- 21 مام. 2023 00:00
- 304
XXI عاسىر قالاسى (تاريحنامالىق دەرەكتەر)
تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ ەلورداسى – استانا قالاسى. ول كەڭبايتاق وتانىمىزدىڭ جۇرەگىندە، حالقىمىز قاسيەت تۇتىپ، قاستەرلەگەن قاسيەتتى سارىارقاداعى ەسىل وزەنىنىڭ وڭ جاعالاۋىندا ورنالاسقان. اۋا رايى – شۇعىل كونتينەنتالدى: قاڭتار ايىنداعى ورتاشا تەمپەراتۋراسى 17،4 گرادۋس سۋىق بولسا، شىلدەدە بۇل كورسەتكىش 20،3 گرادۋس جىلىعا دەيىن كوتەرىلەدى. جىل بويىنا ورتا ەسەپپەن 335 مم قار مەن جاڭبىر جاۋادى.
قالانىڭ نەگىزى 1832 جىلى قالانعان. سول جىلى پاتشالىق رەسەي قاراوتكەل وڭىرىندە اقمولا وكرۋگتىك پريكازىن اشىپ، ونىڭ ورتالىعىن اقمولا دەپ اتاۋ جونىندە شەشىم قابىلدايدى. كەيىن بۇل اسكەري بەكەت وكرۋگتىك قالا (1863)، ۋەزد ورتالىعى (1868) اتاندى. 1961 جىلى قالانىڭ اتى سەلينوگراد بولىپ وزگەرتىلدى. 1960-1965 جىلدارى اقمولا وبلىسىنىڭ جانە تىڭ ولكەسىنىڭ ورتالىقتارى بولدى. 1992 جىلى قالاعا تاريحي اتاۋى قايتارىلدى.
1997 جىلعى 10 جەلتوقساننان باستاپ، اقمولا قالاسى تاۋەلسىز قازاق مەملەكەتىنىڭ استاناسىنا اينالدى. 1998 جىلعى 6 مامىردا اقمولا اتاۋى استانا بولىپ وزگەرتىلدى.
جاڭا ەلوردا تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تىرەگى، قولعا الىنعان ۇلى رەفورمالاردىڭ ۇيىتقىسى جانە جيىرما ءبىرىنشى عاسىرداعى جاڭا ەلدىك بولمىسىمىزدىڭ رۋحى مەن بەينە-بەدەرىن قالىپتاستىرۋشى ورتالىققا اينالۋعا ءتيىس. ونىڭ باعىن كوتەرگەن تاۋەلسىزدىك يدەياسى.
ەل تورىنە تۋ تىككەن جاڭا ەلوردا – ايرىقشا نىشاندىق قۇبىلىس. ونى قازاق ەلىنىڭ ءوز تاعدىرىنا دەگەن ءوز جاۋاپكەرشىلىگىن تولىق سەزىنە وتىرىپ قابىلداعان XX عاسىرداعى اسا ءىرى ساياسي تاڭداۋى رەتىندە عاسىر قولتاڭباسى دەپ اتاۋعا دا ابدەن بولادى. ول XXI عاسىرعا الەمدەگى ەڭ جاس ەلوردا بولىپ، ال تاريحقا – بوداندىق بۇعاۋىن ۇزگەن قازاق ەلىنىڭ تاۋەلسىزدىك استاناسى بولىپ ەنەدى.
استانا – XXI عاسىر قالاسى. جاڭا استانا تاعدىرى جاس ۇرپاق تاعدىرىمەن، جاستاردىڭ ارمان-ۇمىتىمەن تىعىز بايلانىستى.