ينفوبىلگىرلەر
ينفورماتيكا پانىنەن سىنىپتان تىس ءىس - شارا
«ينفوبىلگىرلەر»
5 سىنىپ وقۋشىلارىنا ارنالعان ويىن
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ينفوبىلگىرلەر
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ ينفورماتيكا پانىنە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ، تانىمدىق ءىس - ارەكەتى مەن اقپاراتتىق مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ، ءسوز مادەنيەتىن جەتىلدىرۋ، شىعارماشىلىق ىزدەنىستەرىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: ءوز بىلىمدەرىن دامىتۋعا، ءبىر – ءبىرىن قۇرمەتتەۋگە، ينفورماتيكا ءپانى تۋرالى ءبىلىمىن تولىقتىرۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: سىنىپتان تىس جۇمىس
جابدىقتالۋى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، تاپسىرمالار، ۆيكتورينالىق سۇراقتار.
كورنەكىلىگى: سلايد پرەزەنتاسيا.
ءپانارالىق بايلانىس: اعىلشىن ءتىلى، قازاق ءتىلى، ماتەماتيكا، ورىس ءتىلى.
ساباقتىڭ ءوتۋ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
1. سايىس جوسپارىن تانىستىرۋ.
جارىس كەزەڭدەرى:
ءى. “بايگە” (ءار توپقا 5 سۇراق قويىلادى. دۇرىس جاۋاپقا 1 ۇپاي بەرىلەدى).
ءىى. “ءتىل - ونەر” (ءار توپقا جۇمباقتالىپ 2 جاسىرىن ءسوز وقىلادى. سول ءسوزدى تاۋىپ قازاق، ورىس، اعىلشىن تىلدەرىندە ايتقان وقۋشىعا 3 ۇپاي، ال ەكى تىلدە ايتسا 2 ۇپاي، ءبىر تىلدە ايتسا 1 ۇپاي).
ءىىى. “لوگيكالىق ويلاۋ” (لوگيكالىق ەسەپتەر بەرىلەدى، دۇرىس جاۋاپقا 1 ۇپاي).
ءىV. “اداسقان ارىپتەر” (دۇرىس جاۋاپقا 5 ۇپاي).
V. «كىم جىلدام؟» (ينفورماتيكاعا قاتىستى توركوزدە سوزدەر جاسىرىلعان دۇرىس جاۋاپقا 5 ۇپاي)
VI. “كوكپار”(سايىس ءتۇرى – ايتىس. جاسىل جانە قىزىل ءتۇستى كارتوچكالار جاسىرىلادى، جاسىل ءتۇستى تاڭداعان كوماندا ماقتايدى، ەكىنشى كوماندا داتتايدى ).
جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى ۇستازدار مەن وقۋشىلار! «ينفوبىلگىرلەر» اتتى سايىسىمىزعا قوش كەلدىڭىزدەر!
كومپيۋتەر – سەنىڭ كومەكشىڭ
قالامىڭ، ءارى قاعازىڭ!
كەرەك ەمەس دەمەسسىڭ،
ازداعان بولسا حابارىڭ.
ۇيرەنۋ كەرەك ءبارىن دە –
اقپاراتتىق زامانىڭ! – دەي كەلە «ينفوبىلگىرلەر» اتتى ويىنىمىزعا قاتىسۋشىلاردى قوشەمەتتەيىك.
ماڭگى باقي ەستە قالار،
قىزىقتى ءبىر جيىن بولسىن
بىلىمدىرەك شاكىرت وزار،
سۇراقتارى قيىن بولسىن – دەي وتىرىپ، ويىنىمىزدىڭ «بايگە» دەپ اتالاتىن ءى كەزەڭىن باستايىق. بۇل بولىمدە ويىنشىلارعا سۇراقتار قويىلادى. جاۋاپ ناقتى، تەز بولۋ كەرەك. قاي توپ قولىنداعى جالاۋشانى ءبىرىنشى كوتەرەدى، سول توپ جاۋاپ بەرەدى. ءار دۇرىس جاۋاپقا 1 ۇپاي بەرىلەدى.
I توپ.
1. اقپاراتتى شىعارۋ قۇرىلعىسى (پرينتەر)
2. قاعازداعى اقپاراتتى كومپيۋتەرگە تىكەلەي ەنگىزەتىن قۇرال (سكانەر)
3. اقپاراتتى وڭدەۋ قۇرىلعىسى (پروسەسسور)
4. اقپاراتتىڭ ەڭ كىشى ولشەم بىرلىگى (بيت)
5. كومپيۋتەرگە زاقىم كەلتىرەتىن ارنايى شاعىن پروگرامما؟ (ۆيرۋس)
II توپ.
1. ادام كوزى مەن مونيتور اراسىنداعى ارا قاشىقتىق قانشا بولۋ كەرەك؟ (60 - 70 سم)
2. دۇنيەجۇزىلىك كومپيۋتەر اراسىنداعى بايلانىس ورتاسى (ينتەرنەت )
3. بيت قانداي سيفرلاردان تۇرادى؟ (0 جانە 1)
4. ۆيرۋستىڭ كەرى اسەرىن جوياتىن پروگرامما (انتيۆيرۋس)
5. باس ءارىپ رەجيمىن ىسكە قوساتىن پەرنە؟ (Caps Lock)
جۇرگىزۋشى: توپتاردىڭ جاۋاپ بەرگەندەرىنە بايلانىستى ۇپايلارىن بەرەمىز.
جاس دوستارىم، مۇنى ايتپايمىن نەسىنە،
ينفورماتيكانى قۇرمەتتەۋ مەنىڭ ەسىمدە.
قازاق، ورىس، اعىلشىن ءتىلىن بىلسەڭىز،
3 ۇپاي، شاكىرتىم ساعان نەسىبە، - دەي كەلە
“ءتىل - ونەر” اتتى ءىى كەزەڭىمىزدى باستايىق. بۇل كەزەڭدە جۇمباق بەرىلەدى. جاۋابىن تاۋىپ، ءسوزدى ورىس، اعىلشىن تىلدەرىنە اۋداراسىزدار. ءبىر تىلدە جاۋاپ بەرسە 1 ۇپاي، ەكى تىلدە جاۋاپ بەرسە 2 ۇپاي، 3 تىلدە جاۋاپ بەرسە 3 ۇپاي قوسىلادى.
1. ءتورتبۇرىشتى اينەك،
تۇنىن تۇرعان الەك. (مونيتور - مونيتور - monitor)
2. ۇزىنتۇرا جالقاۋبەك،
تۇرماي ىلعي جاتادى.
قوزعالا قالسا ارتىنان،
ەشبىر بەلگى قالمايدى. (بوس ورىن پەرنەسى - پروبەل - blank)
3. بۇتاق ورنىندا مىڭ ءبىر ينەسى،
كومپيۋتەر جانى مەكەنى. (تىكەنەكگۇل - كاكتۋس - cactus)
4. تەتىگىن باسساڭ الاڭسىز،
جازادى قالام، قاعازسىز. (پەرنەتاقتا - كلاۆياتۋرا - keyboard)
5. باتىرماسىن باساسىڭ،
قاجەتتى فايلدى اشاسىڭ. (تىشقان - مىشكا - mouse)
6. جوق وزىندە باس تا، قاس تا، مويىن دا،
ۇزىندىعى جازۋلى تۇر بويىندا. (سىزعىش - لينەيكا - a ruler)
7. باتىرماسىن باساسىڭ،
قاجەتتى فايلدى اشاسىڭ. (تىشقان - مىش - mouse)
8. جاقتاۋلار ارقىلى شەكتەلەدى،
بەينەبەتتە ءتورتبۇرىش بولىپ بەينەلەدى. (تەرەزە - وكنو - windows)
جۇرگىزۋشى:
قويىلعان سۇراق ەسەپكە،
ويلانىپ جاۋاپ ىزدەيىك.
ۋاقىتتى تەككە وتكىزبەي،
قاتەسىن انىقتاپ بەرەيىك، - دەي كەلە
“لوگيكالىق ويلاۋ” اتتى ءىىى كەزەڭىمىزدى باستايىق. بۇل بولىمدە لوگيكالىق ەسەپتەر، سۇراقتار بەرىلەدى دۇرىس جاۋاپقا 1 ۇپاي.
لوگيكالىق سۇراقتار:
1. بولمەدەگى ءار بۇرىشتا ءبىر مىسىقتان جانە وعان قاراما – قارسى ءۇش مىسىقتان وتىرسا، بولمەدە نەشە مىسىق بار؟ - 4
2. ۇستەل ۇستىندە ءۇش ستاكان شيە تۇر. مارات ءبىر ستاكان شيەنى جەپ قويدى.
نەشە ستاكان قالدى؟ - 3 ستاكان
3. قاراڭعى بولمەدە ماي شام مەن كەروسين لامپاسى بار. ءبىرىنشى نە جاعاسىز؟ – شىرپى
4. دوپتى لاقتىرعاندا، دوپ سول ىزىمەن كەرى قايتۋ ءۇشىن ونى قالاي لاقتىرۋ كەرەك؟ - جوعارى
5. ءۇش ات جەگىلگەن شانا ءبىر ساعاتتا 15 كم ءجۇرىپ وتكەن. ءاربىر اتتىڭ جىلدامدىعى قانداي ەدى؟ (15كم/ساع)
6. باسپالداق 15 باسقىشتان تۇرادى. باسپالداقتىڭ ورتاسىندا تۇرۋ ءۇشىن نەشىنشى باسقىشتا تۇرۋ كەرەك؟ – 8.
جۇرگىزۋشى:
جارىسايىق سايىستا،
كىمنىڭ ويى مىقتى ەكەن؟!
كىمنىڭ كۇشى ازداۋ بوپ،
كىم وزىپ العا شىقتى ەكەن دەپ،
ءىىى كەزەڭ بويىنشا توپتاردىڭ ۇپايىن سانايمىز.
جۇرگىزۋشى: ويىنىمىزدىڭ IV كەزەڭى “اداسقان ارىپتەر” بۇل كەزەڭدە ينفورماتيكاعا قاتىستى سوزدەر بەرىلگەن. وسى اداسقان ارىپتەر ارقىلى دۇرىس ءسوز قۇراستىرۋ. دۇرىس جاۋاپقا 5 ۇپاي.
1. نيموتور ----------- مونيتور
2. پيۋرومتەك ------- كومپيۋتەر
3. ەنرەپاتقات -------- پەرنەتاقتا
4. لايف ---------------- فايل
جۇرگىزۋشى:
V. «كىم جىلدام؟» اتتى بەسىنشى كەزەڭىمىزدى باستايىق. بەرىلگەن توركوزدەردەگى ارىپتەردەن كىم جىلدام جانە ينفورماتيكاعا قاتىستى اتاۋلارىن تابار ەكەن؟
جۋالى اۋدانى، قىزىلارىق اۋىلى
№17 ى. التىنسارين اتىنداعى ورتا مەكتەبى
دايىنداعان: ينفورماتيكا ءپانى ءمۇعالىمى: سارسەنبايەۆ ە. ب.
ينفوبىلگىرلەر سايىس جوسپارىن جۇكتەۋ
ينفوبىلگىرلەر جۇكتەۋ
«ينفوبىلگىرلەر»
5 سىنىپ وقۋشىلارىنا ارنالعان ويىن
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ينفوبىلگىرلەر
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ ينفورماتيكا پانىنە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ، تانىمدىق ءىس - ارەكەتى مەن اقپاراتتىق مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ، ءسوز مادەنيەتىن جەتىلدىرۋ، شىعارماشىلىق ىزدەنىستەرىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: ءوز بىلىمدەرىن دامىتۋعا، ءبىر – ءبىرىن قۇرمەتتەۋگە، ينفورماتيكا ءپانى تۋرالى ءبىلىمىن تولىقتىرۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: سىنىپتان تىس جۇمىس
جابدىقتالۋى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، تاپسىرمالار، ۆيكتورينالىق سۇراقتار.
كورنەكىلىگى: سلايد پرەزەنتاسيا.
ءپانارالىق بايلانىس: اعىلشىن ءتىلى، قازاق ءتىلى، ماتەماتيكا، ورىس ءتىلى.
ساباقتىڭ ءوتۋ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
1. سايىس جوسپارىن تانىستىرۋ.
جارىس كەزەڭدەرى:
ءى. “بايگە” (ءار توپقا 5 سۇراق قويىلادى. دۇرىس جاۋاپقا 1 ۇپاي بەرىلەدى).
ءىى. “ءتىل - ونەر” (ءار توپقا جۇمباقتالىپ 2 جاسىرىن ءسوز وقىلادى. سول ءسوزدى تاۋىپ قازاق، ورىس، اعىلشىن تىلدەرىندە ايتقان وقۋشىعا 3 ۇپاي، ال ەكى تىلدە ايتسا 2 ۇپاي، ءبىر تىلدە ايتسا 1 ۇپاي).
ءىىى. “لوگيكالىق ويلاۋ” (لوگيكالىق ەسەپتەر بەرىلەدى، دۇرىس جاۋاپقا 1 ۇپاي).
ءىV. “اداسقان ارىپتەر” (دۇرىس جاۋاپقا 5 ۇپاي).
V. «كىم جىلدام؟» (ينفورماتيكاعا قاتىستى توركوزدە سوزدەر جاسىرىلعان دۇرىس جاۋاپقا 5 ۇپاي)
VI. “كوكپار”(سايىس ءتۇرى – ايتىس. جاسىل جانە قىزىل ءتۇستى كارتوچكالار جاسىرىلادى، جاسىل ءتۇستى تاڭداعان كوماندا ماقتايدى، ەكىنشى كوماندا داتتايدى ).
جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى ۇستازدار مەن وقۋشىلار! «ينفوبىلگىرلەر» اتتى سايىسىمىزعا قوش كەلدىڭىزدەر!
كومپيۋتەر – سەنىڭ كومەكشىڭ
قالامىڭ، ءارى قاعازىڭ!
كەرەك ەمەس دەمەسسىڭ،
ازداعان بولسا حابارىڭ.
ۇيرەنۋ كەرەك ءبارىن دە –
اقپاراتتىق زامانىڭ! – دەي كەلە «ينفوبىلگىرلەر» اتتى ويىنىمىزعا قاتىسۋشىلاردى قوشەمەتتەيىك.
ماڭگى باقي ەستە قالار،
قىزىقتى ءبىر جيىن بولسىن
بىلىمدىرەك شاكىرت وزار،
سۇراقتارى قيىن بولسىن – دەي وتىرىپ، ويىنىمىزدىڭ «بايگە» دەپ اتالاتىن ءى كەزەڭىن باستايىق. بۇل بولىمدە ويىنشىلارعا سۇراقتار قويىلادى. جاۋاپ ناقتى، تەز بولۋ كەرەك. قاي توپ قولىنداعى جالاۋشانى ءبىرىنشى كوتەرەدى، سول توپ جاۋاپ بەرەدى. ءار دۇرىس جاۋاپقا 1 ۇپاي بەرىلەدى.
I توپ.
1. اقپاراتتى شىعارۋ قۇرىلعىسى (پرينتەر)
2. قاعازداعى اقپاراتتى كومپيۋتەرگە تىكەلەي ەنگىزەتىن قۇرال (سكانەر)
3. اقپاراتتى وڭدەۋ قۇرىلعىسى (پروسەسسور)
4. اقپاراتتىڭ ەڭ كىشى ولشەم بىرلىگى (بيت)
5. كومپيۋتەرگە زاقىم كەلتىرەتىن ارنايى شاعىن پروگرامما؟ (ۆيرۋس)
II توپ.
1. ادام كوزى مەن مونيتور اراسىنداعى ارا قاشىقتىق قانشا بولۋ كەرەك؟ (60 - 70 سم)
2. دۇنيەجۇزىلىك كومپيۋتەر اراسىنداعى بايلانىس ورتاسى (ينتەرنەت )
3. بيت قانداي سيفرلاردان تۇرادى؟ (0 جانە 1)
4. ۆيرۋستىڭ كەرى اسەرىن جوياتىن پروگرامما (انتيۆيرۋس)
5. باس ءارىپ رەجيمىن ىسكە قوساتىن پەرنە؟ (Caps Lock)
جۇرگىزۋشى: توپتاردىڭ جاۋاپ بەرگەندەرىنە بايلانىستى ۇپايلارىن بەرەمىز.
جاس دوستارىم، مۇنى ايتپايمىن نەسىنە،
ينفورماتيكانى قۇرمەتتەۋ مەنىڭ ەسىمدە.
قازاق، ورىس، اعىلشىن ءتىلىن بىلسەڭىز،
3 ۇپاي، شاكىرتىم ساعان نەسىبە، - دەي كەلە
“ءتىل - ونەر” اتتى ءىى كەزەڭىمىزدى باستايىق. بۇل كەزەڭدە جۇمباق بەرىلەدى. جاۋابىن تاۋىپ، ءسوزدى ورىس، اعىلشىن تىلدەرىنە اۋداراسىزدار. ءبىر تىلدە جاۋاپ بەرسە 1 ۇپاي، ەكى تىلدە جاۋاپ بەرسە 2 ۇپاي، 3 تىلدە جاۋاپ بەرسە 3 ۇپاي قوسىلادى.
1. ءتورتبۇرىشتى اينەك،
تۇنىن تۇرعان الەك. (مونيتور - مونيتور - monitor)
2. ۇزىنتۇرا جالقاۋبەك،
تۇرماي ىلعي جاتادى.
قوزعالا قالسا ارتىنان،
ەشبىر بەلگى قالمايدى. (بوس ورىن پەرنەسى - پروبەل - blank)
3. بۇتاق ورنىندا مىڭ ءبىر ينەسى،
كومپيۋتەر جانى مەكەنى. (تىكەنەكگۇل - كاكتۋس - cactus)
4. تەتىگىن باسساڭ الاڭسىز،
جازادى قالام، قاعازسىز. (پەرنەتاقتا - كلاۆياتۋرا - keyboard)
5. باتىرماسىن باساسىڭ،
قاجەتتى فايلدى اشاسىڭ. (تىشقان - مىشكا - mouse)
6. جوق وزىندە باس تا، قاس تا، مويىن دا،
ۇزىندىعى جازۋلى تۇر بويىندا. (سىزعىش - لينەيكا - a ruler)
7. باتىرماسىن باساسىڭ،
قاجەتتى فايلدى اشاسىڭ. (تىشقان - مىش - mouse)
8. جاقتاۋلار ارقىلى شەكتەلەدى،
بەينەبەتتە ءتورتبۇرىش بولىپ بەينەلەدى. (تەرەزە - وكنو - windows)
جۇرگىزۋشى:
قويىلعان سۇراق ەسەپكە،
ويلانىپ جاۋاپ ىزدەيىك.
ۋاقىتتى تەككە وتكىزبەي،
قاتەسىن انىقتاپ بەرەيىك، - دەي كەلە
“لوگيكالىق ويلاۋ” اتتى ءىىى كەزەڭىمىزدى باستايىق. بۇل بولىمدە لوگيكالىق ەسەپتەر، سۇراقتار بەرىلەدى دۇرىس جاۋاپقا 1 ۇپاي.
لوگيكالىق سۇراقتار:
1. بولمەدەگى ءار بۇرىشتا ءبىر مىسىقتان جانە وعان قاراما – قارسى ءۇش مىسىقتان وتىرسا، بولمەدە نەشە مىسىق بار؟ - 4
2. ۇستەل ۇستىندە ءۇش ستاكان شيە تۇر. مارات ءبىر ستاكان شيەنى جەپ قويدى.
نەشە ستاكان قالدى؟ - 3 ستاكان
3. قاراڭعى بولمەدە ماي شام مەن كەروسين لامپاسى بار. ءبىرىنشى نە جاعاسىز؟ – شىرپى
4. دوپتى لاقتىرعاندا، دوپ سول ىزىمەن كەرى قايتۋ ءۇشىن ونى قالاي لاقتىرۋ كەرەك؟ - جوعارى
5. ءۇش ات جەگىلگەن شانا ءبىر ساعاتتا 15 كم ءجۇرىپ وتكەن. ءاربىر اتتىڭ جىلدامدىعى قانداي ەدى؟ (15كم/ساع)
6. باسپالداق 15 باسقىشتان تۇرادى. باسپالداقتىڭ ورتاسىندا تۇرۋ ءۇشىن نەشىنشى باسقىشتا تۇرۋ كەرەك؟ – 8.
جۇرگىزۋشى:
جارىسايىق سايىستا،
كىمنىڭ ويى مىقتى ەكەن؟!
كىمنىڭ كۇشى ازداۋ بوپ،
كىم وزىپ العا شىقتى ەكەن دەپ،
ءىىى كەزەڭ بويىنشا توپتاردىڭ ۇپايىن سانايمىز.
جۇرگىزۋشى: ويىنىمىزدىڭ IV كەزەڭى “اداسقان ارىپتەر” بۇل كەزەڭدە ينفورماتيكاعا قاتىستى سوزدەر بەرىلگەن. وسى اداسقان ارىپتەر ارقىلى دۇرىس ءسوز قۇراستىرۋ. دۇرىس جاۋاپقا 5 ۇپاي.
1. نيموتور ----------- مونيتور
2. پيۋرومتەك ------- كومپيۋتەر
3. ەنرەپاتقات -------- پەرنەتاقتا
4. لايف ---------------- فايل
جۇرگىزۋشى:
V. «كىم جىلدام؟» اتتى بەسىنشى كەزەڭىمىزدى باستايىق. بەرىلگەن توركوزدەردەگى ارىپتەردەن كىم جىلدام جانە ينفورماتيكاعا قاتىستى اتاۋلارىن تابار ەكەن؟
جۋالى اۋدانى، قىزىلارىق اۋىلى
№17 ى. التىنسارين اتىنداعى ورتا مەكتەبى
دايىنداعان: ينفورماتيكا ءپانى ءمۇعالىمى: سارسەنبايەۆ ە. ب.
ينفوبىلگىرلەر سايىس جوسپارىن جۇكتەۋ
ينفوبىلگىرلەر جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: جىر ءدۇلد ۇلى جامبىل /ج. جابايەۆ ءومىرى، شىعارماشىلىعى/
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ق. قايسەنوۆتىڭ «جاۋ تىلىنداعى بالا» پوۆەسى
