ءۇش زاتتان قۇرالعان ناتيۋرمورت، جاساندى جارىق
ناتيۋرمورت - فرانسۋز ءسوزى، ءدال ماعىناسى «ءولى تابيعات» دەگەن ۇعىمدى بىلدىرەدى.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «ءۇش زاتتان قۇرالعان ناتيۋرمورت، جاساندى جارىق»
ءى. تەوريالىق تۇسىنىك بەرۋ.
ءىى. ناتيۋرمورتتىڭ كومپوزيسيالىق قويىلىمىن دايىنداۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىگى: وقۋشىلارعا ناتيۋرمورتتىڭ قۇرىلىمىن كورسەتىپ سۋرەتكە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ؛
ب) دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلارعا ناتيۋرمورتتىڭ زاڭىن مەڭگەرتۋ، وي قابىلەتىن دامىتۋ؛
ۆ) تاربيەلىگى: كوزبەن ەلەستەتۋگە، ۇقىپتىلىققا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: سۋرەت ۇلگىلەرى، قارىنداش، ۋگول، نوباي وشىرگىش.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەلدەۋ.
ءىى. نەگىزگى ءبولىم: جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
جاڭا ساباق.
ناتيۋرمورت - فرانسۋز ءسوزى، ءدال ماعىناسى «ءولى تابيعات» دەگەن ۇعىمدى بىلدىرەدى. وعان تۇرمىستا كۇندە كەزدەسىپ جۇرەتىن زاتتاردى، جەمىستەردى، گۇلدەردى نەمەسە الۋان تاعامدار بەينەلەيتىن كارتينالار جاتادى.
ناتيۋرمورت العاش رەت XVII عاسىردىڭ باسىندا گوللانديادا پايدا بولدى. XVIIءى عاسىردىڭ ورتاسىندا بەينەلەۋ ونەرىندەگى كوپ تاراعان جانرعا اينالدى. وسى كەزدە ناتيۋرمورت سالۋدىڭ تاماشا شەبەرى شىقتى. ول ۆان دە ۆالدە، ۆينسەنت - ۆان گوگ، فرازدىڭ ۇلى سۋرەتشىلەرى - پول سەزانن جانە ا. ماتيسس ەدى. ءقازىر كوپتەگەن سۋرەتشىلەر وسى قىلقالام شەبەرلەرىنىڭ جولىن قۋىپ، ىستەرىن العا قاراي جالعاستىرۋدا.
ناتيۋرمورت نەمەسە باسقا دا زاتتاردان قۇرالعان سۋرەتتى سالعان كەزدە ونىڭ ماعىنالى قۇرىلىمىنىڭ وزەگى بولاتىن - كومپوزيسيانى ءبىلۋىمىز شارت. ونسىز ەشقانداي قىزىقتى، اسەرلى سۋرەت سالۋ مۇمكىن ەمەس.
ەندى كەزەڭدەر ارقىلى بەرىلگەن ناتيۋرمورتتى سالۋدىڭ جولدارىن قاراستىرايىق. ناتيۋرمورت ءۇش زاتتان تۇرادى.
زاتتىڭ بەينەسىنىڭ ورنالاسۋىن انىقتاۋ دەگەنىمىز - بەينەلەيتىن زاتىمىزدىڭ جالپى نۇسقاسىن قاعاز بەتىنە دۇرىس نەمەسە بەلگىلى ءبىر مولشەردە ىقشامداپ ءتۇسىرۋ بولىپ تابىلادى.
زات بەينەلەرىنىڭ قۇرىلىمىن تابۋ. ناتيۋرمورتتاعى زاتتاردىڭ ءبىر - ءبىرىنىڭ ارا قاتىناسىن پروپورسياسىن تەكسەرىپ ولشەپ، ولاردىڭ ءارقايسىسىن سىزىقتىق قاڭقاسىن سىزامىز. مۇنداعى زاتتاردىڭ ارا - قاتىناسىن ولشەۋ قارىنداش ارقىلى جۇرگىزىلەدى.
ءپىشىنىن سومداۋ. شتريحتاردى پايدالانا وتىرىپ كولەڭكە مەن جارىقتىڭ ارا - قاتىناستارىن شەشىپ تابيعي فورماسىن بەينەلەۋگە كوشەمىز. زاتتاردىڭ ءپىشىنىن سومداۋدا شتريحتاردىڭ ءرولى وتە ۇلكەن. سولاردىڭ كومەگى ارقىلى جارتىلاي جارىق كولەڭكە دەنەدەن قۇلاي تۇسكەن كولەڭكەسىنىڭ ايىرماشىلىعىن رەتتەيمىز.
شتريحتاۋدى كولەڭكەدەن جارىققا قاراي جۇرگىزگەن ىڭعايلى، ءبىراق مۇنى (ءادىستى) وزگەرمەيتىن زاڭدىلىق دەۋگە بولمايدى، سوندىقتان كەرىسىنشە - جارىقتان كولەڭكەگە دە جۇرگىزۋگە بولادى. ول ىڭعايعا قاراي.
ناتيۋرمورتتى مۇقيات تەكسەرىپ كوزگە ۇرىپ تۇرعان ەلەۋلى كولەڭكە نەمەسە جارىق بولسا، سولاردى باسىپ، جالپى ناتيۋرمورتتىڭ رەڭ قويۋلىعىنا باعىندىرامىز. ناتيۋرمورت پەن فون اراسىنداعى كەڭىستىكتىڭ تەرەڭدىگىن تاعى ءبىر قاراپ، ناتيۋرمورتتىڭ فونعا جابىسىپ قالماۋىن تەكسەرەمىز. سودان ارتىق سىزىق شتريحتاردى ءوشىرىپ، سۋرەتتى اياقتايمىز.
ءسوز جۇمباق
--------ج ا ر ى ق
----------م ە ن ش ءى ك ت ءى
------------ف و ن
------ج ى ل ت
----------ر ە ڭ
ر ە ف ل ە ك س
--------ت ءۇ س پ ە
1. قاندايدا ءبىر زاتقا ساۋلەنىڭ مول ءتۇسىپ تۇرعان جەرىن نە دەپ اتايمىز؟
2. زاتقا جارىقتىڭ تۇسپەي تۇرعان كولەڭكەسى؟
3. ناتيۋرمورتتىڭ اراسىنداعى كەڭىستىك؟
4. زاتتىڭ ۇستىنە قاتتى تۇسكەن ساۋلە؟
5. قويۋلانعان شتريحتار جيىنتىعى؟
6. ءالسىز جارىق قالاي اتالادى؟
7. دەنەنىڭ جازىقتىقتا جاتقان ەڭ قويۋ كولەڭكە؟
جاڭا ساباقتى قورىتۋ.
ناتيۋرمورتتارعا بايلانىستى سۇراقتار قويۋ:
1. كومپونوۆكا دەگەنىمىز نە؟
2. شتريح تۇرلەرىن اتا؟
3. پەرەحود دەگەنىمىز نە؟
4. كومەكشى سىزىقتىڭ قىزمەتى قانداي؟
5. 1، 2، 3 پلاندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
6. پاراللەل سىزىعى دەگەنىمىز نە؟
7. سالىستىرۋ دەگەن ۇعىمدى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
8. كومپوزيسيا دەگەنىمىز نە؟
باعالاۋ. وقۋشىلاردىڭ جۇمىسىن تەكسەرىپ، باعالاۋ.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «ءۇش زاتتان قۇرالعان ناتيۋرمورت، جاساندى جارىق»
ءى. تەوريالىق تۇسىنىك بەرۋ.
ءىى. ناتيۋرمورتتىڭ كومپوزيسيالىق قويىلىمىن دايىنداۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىگى: وقۋشىلارعا ناتيۋرمورتتىڭ قۇرىلىمىن كورسەتىپ سۋرەتكە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ؛
ب) دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلارعا ناتيۋرمورتتىڭ زاڭىن مەڭگەرتۋ، وي قابىلەتىن دامىتۋ؛
ۆ) تاربيەلىگى: كوزبەن ەلەستەتۋگە، ۇقىپتىلىققا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: سۋرەت ۇلگىلەرى، قارىنداش، ۋگول، نوباي وشىرگىش.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەلدەۋ.
ءىى. نەگىزگى ءبولىم: جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
جاڭا ساباق.
ناتيۋرمورت - فرانسۋز ءسوزى، ءدال ماعىناسى «ءولى تابيعات» دەگەن ۇعىمدى بىلدىرەدى. وعان تۇرمىستا كۇندە كەزدەسىپ جۇرەتىن زاتتاردى، جەمىستەردى، گۇلدەردى نەمەسە الۋان تاعامدار بەينەلەيتىن كارتينالار جاتادى.
ناتيۋرمورت العاش رەت XVII عاسىردىڭ باسىندا گوللانديادا پايدا بولدى. XVIIءى عاسىردىڭ ورتاسىندا بەينەلەۋ ونەرىندەگى كوپ تاراعان جانرعا اينالدى. وسى كەزدە ناتيۋرمورت سالۋدىڭ تاماشا شەبەرى شىقتى. ول ۆان دە ۆالدە، ۆينسەنت - ۆان گوگ، فرازدىڭ ۇلى سۋرەتشىلەرى - پول سەزانن جانە ا. ماتيسس ەدى. ءقازىر كوپتەگەن سۋرەتشىلەر وسى قىلقالام شەبەرلەرىنىڭ جولىن قۋىپ، ىستەرىن العا قاراي جالعاستىرۋدا.
ناتيۋرمورت نەمەسە باسقا دا زاتتاردان قۇرالعان سۋرەتتى سالعان كەزدە ونىڭ ماعىنالى قۇرىلىمىنىڭ وزەگى بولاتىن - كومپوزيسيانى ءبىلۋىمىز شارت. ونسىز ەشقانداي قىزىقتى، اسەرلى سۋرەت سالۋ مۇمكىن ەمەس.
ەندى كەزەڭدەر ارقىلى بەرىلگەن ناتيۋرمورتتى سالۋدىڭ جولدارىن قاراستىرايىق. ناتيۋرمورت ءۇش زاتتان تۇرادى.
زاتتىڭ بەينەسىنىڭ ورنالاسۋىن انىقتاۋ دەگەنىمىز - بەينەلەيتىن زاتىمىزدىڭ جالپى نۇسقاسىن قاعاز بەتىنە دۇرىس نەمەسە بەلگىلى ءبىر مولشەردە ىقشامداپ ءتۇسىرۋ بولىپ تابىلادى.
زات بەينەلەرىنىڭ قۇرىلىمىن تابۋ. ناتيۋرمورتتاعى زاتتاردىڭ ءبىر - ءبىرىنىڭ ارا قاتىناسىن پروپورسياسىن تەكسەرىپ ولشەپ، ولاردىڭ ءارقايسىسىن سىزىقتىق قاڭقاسىن سىزامىز. مۇنداعى زاتتاردىڭ ارا - قاتىناسىن ولشەۋ قارىنداش ارقىلى جۇرگىزىلەدى.
ءپىشىنىن سومداۋ. شتريحتاردى پايدالانا وتىرىپ كولەڭكە مەن جارىقتىڭ ارا - قاتىناستارىن شەشىپ تابيعي فورماسىن بەينەلەۋگە كوشەمىز. زاتتاردىڭ ءپىشىنىن سومداۋدا شتريحتاردىڭ ءرولى وتە ۇلكەن. سولاردىڭ كومەگى ارقىلى جارتىلاي جارىق كولەڭكە دەنەدەن قۇلاي تۇسكەن كولەڭكەسىنىڭ ايىرماشىلىعىن رەتتەيمىز.
شتريحتاۋدى كولەڭكەدەن جارىققا قاراي جۇرگىزگەن ىڭعايلى، ءبىراق مۇنى (ءادىستى) وزگەرمەيتىن زاڭدىلىق دەۋگە بولمايدى، سوندىقتان كەرىسىنشە - جارىقتان كولەڭكەگە دە جۇرگىزۋگە بولادى. ول ىڭعايعا قاراي.
ناتيۋرمورتتى مۇقيات تەكسەرىپ كوزگە ۇرىپ تۇرعان ەلەۋلى كولەڭكە نەمەسە جارىق بولسا، سولاردى باسىپ، جالپى ناتيۋرمورتتىڭ رەڭ قويۋلىعىنا باعىندىرامىز. ناتيۋرمورت پەن فون اراسىنداعى كەڭىستىكتىڭ تەرەڭدىگىن تاعى ءبىر قاراپ، ناتيۋرمورتتىڭ فونعا جابىسىپ قالماۋىن تەكسەرەمىز. سودان ارتىق سىزىق شتريحتاردى ءوشىرىپ، سۋرەتتى اياقتايمىز.
ءسوز جۇمباق
--------ج ا ر ى ق
----------م ە ن ش ءى ك ت ءى
------------ف و ن
------ج ى ل ت
----------ر ە ڭ
ر ە ف ل ە ك س
--------ت ءۇ س پ ە
1. قاندايدا ءبىر زاتقا ساۋلەنىڭ مول ءتۇسىپ تۇرعان جەرىن نە دەپ اتايمىز؟
2. زاتقا جارىقتىڭ تۇسپەي تۇرعان كولەڭكەسى؟
3. ناتيۋرمورتتىڭ اراسىنداعى كەڭىستىك؟
4. زاتتىڭ ۇستىنە قاتتى تۇسكەن ساۋلە؟
5. قويۋلانعان شتريحتار جيىنتىعى؟
6. ءالسىز جارىق قالاي اتالادى؟
7. دەنەنىڭ جازىقتىقتا جاتقان ەڭ قويۋ كولەڭكە؟
جاڭا ساباقتى قورىتۋ.
ناتيۋرمورتتارعا بايلانىستى سۇراقتار قويۋ:
1. كومپونوۆكا دەگەنىمىز نە؟
2. شتريح تۇرلەرىن اتا؟
3. پەرەحود دەگەنىمىز نە؟
4. كومەكشى سىزىقتىڭ قىزمەتى قانداي؟
5. 1، 2، 3 پلاندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
6. پاراللەل سىزىعى دەگەنىمىز نە؟
7. سالىستىرۋ دەگەن ۇعىمدى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
8. كومپوزيسيا دەگەنىمىز نە؟
باعالاۋ. وقۋشىلاردىڭ جۇمىسىن تەكسەرىپ، باعالاۋ.
You Might Also Like
