ءتىل دىبىستارى
«ءتىل دىبىستارى»
/ «ساتىلاي كەشەندى وقىتۋ» تەحنولوگياسى بويىنشا/
قازاق ءتىلى 5 - سىنىپ
ساباق جوسپارى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: فونەتيكا تۋرالى تۇسىنىك. ءتىل دىبىستارى تۋرالى تۇسىنىك
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا فونەتيكا تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، ءتىل دىبىستارىنىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزى، قۇرامدارى تۋرالى ۇعىم بەرۋ،
2. تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، ەڭبەكتى دارىپتەۋگە، انا ءتىلدى قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ.
3. دامىتۋشىلىق: ساتىلاي كەشەندى تالداۋ جاساۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ لينگۆيستيكالىق دۇنيەتانىمدارىن كەڭەيتۋ، جان – جاقتى تاپسىرمالار بەرۋ ارقىلى بىلىمدەرىن تەرەڭدەتۋ، سوزدىك قورلارىن دامىتۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ
ساباقتىڭ ءادىسى: "ساتىلاي كەشەندى وقىتۋ" تەحنولوگياسى، ىزدەنۋشىلىك، زەرتتەۋشىلىك ارەكەتىن ۇيىمداستىرۋ، تىلدىك تالداۋلار جاساۋ، ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، جاتتىعۋ، سالىستىرۋ.
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ادەبيەتى
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
1. وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ
2. وقۋشىلاردىڭ ساباققا قاتىسىن تەكسەرۋ
3. وقۋشىلاردىڭ زەيىندەرىن ساباققا اۋدارۋ
ءىىى. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ:
1. پروبلەمالىق سۇراق قويۋ ارقىلى جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.( سلايد ارقىلى ءتۇسىندىرۋ)
مىنا سوزدەرگە نازار اۋدارتىپ، سوزدەردىڭ قانداي وزگەرىسكە ۇشىراپ تۇرعانىن ايتقىزۋ:
باس، تاس، جاس، قاس، ناس
ەسكەك، كەك، ەك
قال - لاق، ءتۇس - ءسۇت، كەل - لەك
بەرىلگەن سوزدەردەگى ەرەكشەلىك نەدە؟ /وقۋشىلار پىكىرى تىڭدالادى/
سوزدەگى دىبىستار وزگەرگەن كەزدە ءسوز ماعىناسى دا وزگەرەدى. ەندەشە بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى قانداي؟ / قازاق تىلىندەگى دىبىستار/
جۇپپەن جۇمىس. وقۋلىقتا بەرىلگەن «ءتىل دىبىستارى» تاقىرىبى وقىلادى. ساتىلاي كەشەندى تالداۋعا سالۋ ارقىلى تاقىرىپتى وقۋشىلار تالدايدى
1. سيپاتى: ءتىل دىبىستارى ءسوز ىشىندە ايتىلادى. ءبىر دىبىس الدەنەشە ءسوزدىڭ قۇرامىندا قولدانىلا بەرەدى. ول ءۇش ءتۇرلى سيپاتتا بولادى. مىسالى: مال، تال، قال. بۇل سوزدەردەگى دىبىستاردىڭ سانى بىردەي، ءبىراق ءبىر دىبىس وزگەشە بولعاندىقتان، مۇنداعى سوزدەردىڭ ماعىناسى دا ءار ءتۇرلى بولىپ تۇر. ەكىنشىسى – سوزدەردەگى دىبىس سانىنىڭ ءار ءتۇرلى بولىپ كەلۋى (بالا، الا، ال). ءۇشىنشىسى: سوزدەگى دىبىستاردىڭ ورىن ءتارتىبى (تاس – سات، قاس – ساق). ادامنىڭ ءتىلى - دىبىستىق ءتىل. ءتىل دىبىستارى بولماسا، ءتىل ءومىر سۇرە سالمايدى
2. جاسالۋى: ءتىل دىبىستارى سويلەۋ مۇشەلەرى ارقىلى جاسالادى. تىنىس جولى مۇشەلەرى، اۋىز جانە مۇرىن قۋىسى مەن يەك، جاق جاتادى. تىنىس جولىنا وكپە مەن كومەي، جەلبەزەك (داۋىس شىمىلدىعى)، اۋىز قۋىسىنا ءتىل، ەرىن، ەزۋ، ءتىس، تاڭداي، كىشكەنە ءتىل جاتادى
3. ءتۇرى: ءتىل دىبىستارى وسى مۇشەلەردىڭ قاتىسۋى ارقىلى جاسالادى دا، سول مۇشەلەردىڭ ەرەكشەلىكتەرىنە قاراي دىبىستاردىڭ سيپاتى انىقتالادى. وسىعان بايلانىستى دىبىستار ەكىگە بولىنەدى. ولار: داۋىستى جانە داۋىسسىز.
وقۋشىلار پىكىرى تىڭدالادى. ا - بۇل دىبىس، داۋىستى دىبىس سەبەبى وكپەدەن شىققان اۋا اۋىز قۋىسىندا ەشبىر كەدەرگىگە ۇشىراماي، اۋا ەركىن شىعادى. ق - بۇل دىبىس داۋىسسىز دىبىس سەبەبى وكپەدەن شىققان اۋا اۋىز قۋىسىندا ءتۇرلى كەدەرگىگە ۇشىراپ اۋا قىسىلىپ شىعادى.
2. ەلەكتروندى وقۋلىقپەن جۇمىس. ورتالىق ءبىلىم رەسۋرستارى، ە - كىتاپحانا. №4403. « ءتىل دىبىستارى تۋرالى جالپى ۇعىم» تاقىرىبى بويىنشا 1، 4 تاپسىرمانى ورىنداۋ.
1. ايتىلۋ جاعىنان ءبىر - بىرىنە ۇقسايتىن ءسوزدى كورسەت. / تۇلكى - كۇلكى، اياق - تاياق، زات - ات، اۋىر - باۋىر، ارىق - جارىق/
/ «ساتىلاي كەشەندى وقىتۋ» تەحنولوگياسى بويىنشا/
قازاق ءتىلى 5 - سىنىپ
ساباق جوسپارى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: فونەتيكا تۋرالى تۇسىنىك. ءتىل دىبىستارى تۋرالى تۇسىنىك
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا فونەتيكا تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، ءتىل دىبىستارىنىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزى، قۇرامدارى تۋرالى ۇعىم بەرۋ،
2. تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، ەڭبەكتى دارىپتەۋگە، انا ءتىلدى قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ.
3. دامىتۋشىلىق: ساتىلاي كەشەندى تالداۋ جاساۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ لينگۆيستيكالىق دۇنيەتانىمدارىن كەڭەيتۋ، جان – جاقتى تاپسىرمالار بەرۋ ارقىلى بىلىمدەرىن تەرەڭدەتۋ، سوزدىك قورلارىن دامىتۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ
ساباقتىڭ ءادىسى: "ساتىلاي كەشەندى وقىتۋ" تەحنولوگياسى، ىزدەنۋشىلىك، زەرتتەۋشىلىك ارەكەتىن ۇيىمداستىرۋ، تىلدىك تالداۋلار جاساۋ، ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، جاتتىعۋ، سالىستىرۋ.
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ادەبيەتى
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
1. وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ
2. وقۋشىلاردىڭ ساباققا قاتىسىن تەكسەرۋ
3. وقۋشىلاردىڭ زەيىندەرىن ساباققا اۋدارۋ
ءىىى. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ:
1. پروبلەمالىق سۇراق قويۋ ارقىلى جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.( سلايد ارقىلى ءتۇسىندىرۋ)
مىنا سوزدەرگە نازار اۋدارتىپ، سوزدەردىڭ قانداي وزگەرىسكە ۇشىراپ تۇرعانىن ايتقىزۋ:
باس، تاس، جاس، قاس، ناس
ەسكەك، كەك، ەك
قال - لاق، ءتۇس - ءسۇت، كەل - لەك
بەرىلگەن سوزدەردەگى ەرەكشەلىك نەدە؟ /وقۋشىلار پىكىرى تىڭدالادى/
سوزدەگى دىبىستار وزگەرگەن كەزدە ءسوز ماعىناسى دا وزگەرەدى. ەندەشە بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى قانداي؟ / قازاق تىلىندەگى دىبىستار/
جۇپپەن جۇمىس. وقۋلىقتا بەرىلگەن «ءتىل دىبىستارى» تاقىرىبى وقىلادى. ساتىلاي كەشەندى تالداۋعا سالۋ ارقىلى تاقىرىپتى وقۋشىلار تالدايدى
1. سيپاتى: ءتىل دىبىستارى ءسوز ىشىندە ايتىلادى. ءبىر دىبىس الدەنەشە ءسوزدىڭ قۇرامىندا قولدانىلا بەرەدى. ول ءۇش ءتۇرلى سيپاتتا بولادى. مىسالى: مال، تال، قال. بۇل سوزدەردەگى دىبىستاردىڭ سانى بىردەي، ءبىراق ءبىر دىبىس وزگەشە بولعاندىقتان، مۇنداعى سوزدەردىڭ ماعىناسى دا ءار ءتۇرلى بولىپ تۇر. ەكىنشىسى – سوزدەردەگى دىبىس سانىنىڭ ءار ءتۇرلى بولىپ كەلۋى (بالا، الا، ال). ءۇشىنشىسى: سوزدەگى دىبىستاردىڭ ورىن ءتارتىبى (تاس – سات، قاس – ساق). ادامنىڭ ءتىلى - دىبىستىق ءتىل. ءتىل دىبىستارى بولماسا، ءتىل ءومىر سۇرە سالمايدى
2. جاسالۋى: ءتىل دىبىستارى سويلەۋ مۇشەلەرى ارقىلى جاسالادى. تىنىس جولى مۇشەلەرى، اۋىز جانە مۇرىن قۋىسى مەن يەك، جاق جاتادى. تىنىس جولىنا وكپە مەن كومەي، جەلبەزەك (داۋىس شىمىلدىعى)، اۋىز قۋىسىنا ءتىل، ەرىن، ەزۋ، ءتىس، تاڭداي، كىشكەنە ءتىل جاتادى
3. ءتۇرى: ءتىل دىبىستارى وسى مۇشەلەردىڭ قاتىسۋى ارقىلى جاسالادى دا، سول مۇشەلەردىڭ ەرەكشەلىكتەرىنە قاراي دىبىستاردىڭ سيپاتى انىقتالادى. وسىعان بايلانىستى دىبىستار ەكىگە بولىنەدى. ولار: داۋىستى جانە داۋىسسىز.
وقۋشىلار پىكىرى تىڭدالادى. ا - بۇل دىبىس، داۋىستى دىبىس سەبەبى وكپەدەن شىققان اۋا اۋىز قۋىسىندا ەشبىر كەدەرگىگە ۇشىراماي، اۋا ەركىن شىعادى. ق - بۇل دىبىس داۋىسسىز دىبىس سەبەبى وكپەدەن شىققان اۋا اۋىز قۋىسىندا ءتۇرلى كەدەرگىگە ۇشىراپ اۋا قىسىلىپ شىعادى.
2. ەلەكتروندى وقۋلىقپەن جۇمىس. ورتالىق ءبىلىم رەسۋرستارى، ە - كىتاپحانا. №4403. « ءتىل دىبىستارى تۋرالى جالپى ۇعىم» تاقىرىبى بويىنشا 1، 4 تاپسىرمانى ورىنداۋ.
1. ايتىلۋ جاعىنان ءبىر - بىرىنە ۇقسايتىن ءسوزدى كورسەت. / تۇلكى - كۇلكى، اياق - تاياق، زات - ات، اۋىر - باۋىر، ارىق - جارىق/
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
