ءۇي جيھازدارى. مەنىڭ توسەگىم
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: قاتىناس.
ءبولىمى: ءتىل دامىتۋ.
تاقىرىبى: ءۇي جيھازدارى. مەنىڭ توسەگىم.
ماقساتى: ءۇي ىشىنە قاجەتتى جيھازداردىڭ جەكە بولىكتەرىن سوزبەن دۇرىس ايتۋعا ۇيرەتۋ.
مىندەتتەرى:
1. بولمەنىڭ ىشىندەگى جيھازدار تۋرالى ايتا ءبىلۋدى ۇيرەتۋ.
2. بالانىڭ زەيىنىن، لوگيكالىق ويلاۋىن، ءتىلىن دامىتۋ.
3. جيھازداردى كۇتۋگە تاربيەلەۋ.
قولدانىلاتىن كورنەكىلىكتەر: قۋىرشاق جيھازدارى، «جيھازدار» تاقىرىبى بويىنشا سۋرەتتەر، ويىنشىق ايۋ، «ءۇش ايۋ» ەرتەگىسىنىڭ سۋرەتتەرى.
ادىستەرى: سيۋرپيرزدىك كەزەڭ، اڭگىمە، جۇمباقتاردى شەشۋ، ديداكتيكالىق ويىندار.
سوزدىك جۇمىس: بالالاردىڭ ءسوز قورلارىن جيھاز اتاۋلارىمەن كەڭەيتۋ، «جيھاز» ءسوزىن بالالاردىڭ سويلەمدەرىندە قولدانۋدى ۇيرەتۋ.
الدىن - الا ىستەلىنگەن جۇمىس: جيھازدار سۋرەتىن قاراستىرۋ، «ءۇي. وتباسى» سيۋجەتتىك - رولدىك ويىن، «ءۇي. پاتەر» سيۋجەتتىك سۋرەتتەردى قاراستىرۋ، د/و «قانداي؟»، «بىرەۋ - كوپ»، «ۇلكەن - كىشى»، «ءۇش ايۋ» ورىس ەرتەگىسىن قايتالاۋ.
بيلينگۆالدى كومپونەنت: قىسقا - كورتكيي، ۇزىن - دليننىي، سوپاقشا - وۆالنىي.
بالالار توپقا كىرىپ جارتى شەڭبەر قۇرايدى. بالالاردىڭ نازارىن قوناقتارعا اۋدارامىن. بالالار، ارەكەتىمىزدى باستاماس بۇرىن ءبىر - ءبىرىمىزدىڭ جىلۋىمىزدى سەزىنەيىك.
شاتتىق شەڭبەرى.
- مەن بۇگىن بالاباقشاعا كەلە جاتىپ ساندىق تاۋىپ الدىم. بۇل ساندىقتا بىردەمە بار سەكىلدى. ساندىق اشىلمايدى.
- بالالار، ساندىقتىڭ اۋزىندا قۇلىپ تۇر عوي. ال، قۇلىپتا مىنانداي ءسوز جازىلىپتى. «جۇمباقتى شەشكەن ادام ساندىقتى اشا الادى»، - دەپ جازىپتى.
وندا جۇمباقتى شەشىپ كورەلىك.
ۇيگە قاجەت بارىدە،
كيىم ءىلىپ قويعانعا
شكاف قاجەت ارينە،
تاماقتاردى قوياتىن،
ۇستەل كەرەك ارينە،
ۇستەلگە كەپ وتىراتىن،
ورىندىق قاجەت ارينە.
بۇلاردى ءبىز ءبىر سوزبەن نە دەپ ايتار ەدىك. (جيھازدار)
مۋزىكا اۋەنىمەن ساندىق اشىلادى. ساندىقتىڭ ىشىنەن ويىنشىق جيھازدار شىعادى.
- بالالار، بۇل جيھازدار عوي.
توسىن ءسات. (ەسىك قاعىلىپ، قونجىق توپقا كىرەدى).
قونجىق: - سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار! مەن كىشكەنتاي قونجىقپىن. ورماندا تۇرامىن. ال سەندەر قايدا تۇراسىڭدار؟
- ال ۇيلەرىڭدە، بولمەلەرىڭدە نە بار؟
(بولمە بەينەسىنىڭ سۋرەتى كورسەتىلەدى).
- ءيا، قونجىق وسىنداي جيھازدار ءار ۇيدە تۇر.
قونجىق: - ال مەنىڭ ىنىمدە ەشقانداي جيھازدار جوق. مەندە وسىنداي ىڭعايلى جيھازداردى قالايمىن. ءبىراق بىلمەيمىن قاندايىن تاڭداپ الايىن. سەندەر ماعان كومەكتەسەسىڭدەر مە؟
تاربيەشى: - بالالار، قونجىققا جيھازدى تاڭداپ الۋىنا كومەكتەسەمىز بە؟
وندا ساندىقتان شىققان جيھازداردى قونجىققا سيعا تارتساق پا؟ قالاي ويلايسىڭدار؟ قونجىق ءبىزدىڭ بالالار قارسى بولمايدى. (تاربيەشى بالالارعا ويلانىپ، جيھازداردى تاڭداۋعا ۇسىنىس جاسايدى). قونجىقتىڭ بولمەسىنە قانداي جيھاز قويۋعا بولادى؟ (اس بولمەسىنە ۇستەل مەن ورىندىق تاڭدايدى. جاتىن بولمەسىنە توسەك پەن شكاف تاڭداپ الادى)
- قونجىق ساعان بولمەڭ ۇنادى ما؟
- بالالار، قونجىق بۇل زاتتارىن ەسىنە ساقتاۋ ءۇشىن ويىن وينايىق. مەن سەندەرگە جۇمباق جاسىرامىن، ال سەندەر جاۋابىن تابىڭدار.
ءتورت اياعى بولسا دا،
ەتىك كيىپ كورمەگەن.
جالقاۋلىعى سونشاما،
اتتاپ شىقپاس بولمەدەن. (ۇستەل)
مەن جايلىمىن، جۇمساقپىن،
مەنى تابۋ قيىن ەمەس.
ۇناتادى اجەلەر مەن سابيلەر،
وتىرۋعا، جاتۋعا. (ديۆان)
كەش باتتى، شارشادىڭ سەن
ۇيقىڭ كەلدى.
ۇيقى بولمەدە كۇتىپ تۇر سەنى. (كەرەۋەت)
- قونجىق، سەن ەسىڭە ءبارىن ساقتاپ الدىڭ با؟ جارايسىڭ. بالالاردا وتە اقىلدى. جارايسىڭدار. قونجىققا كومەكتەستىڭدەر.
قونجىقتار ورماندا تۇر،
باستارىن بىلاي بۇردى.
قورباڭ، قورباڭ ءجۇردى،
كولدەن سۋ ءىشتى.
قونجىقتار بال ىزدەپ،
اعاشتاردى شايقادى.
بىلاي - بىلاي شايقادى.
كەيىن قولدارىن كوتەرىپ،
بي بيلەدى شاتتانا.
- بالالار، ورماندا قونجىقتاردىڭ دوستارى تۇرادى ەكەن. («ءۇش ايۋ» ەرتەگىسىندەگى ايۋلاردىڭ سۋرەتتەرى كورسەتىلەدى). سەندەر ولاردى تانىدىڭدار ما؟ قاي ەرتەگىنىڭ ايۋلارى؟ ولاردىڭ ۇيلەرىندە ءبىر جاعىمسىز جاعداي بولدى. ولاردىڭ ۇيلەرىنە كىرىپ، جيھازدى سىندىرىپ تاستاپتى. بۇل كىم ەكەن؟
ويىن: «نە جەتپەيدى؟»
شارتى: جيھازداردىڭ ءبىر بولىكتەرى جەتپەيتىن سۋرەتتەر كورسەتىلەدى.
- بالالار، نەلىكتەن جيھازدار سىنىپ قالدى؟
- جيھازدى قالاي كۇتۋ كەرەك؟
ويىن: «سۋرەتتى جيناپ ال».
- ال، ءبىزدىڭ توبىمىزدا قانداي جيھازدار بار؟
سحەما بويىنشا جۇمىس.
- ءبىز بۇگىن ساباقتا نە جاسادىق؟
- قونجىق پەن ءۇش ايۋ سەندەرگە «راحمەت» ايتىپ جاتىر. سەندەر ولارعا كومەكتەستىڭدەر. ولار ەندى ۇيدە قانداي جيھازدار بولۋ كەرەكتىگىن بىلەتىن بولادى جانە جيھازداردى قالاي كۇتۋ كەرەك ەكەنىن. قونجىق بالالارمەن قوشتاسادى. سىيلىقتارىن تاراتادى.
ءۇي جيھازدارى. مەنىڭ توسەگىم. جۇكتەۋ
جۇمباق: ءۇي زاتتارى قاراۋ
ءبولىمى: ءتىل دامىتۋ.
تاقىرىبى: ءۇي جيھازدارى. مەنىڭ توسەگىم.
ماقساتى: ءۇي ىشىنە قاجەتتى جيھازداردىڭ جەكە بولىكتەرىن سوزبەن دۇرىس ايتۋعا ۇيرەتۋ.
مىندەتتەرى:
1. بولمەنىڭ ىشىندەگى جيھازدار تۋرالى ايتا ءبىلۋدى ۇيرەتۋ.
2. بالانىڭ زەيىنىن، لوگيكالىق ويلاۋىن، ءتىلىن دامىتۋ.
3. جيھازداردى كۇتۋگە تاربيەلەۋ.
قولدانىلاتىن كورنەكىلىكتەر: قۋىرشاق جيھازدارى، «جيھازدار» تاقىرىبى بويىنشا سۋرەتتەر، ويىنشىق ايۋ، «ءۇش ايۋ» ەرتەگىسىنىڭ سۋرەتتەرى.
ادىستەرى: سيۋرپيرزدىك كەزەڭ، اڭگىمە، جۇمباقتاردى شەشۋ، ديداكتيكالىق ويىندار.
سوزدىك جۇمىس: بالالاردىڭ ءسوز قورلارىن جيھاز اتاۋلارىمەن كەڭەيتۋ، «جيھاز» ءسوزىن بالالاردىڭ سويلەمدەرىندە قولدانۋدى ۇيرەتۋ.
الدىن - الا ىستەلىنگەن جۇمىس: جيھازدار سۋرەتىن قاراستىرۋ، «ءۇي. وتباسى» سيۋجەتتىك - رولدىك ويىن، «ءۇي. پاتەر» سيۋجەتتىك سۋرەتتەردى قاراستىرۋ، د/و «قانداي؟»، «بىرەۋ - كوپ»، «ۇلكەن - كىشى»، «ءۇش ايۋ» ورىس ەرتەگىسىن قايتالاۋ.
بيلينگۆالدى كومپونەنت: قىسقا - كورتكيي، ۇزىن - دليننىي، سوپاقشا - وۆالنىي.
بالالار توپقا كىرىپ جارتى شەڭبەر قۇرايدى. بالالاردىڭ نازارىن قوناقتارعا اۋدارامىن. بالالار، ارەكەتىمىزدى باستاماس بۇرىن ءبىر - ءبىرىمىزدىڭ جىلۋىمىزدى سەزىنەيىك.
شاتتىق شەڭبەرى.
- مەن بۇگىن بالاباقشاعا كەلە جاتىپ ساندىق تاۋىپ الدىم. بۇل ساندىقتا بىردەمە بار سەكىلدى. ساندىق اشىلمايدى.
- بالالار، ساندىقتىڭ اۋزىندا قۇلىپ تۇر عوي. ال، قۇلىپتا مىنانداي ءسوز جازىلىپتى. «جۇمباقتى شەشكەن ادام ساندىقتى اشا الادى»، - دەپ جازىپتى.
وندا جۇمباقتى شەشىپ كورەلىك.
ۇيگە قاجەت بارىدە،
كيىم ءىلىپ قويعانعا
شكاف قاجەت ارينە،
تاماقتاردى قوياتىن،
ۇستەل كەرەك ارينە،
ۇستەلگە كەپ وتىراتىن،
ورىندىق قاجەت ارينە.
بۇلاردى ءبىز ءبىر سوزبەن نە دەپ ايتار ەدىك. (جيھازدار)
مۋزىكا اۋەنىمەن ساندىق اشىلادى. ساندىقتىڭ ىشىنەن ويىنشىق جيھازدار شىعادى.
- بالالار، بۇل جيھازدار عوي.
توسىن ءسات. (ەسىك قاعىلىپ، قونجىق توپقا كىرەدى).
قونجىق: - سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار! مەن كىشكەنتاي قونجىقپىن. ورماندا تۇرامىن. ال سەندەر قايدا تۇراسىڭدار؟
- ال ۇيلەرىڭدە، بولمەلەرىڭدە نە بار؟
(بولمە بەينەسىنىڭ سۋرەتى كورسەتىلەدى).
- ءيا، قونجىق وسىنداي جيھازدار ءار ۇيدە تۇر.
قونجىق: - ال مەنىڭ ىنىمدە ەشقانداي جيھازدار جوق. مەندە وسىنداي ىڭعايلى جيھازداردى قالايمىن. ءبىراق بىلمەيمىن قاندايىن تاڭداپ الايىن. سەندەر ماعان كومەكتەسەسىڭدەر مە؟
تاربيەشى: - بالالار، قونجىققا جيھازدى تاڭداپ الۋىنا كومەكتەسەمىز بە؟
وندا ساندىقتان شىققان جيھازداردى قونجىققا سيعا تارتساق پا؟ قالاي ويلايسىڭدار؟ قونجىق ءبىزدىڭ بالالار قارسى بولمايدى. (تاربيەشى بالالارعا ويلانىپ، جيھازداردى تاڭداۋعا ۇسىنىس جاسايدى). قونجىقتىڭ بولمەسىنە قانداي جيھاز قويۋعا بولادى؟ (اس بولمەسىنە ۇستەل مەن ورىندىق تاڭدايدى. جاتىن بولمەسىنە توسەك پەن شكاف تاڭداپ الادى)
- قونجىق ساعان بولمەڭ ۇنادى ما؟
- بالالار، قونجىق بۇل زاتتارىن ەسىنە ساقتاۋ ءۇشىن ويىن وينايىق. مەن سەندەرگە جۇمباق جاسىرامىن، ال سەندەر جاۋابىن تابىڭدار.
ءتورت اياعى بولسا دا،
ەتىك كيىپ كورمەگەن.
جالقاۋلىعى سونشاما،
اتتاپ شىقپاس بولمەدەن. (ۇستەل)
مەن جايلىمىن، جۇمساقپىن،
مەنى تابۋ قيىن ەمەس.
ۇناتادى اجەلەر مەن سابيلەر،
وتىرۋعا، جاتۋعا. (ديۆان)
كەش باتتى، شارشادىڭ سەن
ۇيقىڭ كەلدى.
ۇيقى بولمەدە كۇتىپ تۇر سەنى. (كەرەۋەت)
- قونجىق، سەن ەسىڭە ءبارىن ساقتاپ الدىڭ با؟ جارايسىڭ. بالالاردا وتە اقىلدى. جارايسىڭدار. قونجىققا كومەكتەستىڭدەر.
قونجىقتار ورماندا تۇر،
باستارىن بىلاي بۇردى.
قورباڭ، قورباڭ ءجۇردى،
كولدەن سۋ ءىشتى.
قونجىقتار بال ىزدەپ،
اعاشتاردى شايقادى.
بىلاي - بىلاي شايقادى.
كەيىن قولدارىن كوتەرىپ،
بي بيلەدى شاتتانا.
- بالالار، ورماندا قونجىقتاردىڭ دوستارى تۇرادى ەكەن. («ءۇش ايۋ» ەرتەگىسىندەگى ايۋلاردىڭ سۋرەتتەرى كورسەتىلەدى). سەندەر ولاردى تانىدىڭدار ما؟ قاي ەرتەگىنىڭ ايۋلارى؟ ولاردىڭ ۇيلەرىندە ءبىر جاعىمسىز جاعداي بولدى. ولاردىڭ ۇيلەرىنە كىرىپ، جيھازدى سىندىرىپ تاستاپتى. بۇل كىم ەكەن؟
ويىن: «نە جەتپەيدى؟»
شارتى: جيھازداردىڭ ءبىر بولىكتەرى جەتپەيتىن سۋرەتتەر كورسەتىلەدى.
- بالالار، نەلىكتەن جيھازدار سىنىپ قالدى؟
- جيھازدى قالاي كۇتۋ كەرەك؟
ويىن: «سۋرەتتى جيناپ ال».
- ال، ءبىزدىڭ توبىمىزدا قانداي جيھازدار بار؟
سحەما بويىنشا جۇمىس.
- ءبىز بۇگىن ساباقتا نە جاسادىق؟
- قونجىق پەن ءۇش ايۋ سەندەرگە «راحمەت» ايتىپ جاتىر. سەندەر ولارعا كومەكتەستىڭدەر. ولار ەندى ۇيدە قانداي جيھازدار بولۋ كەرەكتىگىن بىلەتىن بولادى جانە جيھازداردى قالاي كۇتۋ كەرەك ەكەنىن. قونجىق بالالارمەن قوشتاسادى. سىيلىقتارىن تاراتادى.
ءۇي جيھازدارى. مەنىڭ توسەگىم. جۇكتەۋ
جۇمباق: ءۇي زاتتارى قاراۋ