InfoHub Logo

ورتالىق ازيا اۋماعى ەجەلدەن كوشپەلىلەر مەن وتىرىقشىلار وركەنيەتى قالىپتاسقان ايماق رەتىندە بەلىلى. بۇگىندە ورتالىق ازيا اۋماعىنا 5 مەملەكەت كىرەدى. ولار: قازاقستان، تۇركمەنستان، وزبەكستان، تاجىكىستان جانە قىرعىزستان. سولاردىڭ ىشىندە تۇركمەنستان ەلىندەگى كيەلى ورىندارعا  توقتالىپ وتسەم. 

جالپى تۇركمەنستان ەلىندە ساكرالدى ورىنداردىڭ پايدا بولۋى كوبىنەسە اڭىز-اڭگىمەلەرگە، عاجايىپ وقيعالارعا جانە يسلام دىنىمەن تىعىز بايلانىستى بولدى. سولاردىڭ ءبىرقاتارىنا توقتالىپ وتسەك. 

پاراۋ ءبيبى - تۇركمەنستانداعى كوپەتداگ تاۋىندا ورنالاسقان كىشكەنتايي اق مەشىت. اڭىز بويىنشا پاراۋ ءبيبى اۋىلدا تۇرعان وتە ادەمى تۇركمەن ايەلى بولعان. بىردە ەلگە جاۋ شاپقان كەزدە، جاۋدىڭ بەتىن قايتارۋ ءۇشىن اۋىلداستارى سول پاراۋ ءبيبىنى جاۋ اسكەرىنە بەرۋگە ۋادە بەرەدى. بۇنى ەستىپ قالعان پاراۋ ءبيبى قاشىپ، تاۋعا بارىپ تىعىلىپ، قۇدايدان پانا تىلەيدى. سول كەزدە جارتاس ەكىگە ءبولىنىپ، پاراۋ ءبيبى ىشىنە كىرىپ كەتەدى. 

پاراۋ ءبيبى ۇماي انا سەكىلدى ايەلدەردىڭ جانە بالالاردىڭ قورعاۋشىسى،  قامقورشىسى رەتىندە بەلگىلى بولعان. بوسانار الدىندا ايەلدەر پاراۋ بيبىگە ارناپ ارنايى راسىمدەر جاساعان.

پاراۋ ءبيبى مەشىتىنە كوپەدتاگ تاۋىنداعى جالعىز اياق جول ارقىلى عانا بارۋعا بولادى. سونىمەن بىرگە جارتاستا ەكى تىزەنىڭ، ەكى قولدىڭ جانە ماڭدايدىڭ ورنى بەينەلەنگەن. بۇل دا پاراۋ بيبىدەن قالعان ءبىر بەلگى دەپ ەسەپتەلەدى. ايەلدەر مەن قىز-كەلىنشەكتەر سول ورىندارعا قولىن تىزەسىن تيگىزىپ، تىلەك تىلەيدى. 

سونىمەن، پاراۋ ءبيبى مەشىتى بۇگىندە تۇركمەن ايەلدەرى ەڭ كوپ باراتىن قاسيەتتى جەرلەردىڭ بىرىنە اينالعان. بۇل جەرگە ءتىپتى شەتەلدەن دە تۋريستەر كەلىپ تاماشالاپ جاتادى. 

تۇركمەنستان جەرىندەگى كەلەسى كيەلى ورىنداردىڭ ءبىرى - تالحاتان بابانىڭ قۇرمەتىنە تۇرعىزىلعان مەشىت-كەسەنە بولىپ تابىلادى. تالحاتان بابا - 1020-1095 جىلدارى ارالىعىندا ءومىر سۇرگەن اۋليە، يسلام ءدىنىن ۋاعىزداۋشىلاردىڭ ءبىرى بولعان. ول بار ءومىرىن اللاعا قىزمەت ەتۋگە ارناعان. 

تالحاتان بابا كەسەنەسى 11 عاسىردىڭ سوڭىندا سالنعان ساۋلەت ونەرىنىڭ ەسكەرتكىشى بولىپ تابىلادى. ول ەسكى مەرۆ قالاسىنىڭ ماڭىندا ورنالاسقان. كۇيدىرىلگەن كىرپىشتەن سالىنعان. كەسەنەنىڭ سىرتى باي ورنامەنتتەرمەن كومكەرىلگەن. موڭعول شاپقىنشىلىعى كەزىندە بەلگىسىز ءبىر سەبەپتەرمەن قيراۋدان امان قالعان. 

---