- 23 قاڭ. 2020 00:00
- 257
حالىقتان قايىر بولماسا، حان بۇزىلادى
جوڭعارلاردان قورقىپ جوڭكىلە كوشكەن جالايىر ەلى شۋ بويىنا جەتكەندە دە ەرۋ بولىپ، توقتاماپتى. باسقا جۇرت باستارىنا اۋىرتپالىق تۇسكەن سول شاقتىڭ وزىندە سول ماڭايداعى بولات حاننىڭ ورداسىنا قايىرىلىپ ءوتىپ جاتسا كەرەك. ەسكەلدى، بالپىق باتىرلار باستاعان بوسقىندار ولاي وتپەي، توتەلەي تارتىپتى. مۇنى ەستىگەن بولات حان جەدەل «وقجۇيرىك» دەگەن اتىنا مىنە سالىپ، ەسكەلدىلەردىڭ جولىن كەس-كەستەپ:
— ءارۋاق اتتاعانداي ورداعا مويىن بۇرماي قايدا لاعىپ بارا جاتىرسىڭدار؟ — دەيدى.
ەسكەلدى ەكى رەت جوتكىرىنىپ، اۋزىن اشقاندا بالپىق باتىر:
— حالىقتىڭ قايىرى بولماسا، حان بۇزىلعانعا ۇقسايدى، قويناۋى قۇت قاراتاۋ — نۇح پايعامباردىڭ كەمەسى توقتاعان جەر ەمەس پە، ءبىز دە سوندا بارىپ ايالدارمىز. سول ارادا ارعى الشىن، بەرگى ارعىن، نايمان اعايىندارمەن اقىل توعىتارمىز، ءسىرا! — دەيدى.
— باتىر، جاڭىلىپ تۇرسىڭ-اۋ، «حاننان قايىر بولماسا، ەل بۇزىلدى» دەمەۋشى مە ەدى؟ — دەيدى بولات حان سىزدانىپ. وسى ساتتە نايزاسىن جەرگە قاداعان ەسكەلدى:
—ۋۋا، سۇلتان! اكەڭ سەنىڭ تاۋكە حان — «از-تاۋكە» بولىپ ەلدىڭ اۋزىنا ءىلىنىپ، تالاي تاعىلىمدى ءىس اتقاردى. ءۇمىتىن ءۇرىم بۇتاعىنان كۇتىپ، سەنىڭ اتىڭدى بولات قويىپ ەدى، ءبىراق سەن بولات ەمەس، بولجىر بولدىڭ. ءبىزدى باسىنباعان كىم قالدى، وڭ بۇيىرىڭنەن حيۋا، قوقان، بۇقار، سامارقان حاندىقتارى قادالىپ ەدى، ەندى قاق ماڭدايدان قالماقتار سوعىپ وتىر. سەنىڭ جەتكىزگەن جەرىڭ وسى. بالپىق قاتەلەسىپ تۇرعان جوق، ەندى حالىقتىڭ وزنەن قايىر بولماسا، ەلدىڭ ازعانى ازعان، توزعانى توزعان. سەنىڭ بيلىگىڭ ءارىسى ەكى، بەرىسى ءبىر جىلدان اسا قويماس، ورداڭدى بۇزىپ، وتقا جاق تا، ءبىزدىڭ كوشكە ىلەس. «كىلەمگە بىرگىسىز الاشا بار، حانعا بەرگىسىز قاراشا بار» دەگەن. تولە بي اتام امان بولسا، ساعان دا، ماعان دا جول تابادى، — دەپ ءجۇرىپ كەتكەن ەكەن.