تەرىنىڭ قۇرىلىسى، قىزمەتى مەن ماڭىزى. تەرى اۋرۋلارى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: تەرىنىڭ قۇرىلىسى، قىزمەتى مەن ماڭىزى. تەرى اۋرۋلارى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىگى - وقۋشىلاردى تەرىنىڭ قورعانىشتىق، رەسەپتورلىق، جىلۋ رەتتەۋشىلىك جانە تەر شىعارۋ قىزمەتتەرىمەن تانىستىرۋ.
تاربيەلىلىگى - ءوزىنىڭ دەنساۋلىعىن كۇتۋگە جانە جەكە باس گيگيەناسى ەرەجەلەرىن ساقتاۋعا تاربيەلەۋ.
دامىتۋشىلىعى - تەرىنىڭ قىزمەتى تۋرالى جالپى بيولوگيالىق تۇسىنىكتەرىن دامىتۋ، شىعارماشىلىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
ءادىسى: سۇحبات، بايانداۋ، وزدىك جۇمىس، سۇراق - جاۋاپ.
قۇرال - جابدىقتار: سلايد. «تەرىنىڭ قۇرىلىسى»، «تەرى اۋرۋلارى»
ساباقتىڭ بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ.
2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
مەنەن سۇراق، سىزدەن جاۋاپ.
1. زات الماسۋدىڭ سوڭعى ونىمدەرىن ورگانيزمنەن شىعاراتىن مۇشەلەردى اتاڭدار. تەرى، بۇيرەك، وكپە، ىشەك.
2. ءزار جينالاتىن بۇلشىق ەتتى مۇشە. قۋىق.
3. ءزار شىعارۋ مۇشەلەرىن اتاڭدار. بۇيرەك، نەسەپاار، قۋىق، ءزار شىعارۋ وزەگى.
4. بۇيرەك ارقىلى تاۋلىگىنە نەشە ليتر قان وتەدى؟ 1500 - 1700 ل
5. بۇيرەكتە نەگىزگى قىزمەت اتقاراتىن قۇرىلىم. نەفرون
6. بۇيرەكتە تۇزىلەتىن سۇيىق زات. ءزار
7. تۇندە ءزار توقتامايتىن اۋرۋ. ەنۋرەز
8. ءزار شىعارۋ مۇشەلەرىن جانە ولاردىڭ اۋرۋلارىن زەرتتەيتىن عىلىم. ۋرولوگيا
9. قۋىقتىڭ سىيىمدىلىعى نەشە مل؟ 500مل
10. بۇيرەكتى قۋىقپەن بايلانىستىرىپ، قابىرعاسى قالىڭ بۇلشىق ەتتەن تۇراتىن تۇتىكشەلەر. نەسەپاعار
3. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
سەزىم مۇشەلەرى:
كورۋ مۇشەسى – كوز
ءيىس سەزۋ مۇشەسى - مۇرىن
ەستۋ مۇشەسى - قۇلاق
سيپاپ سەزۋ مۇشەسى - تەرى
ءدام سەزۋ مۇشەسى - ءتىل
تەرى:
● كوپ قىزمەت اتقاراتىن كۇردەلى مۇشە.
● ادام دەنەسىنىڭ سىرتقى جابىنى.
● ول ميكروبتاردى، ەرىگەن ۋلى جانە زياندى زاتتاردى وتكىزبەيدى.
● اۋرۋ مەن دەنساۋلىقتىڭ ايناسى.
● سيپاپ سەزۋ مۇشەسى بولىپ تابىلادى.
● جۇيكە جۇيەسىمەن بايلانىستى.
● مىقتى، سەرپىمدى.
● جەڭىل، ەركىن قوزعالۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
● سۋدىڭ مولشەرىن بەلگىلى كولەمدە ساقتايدى.
● اعزاداعى ارتىق تۇزدار تەرى ارقىلى شىعىپ وتىرادى.
● ءتۇسى مەلانين پيگمەنتىنە بايلانىستى ءارتۇرلى بولادى.
● ونىڭ تۋىندىسى - تىرناق پەن شاش.
تەرىنىڭ اتقاراتىن قىزمەتى:
1. قورعانىش 2. سەزىمتالدىق 3. ىدىراۋ ونىمدەرىن شىعارۋ. 4. جىلۋ رەتتەۋشى. 5. تىنىس الۋ
سىرتقى قابات ەپيتەليي ۇلپاسىنان تۇرادى. ۇستىڭگى قابات ءولى جاسۋشالاردان تۇرادى. ول تەرىنى قاتتى بولشەكتەردىڭ گازداردىڭ، سۇيىقتاردىڭ اسەرىنەن ساقتايدى. ەسكىرگەن ءولى جاسۋشالار ورنىنا جاڭاسى كەلىپ وتىرادى
ورتاڭعى قابات
دانەكەر ۇلپادان تۇرادى. تەرىنىڭ بۇل قاباتى قان تامىرلار مەن جۇيكە تالشىقتاردىڭ تارالعان ۇشتارىمەن تورلانعان.
ىشكى قابات
ماي ۇلپاسىنان تۇزىلەدى، ول اعزا مۇشەلەرى ءۇشىن وقشاۋلاعىش قابات، “توسەنىش” قىزمەتىن اتقارىپ، قورەكتىك زاتتار مەن ەنەرگياعا قويما بولىپ ەسەپتەلەدى.
تەرى اۋرۋلارى. بەزەۋ.
بۇل – جىنىستىق جەتىلۋدىڭ ۋاقىتشا قوسىمشا اسەرى. ماي بەزدەرىنىڭ شىعاراتىن وزەگى بىتەلەدى دە، وعان اۋرۋ تۋدىراتىن ميكروبتار ءتۇسىپ، قابىنادى. وتە اششى، دامدەۋىشتەر (بۇرىش، قالامپىر، ت. ب.) قوسىلعان تاماقتى جەۋدەن، كوفە، كاكاو، قويۋ شاي ىشۋدەن باس تارتىڭدار. ەڭ باستىسى – ءبىر قالىپتى ۇيىقتاۋ، سەرۋەندەۋ، سپورتپەن شۇعىلدانۋ، دەنە شىنىقتىرۋ.
پارازيت ساڭىراۋقۇلاقتىق تۋدىراتىن اۋرۋلار.
تەرىنىڭ تومەنگى قاباتىن زاقىمدايدى. بۇل قابىرشاقتى قاباتتى، اياقتىڭ، قولدىڭ تىرناقتارىن تولىق زاقىمدايدى. ولارعا كۇبىرتكە، تەرىنىڭ استىنا تىرناقتىڭ ءوسۋى.
سۇيەل.
تەرىنىڭ ۆيرۋستىق اۋرۋى. ونىمەن كوپشىلىك جاعدايدا بالالار جانە جاسوسپىرىمدەر اۋىرادى.
ۆيتيليگو.
تەرىنىڭ ءار جەرىندە مەلانين پيگمەنتىنىڭ ءتۇزىلۋى بۇزىلعاندىقتان ءتۇرلى پىشىندەگى اق داقتاردىڭ پايدا بولۋى.
قىشىما قوتىر.
قوتىر كەنە. ول دەنەنىڭ جۇمساق بولىكتەرىن، ياعني ساۋساق ارالىقتارىن، كەۋدە بولىگىن، ءىشتى ونىڭ تومەنگى جاعىن تەسىپ وزىنە جول سالادى. وسى قىشىمامەن اۋىرعان ادامنىڭ دەنەسى قاتتى قىشيدى، اسىرەسە تۇنگە قاراي قىشىعانى قاتتى ۇدەيدى.
ۇشىق.
ۆيرۋستىق اۋرۋ. ول تەرىدە جانە سىلەمەيلى قابىقشادا كوپتەگەن ۇساق كوپىرشىكتەردەن تۇزىلەدى.
تەمىرەتكى.
بۇل اۋرۋدى كوبىنە پارازيت ساڭىراۋقۇلاقتار تاراتادى.
تەرى اۋرۋلارىن ەمدەيتىن دارىگەردى – دەرماتولوگ دەپ اتايدى.
دەرماتولوگ بىلاي دەيدى:
حالقىمىزدىڭ ەجەلدەن كەلە جاتقان «تازالىق - دەنساۋلىق كەپىلى»،- دەگەن ماقال بار. ولاي بولسا تەرىنىڭ تازالىعى ادامنىڭ دەنساۋلىعىن ساقتاۋدىڭ ماڭىزدى شارتتارىنىڭ ءبىرى. كۇندەلىكتى ومىردە بارلىعىمىز بىردەي تەرى تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋىمىز قاجەت.
ءسىز بىلەسىز بە؟
ادام تەرىسىندە 15000 سۋىق جانە 16000 جىلۋ رەسەپتورلارى بار
ادام شاشى سابىن كوپىرشىگىنەن 500 ەسە قالىڭ، قىلتامىردان 5 ەسە، ورمەكتەن 20 ەسە قالىڭ
بۇكىل دەنەدە سانى 20 ميلليونعا دەيىن جەتەتىن وزگە دە تۇكتەر بولادى.
ءاربىر كىرپىك ءبىر – ەكى اي عانا ءومىر سۇرەدى دە، ءتۇسىپ قالادى، سودان كەيىن، جاڭا كىرپىك ءوسىپ شىعادى.
ادەتتە تىرناق اپتاسىنا 2، 5 مم – گە وسەدى
ورتا ەسەپپەن العاندا، ادامنىڭ باسىندا 100 000 – نان 120 000 – عا دەيىن شاش بولادى.
ءتۇسىنىپ، ەستە ساقتاڭدار!
ەپيدەرميس. دەرما. تەر بەزدەرى. شەل قاباتى. قوتىر(قىشىما). سۇيەل. ۆيتيليگو. ۇشىق. تەمىرەتكى. بەزەۋ.
№12 زەرتحانالىق جۇمىس.
ماقساتى: قول ۇشىنىڭ سىرتىن جانە الاقاندى زەرتتەۋ، ساۋساق ۇشىنداعى تەرى ورنەكتەرى نە ءمان بەرىپ قاراۋ
كەرەكتى قۇرالدار: لۋپا.
جۇمىس رەتى:
1. لۋپا ارقىلى الاقاننىڭ سىرت جاعىن قاراۋ.
2. الاقاندى قاراۋ، تەرىنىڭ سيپاپ سەزۋ جانە سۋىقتى سەزىنۋ رەسەپتورلارىن انىقتاۋ. (ءارتۇرلى زاتتار)
3. لۋپا ارقىلى الاقاندى سىرت جاعىمەن سالىستىرۋ.
قورىتىندى جازۋ.
وزىندىك جۇمىس
تەرىنىڭ قىزمەتى:
تەرىنىڭ قۇرىلىسى:
1. ەپيدەرميس 2. جىلۋ رەتتەۋ 3. ناعىز تەرى 4. تىنىس الۋ 5. شەل قاباتى 6. سيپاپ سەزۋ 7. تىرناق 8. قورعانىش 9. ماي بەزدەرى. 10. ىدىراۋ ونىمدەرىن شىعارۋ 11. شاش
تەرىنىڭ قۇرىلىسى: 1، 3، 5، 7، 9، 11.
تەرىنىڭ قىزمەتى: 2، 4، 6، 8، 10.
الماسىپ كەتكەن جۇيەلەر.
1. اس قورىتۋ جۇيەسى
اۋىز، كومەكەي، جۇتقىنشاق، ۇلتابار، وڭەش، كەڭىردەك، اش ىشەك، تىك ىشەك، توق ىشەك
تىنىس الۋ جۇيەسى
مۇرىن، وڭەش، اسقازان، كومەكەي، اش ىشەك، وكپە، برونحىلار، توق ىشەك.
ءزار شىعارۋ جۇيەسى
بۇيرەك، قۋىق، نەفرون، كەڭىردەكنەسەپاعار، اۋىز، ءزار شىعارۋ وزەگى.، بۇيرەك استاۋى
بەكىتۋ سۇراقتارى:
1. دەنەنىڭ سىرتقى جابىنى.(تەرى)
2. دانەكەر ۇلپاسىنىڭ تىعىز قاباتى (دەرما)
3. تەرىنىڭ ەڭ نەگىزگى قىزمەتىن اتا.(قورعانىش)
4. ەپيتەليي ۇلپاسىنان تۇزىلگەن سىرتقى قابات. (ەپيدەرميس)
5. ساۋساق باسىن قورعايتىن تەرىنىڭ مۇيىزدەلگەن قۇرامى (تىرناق).
6. تەرىنىڭ جىلۋ بولەتىن قاباتى.(شەل)
7. جىنىستىق جەتىلۋدىڭ اسەرىنەن بولاتىن اۋرۋ.(بەزەۋ)
8. قوتىر كەنە تۋدىراتىن اۋرۋ.(قىشىما قوتىر )
9. پارازيت ساڭىراۋقۇلاقتار تۋعىزاتىن تەرى اۋرۋى.(تەمىرەتكى )
10. قايراتتى تۇك.( ساقال)
باعالاۋ.
ۇيگە تاپسىرما: § 54، 55
تەرىنىڭ قۇرىلىسى، قىزمەتى مەن ماڭىزى. تەرى اۋرۋلارى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىگى - وقۋشىلاردى تەرىنىڭ قورعانىشتىق، رەسەپتورلىق، جىلۋ رەتتەۋشىلىك جانە تەر شىعارۋ قىزمەتتەرىمەن تانىستىرۋ.
تاربيەلىلىگى - ءوزىنىڭ دەنساۋلىعىن كۇتۋگە جانە جەكە باس گيگيەناسى ەرەجەلەرىن ساقتاۋعا تاربيەلەۋ.
دامىتۋشىلىعى - تەرىنىڭ قىزمەتى تۋرالى جالپى بيولوگيالىق تۇسىنىكتەرىن دامىتۋ، شىعارماشىلىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
ءادىسى: سۇحبات، بايانداۋ، وزدىك جۇمىس، سۇراق - جاۋاپ.
قۇرال - جابدىقتار: سلايد. «تەرىنىڭ قۇرىلىسى»، «تەرى اۋرۋلارى»
ساباقتىڭ بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ.
2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
مەنەن سۇراق، سىزدەن جاۋاپ.
1. زات الماسۋدىڭ سوڭعى ونىمدەرىن ورگانيزمنەن شىعاراتىن مۇشەلەردى اتاڭدار. تەرى، بۇيرەك، وكپە، ىشەك.
2. ءزار جينالاتىن بۇلشىق ەتتى مۇشە. قۋىق.
3. ءزار شىعارۋ مۇشەلەرىن اتاڭدار. بۇيرەك، نەسەپاار، قۋىق، ءزار شىعارۋ وزەگى.
4. بۇيرەك ارقىلى تاۋلىگىنە نەشە ليتر قان وتەدى؟ 1500 - 1700 ل
5. بۇيرەكتە نەگىزگى قىزمەت اتقاراتىن قۇرىلىم. نەفرون
6. بۇيرەكتە تۇزىلەتىن سۇيىق زات. ءزار
7. تۇندە ءزار توقتامايتىن اۋرۋ. ەنۋرەز
8. ءزار شىعارۋ مۇشەلەرىن جانە ولاردىڭ اۋرۋلارىن زەرتتەيتىن عىلىم. ۋرولوگيا
9. قۋىقتىڭ سىيىمدىلىعى نەشە مل؟ 500مل
10. بۇيرەكتى قۋىقپەن بايلانىستىرىپ، قابىرعاسى قالىڭ بۇلشىق ەتتەن تۇراتىن تۇتىكشەلەر. نەسەپاعار
3. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
سەزىم مۇشەلەرى:
كورۋ مۇشەسى – كوز
ءيىس سەزۋ مۇشەسى - مۇرىن
ەستۋ مۇشەسى - قۇلاق
سيپاپ سەزۋ مۇشەسى - تەرى
ءدام سەزۋ مۇشەسى - ءتىل
تەرى:
● كوپ قىزمەت اتقاراتىن كۇردەلى مۇشە.
● ادام دەنەسىنىڭ سىرتقى جابىنى.
● ول ميكروبتاردى، ەرىگەن ۋلى جانە زياندى زاتتاردى وتكىزبەيدى.
● اۋرۋ مەن دەنساۋلىقتىڭ ايناسى.
● سيپاپ سەزۋ مۇشەسى بولىپ تابىلادى.
● جۇيكە جۇيەسىمەن بايلانىستى.
● مىقتى، سەرپىمدى.
● جەڭىل، ەركىن قوزعالۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
● سۋدىڭ مولشەرىن بەلگىلى كولەمدە ساقتايدى.
● اعزاداعى ارتىق تۇزدار تەرى ارقىلى شىعىپ وتىرادى.
● ءتۇسى مەلانين پيگمەنتىنە بايلانىستى ءارتۇرلى بولادى.
● ونىڭ تۋىندىسى - تىرناق پەن شاش.
تەرىنىڭ اتقاراتىن قىزمەتى:
1. قورعانىش 2. سەزىمتالدىق 3. ىدىراۋ ونىمدەرىن شىعارۋ. 4. جىلۋ رەتتەۋشى. 5. تىنىس الۋ
سىرتقى قابات ەپيتەليي ۇلپاسىنان تۇرادى. ۇستىڭگى قابات ءولى جاسۋشالاردان تۇرادى. ول تەرىنى قاتتى بولشەكتەردىڭ گازداردىڭ، سۇيىقتاردىڭ اسەرىنەن ساقتايدى. ەسكىرگەن ءولى جاسۋشالار ورنىنا جاڭاسى كەلىپ وتىرادى
ورتاڭعى قابات
دانەكەر ۇلپادان تۇرادى. تەرىنىڭ بۇل قاباتى قان تامىرلار مەن جۇيكە تالشىقتاردىڭ تارالعان ۇشتارىمەن تورلانعان.
ىشكى قابات
ماي ۇلپاسىنان تۇزىلەدى، ول اعزا مۇشەلەرى ءۇشىن وقشاۋلاعىش قابات، “توسەنىش” قىزمەتىن اتقارىپ، قورەكتىك زاتتار مەن ەنەرگياعا قويما بولىپ ەسەپتەلەدى.
تەرى اۋرۋلارى. بەزەۋ.
بۇل – جىنىستىق جەتىلۋدىڭ ۋاقىتشا قوسىمشا اسەرى. ماي بەزدەرىنىڭ شىعاراتىن وزەگى بىتەلەدى دە، وعان اۋرۋ تۋدىراتىن ميكروبتار ءتۇسىپ، قابىنادى. وتە اششى، دامدەۋىشتەر (بۇرىش، قالامپىر، ت. ب.) قوسىلعان تاماقتى جەۋدەن، كوفە، كاكاو، قويۋ شاي ىشۋدەن باس تارتىڭدار. ەڭ باستىسى – ءبىر قالىپتى ۇيىقتاۋ، سەرۋەندەۋ، سپورتپەن شۇعىلدانۋ، دەنە شىنىقتىرۋ.
پارازيت ساڭىراۋقۇلاقتىق تۋدىراتىن اۋرۋلار.
تەرىنىڭ تومەنگى قاباتىن زاقىمدايدى. بۇل قابىرشاقتى قاباتتى، اياقتىڭ، قولدىڭ تىرناقتارىن تولىق زاقىمدايدى. ولارعا كۇبىرتكە، تەرىنىڭ استىنا تىرناقتىڭ ءوسۋى.
سۇيەل.
تەرىنىڭ ۆيرۋستىق اۋرۋى. ونىمەن كوپشىلىك جاعدايدا بالالار جانە جاسوسپىرىمدەر اۋىرادى.
ۆيتيليگو.
تەرىنىڭ ءار جەرىندە مەلانين پيگمەنتىنىڭ ءتۇزىلۋى بۇزىلعاندىقتان ءتۇرلى پىشىندەگى اق داقتاردىڭ پايدا بولۋى.
قىشىما قوتىر.
قوتىر كەنە. ول دەنەنىڭ جۇمساق بولىكتەرىن، ياعني ساۋساق ارالىقتارىن، كەۋدە بولىگىن، ءىشتى ونىڭ تومەنگى جاعىن تەسىپ وزىنە جول سالادى. وسى قىشىمامەن اۋىرعان ادامنىڭ دەنەسى قاتتى قىشيدى، اسىرەسە تۇنگە قاراي قىشىعانى قاتتى ۇدەيدى.
ۇشىق.
ۆيرۋستىق اۋرۋ. ول تەرىدە جانە سىلەمەيلى قابىقشادا كوپتەگەن ۇساق كوپىرشىكتەردەن تۇزىلەدى.
تەمىرەتكى.
بۇل اۋرۋدى كوبىنە پارازيت ساڭىراۋقۇلاقتار تاراتادى.
تەرى اۋرۋلارىن ەمدەيتىن دارىگەردى – دەرماتولوگ دەپ اتايدى.
دەرماتولوگ بىلاي دەيدى:
حالقىمىزدىڭ ەجەلدەن كەلە جاتقان «تازالىق - دەنساۋلىق كەپىلى»،- دەگەن ماقال بار. ولاي بولسا تەرىنىڭ تازالىعى ادامنىڭ دەنساۋلىعىن ساقتاۋدىڭ ماڭىزدى شارتتارىنىڭ ءبىرى. كۇندەلىكتى ومىردە بارلىعىمىز بىردەي تەرى تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋىمىز قاجەت.
ءسىز بىلەسىز بە؟
ادام تەرىسىندە 15000 سۋىق جانە 16000 جىلۋ رەسەپتورلارى بار
ادام شاشى سابىن كوپىرشىگىنەن 500 ەسە قالىڭ، قىلتامىردان 5 ەسە، ورمەكتەن 20 ەسە قالىڭ
بۇكىل دەنەدە سانى 20 ميلليونعا دەيىن جەتەتىن وزگە دە تۇكتەر بولادى.
ءاربىر كىرپىك ءبىر – ەكى اي عانا ءومىر سۇرەدى دە، ءتۇسىپ قالادى، سودان كەيىن، جاڭا كىرپىك ءوسىپ شىعادى.
ادەتتە تىرناق اپتاسىنا 2، 5 مم – گە وسەدى
ورتا ەسەپپەن العاندا، ادامنىڭ باسىندا 100 000 – نان 120 000 – عا دەيىن شاش بولادى.
ءتۇسىنىپ، ەستە ساقتاڭدار!
ەپيدەرميس. دەرما. تەر بەزدەرى. شەل قاباتى. قوتىر(قىشىما). سۇيەل. ۆيتيليگو. ۇشىق. تەمىرەتكى. بەزەۋ.
№12 زەرتحانالىق جۇمىس.
ماقساتى: قول ۇشىنىڭ سىرتىن جانە الاقاندى زەرتتەۋ، ساۋساق ۇشىنداعى تەرى ورنەكتەرى نە ءمان بەرىپ قاراۋ
كەرەكتى قۇرالدار: لۋپا.
جۇمىس رەتى:
1. لۋپا ارقىلى الاقاننىڭ سىرت جاعىن قاراۋ.
2. الاقاندى قاراۋ، تەرىنىڭ سيپاپ سەزۋ جانە سۋىقتى سەزىنۋ رەسەپتورلارىن انىقتاۋ. (ءارتۇرلى زاتتار)
3. لۋپا ارقىلى الاقاندى سىرت جاعىمەن سالىستىرۋ.
قورىتىندى جازۋ.
وزىندىك جۇمىس
تەرىنىڭ قىزمەتى:
تەرىنىڭ قۇرىلىسى:
1. ەپيدەرميس 2. جىلۋ رەتتەۋ 3. ناعىز تەرى 4. تىنىس الۋ 5. شەل قاباتى 6. سيپاپ سەزۋ 7. تىرناق 8. قورعانىش 9. ماي بەزدەرى. 10. ىدىراۋ ونىمدەرىن شىعارۋ 11. شاش
تەرىنىڭ قۇرىلىسى: 1، 3، 5، 7، 9، 11.
تەرىنىڭ قىزمەتى: 2، 4، 6، 8، 10.
الماسىپ كەتكەن جۇيەلەر.
1. اس قورىتۋ جۇيەسى
اۋىز، كومەكەي، جۇتقىنشاق، ۇلتابار، وڭەش، كەڭىردەك، اش ىشەك، تىك ىشەك، توق ىشەك
تىنىس الۋ جۇيەسى
مۇرىن، وڭەش، اسقازان، كومەكەي، اش ىشەك، وكپە، برونحىلار، توق ىشەك.
ءزار شىعارۋ جۇيەسى
بۇيرەك، قۋىق، نەفرون، كەڭىردەكنەسەپاعار، اۋىز، ءزار شىعارۋ وزەگى.، بۇيرەك استاۋى
بەكىتۋ سۇراقتارى:
1. دەنەنىڭ سىرتقى جابىنى.(تەرى)
2. دانەكەر ۇلپاسىنىڭ تىعىز قاباتى (دەرما)
3. تەرىنىڭ ەڭ نەگىزگى قىزمەتىن اتا.(قورعانىش)
4. ەپيتەليي ۇلپاسىنان تۇزىلگەن سىرتقى قابات. (ەپيدەرميس)
5. ساۋساق باسىن قورعايتىن تەرىنىڭ مۇيىزدەلگەن قۇرامى (تىرناق).
6. تەرىنىڭ جىلۋ بولەتىن قاباتى.(شەل)
7. جىنىستىق جەتىلۋدىڭ اسەرىنەن بولاتىن اۋرۋ.(بەزەۋ)
8. قوتىر كەنە تۋدىراتىن اۋرۋ.(قىشىما قوتىر )
9. پارازيت ساڭىراۋقۇلاقتار تۋعىزاتىن تەرى اۋرۋى.(تەمىرەتكى )
10. قايراتتى تۇك.( ساقال)
باعالاۋ.
ۇيگە تاپسىرما: § 54، 55
تەرىنىڭ قۇرىلىسى، قىزمەتى مەن ماڭىزى. تەرى اۋرۋلارى.