ۇلتتىق سپورت ويىندارى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ۇلتتىق سپورت ويىندارى.
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ دەنساۋلىعىن، وي ءورىسىن، يكەمدىلىگىن، شاپشاڭدىلىعىن، ۇلتتىق ويىنعا قىزىعۋشىلىعىن دامىتۋ.
مىندەتتەرى:
ا) بىلىمدىلىك – وقۋشىلاردىڭ ۇلتتىق ويىندار تۋرالى بىلىمدەرىن جيناقتاۋ، بەكىتۋ.
ب) تاربيەلىك – وقۋشىلاردى جاۋاپكەرشىلىككە، ۇيىمشىلدىققا، سالاۋاتتى ومىرگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى - جارىس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى - ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، ماشىقتىق، توپپەن جۇمىس، ويىن.
قۇرال - جابدىقتار: ىسقىرىق، ۋاقىت ولشەگىش، اسىقتار، قاپشىق، كەدەرگىلەر.
وتەتىن ورنى: سپورت زال.
ساباقتىڭ جوسپارى
كىرىسپە دايىندىق ءبولىمى (15 مين)
نەگىزگى ءبولىم (25مين)
قورىتىندى ءبولىم (5 مين)
ساباقتىڭ بارىسى
1. كىرىسپە دايىندىق ءبولىمى
1. ساپقا تۇرۋ. سالەمدەسۋ. ساباقتىڭ ماقساتىن ءتۇسىندىرۋ. ساپتاعى جاتتىعۋلار. وڭعا! سولعا! اينال!(نۇسقاۋ: وقۋشىلاردىڭ دايىندىعىنا سپورت كيىمىنە كوڭىل ءبولۋ جانە قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىمەن تانىستىرۋ.)
2. 1 جۇرىسپەن ورىندالاتىن جاتتىعۋلار:
ا) قارقىندى وزگەرتە وتىرىپ، كەڭ ادىمداپ ءجۇرۋ؛
ءا) قولمەن جانە كەۋدەمەن قاراپايىم قيمىل جاساپ ءجۇرۋ.؛
ب) قولمەن اياقتىڭ ۇشىنان ۇستاپ وتىرىپ، تومەن ەڭكەيىپ، اياقتى تۋرا ۇستاپ ءجۇرۋ؛
ۆ) قولدى سەرمەپ، العا قاراي جانە ءبىر جاق بۇيىرگە قاراي، كەڭ ادىمداپ ءجۇرۋ.؛
(نۇسقاۋ: باستى، دەنەنى، قولدى ءتۇزۋ ۇستاپ جۇرۋلەرىن قاداعالاۋ).
2. 2 جۇگىرۋدە ورىندالاتىن جاتتىعۋلار:
ا) ءبىر قالىپتى باياۋ جۇگىرۋ.
ءا) ءار ادىمدا سەكىرە جۇگىرۋ.(ءبىر اياقپەن سەكىرۋ)
ب) ارتپەن شەگىنشەكتەي جۇگىرۋ.
ۆ) تورعا ەكى ادىم جاساي جۇگىرۋ.(ارا قاشىقتىق ساقتاۋ)
گ) قولدى جەلكەگە قويىپ، وڭ، سول بۇيىرمەن جۇگىرۋ.
ع) قولدى الدىعا سوزىپ، تىزەنى الاقانعا تيگىزىپ جۇگىرۋ.
د) الاقاندى ارتقا ۇستاپ، وكشەنى ارتقا لاقتىرا جۇگىرۋ.
ە) ءجۇرىس پەن دەمالىستى قالپىنا كەلتىرۋ.
(نۇسقاۋ: دەنەنى تىك، قولدارىن دۇرىس قويىپ ۇستاۋلارىن، دۇرىس دەمالۋىن قاداعالاۋ).
جالپى دامىتۋ جاتتىعۋلارىن ورىنداۋ.
1 - جاتتىعۋ.
ب. ق؛ اياق يىق دەنگەيىندە، قول جانىندا، وڭ قولدا دوپ.
1 - 2دوپتى العا اكەلىپ سولعا بەرۋ. 3 - 4سول قولدان وڭعا بەرۋ.
2 - جاتتىعۋ.
ب. ق؛ نەگىزگى تۇرىس، دوپتى تومەن ۇستاپ تۇرۋ.
1 - 2دوپتى وڭ جاقتان ارتپەن اينالدىرا سول قولعا بەرۋ. 3 - 4ب. ق. دوپتى سول جاقتان ارپەن اينالدىرا وڭ قولعا بەرۋ.(دەنە قوزعالمايدى)
3 - جاتتىعۋ.
ب. ق؛ نەگىزگى تۇرىس، دوپتى تومەن ۇستاپ تۇرۋ.
1 - 2وڭ اياقتى قويىپ، دوپتى اياق استىنان وڭ قولدان سول قولعا بەرۋ. 3 - 4ب. ق.(جاتتىعۋدى ورىنداعاندا دەنە ءنى العا شامالى ەڭكەيتەمىز)
4 - جاتتىعۋ.
ب. ق. اياق يىق دەنگەيىندە دوپتى كەۋدە الدىندا ۇستاۋ.
1 - دوپتى جوعارى لاقتىرۋ. 2 - قاعىپ الۋ. 3 - دوپتى جوعارى لاقتىرۋ. 4 - قولدى شاپالاقتاپ قاعىپ الۋ.(دوپتى بىركەلكى دەڭگەيدە لاقتىرۋ)
5 - جاتتىعۋ.
دوپتى جەرگە قويىپ، دوپتىڭ ۇستىنەن وڭعا، سولعا سەكىرۋ.
6 - جاتتىعۋ.
1 - اياقتىڭ ۇشىنا كوتەرىلۋ. 2 - قايتا ءتۇسۋ.
قولدى بەلگە قويىپ تۇرىپ: « 1 - 3 « دەگەندە ءبىر ورىندا ءۇش رەت سەكىرۋ؛ «4» دەگەندە كەرى اينالىپ، ورنىندا تۇرىپ سەكىرۋ ( 6 - 8 رەت قايتالاۋ)
(نۇسقاۋ: دەنەنى ءتۇزۋ، جاتتىعۋدى سان ارقىلى ورىنداۋ)
نەگىزگى ءبولىمى 25 - 30مينۋت
سىنىپتى ساپقا تۇرعىزىپ، سانالۋ ارقىلى ەكى توپقا ءبولۋ.
«ارقان تارتىس» ويىنى.
كوماندانىڭ ورتاسىندا ارناۋلى سىزىق بولادى. بەلگى بويىنشا بارلىق ويىنشىلار ارقاننان ۇستاپ تارتىسادى. كىمنىڭ كومانداسى ورتاداعى بەلگىدەن اسىرا سۇيرەپ السا، سول كوماندا جەڭىسكە جەتەدى.(نۇسقاۋ: ارقاندى ۇستاعاندا ءبىر – بىرىنە قاراما – قارسى تۇرۋ كەرەك.)
«قاپشىق جارىس» ويىنى.
ءمۇعالىمنىڭ بەلگىسى بويىنشا جۇگىرىپ شىعىپ قاپتى كيىپ الىپ، 10 - 15 مەتر جەردەگى ارناۋلى مارەنى اينالىپ قايتادى دا، شاپشاڭ شەشىپ وزىنەن كەيىنگى ويىنشىعا بەرەدى، تاعى سول سياقتى قايتالايدى.(نۇسقاۋ: قاپتىڭ اۋزىڭ ەكى قولمەن ۇستاپ جۇگىرۋگە بولادى.)
«جاياۋ اۋدارىسپاق» ويىنى.
ويىنعا قاتىسۋشىلار ەكى توپقا بولىنەدى. اركىم ءبىر – ءبىر بالانى ات قىلىپ مىنەدى دە، سونىڭ ۇستىنە مىنەدى دە، سونىڭ ۇستىنە ءمىنىپ وتىرىپ تارتىسادى. استىنداعى ويىنشى قوزعالماي تۇرۋى ءتيىس. اۋدارىسقانداردىڭ قايسىسى قۇلاپ قالسا نەمەسە اياعى جەرگە ءتيىپ كەتسە، سول جەڭىلگەن بولىپ ەسەپتەلەدى.(نۇسقاۋ: ءبىرىن – ءبىرى ات قىلىپ مىنەدى. استىنداعى ويىنشى قوزعالماي تۇرۋى ءتيىس.)
«ومپى» ويىنى.
شەڭبەردىڭ ورتاسىنداعى سىزىققا ءار كوماندانىڭ ويىنشىلارى ءوز اسىقتارىن تىگەدى. اسىقتاردىڭ ءدال ورتاسىندا ءبىر اسىقتى ومپاسىنان تىگەدى. ويىندى باستاۋشى باستايدى. ويىنشىلار كەزەك – كەزەك اسىقتى اتىپ، ويىن ءوز باستاۋشى ورنىنا كەلگەنشە جالعاسادى.(نۇسقاۋ: اسىقتى اتقان ويىنشى ومپىعا تيگىزسە 5 ۇپاي، اسىققا تيگىزسە 1 ۇپاي الادى. ويىنشىلار ءبىر – ءبىرىنىڭ ارتىنا ساپتا تۇرادى.)
«كىم جىلدام» ويىنى.
ويىنشىلار دوپتى ۇستاپ كەدەرگىلەر اراسىمەن جۇگىرىپ، بەلگىلەنگەن مەجەگە دوپتى اپارىپ قويىپ جۇگىرىپ كەلۋ، كەلەسى ويىنشى دوپتى الىپ كەلەدى ت. س. س. ويىن باستاۋشى دوپتى الىپ كەلىپ دوپتى جوعارى كوتەرەدى.(نۇسقاۋ: كەدەرگىلەر اراسىمەن جۇگىرۋ.)
قورىتىندى ءبولىم: 5 مين.
اعزانى باستاپقى قالىپقا كەلتىرۋگە ارنالعان تىنىس الۋ جاتتىعۋلارىن جاساۋ.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
وقۋشىلاردى باعالاۋ.
ءۇي تاپسىرماسى: ۇلتتىق سپورتتىق ويىندارىنا بايلانىستى رەفەرات جازىپ اكەلۋ.
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ دەنساۋلىعىن، وي ءورىسىن، يكەمدىلىگىن، شاپشاڭدىلىعىن، ۇلتتىق ويىنعا قىزىعۋشىلىعىن دامىتۋ.
مىندەتتەرى:
ا) بىلىمدىلىك – وقۋشىلاردىڭ ۇلتتىق ويىندار تۋرالى بىلىمدەرىن جيناقتاۋ، بەكىتۋ.
ب) تاربيەلىك – وقۋشىلاردى جاۋاپكەرشىلىككە، ۇيىمشىلدىققا، سالاۋاتتى ومىرگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى - جارىس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى - ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، ماشىقتىق، توپپەن جۇمىس، ويىن.
قۇرال - جابدىقتار: ىسقىرىق، ۋاقىت ولشەگىش، اسىقتار، قاپشىق، كەدەرگىلەر.
وتەتىن ورنى: سپورت زال.
ساباقتىڭ جوسپارى
كىرىسپە دايىندىق ءبولىمى (15 مين)
نەگىزگى ءبولىم (25مين)
قورىتىندى ءبولىم (5 مين)
ساباقتىڭ بارىسى
1. كىرىسپە دايىندىق ءبولىمى
1. ساپقا تۇرۋ. سالەمدەسۋ. ساباقتىڭ ماقساتىن ءتۇسىندىرۋ. ساپتاعى جاتتىعۋلار. وڭعا! سولعا! اينال!(نۇسقاۋ: وقۋشىلاردىڭ دايىندىعىنا سپورت كيىمىنە كوڭىل ءبولۋ جانە قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىمەن تانىستىرۋ.)
2. 1 جۇرىسپەن ورىندالاتىن جاتتىعۋلار:
ا) قارقىندى وزگەرتە وتىرىپ، كەڭ ادىمداپ ءجۇرۋ؛
ءا) قولمەن جانە كەۋدەمەن قاراپايىم قيمىل جاساپ ءجۇرۋ.؛
ب) قولمەن اياقتىڭ ۇشىنان ۇستاپ وتىرىپ، تومەن ەڭكەيىپ، اياقتى تۋرا ۇستاپ ءجۇرۋ؛
ۆ) قولدى سەرمەپ، العا قاراي جانە ءبىر جاق بۇيىرگە قاراي، كەڭ ادىمداپ ءجۇرۋ.؛
(نۇسقاۋ: باستى، دەنەنى، قولدى ءتۇزۋ ۇستاپ جۇرۋلەرىن قاداعالاۋ).
2. 2 جۇگىرۋدە ورىندالاتىن جاتتىعۋلار:
ا) ءبىر قالىپتى باياۋ جۇگىرۋ.
ءا) ءار ادىمدا سەكىرە جۇگىرۋ.(ءبىر اياقپەن سەكىرۋ)
ب) ارتپەن شەگىنشەكتەي جۇگىرۋ.
ۆ) تورعا ەكى ادىم جاساي جۇگىرۋ.(ارا قاشىقتىق ساقتاۋ)
گ) قولدى جەلكەگە قويىپ، وڭ، سول بۇيىرمەن جۇگىرۋ.
ع) قولدى الدىعا سوزىپ، تىزەنى الاقانعا تيگىزىپ جۇگىرۋ.
د) الاقاندى ارتقا ۇستاپ، وكشەنى ارتقا لاقتىرا جۇگىرۋ.
ە) ءجۇرىس پەن دەمالىستى قالپىنا كەلتىرۋ.
(نۇسقاۋ: دەنەنى تىك، قولدارىن دۇرىس قويىپ ۇستاۋلارىن، دۇرىس دەمالۋىن قاداعالاۋ).
جالپى دامىتۋ جاتتىعۋلارىن ورىنداۋ.
1 - جاتتىعۋ.
ب. ق؛ اياق يىق دەنگەيىندە، قول جانىندا، وڭ قولدا دوپ.
1 - 2دوپتى العا اكەلىپ سولعا بەرۋ. 3 - 4سول قولدان وڭعا بەرۋ.
2 - جاتتىعۋ.
ب. ق؛ نەگىزگى تۇرىس، دوپتى تومەن ۇستاپ تۇرۋ.
1 - 2دوپتى وڭ جاقتان ارتپەن اينالدىرا سول قولعا بەرۋ. 3 - 4ب. ق. دوپتى سول جاقتان ارپەن اينالدىرا وڭ قولعا بەرۋ.(دەنە قوزعالمايدى)
3 - جاتتىعۋ.
ب. ق؛ نەگىزگى تۇرىس، دوپتى تومەن ۇستاپ تۇرۋ.
1 - 2وڭ اياقتى قويىپ، دوپتى اياق استىنان وڭ قولدان سول قولعا بەرۋ. 3 - 4ب. ق.(جاتتىعۋدى ورىنداعاندا دەنە ءنى العا شامالى ەڭكەيتەمىز)
4 - جاتتىعۋ.
ب. ق. اياق يىق دەنگەيىندە دوپتى كەۋدە الدىندا ۇستاۋ.
1 - دوپتى جوعارى لاقتىرۋ. 2 - قاعىپ الۋ. 3 - دوپتى جوعارى لاقتىرۋ. 4 - قولدى شاپالاقتاپ قاعىپ الۋ.(دوپتى بىركەلكى دەڭگەيدە لاقتىرۋ)
5 - جاتتىعۋ.
دوپتى جەرگە قويىپ، دوپتىڭ ۇستىنەن وڭعا، سولعا سەكىرۋ.
6 - جاتتىعۋ.
1 - اياقتىڭ ۇشىنا كوتەرىلۋ. 2 - قايتا ءتۇسۋ.
قولدى بەلگە قويىپ تۇرىپ: « 1 - 3 « دەگەندە ءبىر ورىندا ءۇش رەت سەكىرۋ؛ «4» دەگەندە كەرى اينالىپ، ورنىندا تۇرىپ سەكىرۋ ( 6 - 8 رەت قايتالاۋ)
(نۇسقاۋ: دەنەنى ءتۇزۋ، جاتتىعۋدى سان ارقىلى ورىنداۋ)
نەگىزگى ءبولىمى 25 - 30مينۋت
سىنىپتى ساپقا تۇرعىزىپ، سانالۋ ارقىلى ەكى توپقا ءبولۋ.
«ارقان تارتىس» ويىنى.
كوماندانىڭ ورتاسىندا ارناۋلى سىزىق بولادى. بەلگى بويىنشا بارلىق ويىنشىلار ارقاننان ۇستاپ تارتىسادى. كىمنىڭ كومانداسى ورتاداعى بەلگىدەن اسىرا سۇيرەپ السا، سول كوماندا جەڭىسكە جەتەدى.(نۇسقاۋ: ارقاندى ۇستاعاندا ءبىر – بىرىنە قاراما – قارسى تۇرۋ كەرەك.)
«قاپشىق جارىس» ويىنى.
ءمۇعالىمنىڭ بەلگىسى بويىنشا جۇگىرىپ شىعىپ قاپتى كيىپ الىپ، 10 - 15 مەتر جەردەگى ارناۋلى مارەنى اينالىپ قايتادى دا، شاپشاڭ شەشىپ وزىنەن كەيىنگى ويىنشىعا بەرەدى، تاعى سول سياقتى قايتالايدى.(نۇسقاۋ: قاپتىڭ اۋزىڭ ەكى قولمەن ۇستاپ جۇگىرۋگە بولادى.)
«جاياۋ اۋدارىسپاق» ويىنى.
ويىنعا قاتىسۋشىلار ەكى توپقا بولىنەدى. اركىم ءبىر – ءبىر بالانى ات قىلىپ مىنەدى دە، سونىڭ ۇستىنە مىنەدى دە، سونىڭ ۇستىنە ءمىنىپ وتىرىپ تارتىسادى. استىنداعى ويىنشى قوزعالماي تۇرۋى ءتيىس. اۋدارىسقانداردىڭ قايسىسى قۇلاپ قالسا نەمەسە اياعى جەرگە ءتيىپ كەتسە، سول جەڭىلگەن بولىپ ەسەپتەلەدى.(نۇسقاۋ: ءبىرىن – ءبىرى ات قىلىپ مىنەدى. استىنداعى ويىنشى قوزعالماي تۇرۋى ءتيىس.)
«ومپى» ويىنى.
شەڭبەردىڭ ورتاسىنداعى سىزىققا ءار كوماندانىڭ ويىنشىلارى ءوز اسىقتارىن تىگەدى. اسىقتاردىڭ ءدال ورتاسىندا ءبىر اسىقتى ومپاسىنان تىگەدى. ويىندى باستاۋشى باستايدى. ويىنشىلار كەزەك – كەزەك اسىقتى اتىپ، ويىن ءوز باستاۋشى ورنىنا كەلگەنشە جالعاسادى.(نۇسقاۋ: اسىقتى اتقان ويىنشى ومپىعا تيگىزسە 5 ۇپاي، اسىققا تيگىزسە 1 ۇپاي الادى. ويىنشىلار ءبىر – ءبىرىنىڭ ارتىنا ساپتا تۇرادى.)
«كىم جىلدام» ويىنى.
ويىنشىلار دوپتى ۇستاپ كەدەرگىلەر اراسىمەن جۇگىرىپ، بەلگىلەنگەن مەجەگە دوپتى اپارىپ قويىپ جۇگىرىپ كەلۋ، كەلەسى ويىنشى دوپتى الىپ كەلەدى ت. س. س. ويىن باستاۋشى دوپتى الىپ كەلىپ دوپتى جوعارى كوتەرەدى.(نۇسقاۋ: كەدەرگىلەر اراسىمەن جۇگىرۋ.)
قورىتىندى ءبولىم: 5 مين.
اعزانى باستاپقى قالىپقا كەلتىرۋگە ارنالعان تىنىس الۋ جاتتىعۋلارىن جاساۋ.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
وقۋشىلاردى باعالاۋ.
ءۇي تاپسىرماسى: ۇلتتىق سپورتتىق ويىندارىنا بايلانىستى رەفەرات جازىپ اكەلۋ.