بەيىمبەت مايلين «تۇيەباي» اڭگىمەسى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: بەيىمبەت مايلين «تۇيەباي» اڭگىمەسى
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك – بەيىمبەت كەيىپكەر حاراكتەرىن سومدايتىن جازۋشى ەكەندىگىن ۇعىندىرۋ.«تۇيەباي» اڭگىمەسى ارقىلى سول كەزدەگى مولداداعى وقۋ جانە ونىڭ شىنايى كورىنىسىمەن تانىسۋ، ءماتىننىڭ مازمۇنىن مەڭگەرتۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق - جازۋشى ءتىلىن زەرتتەۋ، ءتىل كوركەمدىگىن تانىتۋ، وقۋشىلاردى ءوز بەتىنشە ىزدەنۋ جۇمىسىن جاساۋعا جەتەلەۋ.
ب) تاربيەلىك – بىلىمگە، مەيىرىمدىلىككە، ەڭبەككە، نامىسقويلىققا باۋلۋ. قاتىگەزدىككە، زورلىق – زومبىلىققا توزبەۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، تالداۋ، ستو ادىستەرى پروبلەمالىق ءادىس.
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ءتىلى، ءوزىن - ءوزى تانۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) سالەمدەسۋ؛
ءا) كەزەكشىمەن سۇحبات.
ب) ساباقتىڭ ماقساتىمەن تانىستىرۋ.
ۆ) توپقا ءبولۋ.
ءىى. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.
ءۇش بايتەرەك
ءۇش بايتەرەك.... ۇشەۋىنىڭ تۋىسى قانداي بىردەي بولسا، تۇرىسى قانداي ءار بولەك. بىرەۋى – ءدايىم بيىككە تالپىنىپ، العا ۇمتىلعان ءور حالىقتىڭ اسىل ارمانىنداي اسقاق، بىرەۋى – تالايدى باستان كەشىپ، تاۋقىمەتكە ءتوزىپ وسكەن قاۋىمنىڭ سارقىلماس سابىرىنان جاراتىلعانداي سوم، مىعىم. بىرەۋى – كوپتى كورىپ، كوپتى سۇيگەن حالىقتىڭ پاراسات – پارقىن، ارمان – اڭسارىن، مۇقالماس جىگەرىن كەڭ قامتىپ، كەمەل سىڭىرگەندەي قۋاتتى دا ءنارلى. ۇشەۋى دە – حالقى مەن زاماننىڭ اۋىزدارىنان تۇسە قالعانداي ادال ۇل. ءۇش بايتەرەگىمىز بيىل 120 جاسقا تولىپ وتىر.
وقۋشىلاردىڭ ب. مايلين شىعارمالارىمەن قانشالىقتى تانىستىعىن انىقتاۋ.
( ب. مايلين - كوركەم پروزانىڭ زەرگەرى، سىرشىل دا سىنشىل ليريك، ءارى سۋرەتكەر اقىن، دراماتۋرگ، پۋبليسيست).
سەنىڭ زارىڭ - زارلايتىنىم ومىردە
سەنىڭ ارىڭ - ارلايتىنىم ومىردە،
سەن نە كورسەڭ، مەن دە سونى كورەمىن،
بەلدى بۋعام اۋىرعا دا، جەڭىلگە.
سەن جىلاساڭ - كوزدەن جاسىم تامشىلار،
سەن قۋانساڭ - قايعى - شەرىم اشىلار.
ايت ولەڭدى ەن دالانى جاڭعىرتىپ،
قويشى - قولاڭ، كەشە جۇرگەن مالشىلار.
ءۇي تاپسىرماسىن جاڭا تاقىرىپپەن بايلانىستىرا وتىرىپ تالداۋ.
ءىىى. جاڭا ساباق
ا) ءمۇعالىم ءسوزى:
بەيىمبەت – قازاق ادەبيەتىندەگى اڭگىمە جانرىنىڭ شەبەرى. «جىرلاعانىم - كەدەيدىڭ جىرى» دەپ ءوزى ايتقانداي، ب. مايلين شىعارماشىلىعى - ءوزى ءومىر سۇرگەن ۋاقىتپەن، سول ۋاقىتتاعى قالىڭ كوپشىلىكپەن ءبىرتۇتاس. سوناۋ 30 جىلدارى جازىلعان اڭگىمەلەرى كۇنى بۇگىنگە دەيىن كەز - كەلگەن قازاقتىڭ اۋزىنان تۇسپەيتىن كوركەم شىعارماسىنا اينالدى.
ءسوز زەرگەرى قاي شىعارمالارىن بولسا دا ومىردەن الىپ، قوعامدىق جاعدايدى، مەزگىل اجارىن ءدال بەينەلەپ وتىرعان.
- ۇيدەن سەندەرگە «تۇيەباي» اڭگىمەسىن وقىپ، ءار توپقا زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ كەلۋ تاپسىرىلعان.
ءى توپ
1. بەيىمبەت ءمايليننىڭ اڭگىمەسى نەگە «تۇيەباي» دەپ اتالعان؟
2. تۇيەبايدىڭ مولدا وقۋىنداعى جاعدايى قانداي ەدى؟
3. «سەن باقىتتىسىڭ عوي» دەگەن ءسوزدى اۋزىمەن ايتپاسا دا، كوزقاراسى ەرىكسىز بىلدىرەرلىك ەدى دەگەنگە قانداي پىكىر ايتاسىڭ؟
ءىى توپ
1. اڭگىمەنىڭ باس كەيىپكەرى كىم؟
2. تۇيەبايدىڭ اتا - اناسىنىڭ تۇرمىسى قانداي؟
3. «شوقىنىپ كەتسەم دە، ەندى مولدانىن الدىن كورمەيمىن» دەگەن قورىتىندىعا نەگە كەلدى؟
ءىىى توپ
1 مولدانىن الدىنان كەتكەن تۇيەبايدىڭ ءومىرى قالاي جالعاستى؟
2. مولدا نەگە تۇيەبايعا وشىكتى؟
3. «اشتان ولسەم دە، بايدىڭ قويىن باقپايمىن» دەپ، سول ساعاتىندا تۇيەباي نەگە ايتا المادى؟
ءى توپ
1. «تۇيەباي» اڭگىمەسىن كومپوزيسيالىق قۇرىلىسىنا تالداۋ
ءىى توپ
1. ماتىننەن پورترەت پەن پەيزاجدى تابۋ
ءىىى توپ
1. اۆتور بولساڭ، «تۇيەباي» اڭگىمەسىن قالاي اياقتار ەدىڭ؟
ءى توپ
1. «تۇيەباي» اڭگىمەسىن سۋرەت ارقىلى جەتكىزۋ
ءىى توپ
1. كلاستەر «تۇيەباي قانداي بالا؟»
ءىىى توپ
1. ەسسە «ءبىز باقىتتى بالامىز...»
تۇجىرىم جاسا:
نە سەبەپتى تۇيەباي ءوز زامانىندا قۇقىعىن قورعاي المادى؟
ەگەر دە تۇيەباي بۇگىنگى زاماندا ءومىر سۇرسە، ءومىرى قالاي بولار ەدى؟
مولدا الدىنداعى وقۋ مەن قازىرگى وقۋدىڭ قانداي ايىرماشىلىعى بار؟
باعالاۋ. وقۋشىلاردىڭ ەڭبەكتەرىن باعالاۋ
ءۇي تاپسىرماسى:
اڭگىمەدەن كۇردەلى سوزدەر مەن تۇراقتى تىركەستەردى جازىپ كەلۋ،
«ادام بولاتىن بالا الىسقا قارايدى» ويتولعاۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك – بەيىمبەت كەيىپكەر حاراكتەرىن سومدايتىن جازۋشى ەكەندىگىن ۇعىندىرۋ.«تۇيەباي» اڭگىمەسى ارقىلى سول كەزدەگى مولداداعى وقۋ جانە ونىڭ شىنايى كورىنىسىمەن تانىسۋ، ءماتىننىڭ مازمۇنىن مەڭگەرتۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق - جازۋشى ءتىلىن زەرتتەۋ، ءتىل كوركەمدىگىن تانىتۋ، وقۋشىلاردى ءوز بەتىنشە ىزدەنۋ جۇمىسىن جاساۋعا جەتەلەۋ.
ب) تاربيەلىك – بىلىمگە، مەيىرىمدىلىككە، ەڭبەككە، نامىسقويلىققا باۋلۋ. قاتىگەزدىككە، زورلىق – زومبىلىققا توزبەۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، تالداۋ، ستو ادىستەرى پروبلەمالىق ءادىس.
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ءتىلى، ءوزىن - ءوزى تانۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) سالەمدەسۋ؛
ءا) كەزەكشىمەن سۇحبات.
ب) ساباقتىڭ ماقساتىمەن تانىستىرۋ.
ۆ) توپقا ءبولۋ.
ءىى. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.
ءۇش بايتەرەك
ءۇش بايتەرەك.... ۇشەۋىنىڭ تۋىسى قانداي بىردەي بولسا، تۇرىسى قانداي ءار بولەك. بىرەۋى – ءدايىم بيىككە تالپىنىپ، العا ۇمتىلعان ءور حالىقتىڭ اسىل ارمانىنداي اسقاق، بىرەۋى – تالايدى باستان كەشىپ، تاۋقىمەتكە ءتوزىپ وسكەن قاۋىمنىڭ سارقىلماس سابىرىنان جاراتىلعانداي سوم، مىعىم. بىرەۋى – كوپتى كورىپ، كوپتى سۇيگەن حالىقتىڭ پاراسات – پارقىن، ارمان – اڭسارىن، مۇقالماس جىگەرىن كەڭ قامتىپ، كەمەل سىڭىرگەندەي قۋاتتى دا ءنارلى. ۇشەۋى دە – حالقى مەن زاماننىڭ اۋىزدارىنان تۇسە قالعانداي ادال ۇل. ءۇش بايتەرەگىمىز بيىل 120 جاسقا تولىپ وتىر.
وقۋشىلاردىڭ ب. مايلين شىعارمالارىمەن قانشالىقتى تانىستىعىن انىقتاۋ.
( ب. مايلين - كوركەم پروزانىڭ زەرگەرى، سىرشىل دا سىنشىل ليريك، ءارى سۋرەتكەر اقىن، دراماتۋرگ، پۋبليسيست).
سەنىڭ زارىڭ - زارلايتىنىم ومىردە
سەنىڭ ارىڭ - ارلايتىنىم ومىردە،
سەن نە كورسەڭ، مەن دە سونى كورەمىن،
بەلدى بۋعام اۋىرعا دا، جەڭىلگە.
سەن جىلاساڭ - كوزدەن جاسىم تامشىلار،
سەن قۋانساڭ - قايعى - شەرىم اشىلار.
ايت ولەڭدى ەن دالانى جاڭعىرتىپ،
قويشى - قولاڭ، كەشە جۇرگەن مالشىلار.
ءۇي تاپسىرماسىن جاڭا تاقىرىپپەن بايلانىستىرا وتىرىپ تالداۋ.
ءىىى. جاڭا ساباق
ا) ءمۇعالىم ءسوزى:
بەيىمبەت – قازاق ادەبيەتىندەگى اڭگىمە جانرىنىڭ شەبەرى. «جىرلاعانىم - كەدەيدىڭ جىرى» دەپ ءوزى ايتقانداي، ب. مايلين شىعارماشىلىعى - ءوزى ءومىر سۇرگەن ۋاقىتپەن، سول ۋاقىتتاعى قالىڭ كوپشىلىكپەن ءبىرتۇتاس. سوناۋ 30 جىلدارى جازىلعان اڭگىمەلەرى كۇنى بۇگىنگە دەيىن كەز - كەلگەن قازاقتىڭ اۋزىنان تۇسپەيتىن كوركەم شىعارماسىنا اينالدى.
ءسوز زەرگەرى قاي شىعارمالارىن بولسا دا ومىردەن الىپ، قوعامدىق جاعدايدى، مەزگىل اجارىن ءدال بەينەلەپ وتىرعان.
- ۇيدەن سەندەرگە «تۇيەباي» اڭگىمەسىن وقىپ، ءار توپقا زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ كەلۋ تاپسىرىلعان.
ءى توپ
1. بەيىمبەت ءمايليننىڭ اڭگىمەسى نەگە «تۇيەباي» دەپ اتالعان؟
2. تۇيەبايدىڭ مولدا وقۋىنداعى جاعدايى قانداي ەدى؟
3. «سەن باقىتتىسىڭ عوي» دەگەن ءسوزدى اۋزىمەن ايتپاسا دا، كوزقاراسى ەرىكسىز بىلدىرەرلىك ەدى دەگەنگە قانداي پىكىر ايتاسىڭ؟
ءىى توپ
1. اڭگىمەنىڭ باس كەيىپكەرى كىم؟
2. تۇيەبايدىڭ اتا - اناسىنىڭ تۇرمىسى قانداي؟
3. «شوقىنىپ كەتسەم دە، ەندى مولدانىن الدىن كورمەيمىن» دەگەن قورىتىندىعا نەگە كەلدى؟
ءىىى توپ
1 مولدانىن الدىنان كەتكەن تۇيەبايدىڭ ءومىرى قالاي جالعاستى؟
2. مولدا نەگە تۇيەبايعا وشىكتى؟
3. «اشتان ولسەم دە، بايدىڭ قويىن باقپايمىن» دەپ، سول ساعاتىندا تۇيەباي نەگە ايتا المادى؟
ءى توپ
1. «تۇيەباي» اڭگىمەسىن كومپوزيسيالىق قۇرىلىسىنا تالداۋ
ءىى توپ
1. ماتىننەن پورترەت پەن پەيزاجدى تابۋ
ءىىى توپ
1. اۆتور بولساڭ، «تۇيەباي» اڭگىمەسىن قالاي اياقتار ەدىڭ؟
ءى توپ
1. «تۇيەباي» اڭگىمەسىن سۋرەت ارقىلى جەتكىزۋ
ءىى توپ
1. كلاستەر «تۇيەباي قانداي بالا؟»
ءىىى توپ
1. ەسسە «ءبىز باقىتتى بالامىز...»
تۇجىرىم جاسا:
نە سەبەپتى تۇيەباي ءوز زامانىندا قۇقىعىن قورعاي المادى؟
ەگەر دە تۇيەباي بۇگىنگى زاماندا ءومىر سۇرسە، ءومىرى قالاي بولار ەدى؟
مولدا الدىنداعى وقۋ مەن قازىرگى وقۋدىڭ قانداي ايىرماشىلىعى بار؟
باعالاۋ. وقۋشىلاردىڭ ەڭبەكتەرىن باعالاۋ
ءۇي تاپسىرماسى:
اڭگىمەدەن كۇردەلى سوزدەر مەن تۇراقتى تىركەستەردى جازىپ كەلۋ،
«ادام بولاتىن بالا الىسقا قارايدى» ويتولعاۋ
You Might Also Like
