تۇيەباي
— بىلاي عوي…؟ — دەدى ۇرتىنداعى ەتتى ەكى ازۋىنا كەزەك-كەزەك الماستىرا وتىرىپ شايناڭداعان كۇيى. شانىشقىنى ۇستاپ، تارەكەلكەدەگى قياردى اسا وشپەندىلىكپەن قاداپ الدى دا، اۋزىنا اسىعىس لاقتىرىپ جىبەرە قىرش ەتكىزىپ ءبىر تىستەپ، اسقازانعا قاراي جونەلتىپ جىبەردى.
— بىلاي عوي… كوپتەن بەرى ايتا الماي ءجۇرمىن وزىڭە… جانىڭنان الگى جىرپىلداعان قاتىندار دا شىقپايدى، وڭاشادا قالاي كەزىكتىرەم دەپ ءجۇر ەدىم.
— قاتىن ەمەس، جاپ-جاس قىزدار عوي ءالى جيىرماعا تولماعان.
— قاتىن بولماسا دا بولادى دا ەرتەڭ-اق… ىىحىحىحىح…
سەلكىلدەي كۇلدى. اسكوكتىڭ ءبىر كۇلتە جاپىراعى ەكى كۇرەك ءتىستىڭ ورتاسىنان ورىن تاۋىپتى.
ايبيكە تەرىس اينالدى. جۇرەگىنىڭ اينىعانىن باسايىن دەپ سالقىن سۋ ءىشتى. ستاكاننىڭ جيەگىنە ءتيىپ قالعان دالاپتىڭ ىزىنە تۇيەباي جۇتىنىپ قاراعان كۇيى ءسوزىن قايتا جالعادى:
— الگى سەنىڭ جانىڭداعى قاتىنداردى ايتام دا… سەنەن ادەمى ەمەس ەشقايسىسى.
«جاعىمپازدانۋىن-اي شىركىننىڭ!»
— تاماعىڭ سۋىپ قالاتىن بولدى عوي، جەمەسەڭ اكەلشى بەرى. سەندەر ادال تاماقتىڭ ءقادىرىن دە بىلمەيسىڭدەر وسى. قاتىندار سول عوي.
تاۋىقتىڭ بوربايىن قاشىپ كەتەردەي بەس ساۋساعىمەن بۇرە ۇستاپ العان كۇيى اۋزىنا اپاردى:
— كوپتەن بەرى ايتا الماي ءجۇرمىن وزىڭە. ۇناتامىن سەنى. الدىندا سىيلىعىمدى العان شىعارسىڭ؟
ايبيكە ەرىكسىز جىميدى. ءبىر جۇپ تۇيە جۇنىنەن توقىلعان شۇلىق قىرىق ەكىنشى ولشەمدى اياق كيىم كيەتىن ادامعا ارنالىپ توقىلعانى كورىنىپ تۇر. شاماسى اپاسى تۇيەبايدىڭ وزىنە توقىپ بەرسە كەرەك.
— الدىم.
— كيىپ ال. اياعىڭنان سىز وتەدى.
ەتسىز قالعان تاۋىقتىق بورباي سۇيەگىن شارۋاڭ ءبىتتى، ەندى نە كەرەگىڭ بار دەگەندەي سالدىرلاتىپ تارەلكەگە لاقتىرىپ جىبەردى:
— ۇيلەنەمىز! — دەدى سوسىن ءاي-شاي جوق.
«ءماسساعان، مىناۋىڭ پىسىق قوي!»
ايبيكە نە ايتارىن بىلمەي ءۇنسىز قالىپ قويدى. ۇنسىزدىك كەلىسىم بەلگىسى دەپ ۇققانداي تۇيەبايدىڭ ءجۇزى جادىراپ سالا بەردى.
— ىشتەي ماعان ەرەكشە قارايتىنىڭدى سەزىپ ءجۇرمىن. قىز بالا عوي (قىز دەگەن نازىك ءسوزدى تۇيەبايدىڭ اۋزىنان ءبىرىنشى رەت ەستۋى)، سەزىمىن جەتكىزۋگە باتا الماي جۇرگەن شىعار دەپ ءوزىم باستاپ وتىرعان جايىم بار.
سالماقتى ادامنىڭ كەيپىنە ەنىپ، ويلانىپ قالدى. ءتىسىن تازالاپ وتىرعان شۇقىعىشىن مۇرىنىنا اپاردى دا، تىجىرىندى. ءتىس شۇقىعىشىن شەرتىپ جىبەردى سوسىن. كورشى ۇستەلدەرگە قاراي بەت الىپ ءتىس شۇقىعىش ۇشىپ بارا جاتتى.
تۇيەباي تەلەفونىن الىپ ءبىراز اۋرەلەندى. باداناداي بارماقتارى ەكى-ۇش باتىرمانى قاتارىنان باسىپ كەتىپ، الدەكىمنىڭ ءنومىرىن تەرە الماي ۇزاق وتىردى.
— ءيا، بولدى. جارتى ساعاتتان كەيىن، — تەلەفونمەن قىسقا-نۇسقا قايىرىپ شارۋاسىن دا شەشتى.
بەتى جەلگە ابدەن توتىعىپ، اجىمدەرىنىڭ ورتاسىنا عانا كۇن تيمەي اق سىزىقتار ورىن الىپتى. اڭگىمەسىن تاعى جالعادى:
— بالا كەزدەن بىرگە وستىك. اعاڭ جوق بولسا دا، بار تەنتەكتەن ءوزىم قورعادىم سەنى.
ايبيكە ايتارعا ءسوز تابا المادى، ايتىپ وتىرعان شارۋاسىنىڭ تىپتەن ۇيلەسپەيتىنىن، كۇيەۋگە تيەتىن، سونىڭ ىشىندە تۇيەبايدىڭ وزىنە تيەتىن ويى مۇلدەم جوق ەكەنىن قالاي جەتكىزەرىن بىلمەي ابدەن ساستى. «جارتى ساعات شىدايىن، وسىدان كەتكەسىن سەنى جەلكەمنىڭ شۇڭقىرى كورسىن، تۇيەباي!».
«اپاڭ سالەم ايتىپ جاتىر، اپاڭ ەت بەرىپ جىبەرىپ ەدى، اپاڭ قىزىمنىڭ جاعدايى قالاي دەپ سۇراپ جاتىر»، — دەپ جاتاقحانانى جاعالاپ جۇرگەن تۇيەبايمەن وڭاشا كەشكى اس ىشۋگە قالعاندا، مىناداي عالامدىق ماڭىزى بار اڭگىمە ەستيمىن دەپ ويلاپ پا بۇل ايبيكە؟
— تۇيەباي اعا، ۇزاق وتىردىق قوي. مەن قايتايىن.
— قىزىمدى قاراڭعىدا جالعىز جىبەرىپ قويدىڭ دەپ اپاڭ ۇرسىپ جۇرەر. جاتاقحاناڭا زۋ ەتكىزىپ جەتكىزىپ تاستايىن. جيەن ماشيناسىمەن كۇتىپ تۇر سىرتتا.
تەز قۇتىلۋدىڭ قامىن ويلاپ ايبيكە باسىن يزەدى. «ەندى سەنى جەلكەمنىڭ شۇڭقىرى كورسىن، تۇيەباي!»، — دەدى سىبىرلاپ. تۇيەباي جالعاندى جالپاعىنان باسىپ، تالتاڭداپ سىرتقا شىعىپ بارا جاتىر. «ەسەپ ايىرىسپايسىز با، اعا؟»، — دەپ دىزاقتاعان داياشى قىزدىڭ قولىنا بەس مىڭدىقتى ۇستاتىپ جاتىپ:
— ارتىعى كەرەك ەمەس. سەندەر دە ءبىر تويىنىڭدار مەنىڭ تويىمدا، — دەپ ىرقىلداي كۇلدى. «تويىمدا» دەگەن ءسوزدى ەرەكشە اندەتە ايتتى. ماشيناعا وتىرا سالىسىمەن:
— ال، جيەنباي، باس جاتاقحاناعا! — دەدى دە تاعى دا سەبەپسىز كۇلدى.
جاڭبىر سىركىرەي باستاعان جالتىر ءاسفالتتى قاق جارىپ، ماشينا زۋلاي جونەلدى. اينالما كوشەمەن بىردەن قالانىڭ سىرتىنا قاراي بۇرىلدى. ءوز اۋىلىنان قاتىنايتىن كوك اۆتوبۋستىڭ جولىنا تۇسكەندە ايبيكە باجىلدادى، ەڭىرەدى، وكىردى. تۇيەبايدىڭ قارۋلى قولى ونىڭ ناپ-نازىك يىعىن قاۋسىرا قۇشاقتاپ، تىپىرلاتپادى.
— تەنتەك بولما، بولدى، — دەپ ىرقىلداي كۇلدى تاعى. الداعى قارسى كەلە جاتقان ماشينانىڭ جارىعى شاعىلىسقان تۇيەبايدىڭ جۇزىنە كوزى ءتۇستى. ءالى اسكوك جاپىراعى قىستىرۋلى تۇرعان تىستەرىن كورسەتىپ ىرسىلداي كۇلىپ كەلە جاتىر ەكەن.