تۇلكى مەن تورعاي ەرتەگىسى
«قاتىناس» ءبىلىم سالاسى، كوركەم ادەبيەت. (ورتاڭعى توپ)
(فلانەلەگرافتا) ەرتەگىنى كورسەتۋ.
«تۇلكى مەن تورعاي» ەرتەگىسى
ساباقتىڭ ماقساتتارى: 1) بىلىمدىلىك: وتىلگەن ەرتەگىلەردى ەسكە ءتۇسىرۋ، بىلەتىن ەرتەگىلەردەگى ارەكەتتەردى قىسقاشا ايتىپ ءوتۋ، جاڭا ەرتەگىنىڭ مازمۇنىن تىڭداۋعا قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
2.) دامىتۋشىلىق: ەرتەگىنىڭ مازمۇنىن اڭگىمەلەۋ، ويلاۋ قابىلەتىن، سوزدىك قورىن، مانەرلەپ سويلەۋ داعدىلارىن ارتتىرۋ.
3) تاربيەلىك: دوستىققا، ۇيىمشىلدىققا، باۋىرمالدىققا تاربيەلەۋ، جاعىمدى جانە جاعىمسىز ارەكەتتەردى سەزىنە بىلۋگە، شىندىققا، ادىلەتتىلىككە تاربيەلەۋ، ەڭبەكتى باعالاي بىلۋگە، سۇيۋگە،
ەڭبەكقورلىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: اڭگىمەلەۋ، سۇراق - جاۋاپ، جەكە جۇمىس، ويىن ۇيىمداستىرۋ، «كۋبيزم» ءادىسى، «ۆەنن دياگرامماسى» كورسەتۋى، تالداۋ، توپتاستىرۋ، ءتۇرلى پىشىندەرمەن ەرتەگى كەيىپكەرلەرىنىڭ سۇلباسىن قۇراستىرۋ. سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ تەحنولوگياسى ستراتەگيالارىن پايدالانۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كوۆرالان تاقتا، ەرتەگى كەيىپكەرلەرى بەينەسى(تۇلكى، تورعاي، يت)، تاراتپالى جۇرەكشەلەر.
ماقال - ماتەلدەر، جاڭىلتپاش، جۇمباقتار.
وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ ءتۇرى: دامىتا وقىتۋ تەحنولوگياسى.
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
ەرتەگىمدى باستايىن،
قيالداپ ءبىر تاستايىن،
ەرتە، ەرتە، ەرتەدە،
ەشكى ءجۇنى بورتەدە،
جاس دانىشپاندار بولىپتى،
«اقبوتا» بالاباقشا كەنتىندە،
ەرتە، ەرتە، ەرتەگى،
ەرتەگى سىر شەرتەدى،
ەرتەگىنى جاقسى ايتقان بالا
ماقسات – مۇراتىنا جەتەدى.
بالالاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ ارقىلى، پسيحولوگيالىق دايىندىق.
«سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ» بويىنشا:
«ميعا شابۋىل» ستراتەگياسى؛
بالالاردان ەرتەگى تىڭداعاندى جاقسى كورەسىڭدەر مە؟ تۇلكى تۋرالى قانداي ەرتەگىلەردى بىلەمىز؟
بالالار بۇرىن ەستىگەن تۇلكى تۋرالى حيكايالاردى اتاپ بەرەدى. «تۇلكى مەن تىرنا»، «تۇلكى مەن ەشكى»، «تۇلكى مەن قۇمىرا» ەرتەگىلەرى.
«ويلان، تاپ» ستراتەگياسى؛
ا) كەل، بالالار، وينايىق،
وينايىق تا، ويلايىق،
قانداي جۇمباق بولسا دا،
شەشپەي ونى قويمايىق.
ب) ءوزى ايلاكەر، قۋ.
جۇرگەن جەرى ايقايدا شۋ.
(تۇلكى).
ماعىنانى اشۋ.
ەرتەگىنىڭ تاقىرىبىنا كوڭىل اۋدارامىن. ول تۇلكى مەن تورعاي تۋرالى ەكەنىن ايتامىن. كوۆرالان تاقتاعا كەيىپكەرلەر ارقىلى مازمۇنىن اڭگىمەلەي وتىرىپ
ايتىلۋ ەرەكشەلىگىنە كوڭىل بولەمىن، اۆتور ءسوزى، تۇلكى مەن تورعاي ءسوزى قانداي داۋىس ىرعاعىمەن، قانداي كوڭىل - كۇيمەن ايتىلاتىنىنا نازار اۋدارامىن.
ەرتەگى ايتىلىپ بولىسىمەن تۇلكى مەن تورعايدىڭ ءىس - ارەكەتتەرىنە قۇرىلعانىن ايتا وتىرىپ: سۇراق - جاۋاپقا جۇمىستانامىز.
- تۇلكى نە ىستەدى؟ ونىڭ جاساعان ارەكەتى قانداي؟ ال، تورعايدىڭ ارەكەتى تۋرالى نە ايتار ەدىڭدەر؟ دوسىنا سولاي ەتۋگە بولا ما؟ قايسىسىنا اياۋشىلىق بىلدىرۋگە بولادى؟ يت قانداي ارەكەت جاسادى؟ ناعىز دوس دەپ نەنى ايتۋعا بولادى؟ سىزدەر قالاي ىستەر ەدىڭىزدەر؟
بالالار ءوز ويلارىن ورتاعا سالادى.
بالالاردان ەرتەگى مازمۇنىن اڭگىمەلەپ بەرۋىن سۇرايمىن.
سەرگىتۋ ءساتى: تورعاي، تورعاي، تورعايسىڭ،
جاقىن كەلىپ، قونعايسىڭ،
شاشقان ناندى شوقىساڭ،
سوندا سۋىقتان توڭبايسىڭ.
تۇلكى، تۇلكى قۋتىڭدايسىڭ،
اينالاڭنان تىڭ تىڭدايسىڭ،
قۋلىعىڭدى اسىرساڭدا،
قاسقىردان سەن قۇتىلمايسىن.
«ۆەنن دياگرامماسى» - ستراتەگياسى.
سۋرەتپەن جۇمىس، تۇلكى مەن تورعايدى سالىستىرۋ ارقىلى، ورتاق قاسيەتتەرى - مەن، ۇقساستىقتارىن، ايىرماشىلىقتارىن ايتقىزۋ.
«كۋبيزم»- ستراتەگياسى.
كۋبيكتىڭ ءار قىرلارىنا تاپسىرمالار بەرىلگەن. كۋبيكتى تاستاۋ ارقىلى، تاپ - سىرمانى ورىنداۋ.
1 - تاپسىرما: جۇمباق شەشۋ.
الدايدى، اربايدى،
قۋلانادى، سۇلۋلانادى. (تۇلكى)
2 - تاپسىرما: جاڭىلتپاشتى جاڭىلماي ايت.
تۇلكى ايلالى اڭ، ايلالى اڭعا ايلا پايدالان.
3 - تاپسىرما: ماقالدى جالعاستىر.
1) ەڭبەكتىڭ نانى ءتاتتى،.........................................
2) دوسى كوپتى جاۋ المايدى،...................................
4 - تاپسىرما: جابايى جانۋارلاردى اتا.
(تۇلكى، ايۋ، ارىستان، قاسقىر، جولبارىس)
5 - تاپسىرما: قيمىلىن سال. (تۇلكىنىڭ، ءيتتىڭ، تورعايدىڭ).
6 - تاپسىرما: قاراما - قارسى سوزدەردى تاپ.(انتونيم).
ەڭبەكقور - (جالقاۋ)
باتىر - (قورقاق)
كوپ - (از).
ۇلكەن - (كىشى).
(فلانەلەگرافتا) ەرتەگىنى كورسەتۋ.
«تۇلكى مەن تورعاي» ەرتەگىسى
ساباقتىڭ ماقساتتارى: 1) بىلىمدىلىك: وتىلگەن ەرتەگىلەردى ەسكە ءتۇسىرۋ، بىلەتىن ەرتەگىلەردەگى ارەكەتتەردى قىسقاشا ايتىپ ءوتۋ، جاڭا ەرتەگىنىڭ مازمۇنىن تىڭداۋعا قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
2.) دامىتۋشىلىق: ەرتەگىنىڭ مازمۇنىن اڭگىمەلەۋ، ويلاۋ قابىلەتىن، سوزدىك قورىن، مانەرلەپ سويلەۋ داعدىلارىن ارتتىرۋ.
3) تاربيەلىك: دوستىققا، ۇيىمشىلدىققا، باۋىرمالدىققا تاربيەلەۋ، جاعىمدى جانە جاعىمسىز ارەكەتتەردى سەزىنە بىلۋگە، شىندىققا، ادىلەتتىلىككە تاربيەلەۋ، ەڭبەكتى باعالاي بىلۋگە، سۇيۋگە،
ەڭبەكقورلىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: اڭگىمەلەۋ، سۇراق - جاۋاپ، جەكە جۇمىس، ويىن ۇيىمداستىرۋ، «كۋبيزم» ءادىسى، «ۆەنن دياگرامماسى» كورسەتۋى، تالداۋ، توپتاستىرۋ، ءتۇرلى پىشىندەرمەن ەرتەگى كەيىپكەرلەرىنىڭ سۇلباسىن قۇراستىرۋ. سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ تەحنولوگياسى ستراتەگيالارىن پايدالانۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كوۆرالان تاقتا، ەرتەگى كەيىپكەرلەرى بەينەسى(تۇلكى، تورعاي، يت)، تاراتپالى جۇرەكشەلەر.
ماقال - ماتەلدەر، جاڭىلتپاش، جۇمباقتار.
وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ ءتۇرى: دامىتا وقىتۋ تەحنولوگياسى.
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
ەرتەگىمدى باستايىن،
قيالداپ ءبىر تاستايىن،
ەرتە، ەرتە، ەرتەدە،
ەشكى ءجۇنى بورتەدە،
جاس دانىشپاندار بولىپتى،
«اقبوتا» بالاباقشا كەنتىندە،
ەرتە، ەرتە، ەرتەگى،
ەرتەگى سىر شەرتەدى،
ەرتەگىنى جاقسى ايتقان بالا
ماقسات – مۇراتىنا جەتەدى.
بالالاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ ارقىلى، پسيحولوگيالىق دايىندىق.
«سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ» بويىنشا:
«ميعا شابۋىل» ستراتەگياسى؛
بالالاردان ەرتەگى تىڭداعاندى جاقسى كورەسىڭدەر مە؟ تۇلكى تۋرالى قانداي ەرتەگىلەردى بىلەمىز؟
بالالار بۇرىن ەستىگەن تۇلكى تۋرالى حيكايالاردى اتاپ بەرەدى. «تۇلكى مەن تىرنا»، «تۇلكى مەن ەشكى»، «تۇلكى مەن قۇمىرا» ەرتەگىلەرى.
«ويلان، تاپ» ستراتەگياسى؛
ا) كەل، بالالار، وينايىق،
وينايىق تا، ويلايىق،
قانداي جۇمباق بولسا دا،
شەشپەي ونى قويمايىق.
ب) ءوزى ايلاكەر، قۋ.
جۇرگەن جەرى ايقايدا شۋ.
(تۇلكى).
ماعىنانى اشۋ.
ەرتەگىنىڭ تاقىرىبىنا كوڭىل اۋدارامىن. ول تۇلكى مەن تورعاي تۋرالى ەكەنىن ايتامىن. كوۆرالان تاقتاعا كەيىپكەرلەر ارقىلى مازمۇنىن اڭگىمەلەي وتىرىپ
ايتىلۋ ەرەكشەلىگىنە كوڭىل بولەمىن، اۆتور ءسوزى، تۇلكى مەن تورعاي ءسوزى قانداي داۋىس ىرعاعىمەن، قانداي كوڭىل - كۇيمەن ايتىلاتىنىنا نازار اۋدارامىن.
ەرتەگى ايتىلىپ بولىسىمەن تۇلكى مەن تورعايدىڭ ءىس - ارەكەتتەرىنە قۇرىلعانىن ايتا وتىرىپ: سۇراق - جاۋاپقا جۇمىستانامىز.
- تۇلكى نە ىستەدى؟ ونىڭ جاساعان ارەكەتى قانداي؟ ال، تورعايدىڭ ارەكەتى تۋرالى نە ايتار ەدىڭدەر؟ دوسىنا سولاي ەتۋگە بولا ما؟ قايسىسىنا اياۋشىلىق بىلدىرۋگە بولادى؟ يت قانداي ارەكەت جاسادى؟ ناعىز دوس دەپ نەنى ايتۋعا بولادى؟ سىزدەر قالاي ىستەر ەدىڭىزدەر؟
بالالار ءوز ويلارىن ورتاعا سالادى.
بالالاردان ەرتەگى مازمۇنىن اڭگىمەلەپ بەرۋىن سۇرايمىن.
سەرگىتۋ ءساتى: تورعاي، تورعاي، تورعايسىڭ،
جاقىن كەلىپ، قونعايسىڭ،
شاشقان ناندى شوقىساڭ،
سوندا سۋىقتان توڭبايسىڭ.
تۇلكى، تۇلكى قۋتىڭدايسىڭ،
اينالاڭنان تىڭ تىڭدايسىڭ،
قۋلىعىڭدى اسىرساڭدا،
قاسقىردان سەن قۇتىلمايسىن.
«ۆەنن دياگرامماسى» - ستراتەگياسى.
سۋرەتپەن جۇمىس، تۇلكى مەن تورعايدى سالىستىرۋ ارقىلى، ورتاق قاسيەتتەرى - مەن، ۇقساستىقتارىن، ايىرماشىلىقتارىن ايتقىزۋ.
«كۋبيزم»- ستراتەگياسى.
كۋبيكتىڭ ءار قىرلارىنا تاپسىرمالار بەرىلگەن. كۋبيكتى تاستاۋ ارقىلى، تاپ - سىرمانى ورىنداۋ.
1 - تاپسىرما: جۇمباق شەشۋ.
الدايدى، اربايدى،
قۋلانادى، سۇلۋلانادى. (تۇلكى)
2 - تاپسىرما: جاڭىلتپاشتى جاڭىلماي ايت.
تۇلكى ايلالى اڭ، ايلالى اڭعا ايلا پايدالان.
3 - تاپسىرما: ماقالدى جالعاستىر.
1) ەڭبەكتىڭ نانى ءتاتتى،.........................................
2) دوسى كوپتى جاۋ المايدى،...................................
4 - تاپسىرما: جابايى جانۋارلاردى اتا.
(تۇلكى، ايۋ، ارىستان، قاسقىر، جولبارىس)
5 - تاپسىرما: قيمىلىن سال. (تۇلكىنىڭ، ءيتتىڭ، تورعايدىڭ).
6 - تاپسىرما: قاراما - قارسى سوزدەردى تاپ.(انتونيم).
ەڭبەكقور - (جالقاۋ)
باتىر - (قورقاق)
كوپ - (از).
ۇلكەن - (كىشى).
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.