InfoHub Logo

مەن سىزدەردىڭ ءوز ومىرلەرىڭىزبەن ەل ءومىرىن تولىققاندى، ءساندى

جانە بوياۋى قانىق ەتە الاتىندارىڭىزعا كامىل سەنەمىن.

جاڭا عاسىرعا قازاقستاندى سىزدەر الىپ باراسىزدار!

ن.ءا.نازاربايەۆ

مەن بيىلعى جىلى ون بەس جاسقا قادام باستىم. بالا دەۋگە كەلمەيتىن، بويجەتكەندەۋگە جەتپەيتىن، ءجاسوسپىرىم كەزەڭگە اياق باستىم. بىلگەنىمنەن بىلمەيتىنىم، كورگەنىمنەن كورمەگەنىم كوپ. مەن ءۇشىن جۇمباق، تاڭسىق نارسەلەر جەتەرلىك. وزگەرمەلى قوعامدا، دامىعان زاماندا بولاشاعىمدى بولجاي الماسام دا،كەلەشەككە ۇلكەن سەنىممەن، الداعى ومىرگە دەگەن ۇكىلى ءۇمىتىم بار.

XXI عاسىردا بولاشاققا قارىشتاپ قادام باسقان ەلىمنىڭ جەتىستىكتەرىن كۇندەلىكتى باسپا ءسوز بەتتەرىنەن وقىپ تانىسامىن، تەلەديداردان كورىپ مارقايامىن. اسقاقتاعان استانام، كوكپەن تالاسقان بايتەرەگىم، جۇرتتىڭ كوز-قۋانىشىنا اينالعان تۋعان جەرىمنىڭ تابيعاتى مەن ونى مەكەن ەتكەن ۇلىس پەن ۇلت وكىلدەرىنىڭ ءتاتۋ-تاتتى تۇرمىسىن ماقتان ەتەمىن.كىم كەلسە دە قۇشاعىن جايا قارسالاتىن، نانىن ءبولىپ جەۋگە دايار تۇراتىن، قىزىن ايالاعان، ۇلىن ارداق تۇتقان، بەيبىتشىلىكتى تۋ ەتكەن ەرەكشە ەلدىڭ پەرزەنتى بولعانىم ءۇشىن شاتتانامىن. ەلىمنىڭ قاي تۇكپىرىن ءسوز ەتسەم دە تۋعان جەرگە دەگەن سەزىمىم سانا تورىنە سان ءتۇرلى وي، تولقىنىس اكەلەدى. 

جەر ءجانناتى جەتىسۋ مەن كوگىلدىر كوكشە، باياناۋىل مەن قارقارالى، التاي مەن اتىراۋ، سارىارقا مەن ىلە، شۋ مەن جايىق،ەرتىس پەن ەسىل بويىن جىرعا قوسپاعان اقىن،ءسوز ەتپەگەن جازۋشى جوق شىعار، ءسىرا. ال ءوزىم دۇنيەگە كەلگەن سىر بويى - باعزى زامانداردان بەرى مەنىڭ اتامەكەنىم، بۇگىنگى ءبىزدىڭ، كەشەگى بابالارىمىزدىڭ قۇت-مەكەنى. الىپ "قازاقستان" اتتى ۇلى مەملەكەتتە مادەنيەتى، ادەبيەتى، ەكونوميكاسى جاعىنان قارىشتاپ دامىپ كەلە جاتقان "الاشتىڭ اناسى" بولىپ تابىلاتىن سىر ءوڭىرىنىڭ وزىندىك ورنى بار دەپ بىلەمىن. بۇل جەردە ءوز تاعدىرىنان ۇرپاق تاعدىرىن بيىك ساناعان ارداقتى اسان قايعى جەلماياسىمەن جەلىپ ءوتىپ، ماڭگىلىك ءومىردى ىزدەگەن قورقىت بابا كۇڭىرەنىپ كۇي شەرتكەن. سان عاسىر ورىس وتارشىلدارىنىڭ قياناتىن كورىپ، حيۋا، مونعول، جوڭعار تايپالارىنا بۇقارباي، جانقوجا، توعاناس باتىرلار جەر توسىنەن كۇش الىپ، قايسارلىقپەن تويتارىس بەرگەن، ال كۇمىس كومەي، جەز تاڭداي نارتاي، تۇرماعامبەت سىندى جىر-ساڭلاۋلارى كيەلى مەكەنى، قاسيەتتى توپىراقتان ءنار الىپ، تەربەلىپ ءوسىپ، جىر شەرتتى ەمەس پە؟!

ال ەل باسىنا كۇن تۋىپ،"بۇعاۋعا" تۇسكەن زاماندا ۇلت كوشباسشىلارى احمەت بايتۇرسىنوۆ، ءاليحان بوكەيحانوۆ، ءمىرجاقىپ دۋلاتوۆتارمەن بىرگە جەرلەسىم مۇستافا شوقاي يىقتاس تۇرىپ، دەربەستىك پەن تاۋەلسىزدىكتىڭ تۋىن العاش بولىپ تىگۋگە ۇمتىلسا، جالىندى جاستاردىڭ جەتەكشىسى عاني مۇراتبايەۆتىڭ "شىعىستىڭ جارىق جۇلدىزى" اتانعانى، ارينە، مەنىڭ عانا ەمەس، كۇللى "مەن، قازاقپىن!" دەگەن تەكتى ۇرپاقتىڭ ۇلى ماقتانىشى بولىپ، ەل ايبارىنا اينالعانىنا تاريح كۋا.

ءيا،"مىڭ ءولىپ، مىڭ تىرىلگەن" قايران ەلىمنىڭ جاتسا دا، تۇرسا دا ەسىنەن كەتپەگەن ارمانى - تاۋەلسىزدىك. تاۋەلسىزدىك - ازاتتىقتىڭ التىن دىڭگەگى، ۇلتتىق ورلەۋدىڭ ۇلى كوشى بولسا، "ءتۇن ارتىنان جارقىراي تاڭ اتار" دەمەكشى، سەنىڭ كۇنىڭ تۋدى. سەنىڭ ءاربىر تاسىڭ، ءاربىر گۇلىڭ، وزەن-كولىڭ، ءتىپتى ءشولىڭ دە مەن ءۇشىن قىمبات، تۋعان جەر! وسىنشاما ازعانتاي ۋاقىتتا جاسارىپ، جارقىراپ، بيىككە كوتەرىلگەنىڭە جاس جۇرەگىممەن شاتتانامىن. تاۋەلسىزدىك العاننان بەرى سىر ءوڭىرى دە كۇننەن-كۇنگە حور قىزىنداي تۇلەپ جاڭارىپ، جاسارىپ، قۇلپىرۋدا. بۇگىندە وبلىس ورتالىعى قىزىلوردا قالاسى ءوزىنىڭ ساۋلەتىمەن، سانىمەن كەلۋشىلەرىن تاڭداي قاقتىرۋدا. توعىز جولدىڭ تورابىندا تۇرعان الىپ شاھار تۇندە كورسەڭ اسپالى شامنان ساۋلە شاشىپ، الىستان قول بۇلعاپ، ەرەكشە كوز تارتادى. اتا-بابا كاسىبىن ۇستاعان ەلىم، مال باعۋدى دامىتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىن وركەندەتۋدە. جەر استى مەن ۇستىندەگى قازبا بايلىقتارىن يگەرىپ، جەر كىندىگى - بايقوڭىردى ەل يگىلىگى ءۇشىن پايدالانۋدا. بەرەكە-بىرلىگى تايماعان، ەڭبەكتە ەرلەرى قايناعان، ونەر مەن سپورتتا ەل نامىسىن قورعاعان سىر ءوڭىرى وسىلاي العا قاراي دامۋ ۇستىندە.ال مەن وسىنداي تۋعان جەرىمنىڭ پەرزەنتى رەتىندە "تەڭىزگە تامشىداي..." ۇلەسىمدى قوسىپ كەلە جاتقان ەلىمنىڭ ەرتەڭى بولار ءبىر تۇلەگىمىن. مەن- جەرىمدى گۇلگە بولەپ، كوگەرتەر ەلىمىزدى كوركەيتەر، تايسالماي، تالاي سىندى باسىنان وتكەرەر، ءوزىڭدى ماقتان ەتەر قىزىڭ بولام، تۋعان جەر! سەن - زاڭعار بيىكسىڭ، كەڭسىڭ، دوستىعى مىزعىماس بەرىكسىڭ، تۋعان جەر! ال مەن سەنى كوزىمنىڭ قاراشىعىنداي ساقتار قورعانىڭمىن، ءتاتتى ۇيقىڭدى، بەيبىت ءومىرىڭدى، ءتاتۋ-تاتتى حالقىڭدى كۇزەتەر ساقشىڭمىن، تاريحىڭدى جىرلاپ وتەر، تاۋەلسىزدىك شەجىرەسىن تولعاپ وتەر رۋحى مىقتى پەرزەنتىڭ بولامىن، و، سۇيىكتى تۋعان جەر!

قارشىعا ايگەرىم، قىزىلوردا

---