ۇلتتىق ويىن تاربيە ناقىشى
«ۇلتتىق ويىن تاربيە ناقىشى» «اتا - انالار سايىسى»
تاربيەشى: قۇرمەتتى اتا - انالار، بالاباقشا قىزمەتكەرلەرى! بۇگىن ءبىزدىڭ بالاباقشامىزدا ۇلكەن مەرەكە. بىزدە تاربيەلەنۋشى بالالاردىڭ اتا - انالارى اراسىندا «ۇلتتىق ويىن - تاربيە ناقىشى» اتتى جارىس وتپەكشى. بۇل جارىستا اتا - انالار ءوز شەبەرلىكتەرىمەن، جۇيرىك، شەشەن، ەپتىلىگىمەن ءبىزدى ءتانتى ەتپەك. ولاي بولسا، اتا-انالارعا ءسات-ساپار تىلەيمىز.
ءبىز قازاقپىز.....
ەل ءۇشىن اتقا مىنگەن،
جانىپ جاتقان، لاپىلداپ وتقا كىرگەن،
بوي تۇمار عىپ ار - وجدان قازىناسىن،
وتباسىلار ەل قامىن ساقتاپ جۇرگەن!
تاربيەشى: قۇرمەتتى اتا - انالار! بۇگىنگى سايىسىمىزدىڭ شارتى قازاقي ۇلگىدەگى - بەس ۇلتتىق ويىن.
1. قىز قۋۋ.
2. كۇش سىناسپاق.
3. اساۋ ماستەك.
4. ارقان تارتۋ.
5. ات جارىس.
تاربيەشى: ءار تاڭدى باقىتپەنەن اتىرامىز،
بالالى ءۇي - بازارلى جانۇيامىز.
سايىسقا قاتىسۋعا ەندى ورتاعا،
«قاراقيا» توبىنىڭ اتا - انالارىن شاقىرامىز.
تاربيەشى: سايىستىڭ 1 - ءشى شارتى بويىنشا، قازاقتىڭ تانىمال ۇلتتىق ويىنى - قىز قۋۋ.
ويىننىڭ شارتى: بۇل ويىن توپ اراسىنان ءبىر ەر بالا، ءبىر قىز بالا شىعىپ، اعاش اتقا ورنىعىپ، الدىمەن قىز بالا اتپەن شاۋىپ جونەلەدى. ارتىنان ەر بالا اتپەن قۋىپ، قىزعا جەتىپ، قولىنان ۇستاسا، ول جەڭىسكە جەتكەنى. كەيدە قىزدى 2 بالا قۋادى، قاي بالا بۇرىن جەتىپ قىز قولىن ۇستاسا، سول بالا جەڭىسكە جەتەدى. ولاي بولسا، حالايىق، اتا - انالاردىڭ «قىز قۋۋ» سايىسىن تاماشالايىق.
ورتادا اتا - انالار!
تاربيەشى: جايدارى ءجۇز، كۇلىم كوز جانارى - اي،
سايگۇلىكتىڭ سۇيكىمدى شابىسىن - اي.
قىزدى قۋىپ جەتۋگە بار ونەرىن،
قازاق جىگىتتەرى نامىس قورعاي.
تاربيەشى: حالىق ءانى: «دەدىم - اي - اۋ» اتا - انا: باشەنوۆا راحات پەن ارقابايەۆا اقىلگەك.
تاربيەشى: راحمەت، ونەرلەرىڭ ۇستەم بولسىن! سايىسىمىزدىڭ 2 - ءشى شارتى بويىنشا «كۇش سىناسپاق» ويىنى. ويىننىڭ شارتى: بۇل ويىن ۇستەل ۇستىندە ەكى ادامنىڭ بىلەك سىناسۋىمەن ورىندالادى. ەكى قاتىسۋشى شىنتاقتارىن ۇستەلگە تىرەپ قويىپ، قولدارىنىڭ باستارىن ايقاستىرىپ، بىلەك بۇلشىق ەتتەرىنىڭ كۇشتەرىن سىنايدى.
كىم بىلەكتى ۇستەلگە بۇرىن جىقسا، سول ادام جەڭىسكە جەتەدى. اعاش اتتىڭ ۇستىندە اتتىڭ باسىن ۇستاپ تۇرىپ، 2 - ءشى قولمەن بىلەكتەپ تارتىسىپ كۇش سىناسۋعا دا بولادى.
تاربيەشى: كەلىڭىزدەر، كورىڭىزدەر،
بالاباقشا تورىمىزگە.
بىزدە جۇيرىك جارىسار،
كۇش سىناسار الىپتار - دەگەندەي ورتاعا كۇش - قايراتى مول الىپ كۇش يەلەرىن شاقىرامىز.
اتا - انالار كۇش سىناسۋدا.
تاربيەشى: قاجىمۇقانداي قارا كۇش يەلەرىنىڭ قۇرمەتىنە: ا. بايتۇسىنوۆتىڭ «قازاق سالتى» ولەڭى
مانەرلەپ وقۋ اتا - انا: ەسقالييەۆا گۇلداريا.
تاربيەشى: قازاق حالقىنىڭ التىن قورى - ءتۇپسىز تۇڭعيىق تەرەڭ، باي قازىنا. قاي ۇلتتىق ويىننىڭ بولماسىن ىلمەگىن اعىتىپ كورسەك تە، ءماندى - ماعىنالى، شولدەگەندە سۋسىنىڭدى قاندىراتىن تۇنىق بۇلاق كوزىنە تاپ بولاسىڭ. حالقىمىزدىڭ كەز كەلگەن ۇلتتىق ويىنىنىڭ ۇرپاققا بەرەر ازىعى مول. سايىسىمىزدىڭ 3 - ءشى كەزەڭى بويىنشا:
«اساۋ ماستەك» ويىنىندا ب ا ق سىنايىق. ويىننىڭ شارتى: ويىن باستاۋشى ارقاندى جەردەن 50 سم - دەي بيىك ەتىپ كەرىپ بايلايدى دا، قاسىنداعى ادامدارعا بىلاي دەيدى:
ەر ەكەنىڭدى بىلەيىن،
ەشكى سويىپ بەرەيىن.
تاقيا الساڭ ەڭكەيىپ،
قۇلاماساڭ تەڭكەيىپ،
ەرلىگىڭە سەنەيىن - ويىن شارتىن قابىلداپ، ورتاعا شىققان ادام:
اساۋ ماستەك بۇل بولسا،
ۇيرەتەيىن كورىڭىز،
ماعان تاياق بەرىڭىز!- دەيدى دە تاياقپەن ارقاننان اسىلىپ، جەردەن تاقيانى ءىلىپ الادى.
تاقياسى قازاعىمنىڭ سالتتىعى،
تاياقپەنەن ءىلىپ الار سالت - ۇلگى.
اساۋ ماستەك، بۇل قايسىمىز ەر ەكەن،
كورەيىكشى شاپشاڭ، جۇيرىك، ەپتىنى - دەپ ورتاعا ويىنعا اتا - انالار شىعادى.
تاربيەشى: اساۋ ماستەكتىڭ تاقياسىن جەڭىپ العان سايىسكەردىڭ قۇرمەتىنە: ۇلتتىق ءان «بيپىل» اتا - انا: ومىربايەۆا گۇلزيرا.
تاربيەشى: راحمەت، اتا - انالار، قازاقتىڭ ۇلتتىق ويىندارىمەن قاتار، ۇلتتىق ونەرمەن دە
ءبىزدى ءبىر مارقايتىپ تاستادىڭدار.
ارقان تارتۋ پەردەسى قازاعىمنىڭ،
كۇشتى بولۋ ەگەسى تاڭبا - تاقىم.
سايىسقا كەل شىعايىق، شابىتتانىپ،
تارتايىقشى ارقاندى، ارقا اسىپ - دەگەندەي، سايىسىمىزدىڭ كەلەسى شارتى بويىنشا اتا - انالاردىڭ «ارقان تارتۋ» ويىنىنىڭ شارتىمەن تانىسايىق. بۇل ەكى توپقا بولىنگەن ادامدارمەن نەمەسە ەكى اداممەن وينالادى. ارقاننىڭ ەكى جاعىنان ەكى ادام نەمەسە ەكى توپقا ءبولىنىپ ادامدار ارقان تارتىسادى. قاي توپ ارقاندى ءوز جاعىنا تارتىپ السا، سول توپ جەڭىسكە جەتەدى. ال ەكى ادام تارتىسقاندا، قاي ادام وزىنە قاراي ارقاندى تارتىپ بالانى قۇلاتسا، قۇلاماعان بالا جەڭىسكە جەتەدى. ەندەشە ورتاعا ارقان تارتۋعا مىقتى، ەپتى اتا - انالاردى شاقىرايىق. ورتادا «ارقان تارتىس» ويىنى.
تاربيەشى: جارايسىڭدار، اتا - انالار، مەرەيلەرىڭىز ۇستەم بولسىن! دەنەمىزدىڭ شىمىر، دەنساۋلىعىمىزدىڭ مىقتى بولۋىنا وزىندىك ۇلەسىن قوساتىن بي: «قارا جورعا».
تاربيەشى: تاي قۇلاعىندا بالا وينار،
ات توقىمىندا ەر وينار.
ات جارىسقا كەلدىڭدەر،
الامان بايگە ب ا ق سىنار
اتا - انالار اتقا قونار - دەپ بۇگىنگى سايىسىمىزدىڭ سوڭعى اينالىم - ويىنى «ات جارىسقا» تىرەلىپ تۇر. ويىن شارتى: بۇل ويىن ەكى كومانداعا ءبولىنىپ وينالادى. سايىسكەرلەرگە «العا» دەگەن بەلگى بويىنشا ات ۇستىندەگى قيمىلىن سالىپ جارىسادى. قاي كوماندا مارەگە
تەز جەتسە، سول كوماندا جەڭىمپاز بولادى. ات كەسكىن بەت پەردەسىن تاقىمعا قىسىپ، مارەگە شاۋىپ جەتۋ. ولاي بولسا، اتىشۋلى الامان بايگەگە اتىمىزدى قوسىپ، ات جارىسقا بەت بۇرايىق. ۇلتتىق ويىن: «ات جارىس». ورتادا اتا - انالار ات جارىسقا قاتىسۋدا.
تاربيەشى: نەتكەن، كەرەمەت، عاجاپ ويىن دەسەڭشى! ات جارىستى دا سايىسكەرلەر ءساتتى اياقتادى.
بۇگىنگى سايىسىمىز ءوز مارەسىنە جەتتى. سايىسكەرلەردىڭ ءادىل باعاسى – حالىقتىڭ ەنشىسىندە، كورەرمەن قورجىنىندا دەسەك ارتىق ايتپاعان بولار ەدىك.
سالاۋاتتى ءومىر سالتىن قولدايمىز،
جاماندىقتان جانىمىزدى قورعايمىز.
دەنساۋلىقتى جانىمىزعا سەرىك عىپ،
بولاشاققا امانات قىپ جولدايمىز.
تاربيەشى: قۇرمەتتى اتا - انالار! سىزدەر سايىسقا وتە جاقسى قاتىستىڭدار. بۇگىنگى سايىستان وسى وتىرعان كۋاگەرلەر قازاقتىڭ ۇلتتىق ويىنىنىڭ ءتۇپ تامىرىنا قازىق قاقتى. سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ساقتاي وتىرىپ، دەنى ساۋ، سانالى، ءبىلىمدى، تاربيەلى ۇرپاق ءوسىرىپ، بولاشاعى مول قازىنالى، ۇلتتىق ءۇردىستى التىننىڭ سىنىعىنداي، كوزىمىزدىڭ قاراشىعىنداي ساقتاي بىلەتىن ءاربىر قازاق ازاماتىنىڭ ماڭدايالدى بورىشى ەكەنىن ۇمىتپايىق، اعايىن!
قۇرمەتتى توپ جارعان ەكپىندى، ىنتالى، جىگەرلى اتا - انالار!
سىزدەر بۇگىن قازاقتىڭ ۇلتتىق ويىندارىن ناقىشىنا كەلتىرە ويناپ ءوز ساناڭىزعا، بىزگە دە ۇلگى بولارلىقتاي ەستەلىك قالدىردى
تاربيەشى: قۇرمەتتى اتا - انالار، بالاباقشا قىزمەتكەرلەرى! بۇگىن ءبىزدىڭ بالاباقشامىزدا ۇلكەن مەرەكە. بىزدە تاربيەلەنۋشى بالالاردىڭ اتا - انالارى اراسىندا «ۇلتتىق ويىن - تاربيە ناقىشى» اتتى جارىس وتپەكشى. بۇل جارىستا اتا - انالار ءوز شەبەرلىكتەرىمەن، جۇيرىك، شەشەن، ەپتىلىگىمەن ءبىزدى ءتانتى ەتپەك. ولاي بولسا، اتا-انالارعا ءسات-ساپار تىلەيمىز.
ءبىز قازاقپىز.....
ەل ءۇشىن اتقا مىنگەن،
جانىپ جاتقان، لاپىلداپ وتقا كىرگەن،
بوي تۇمار عىپ ار - وجدان قازىناسىن،
وتباسىلار ەل قامىن ساقتاپ جۇرگەن!
تاربيەشى: قۇرمەتتى اتا - انالار! بۇگىنگى سايىسىمىزدىڭ شارتى قازاقي ۇلگىدەگى - بەس ۇلتتىق ويىن.
1. قىز قۋۋ.
2. كۇش سىناسپاق.
3. اساۋ ماستەك.
4. ارقان تارتۋ.
5. ات جارىس.
تاربيەشى: ءار تاڭدى باقىتپەنەن اتىرامىز،
بالالى ءۇي - بازارلى جانۇيامىز.
سايىسقا قاتىسۋعا ەندى ورتاعا،
«قاراقيا» توبىنىڭ اتا - انالارىن شاقىرامىز.
تاربيەشى: سايىستىڭ 1 - ءشى شارتى بويىنشا، قازاقتىڭ تانىمال ۇلتتىق ويىنى - قىز قۋۋ.
ويىننىڭ شارتى: بۇل ويىن توپ اراسىنان ءبىر ەر بالا، ءبىر قىز بالا شىعىپ، اعاش اتقا ورنىعىپ، الدىمەن قىز بالا اتپەن شاۋىپ جونەلەدى. ارتىنان ەر بالا اتپەن قۋىپ، قىزعا جەتىپ، قولىنان ۇستاسا، ول جەڭىسكە جەتكەنى. كەيدە قىزدى 2 بالا قۋادى، قاي بالا بۇرىن جەتىپ قىز قولىن ۇستاسا، سول بالا جەڭىسكە جەتەدى. ولاي بولسا، حالايىق، اتا - انالاردىڭ «قىز قۋۋ» سايىسىن تاماشالايىق.
ورتادا اتا - انالار!
تاربيەشى: جايدارى ءجۇز، كۇلىم كوز جانارى - اي،
سايگۇلىكتىڭ سۇيكىمدى شابىسىن - اي.
قىزدى قۋىپ جەتۋگە بار ونەرىن،
قازاق جىگىتتەرى نامىس قورعاي.
تاربيەشى: حالىق ءانى: «دەدىم - اي - اۋ» اتا - انا: باشەنوۆا راحات پەن ارقابايەۆا اقىلگەك.
تاربيەشى: راحمەت، ونەرلەرىڭ ۇستەم بولسىن! سايىسىمىزدىڭ 2 - ءشى شارتى بويىنشا «كۇش سىناسپاق» ويىنى. ويىننىڭ شارتى: بۇل ويىن ۇستەل ۇستىندە ەكى ادامنىڭ بىلەك سىناسۋىمەن ورىندالادى. ەكى قاتىسۋشى شىنتاقتارىن ۇستەلگە تىرەپ قويىپ، قولدارىنىڭ باستارىن ايقاستىرىپ، بىلەك بۇلشىق ەتتەرىنىڭ كۇشتەرىن سىنايدى.
كىم بىلەكتى ۇستەلگە بۇرىن جىقسا، سول ادام جەڭىسكە جەتەدى. اعاش اتتىڭ ۇستىندە اتتىڭ باسىن ۇستاپ تۇرىپ، 2 - ءشى قولمەن بىلەكتەپ تارتىسىپ كۇش سىناسۋعا دا بولادى.
تاربيەشى: كەلىڭىزدەر، كورىڭىزدەر،
بالاباقشا تورىمىزگە.
بىزدە جۇيرىك جارىسار،
كۇش سىناسار الىپتار - دەگەندەي ورتاعا كۇش - قايراتى مول الىپ كۇش يەلەرىن شاقىرامىز.
اتا - انالار كۇش سىناسۋدا.
تاربيەشى: قاجىمۇقانداي قارا كۇش يەلەرىنىڭ قۇرمەتىنە: ا. بايتۇسىنوۆتىڭ «قازاق سالتى» ولەڭى
مانەرلەپ وقۋ اتا - انا: ەسقالييەۆا گۇلداريا.
تاربيەشى: قازاق حالقىنىڭ التىن قورى - ءتۇپسىز تۇڭعيىق تەرەڭ، باي قازىنا. قاي ۇلتتىق ويىننىڭ بولماسىن ىلمەگىن اعىتىپ كورسەك تە، ءماندى - ماعىنالى، شولدەگەندە سۋسىنىڭدى قاندىراتىن تۇنىق بۇلاق كوزىنە تاپ بولاسىڭ. حالقىمىزدىڭ كەز كەلگەن ۇلتتىق ويىنىنىڭ ۇرپاققا بەرەر ازىعى مول. سايىسىمىزدىڭ 3 - ءشى كەزەڭى بويىنشا:
«اساۋ ماستەك» ويىنىندا ب ا ق سىنايىق. ويىننىڭ شارتى: ويىن باستاۋشى ارقاندى جەردەن 50 سم - دەي بيىك ەتىپ كەرىپ بايلايدى دا، قاسىنداعى ادامدارعا بىلاي دەيدى:
ەر ەكەنىڭدى بىلەيىن،
ەشكى سويىپ بەرەيىن.
تاقيا الساڭ ەڭكەيىپ،
قۇلاماساڭ تەڭكەيىپ،
ەرلىگىڭە سەنەيىن - ويىن شارتىن قابىلداپ، ورتاعا شىققان ادام:
اساۋ ماستەك بۇل بولسا،
ۇيرەتەيىن كورىڭىز،
ماعان تاياق بەرىڭىز!- دەيدى دە تاياقپەن ارقاننان اسىلىپ، جەردەن تاقيانى ءىلىپ الادى.
تاقياسى قازاعىمنىڭ سالتتىعى،
تاياقپەنەن ءىلىپ الار سالت - ۇلگى.
اساۋ ماستەك، بۇل قايسىمىز ەر ەكەن،
كورەيىكشى شاپشاڭ، جۇيرىك، ەپتىنى - دەپ ورتاعا ويىنعا اتا - انالار شىعادى.
تاربيەشى: اساۋ ماستەكتىڭ تاقياسىن جەڭىپ العان سايىسكەردىڭ قۇرمەتىنە: ۇلتتىق ءان «بيپىل» اتا - انا: ومىربايەۆا گۇلزيرا.
تاربيەشى: راحمەت، اتا - انالار، قازاقتىڭ ۇلتتىق ويىندارىمەن قاتار، ۇلتتىق ونەرمەن دە
ءبىزدى ءبىر مارقايتىپ تاستادىڭدار.
ارقان تارتۋ پەردەسى قازاعىمنىڭ،
كۇشتى بولۋ ەگەسى تاڭبا - تاقىم.
سايىسقا كەل شىعايىق، شابىتتانىپ،
تارتايىقشى ارقاندى، ارقا اسىپ - دەگەندەي، سايىسىمىزدىڭ كەلەسى شارتى بويىنشا اتا - انالاردىڭ «ارقان تارتۋ» ويىنىنىڭ شارتىمەن تانىسايىق. بۇل ەكى توپقا بولىنگەن ادامدارمەن نەمەسە ەكى اداممەن وينالادى. ارقاننىڭ ەكى جاعىنان ەكى ادام نەمەسە ەكى توپقا ءبولىنىپ ادامدار ارقان تارتىسادى. قاي توپ ارقاندى ءوز جاعىنا تارتىپ السا، سول توپ جەڭىسكە جەتەدى. ال ەكى ادام تارتىسقاندا، قاي ادام وزىنە قاراي ارقاندى تارتىپ بالانى قۇلاتسا، قۇلاماعان بالا جەڭىسكە جەتەدى. ەندەشە ورتاعا ارقان تارتۋعا مىقتى، ەپتى اتا - انالاردى شاقىرايىق. ورتادا «ارقان تارتىس» ويىنى.
تاربيەشى: جارايسىڭدار، اتا - انالار، مەرەيلەرىڭىز ۇستەم بولسىن! دەنەمىزدىڭ شىمىر، دەنساۋلىعىمىزدىڭ مىقتى بولۋىنا وزىندىك ۇلەسىن قوساتىن بي: «قارا جورعا».
تاربيەشى: تاي قۇلاعىندا بالا وينار،
ات توقىمىندا ەر وينار.
ات جارىسقا كەلدىڭدەر،
الامان بايگە ب ا ق سىنار
اتا - انالار اتقا قونار - دەپ بۇگىنگى سايىسىمىزدىڭ سوڭعى اينالىم - ويىنى «ات جارىسقا» تىرەلىپ تۇر. ويىن شارتى: بۇل ويىن ەكى كومانداعا ءبولىنىپ وينالادى. سايىسكەرلەرگە «العا» دەگەن بەلگى بويىنشا ات ۇستىندەگى قيمىلىن سالىپ جارىسادى. قاي كوماندا مارەگە
تەز جەتسە، سول كوماندا جەڭىمپاز بولادى. ات كەسكىن بەت پەردەسىن تاقىمعا قىسىپ، مارەگە شاۋىپ جەتۋ. ولاي بولسا، اتىشۋلى الامان بايگەگە اتىمىزدى قوسىپ، ات جارىسقا بەت بۇرايىق. ۇلتتىق ويىن: «ات جارىس». ورتادا اتا - انالار ات جارىسقا قاتىسۋدا.
تاربيەشى: نەتكەن، كەرەمەت، عاجاپ ويىن دەسەڭشى! ات جارىستى دا سايىسكەرلەر ءساتتى اياقتادى.
بۇگىنگى سايىسىمىز ءوز مارەسىنە جەتتى. سايىسكەرلەردىڭ ءادىل باعاسى – حالىقتىڭ ەنشىسىندە، كورەرمەن قورجىنىندا دەسەك ارتىق ايتپاعان بولار ەدىك.
سالاۋاتتى ءومىر سالتىن قولدايمىز،
جاماندىقتان جانىمىزدى قورعايمىز.
دەنساۋلىقتى جانىمىزعا سەرىك عىپ،
بولاشاققا امانات قىپ جولدايمىز.
تاربيەشى: قۇرمەتتى اتا - انالار! سىزدەر سايىسقا وتە جاقسى قاتىستىڭدار. بۇگىنگى سايىستان وسى وتىرعان كۋاگەرلەر قازاقتىڭ ۇلتتىق ويىنىنىڭ ءتۇپ تامىرىنا قازىق قاقتى. سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ساقتاي وتىرىپ، دەنى ساۋ، سانالى، ءبىلىمدى، تاربيەلى ۇرپاق ءوسىرىپ، بولاشاعى مول قازىنالى، ۇلتتىق ءۇردىستى التىننىڭ سىنىعىنداي، كوزىمىزدىڭ قاراشىعىنداي ساقتاي بىلەتىن ءاربىر قازاق ازاماتىنىڭ ماڭدايالدى بورىشى ەكەنىن ۇمىتپايىق، اعايىن!
قۇرمەتتى توپ جارعان ەكپىندى، ىنتالى، جىگەرلى اتا - انالار!
سىزدەر بۇگىن قازاقتىڭ ۇلتتىق ويىندارىن ناقىشىنا كەلتىرە ويناپ ءوز ساناڭىزعا، بىزگە دە ۇلگى بولارلىقتاي ەستەلىك قالدىردى
You Might Also Like
