەرۋ. كەزەكشىلىك تاعايىنداۋ.
ءىى. جاڭا ساباق. – بالالار ەكراننان نە كورىپ تۇرسىڭدار؟
(بىلعارىدان جاسالعان بۇيىمدار.)
– بىلعارىنىڭ ادامعا پايداسى قانداي؟
(كيىم، سۋسىن قۇياتىن ىدىس، ات ابزەلدەرى، ت/ب.)
– ەندى نازارىمىزدى ەكرانداعى كەستەگە اۋدارايىق. سەندەرگە تەرى تۇرلەرى بەرىلگەن جانە قانداي كادەگە جاراتىلعانى قىسقاشا تۇردە كورسەتىلگەن.
● ءىرى قارا تەرىسىنەن
ات ابزەلدەرى.
جۇگەن
ايىل
ەر-تۇرمان
● قوي تەرىسىنەن
كيىم
تون
ىشىك
تۋلاق
● ەشكى تەرىسىنەن
مۋزىكالىق اسپاپتار (كونتەرىسىنەن)
قوبىز
شەرتەر
داۋىلپاز
بالالار تەرىنىڭ ادام ومىرىندە پايداسى مەن ماڭىزدىلىعىن ەسكەرە وتىرىپ، بۇگىنگى وتەتىن جاڭا ساباعىمىز «تەرىنى شيكىلەي وڭدەۋ» بولىپ تابىلادى. ەرتەدە اتا - بابالارىمىز تەرىنى ايراننىڭ كوكسۋىمەن نەمەسە جەرگە كومىپ تاستاۋ ارقىلى وڭدەگەن.
نەگىزىنەن، جاڭا سويىلعان مال تەرىسىنە تۇز سەپپەي وراپ جىلى جەرگە قويسا، ول ءوز - وزىنەن 2 - 3 كۇننىڭ ىشىندە ءجيدىپ، ءجۇنى ءتۇسىپ قالادى. ءبىراق ولاي وڭدەلگەن تەرىدەن شىققان ءيىس وتە وتكىر كەلەدى. ال تەرىنى تەز تازالاۋ ءۇشىن جاڭا سويىلعان مال، اسىرەسە ەشكى تەرىسىنىڭ ىشىنە قويمالجىڭ اك (ىزبەس) جاعىپ، تەرىنى تۇمشالاپ وراپ، ارناۋلى جىلى سۋ قۇيىلعان ىدىسقا باتىرىپ سالىپ قويۋ كەرەك. بۇل پروسەستى الدىن - الا دايىنداپ قويعانمىن. ەندى سەندەر ءارى قاراي ساراماندىق جۇمىس كەزىندە جالعاستىراتىن بولاسىڭدار.
ءىىى. قاۋىپسىزدىك ەرەجەسى.
ارناۋلى كيىم كيۋ. قولعا بەسساۋساق پەن بەتپەردە تاعۋ.
ءۇى. ساراماندىق جۇمىس.
بەتى بۇركەۋلى قاۋىرسىن ىدىستاعى ەشكىنىڭ تەرىسىن الىپ، ءجۇن - تۇكتەردەن تازالاپ، كەرگىشكە كەرەمىز.
ءۇ. جاسالۋ پروسەسى. ءۇش كۇن سۋدا ساقتالعان تەرىنىڭ ءجۇنىن تارتىپ كورەدى. ەگەر تەرىنىڭ ءجۇنى ەركىن جۇلىنىپ كەتسە، جيدىگەنى. جيدىگەن تەرىنى ارناۋلى تەگىس جەرگە جايىپ، جۇننەن تازالايدى. سودان كەيىن تەرىنى ىشكى جاعىنا قاراي اۋدارىپ، ونى ءىش مايىنان، سارى ەتىنەن تەرىنىڭ تۇگى شىققانشا تازالايدى. ارناۋلى پىشاقپەن ابدەن تازالانعان تەرىنىڭ اگىن (ىزبەس) جۋماستان كەرگىشكە شەگەلەر ارقىلى كەرىپ تاستايدى. بۇل پروسەس كەلەسى ساباقتا دا جالعاسىن تابادى.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: تەرىنى شيكىلەي وڭدەۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) اتا - بابامىز كاسىپ ەتكەن ءتول ونەرىمىزدى وقۋشىلارعا مەڭگەرتۋ. كونە ونەر ءتۇرىن جاڭعىرتۋ.
ءا) وقۋشىلاردىڭ ىسكەرلىك، شەبەرلىك قابىلەتتەرىن ارتتىرا وتىرىپ، قول ەپتىلىگىن دامىتۋ. ويلاۋ، ەسەپتەۋ ساۋاتتىلىقتارىن دامىتۋ.
ب) ۇلتتىق قۇندىلىعىمىز ارقىلى تاربيە بەرۋ. ۇلت قۇندىلىعىمىزدى ناسيحاتتاي وتىرىپ، ۇلت جاناشىرىن تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، كورسەتۋ، ۇيرەتۋ، مەڭگەرتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس. ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سلايد، قايىستار.
ءپان ارالىق بايلانىس: تاريح، ادەبيەت.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ، ازىرلىگىن تەكسەرۋ. كەزەكشىلىك تاعايىنداۋ.
ءىى. جاڭا ساباق. – بالالار ەكراننان نە كورىپ تۇرسىڭدار؟
(بىلعارىدان جاسالعان بۇيىمدار.)
– بىلعارىنىڭ ادامعا پايداسى قانداي؟
(كيىم، سۋسىن قۇياتىن ىدىس، ات ابزەلدەرى، ت/ب.)
– ەندى نازارىمىزدى ەكرانداعى كەستەگە اۋدارايىق. سەندەرگە تەرى تۇرلەرى بەرىلگەن جانە قانداي كادەگە جاراتىلعانى قىسقاشا تۇردە كورسەتىلگەن.
● ءىرى قارا تەرىسىنەن
ات ابزەلدەرى.
جۇگەن
ايىل
ەر-تۇرمان
● قوي تەرىسىنەن
كيىم
تون
ىشىك
تۋلاق
● ەشكى تەرىسىنەن
مۋزىكالىق اسپاپتار (كونتەرىسىنەن)
قوبىز
شەرتەر
داۋىلپاز
بالالار تەرىنىڭ ادام ومىرىندە پايداسى مەن ماڭىزدىلىعىن ەسكەرە وتىرىپ، بۇگىنگى وتەتىن جاڭا ساباعىمىز «تەرىنى شيكىلەي وڭدەۋ» بولىپ تابىلادى. ەرتەدە اتا - بابالارىمىز تەرىنى ايراننىڭ كوكسۋىمەن نەمەسە جەرگە كومىپ تاستاۋ ارقىلى وڭدەگەن.
نەگىزىنەن، جاڭا سويىلعان مال تەرىسىنە تۇز سەپپەي وراپ جىلى جەرگە قويسا، ول ءوز - وزىنەن 2 - 3 كۇننىڭ ىشىندە ءجيدىپ، ءجۇنى ءتۇسىپ قالادى. ءبىراق ولاي وڭدەلگەن تەرىدەن شىققان ءيىس وتە وتكىر كەلەدى. ال تەرىنى تەز تازالاۋ ءۇشىن جاڭا سويىلعان مال، اسىرەسە ەشكى تەرىسىنىڭ ىشىنە قويمالجىڭ اك (ىزبەس) جاعىپ، تەرىنى تۇمشالاپ وراپ، ارناۋلى جىلى سۋ قۇيىلعان ىدىسقا باتىرىپ سالىپ قويۋ كەرەك. بۇل پروسەستى الدىن - الا دايىنداپ قويعانمىن. ەندى سەندەر ءارى قاراي ساراماندىق جۇمىس كەزىندە جالعاستىراتىن بولاسىڭدار.
ءىىى. قاۋىپسىزدىك ەرەجەسى.
ارناۋلى كيىم كيۋ. قولعا بەسساۋساق پەن بەتپەردە تاعۋ.
ءۇى. ساراماندىق جۇمىس.
بەتى بۇركەۋلى قاۋىرسىن ىدىستاعى ەشكىنىڭ تەرىسىن الىپ، ءجۇن - تۇكتەردەن تازالاپ، كەرگىشكە كەرەمىز.
ءۇ. جاسالۋ پروسەسى. ءۇش كۇن سۋدا ساقتالعان تەرىنىڭ ءجۇنىن تارتىپ كورەدى. ەگەر تەرىنىڭ ءجۇنى ەركىن جۇلىنىپ كەتسە، جيدىگەنى. جيدىگەن تەرىنى ارناۋلى تەگىس جەرگە جايىپ، جۇننەن تازالايدى. سودان كەيىن تەرىنى ىشكى جاعىنا قاراي اۋدارىپ، ونى ءىش مايىنان، سارى ەتىنەن تەرىنىڭ تۇگى شىققانشا تازالايدى. ارناۋلى پىشاقپەن ابدەن تازالانعان تەرىنىڭ اگىن (ىزبەس) جۋماستان كەرگىشكە شەگەلەر ارقىلى كەرىپ تاستايدى. بۇل پروسەس كەلەسى ساباقتا دا جالعاسىن تابادى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.