InfoHub Logo

قازاقتار بۇرىنعى بابالارىنىڭ ايتىپ كەتكەن ءاربىر ءتۇرلى ەرتەكتەرىنەن ەستىپ، ۇببەنىڭ سۋدا بولاتىندىعىن ءبىلىپتى.

         باعزى ۋاقىتتا ادامدار سۋدا جۇرگەندەرىندە قورقىنىش بولا قالسا: «ماعان تيمە!» – دەپ ايقايلايدى ەكەن.

         وتكەن زاماندا ءبىر قالادا امانقۇل اتتى كىسى بولىپتى. امانقۇلعا قاتىنى:

         — تاماق پىسىرۋگە سۋ جوق، – دەگەن سوڭ، سۋ الىپ كەلەيىن دەپ، قولىنا شەلەك الىپ دارياعا كەلىپ، شەلەگىن تولتىرىپ، ءوزى سالقىندايىن دەپ سۋعا تۇسسە، ۇببەنىڭ جاساۋىلى كەز كەلىپ، سۋ تۇبىنە تارتىپ كەتىپتى.

         امانقۇلدى سۋ تۇبىندەگى ۇببەنىڭ قالاسىنا الىپ كەلىپ، ۇببەنىڭ وتىراتۇعىن ورداسىنىڭ الدىنا قويىپ، جاساۋىل ىشكەرى كىرىپ، قولىن قۋسىرىپ، ۇببەگە سالەم بەرىپ، ايتىپتى:

         — تاقسىر! بۇيرىعىڭىز بويىنشا امانقۇلدى الىپ كەلدىم، – دەپ. ۇببە ايتىپتى: «جارايدى! ونى مۇندا ىشكەرى كىرگىز»، – دەپ. مۇنان سوڭ جاساۋىل قايتا شىعىپ، امانقۇلدى پاتشاعا الىپ جۇرگەندە ايتتى:

         — ىشكەرى كىرگەنىڭدە قولىڭدى قۋسىرىپ، پاتشاعا سالەم بەرگەيسىڭ، – دەپ. امانقۇل سالەم بەرىپ، پاتشا ورداسىنا كىرسە، ءۇي تولا وتىرعان ادامداردى، ولاردىڭ ورتاسىندا وتىرعان ۇزىن ساقالدى، قاباعى جابىلعان قارا كىسىنى كورەدى. بۇل قارا كىسى ۇببەنىڭ ءوزى ەكەن. امانقۇل ۇببەنىڭ بىرنەشە جىل قىزمەتىندە بولىپ، اقىرىندا قىزمەتى جاققانى ءۇشىن ۇببە امانقۇلدى ءۋازىر ەتەدى.

         ونىڭ قىزمەتىنىڭ جاققان سەبەبى، بۇل ۇببە قالاسىن قاراڭ قىلاتۇعىن ءبىر ايداھار جىلان بار ەدى. ول جىلانعا ءار كۇندە ءبىر ادامنان شەك بەرەتۇعىن ەدى. ءبىر ۋاقىتتا شەك ۇببەنىڭ بالاسىنا ءتۇستى. ۇببە وعان كوپ قايعىلانىپ، بالاسىن قۇتقارۋعا ەشبىر ايلا تابا الماپتى سوندا امانقۇل:

         —  ءسىزدىڭ بالاڭىزدىڭ ورنىنا مەن بارايىن، – دەپ، قولىنا وتكىر الماس قىلىش الىپ، ايداھارعا كەتتى دەيدى. امانقۇل بارىپ، ايداھاردىڭ كەلەتۇعىن جولىنا وتىرىپتى. مىنا ايداھار جاڭبىرلاتىپ، قارلاتىپ كەلىپتى. سول ۋاقىتتا امانقۇل الماسىن قولىنا كىسەسىنەن ۇستاپ وتىرىپتى. ايداھار كەلە امانقۇلدى جۇتقاندا، الماس قىلىش ونى ورتاسىنان ەكى ءبولىپ كەتىپتى. امانقۇل سالامات قالاعا قايتىپ كەلىپ، ايداھاردى ولتىرگەندىگىن قالا حالقىنا ايتقاندا، ولار نانباي: «ەندى قالا حالقىنا بالە بولدى عوي»، – دەپ، ەكى ادامدى انىعىن بىلمەككە جىبەرسە، ايداھار ورتاسىنان ەكى ءبولىنىپ جاتىر ەكەن. جىبەرگەن ادامدارىنىڭ بىرەۋى قالاعا كەلىپ، ايداھاردى ولتىرگەنى راس ەكەن دەپ، ۇببەدەن ءسۇيىنشى سۇراپتى. مۇنان سوڭ قالا حالقى بالەدەن قۇتىلعاندارىنا توي ەتىپ، كوپ تاماشا قىلعان دەيدى.

         امانقۇل جاقسى ادام سانىنا كىرىپ، پاتشاعا ءۋازىر بولىپتى. ۇببەنىڭ ءبىر ءۋازىرىنىڭ قاراشاش سۇلۋ دەگەن قىزى بار ەدى. امانقۇل وسى قىزدىڭ ادەمىلىگىنە اسىق بولىپتى. قىز دا امانقۇلدىڭ ەرلىگىن كورىپ، بۇعان اسىق بولىپتى. وسى ەكەۋى بىر-بىرىنە عاشىق بولىپ، قوسىلۋدىڭ ەشبىر امالىن تابا الماي ءجۇرىپتى. ءبىر كۇنى پاتشا امانقۇلدى شاقىرتىپ الىپ، ايتىپتى:

         — امانقۇل! نە ماقسات بولسا دا سۇرا، قابىل ەتەيىن. وندا امانقۇل ايتتى:

         — تاقسىر! مەنىڭ ەكى تىلەگىم بار، بىرەۋى - ەلگە قايتپاق، ءبىرى - ءسىزدىڭ ءۋازىرىڭىزدىڭ قىزى قاراشاش سۇلۋدى الماق.

         سوندا ۇببە ايتتى:

         — ەكى تىلەك ءبىر كوڭىلگە سىيمايدى، بىرەۋىن ال.

         امانقۇل:

         — قاراشاش سۇلۋدى الىپ بەرسەڭىز، ەلىمە بارۋدى قويايىن، – دەدى. ۇببە مۇنىڭ بۇل تىلەگىن قابىل كورىپ، ءۋازىرىن شاقىرتىپ الىپ:

         — امانقۇلعا قىزىڭدى بەر، – دەپ بۇيرىق ەتتى.

         ءۋازىر:

         — جارايدى، تاقسىر! قىزىم قالاسا، مەن قابىل كوردىم، – دەدى. ۇببە سۇراتسا، بۇرىننان عاشىق بولىپ جۇرگەن قىز:

         — قابىلىم بار، – دەپتى. مۇنان سوڭ بىرنەشە كۇن توي-تاماشا قىلىپ، قاراشاش سۇلۋدى امانقۇلعا نەكە قيىپ قوستى دەيدى.

         امانقۇل قاراشاش سۇلۋمەن قوسىلعان سوڭ، بىرنەشە جىل ۇببەنىڭ قىزمەتىندە بولىپ تۇردى دەيدى. ءبىر كۇندەرى امانقۇلدىڭ ەسىنە باياعى قاتىن-بالاسى ءتۇسىپ: «مەنىڭ بۇل جۇرگەنىم دۇرىس ەمەس. كىسى ەلىندە سۇلتان بولعانشا، ءوز ەلىمدە ۇلتان بولعان ارتىعىراق دەگەن ءسوز بار ەدى عوي،» – دەدى. ءسويتىپ، امانقۇل ەلىنە قايتپاققا نيەت ەتسە دە ءقايتىپ قايتارىنىڭ لاجىن تابا الماي، كوپ قاسىرەتپەن بىرنەشە ۋاقىتتى وتكىزدى.

         امانقۇل قاراشاش سۇلۋمەن تاتۋ تۇرىپ، ونى جاقسى كورسە دە قاراشاش سۇلۋ بۇعان ءبىر ساندىعىنىڭ كىلتىن كورسەتپەيتىن ەدى. بۇعان امانقۇل قايران بولىپ، سول كىلتتى قولىنا تۇسىرە الماي جۇرەتىن ەدى. ءبىر كۇندەرى قاراشاش سۇلۋ ءبىر جاققا قوناققا كەتكەندە، كىلتى ۇمىت قالىپ، امانقۇلدىڭ قولىنا ءتۇسىپتى. امانقۇل ساندىقتى اشىپ قاراسا، ساندىقتىڭ ىشىندە ءبىر كوك شىبىق بار، ونان باسقا ەش نارسە كورىنبەدى. امانقۇل بۇل كوك شىبىقتى كورىپ، نە قاسيەتى بار ەكەنىن بىلمەي، تاڭدانىپ، قايتادان ساندىق ىشىنە سالىپ، كىلتىن ورنىنا  قويىپتى.

         امانقۇل ەلىنە قايتپاعانىن ويلاپ، قۇداي تاعالاعا سيىنىپ جاتسا، تۇندە ءبىر قارا كىسى باسىندا اق سالدەسى بار، كەلىپ ايتتى:

         — ەي، بالام! قاپا بولما. مىناۋ ساندىقتاعى كوك شىبىقتى الىپ، «ءبىسمىللاھ» دەپ، جەرگە ۇرساڭ، امان-ەسەن ۇيىڭە باراسىڭ. مۇنان سوڭ امانقۇل ۇيقىسىنان شوشىپ ويانىپ، قۇدايعا بوز قاسقا ايتىپ، قولىنا كوك شىبىقتى الىپ، «ءبىسمىللا» دەپ جەرگە ۇرسا، قۇدايدىڭ قۇدىرەتىمەن باياعى ءوزىنىڭ سۋعا تۇسكەن جەرىنەن شىعىپتى.

         امانقۇل قاراسا، كيىمى شەشكەن جەرىندە، شەلەگى سۋعا تولى بويىنشا تۇر ەكەن. امانقۇل كيىمىن كيىپ، شەلەگىن الىپ، ۇيىنە كەلسە، جاماعاتى جاڭا عانا اس قىلماققا دايارلانىپ تۇر ەكەن. امانقۇل كورگەن ۋاقيعالارىن جاماعاتىنا ايتسا، جاماعاتى نانبايدى.

         — اراسىندا از ۋاقىت ءوتتى عوي! – دەپ. امانقۇل باقىتتى بولدى، ونىڭ ءۇشىن باياعى كوك شىبىقتىڭ كوپ قاسيەتى بار ەكەن. «ءبىسمىللا» دەپ جەرگە سوقسا، نە تىلەگەن نارسەسى بولسا دا ءازىر بولادى ەكەن. امانقۇل اقىرىندا سول قالانىڭ پاتشاسى بولىپ، باي بولىپ، بارشا مۇراتىنا جەتتى دەيدى.

---