توعىزقۇمالاق ەرەجەسى
توعىزقۇمالاق ەرەجەسى
توعىزقۇمالاق ويىنى ارنايى تاقتادا ەكى ادام اراسىندا وينالادى. ويىن تاقتاسى – 2 قازان، 18 وتاۋ، 162 قۇمالاقتان تۇرادى. ويىن باسىندا ءار ويىنشىعا ءبىر قازان، توعىز وتاۋعا توعىز - توعىزدان سالىنعان سەكسەن ءبىر قۇمالاق تيەسىلى.
العاشقى ءجۇرىس جاساعان ويىنشىنى – باستاۋشى، قارىمتا ءجۇرىس جاساعان ويىنشىنى – قوستاۋشى دەپ اتايدى. كەيدە باستاۋشى ءۇشىن – اق جاعى، قوستاۋشى ءۇشىن قارا جاعى دەگەن تىركەستەردى دە قولدانامىز.
تاقتانىڭ جالپى قۇرىلىسى تومەندەگىدەي:
بۇل جەردە - №1 №2 №3 №4 №5 №6 №7 №8 №9 - وتاۋلار
بەرىلگەن دياگراممادا باستاۋشىنىڭ وتاۋلارى تومەنگى جاعىندا، ال قازانداعى قۇمالاقتار سانى جوعارعى جاعىندا ورنالاسقان.
ءجۇرىس جاساۋ ەرەكشەلىكتەرى
ءجۇرىس ويىنشىلار تاراپىنان كەزەكتەسىپ جۇرىلەدى. ءجۇرىستى كىمنىڭ جاسايتىنى جەرەبەمەن نەمەسە قارسىلاستاردىڭ كەلىسىمىمەن انىقتالادى.
1. ءجۇرىس جاساۋ ءۇشىن ءوز جاعىڭىزداعى وتاۋلاردىڭ بىرىنەن بىرەۋىن ورنىنا قالدىرىپ، قالعان قۇمالاقتاردى قولعا الىپ، سولدان وڭعا قاراي ءبىر - بىرلەپ تاراتامىز. تاراتۋ ساتىندە قۇمالاقتار ءوز وتاۋلارىمىزدان اسىپ كەتەتىن بولسا، قارسىلاستىڭ وتاۋىنا تاراتامىز. ەگەر سوڭعى قۇمالاق قارسىلاستىڭ تاق ساندى قۇمالاعى بار وتاۋىنا ءتۇسىپ، ونداعى قۇمالاقتاردى جۇپ قىلسا (2، 4، 6، 10، 12)، سول وتاۋداعى قۇمالاقتار ۇتىپ الىنىپ، ءوز قازانىمىزعا سالىنادى.
ەگەر سوڭعى قۇمالاق قارسىلاستىڭ جۇپ ساندى قۇمالاعى بار وتاۋىنا ءتۇسىپ (3 قۇمالاقتان باسقا)، تاق قىلسا نەمەسە ءوز وتاۋىمىزعا تۇسسە، قۇمالاق ۇتىپ الىنبايدى.
ماسەلەن، جوعارىداعى تاقتاداعى العاشقى جاعدايدا باستاۋشى №7 وتاۋداعى 9 قۇمالاعىن تاراتسا، سوڭعىسى قارسىلاسىنىڭ №6 وتاۋىنا بارىپ تۇسەدى جانە ونداعى 9 قۇمالاق سوڭعى قۇمالاقپەن 10 بولىپ، ۇتىپ الىنادى جانە قازانعا سالىنادى.
سول كەزدە تاقتادا تومەندەگىدەي جاعداي قالىپتاسادى.
2. وتاۋداعى جالعىز قۇمالاق كورشى وتاۋعا جۇرگەندە ورنى بوس قالادى.
3. ءجۇرىس جاساعان كەزدە وتاۋلارعا قۇمالاق سالماي نەمەسە 2 - 3 قۇمالاق ءبولىپ الىپ جۇرۋگە بولمايدى.
تۇزدىق الۋ ەرەجەسى
توعىزقۇمالاق ويىنىندا قۇمالاقتان باسقا ويىندا ءبىر رەت قارسىلاستىڭ وتاۋىن ۇتىپ الۋعا دا بولادى. ونى ەجەلدە – “تۇزدى ءۇي”، قازىرگى تىلدە – تۇزدىق دەپ اتايدى.
4. تۇزدىق الۋ ءۇشىن ءجۇرىس جاساعان كەزدە، قارسىلاستىڭ ەكى قۇمالاعى بار وتاۋىنا تاراتقان قۇمالاعىڭىزدىڭ سوڭعىسىن ءتۇسىرۋ كەرەك.
سوندا سول وتاۋدا قالىپتاسقان 3 قۇمالاقپەن بىرگە وتاۋ دا ۇتىپ الىنىپ، ويىننىڭ اياعىنا دەيىن ءسىزدىڭ مەنشىگىڭىزگە اينالادى.
ەندى ءجۇرىس جاسالعان سايىن تۇزدىق الىنعان وتاۋعا تۇسەتىن ءبىر قۇمالاق، مىندەتتى تۇردە ءسىزدىڭ قازانىڭىزعا سالىنىپ وتىرادى.
تۇزدىق الىنعان وتاۋعا ارنايى بەلگى قويىلادى. جازباشا تۇردە – ح دەگەن شارتتى تاڭبامەن بەلگىلەنەدى. ماسەلەن، تومەندەگى دياگرامماعا قارايىق.
وسى جاعدايدا قوستاۋشى ويىنشى №7 وتاۋداعى 10 قۇمالاعىن تاراتۋ ارقىلى، سوڭعى قۇمالاعىن باستاۋشىنىڭ №7 وتاۋىنا ءتۇسىرىپ، ونداعى 2 قۇمالاقتى ۇشەۋ ەتىپ، وسى قۇمالاقتاردى ۇتۋمەن قاتار، وسى وتاۋعا تۇزدىق جاريالايدى. سوندا تومەندەگى جاعداي قالىپتاسادى.
ەندىگى كەزدە بۇكىل ويىن بارىسىندا №7 وتاۋ – قوستاۋشىنىڭ مەنشىگىنە اينالادى.
5. تۇزدىق ويىندا ءبىر رەت الىنادى جانە №9 وتاۋدان ەشقاشان الىنبايدى.
6. تۇزدىق اتتاس وتاۋلاردان الىنبايدى.
مىسالى، جوعارىداعى دياگرامماداعى جاعدايدا قوستاۋشى ويىنشى №7 وتاۋدان تۇزدىق الدى، ەندى باستاۋشى ويىنشى ويىن بارىسىندا بۇل وتاۋدان تۇزدىق الۋعا قاقىسى جوق.
“اتسىراۋ” ەرەجەسى
ويىن اياقتالۋعا جاقىنداعان سايىن ءار ويىنشىنىڭ وتاۋلارىنداعى قۇمالاق تاۋسىلا باستايدى. ءار قۇمالاق ۇتىپ الىنعان سايىن نەمەسە تۇزدىققا تۇسكەن سايىن قارسىلاستاردىڭ ءجۇرىس مولشەرى كەمي بەرەدى. سوندىقتان ويىن سوڭىندا قارسىلاستاردىڭ ءبىرىنىڭ وتاۋلارىندا ءجۇرىس جاساي المايتىن جاعداي دا كەزدەسەدى.
7. ويىنشىلاردىڭ ءبىرىنىڭ وتاۋلارىنداعى قۇمالاقتى ءبىرىنشى تاۋسىپ الىپ، ءجۇرىسسىز قالۋى – اتسىراۋ دەپ اتالادى.
8. اتسىراۋعا ۇشىراعان ويىنشىنىڭ قارسىلاسى بۇل جاعدايدا قوسىمشا ءبىر ءجۇرىس جاساپ، بارلىق قۇمالاقتاردى ءوز قازانىنا سالىپ الادى. مىسالى:
وسى تاقتاداعى جاعدايدا ءجۇرىس قوستاۋشىدان. ول №9 وتاۋداعى 3 قۇمالاعىن تاراتادى. ءوز كەزەگىندە باستاۋشى №1 وتاۋعا تۇسكەن 1 قۇمالاقتى جۇرەدى. قوستاۋشى №9 وتاۋداعى جالعىز قۇمالاقتى 1 وتاۋعا سالادى.
باستاۋشى كەز كەلگەن وتاۋداعى قۇمالاقپەن، ماسەلەن، 6 وتاۋداعى 2 قۇمالاقتىڭ ءبىرىن ورنىنا قالدىرىپ ەكىنشىسىن 7 وتاۋعا كوشىرەدى. سوندا تومەندەگىشە جاعداي تۋىندايدى:
وسى جاعدايدا باستاۋشى وتاۋلارىنداعى بارلىق قۇمالاقتاردى (19 قۇمالاقتى) قازانىنا سالىپ، ويىننىڭ ەسەبىن جۇرگىزەدى.
ەسەپ 90 - 72 باستاۋشى ۇتتى.
9. ەگەر “اتسىراۋ” جاعدايىندا قوسىمشا ءجۇرىس جۇرىلگەن كەزدە، قۇمالاقتار امالسىزدان قارسىلاستىڭ وتاۋلارىنىڭ بىرىنە ءتۇسىپ، ءجۇرىس بەرەتىن بولسا، ويىن ءارى قاراي جالعاسا بەرەدى.
ەگەر ويىنشى ويىن بارىسىندا 82 قۇمالاق جيناسا ويىن بىردەن توقتاتىلادى.
توعىزقۇمالاق ويىنى ارنايى تاقتادا ەكى ادام اراسىندا وينالادى. ويىن تاقتاسى – 2 قازان، 18 وتاۋ، 162 قۇمالاقتان تۇرادى. ويىن باسىندا ءار ويىنشىعا ءبىر قازان، توعىز وتاۋعا توعىز - توعىزدان سالىنعان سەكسەن ءبىر قۇمالاق تيەسىلى.
العاشقى ءجۇرىس جاساعان ويىنشىنى – باستاۋشى، قارىمتا ءجۇرىس جاساعان ويىنشىنى – قوستاۋشى دەپ اتايدى. كەيدە باستاۋشى ءۇشىن – اق جاعى، قوستاۋشى ءۇشىن قارا جاعى دەگەن تىركەستەردى دە قولدانامىز.
تاقتانىڭ جالپى قۇرىلىسى تومەندەگىدەي:
بۇل جەردە - №1 №2 №3 №4 №5 №6 №7 №8 №9 - وتاۋلار
بەرىلگەن دياگراممادا باستاۋشىنىڭ وتاۋلارى تومەنگى جاعىندا، ال قازانداعى قۇمالاقتار سانى جوعارعى جاعىندا ورنالاسقان.
ءجۇرىس جاساۋ ەرەكشەلىكتەرى
ءجۇرىس ويىنشىلار تاراپىنان كەزەكتەسىپ جۇرىلەدى. ءجۇرىستى كىمنىڭ جاسايتىنى جەرەبەمەن نەمەسە قارسىلاستاردىڭ كەلىسىمىمەن انىقتالادى.
1. ءجۇرىس جاساۋ ءۇشىن ءوز جاعىڭىزداعى وتاۋلاردىڭ بىرىنەن بىرەۋىن ورنىنا قالدىرىپ، قالعان قۇمالاقتاردى قولعا الىپ، سولدان وڭعا قاراي ءبىر - بىرلەپ تاراتامىز. تاراتۋ ساتىندە قۇمالاقتار ءوز وتاۋلارىمىزدان اسىپ كەتەتىن بولسا، قارسىلاستىڭ وتاۋىنا تاراتامىز. ەگەر سوڭعى قۇمالاق قارسىلاستىڭ تاق ساندى قۇمالاعى بار وتاۋىنا ءتۇسىپ، ونداعى قۇمالاقتاردى جۇپ قىلسا (2، 4، 6، 10، 12)، سول وتاۋداعى قۇمالاقتار ۇتىپ الىنىپ، ءوز قازانىمىزعا سالىنادى.
ەگەر سوڭعى قۇمالاق قارسىلاستىڭ جۇپ ساندى قۇمالاعى بار وتاۋىنا ءتۇسىپ (3 قۇمالاقتان باسقا)، تاق قىلسا نەمەسە ءوز وتاۋىمىزعا تۇسسە، قۇمالاق ۇتىپ الىنبايدى.
ماسەلەن، جوعارىداعى تاقتاداعى العاشقى جاعدايدا باستاۋشى №7 وتاۋداعى 9 قۇمالاعىن تاراتسا، سوڭعىسى قارسىلاسىنىڭ №6 وتاۋىنا بارىپ تۇسەدى جانە ونداعى 9 قۇمالاق سوڭعى قۇمالاقپەن 10 بولىپ، ۇتىپ الىنادى جانە قازانعا سالىنادى.
سول كەزدە تاقتادا تومەندەگىدەي جاعداي قالىپتاسادى.
2. وتاۋداعى جالعىز قۇمالاق كورشى وتاۋعا جۇرگەندە ورنى بوس قالادى.
3. ءجۇرىس جاساعان كەزدە وتاۋلارعا قۇمالاق سالماي نەمەسە 2 - 3 قۇمالاق ءبولىپ الىپ جۇرۋگە بولمايدى.
تۇزدىق الۋ ەرەجەسى
توعىزقۇمالاق ويىنىندا قۇمالاقتان باسقا ويىندا ءبىر رەت قارسىلاستىڭ وتاۋىن ۇتىپ الۋعا دا بولادى. ونى ەجەلدە – “تۇزدى ءۇي”، قازىرگى تىلدە – تۇزدىق دەپ اتايدى.
4. تۇزدىق الۋ ءۇشىن ءجۇرىس جاساعان كەزدە، قارسىلاستىڭ ەكى قۇمالاعى بار وتاۋىنا تاراتقان قۇمالاعىڭىزدىڭ سوڭعىسىن ءتۇسىرۋ كەرەك.
سوندا سول وتاۋدا قالىپتاسقان 3 قۇمالاقپەن بىرگە وتاۋ دا ۇتىپ الىنىپ، ويىننىڭ اياعىنا دەيىن ءسىزدىڭ مەنشىگىڭىزگە اينالادى.
ەندى ءجۇرىس جاسالعان سايىن تۇزدىق الىنعان وتاۋعا تۇسەتىن ءبىر قۇمالاق، مىندەتتى تۇردە ءسىزدىڭ قازانىڭىزعا سالىنىپ وتىرادى.
تۇزدىق الىنعان وتاۋعا ارنايى بەلگى قويىلادى. جازباشا تۇردە – ح دەگەن شارتتى تاڭبامەن بەلگىلەنەدى. ماسەلەن، تومەندەگى دياگرامماعا قارايىق.
وسى جاعدايدا قوستاۋشى ويىنشى №7 وتاۋداعى 10 قۇمالاعىن تاراتۋ ارقىلى، سوڭعى قۇمالاعىن باستاۋشىنىڭ №7 وتاۋىنا ءتۇسىرىپ، ونداعى 2 قۇمالاقتى ۇشەۋ ەتىپ، وسى قۇمالاقتاردى ۇتۋمەن قاتار، وسى وتاۋعا تۇزدىق جاريالايدى. سوندا تومەندەگى جاعداي قالىپتاسادى.
ەندىگى كەزدە بۇكىل ويىن بارىسىندا №7 وتاۋ – قوستاۋشىنىڭ مەنشىگىنە اينالادى.
5. تۇزدىق ويىندا ءبىر رەت الىنادى جانە №9 وتاۋدان ەشقاشان الىنبايدى.
6. تۇزدىق اتتاس وتاۋلاردان الىنبايدى.
مىسالى، جوعارىداعى دياگرامماداعى جاعدايدا قوستاۋشى ويىنشى №7 وتاۋدان تۇزدىق الدى، ەندى باستاۋشى ويىنشى ويىن بارىسىندا بۇل وتاۋدان تۇزدىق الۋعا قاقىسى جوق.
“اتسىراۋ” ەرەجەسى
ويىن اياقتالۋعا جاقىنداعان سايىن ءار ويىنشىنىڭ وتاۋلارىنداعى قۇمالاق تاۋسىلا باستايدى. ءار قۇمالاق ۇتىپ الىنعان سايىن نەمەسە تۇزدىققا تۇسكەن سايىن قارسىلاستاردىڭ ءجۇرىس مولشەرى كەمي بەرەدى. سوندىقتان ويىن سوڭىندا قارسىلاستاردىڭ ءبىرىنىڭ وتاۋلارىندا ءجۇرىس جاساي المايتىن جاعداي دا كەزدەسەدى.
7. ويىنشىلاردىڭ ءبىرىنىڭ وتاۋلارىنداعى قۇمالاقتى ءبىرىنشى تاۋسىپ الىپ، ءجۇرىسسىز قالۋى – اتسىراۋ دەپ اتالادى.
8. اتسىراۋعا ۇشىراعان ويىنشىنىڭ قارسىلاسى بۇل جاعدايدا قوسىمشا ءبىر ءجۇرىس جاساپ، بارلىق قۇمالاقتاردى ءوز قازانىنا سالىپ الادى. مىسالى:
وسى تاقتاداعى جاعدايدا ءجۇرىس قوستاۋشىدان. ول №9 وتاۋداعى 3 قۇمالاعىن تاراتادى. ءوز كەزەگىندە باستاۋشى №1 وتاۋعا تۇسكەن 1 قۇمالاقتى جۇرەدى. قوستاۋشى №9 وتاۋداعى جالعىز قۇمالاقتى 1 وتاۋعا سالادى.
باستاۋشى كەز كەلگەن وتاۋداعى قۇمالاقپەن، ماسەلەن، 6 وتاۋداعى 2 قۇمالاقتىڭ ءبىرىن ورنىنا قالدىرىپ ەكىنشىسىن 7 وتاۋعا كوشىرەدى. سوندا تومەندەگىشە جاعداي تۋىندايدى:
وسى جاعدايدا باستاۋشى وتاۋلارىنداعى بارلىق قۇمالاقتاردى (19 قۇمالاقتى) قازانىنا سالىپ، ويىننىڭ ەسەبىن جۇرگىزەدى.
ەسەپ 90 - 72 باستاۋشى ۇتتى.
9. ەگەر “اتسىراۋ” جاعدايىندا قوسىمشا ءجۇرىس جۇرىلگەن كەزدە، قۇمالاقتار امالسىزدان قارسىلاستىڭ وتاۋلارىنىڭ بىرىنە ءتۇسىپ، ءجۇرىس بەرەتىن بولسا، ويىن ءارى قاراي جالعاسا بەرەدى.
ەگەر ويىنشى ويىن بارىسىندا 82 قۇمالاق جيناسا ويىن بىردەن توقتاتىلادى.
You Might Also Like
-
جاسوسپىرىمدىلەردىڭ اۋتودەستۋركيۆتىك مىنەز-قۇلقىنىڭ الدىن-الۋ جۇمىسى
