ينجەنەر ماماندىعىنىڭ ماڭىزى
ماقساتى: وقۋشىلارعا ينجەنەر ماماندىعىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىن سيپاتتاۋ ارقىلى قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ، وي پىكىرلەرىن جەتكىزە بىلۋگە باعىتتاۋ، ءارتۇرلى ماماندىق يەلەرىنە دەگەن قۇرمەت سەزىمدەرىن وياتا وتىرىپ، ۇلتجاندىلىق پەن وتانسۇيگىشتىك رۋحتا تاربيەلەۋ.
مىندەتتەرى:
1. جاڭا سوزدەرمەن تانىسۋ، ءماتىن ىشىنەن بىرىككەن ءسوز، قوسسوزدەردى تەرىپ جازىپ، اجىراتا ءبىلۋ؛
2. ءماتىندى تالداۋ، ينجەنەر ماماندىعى ادام ومىرىندەگى الاتىن ورنىنىڭ ماڭىزدىلىعىن تالداتۋ
3. توپتا بىرلەسە جۇمىس ورىنداتۋ ارقىلى ىنتىماقتاستىققا ۇيرەتۋ
ساباق جوسپارى:
كىرىسپە ءبولىمى ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
توپقا ءبولۋ
3. ءمۇعالىم تۋعان كۇندەرى بويىنشا توپقا ءبولۋ،
ءى توپقا – جەلتوقسان، قاڭتار، اقپان، قىركۇيەكتە تۋعاندار
ءىى توپقا – ناۋرىز، ءساۋىر، مامىر، قازاندا تۋعاندار
ءىىى توپقا – ماۋسىم، شىلدە، تامىز، قاراشادا تۋعاندار
- ىنتىماقتاستىق اتموسفەرا قالىپتاستىرۋ ماقساتىندا «جۇرەك جىلۋى» ۇيىمداستىرۋ.
2. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ. «شەڭبەر بويىمەن دوڭگەلەۋ» ستراتەگياسى بويىنشا.
- وقۋشىلار ىشكى جانە سىرتقى شەڭبەر قۇرىپ تۇرادى. ىشكى شەڭبەر سىرتقى شەڭبەرگە سۇراق قويادى.
تۇساۋكەسەر
قىزىعۋشىلىقتارىن وياتۋ كەزەڭى 1. «اسسوسياسيا» ستراتەگياسى.
ساباقتىڭ تاقىرىبىن وقۋشىلارعا انىقتاتۋ ماقساتىندا «بۇل كىم، تاۋىپ كورشى» ويىنىن ويناتۋ. جۇمباق شەشكىزۋ ارقىلى ويلاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ.
1) كۇمىس قانات، سۇڭقارى،
كوككە ەركىن سۇڭگيدى.
بۇلتتان دا تىم ءارى،
كەتكەن جاندى كىم دەيدى؟ (ۇشقىش)
2) ورنەكتەپ، ساندەپ،
تىگىستەرىن بۇگەتىن.
سولپىسىن جوندەپ،
كىم كويلەك تىگەتىن؟ (تىگىنشى)
3) قالپاعى اق قاراساڭ،
دارىگەر ەمەس، ءبىراق ول.
ءدام ءمازىرىن قالاساڭ،
العا ۇسىنىپ تۇرادى ول. (اسپاز)
4) وسكەن شاشتى جاراتپايتىن،
قايشىسى بار جالاقتايتىن. (شاشتاراز)
5) ونىڭ تىككەن بۇيىمى،
اياعىڭدى قاپتايدى.
شىعا قالسا جۇلىمى،
ادەمىلەپ باپتايدى. (ەتىكشى)
6) ءبىلىمنىڭ ءدانىن تەرەدى،
بالاعا ءتالىم بەرەدى (ۇستاز)
7) ءبىلىمنىڭ جول باسشىسى،
شاكىرتتىڭ قولباسشىسى. (ءمۇعالىم)
8) ادامنىڭ ءجۇزىن،
باسى مەن كوزىن
اينىتپاي سالاتىن
سالاتىن كىم سۋرەتىن؟ (سۋرەتشى)
جۇمباقتاردى شەشىپ بولعان سوڭ، بۇگىن قاي ماماندىق تۋرالى وتەتىنىمىزدى تابۋ ءۇشىن
ينتەربەلسەندى تاقتادان تاقىرىپقا تىكەلەي قاتىسى بار سلايد كورسەتەمىن.
«وسى سلايدتى كورگەندە سەندەر قانداي ويعا كەلەسىڭدەر؟
ءبىز بۇگىن ساباقتا قانداي ماماندىق تۋرالى سويلەسەمىز دەپ ويلايسىڭدار؟» دەگەن سۇراقتار قويىلادى.
1. بۇل ماماندىق وندىرىستە جانە ترانسپورتتا؛
2. عىلىم مەن تەحنيكادا؛
3. قۇرىلىس پەن ەكونوميكادا، ت. ب. سالالاردا قاجەت ماماندىق.
جاۋابى: ينجەنەر ماماندىعى
ماعىنانى تانۋ ساتىسى
1. «ءۇش قادامدى سۇحبات» ستراتەگياسى.
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ جان - جاقتى بىلىمدەرىن تەكسەرۋ.
ءار توپ بۇرىن وتىلگەن تاقىرىپتار بويىنشا ءبىر - بىرىنە 3 سۇراقتان قويادى.
2. جيكسو - 1 ستراتەگياسى بويىنشا وقۋلىقتاعى «ينجەنەر ماماندىعى» ماتىنىمەن جۇمىس
ينجەنەر ەڭبەگى ەڭ اۋەلى ماتەريالدىق وندىرىستە پايدا بولدى، ونەركاسىپتە، ترانسپورت پەن بايلانىس، قۇرىلىس سالاسىندا قولدانىس تاۋىپ، قانات جايدى. بۇگىنگى زاماندا عىلىم مەن تەحنيكانىڭ شارىقتاپ دامۋى بارىسىندا ينجەنەرلىك ەڭبەك ەكونوميكانىڭ بارلىق سالاسىنان باستاپ، اقپاراتتىق الەم، ءبىلىم، مادەنيەت، ونەر، تۇرمىس، ت. ب. قىسقاسى، ءومىردىڭ بۇكىل ءوڭىرىن تۇتاس قامتىدى دەۋگە بولادى. ياعني، بۇگىنگى قوعامدى ينجەنەرلىك ەڭبەكتەن تىسقارى قاراستىرۋى مۇمكىن ەمەس. ءقازىردىڭ وزىندە كوپ ەلدەردە مىقتى ينجەنەرلەردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى بايقالادى. ەلدىڭ ءوندىرىس پەن تەحنيكا سالاسىندا دامۋىندا بۇل مامانداردىڭ ورنى ەرەكشە.
1 - توپ. ءماتىندى مانەرلەپ وقىپ، «ءقازىردىڭ وزىندە كوپ ەلدەردە مىقتى ينجەنەرلەردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى بايقالادى.» سويلەمىنە سينتاكسيستىك تالداۋ جاسايدى.
2 - توپ. ءماتىندى اۋدارىپ، «ينجەنەرلىك»، «مامانداردىڭ» سوزدەرىنە مورفولوگيالىق تالداۋ جاسايدى.
3 - توپ. ءماتىن بويىنشا سۇراقتار قۇراستىرىپ، «ينجەنەر» ءسوزىن سەپتەپ، جىكتەيدى،
سەرگىتۋ ءساتى. «پانتوميمو» ءادىسى ارقىلى ءار توپ قارسىلاستارىنا 3 ءتۇرلى ماماندىق يەلەرىن جاسىرۋ.
ءار توپقا ءوز جۇمىستارىن قورعاۋ تاپسىرىلادى. جۇمىستى قورعاۋ بارىسىندا تاقىرىپقا قاتىستى سوزدىك قوردى ءتيىمدى جانە دۇرىس پايدالانۋى ءتيىس.
وي تولعانىس ساتىسى 1. «توپتاستىرۋ» ستراتەگياسى بويىنشا ءار توپ بىرلەسە وتىرىپ، «ينجەنەر ماماندىعى» سوزىنە توپتاستىرۋ قۇرادى
ماقساتى: ماماندىق تۋرالى ويلارىن جيناقتاۋ.
2. ءار توپ «ينجەنەر ماماندىعى – زامان تالابى» ەكەنىن مىسالدارمەن دالەلدەۋ
ماقساتى: وتىلگەن ساباقتىڭ ناتيجەسىن انىقتاۋ.
3. «حات جازۋ» ستراتەگياسى.
ماقساتى: حات جازۋ ۇلگىسىن ۇيرەتە وتىرىپ، ساباقتا نە ىستەگەنىن ايتا بىلۋگە داعدىلاندىرۋ.
«بۇگىن ساباقتان العان اسەرىم» تاقىرىبىندا ءبىر - بىرىنە حات جازادى.
باعالاۋ. 1. ءار توپقا باعالاۋ پاراقتارى تاراتىلادى. كريتەرييلەر بويىنشا توپ باسشىسى توپ مۇشەلەرىن باعالاۋى ءتيىس.
باعالاۋ پاراعى:
№ كريتەرييلەر
1 توپتاعى بەلسەندىلىگى
2 ءۇي تاپسىرماسىنا دايىندىعى
3 سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋى
4 تاپسىرمالاردى ورىنداۋى
قورىتىندى باعا
3. ءمۇعالىم توپتىق باعا جانە ءوز باعالاۋ پاراعى ارقىلى قورىتىندى باعا شىعارادى.
4. وقۋشىلاردىڭ ساباقتاعى كوڭىل - كۇيلەرىن انىقتاۋ، ساباقتى وقۋشىلاردىڭ باعالاۋى.
- تاقتادا ءۇش ءتۇرلى كوڭىل - كۇي سمايليگى ءىلىنىپ تۇرادى. ساباقتاعى كوڭىل - كۇيلەرىنە بايلانىستى قولدارىنداعى سمايليكتى اپارىپ جابىستىرۋلارى كەرەك.
ۇيگە تاپسىرما بەرۋ. بەرىلگەن تۇجىرىمداردى دالەلدەپ كەلۋ
1 - توپ: ماماندىق تاڭداۋدا پسيحولوگتىڭ كومەگى قاجەت.
2 - توپ: ماماندىق تاڭداۋ - كۇن كورىس قامى.
3 - توپ: اقشا بولسا، ماماندىق قاجەت ەمەس.
باعالاۋ. ءار توپ ءوز قارسىلاستارىن «ەكى جۇلدىز، ءبىر تىلەك» ءادىسى بويىنشا باعالايدى.
مىندەتتەرى:
1. جاڭا سوزدەرمەن تانىسۋ، ءماتىن ىشىنەن بىرىككەن ءسوز، قوسسوزدەردى تەرىپ جازىپ، اجىراتا ءبىلۋ؛
2. ءماتىندى تالداۋ، ينجەنەر ماماندىعى ادام ومىرىندەگى الاتىن ورنىنىڭ ماڭىزدىلىعىن تالداتۋ
3. توپتا بىرلەسە جۇمىس ورىنداتۋ ارقىلى ىنتىماقتاستىققا ۇيرەتۋ
ساباق جوسپارى:
كىرىسپە ءبولىمى ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
توپقا ءبولۋ
3. ءمۇعالىم تۋعان كۇندەرى بويىنشا توپقا ءبولۋ،
ءى توپقا – جەلتوقسان، قاڭتار، اقپان، قىركۇيەكتە تۋعاندار
ءىى توپقا – ناۋرىز، ءساۋىر، مامىر، قازاندا تۋعاندار
ءىىى توپقا – ماۋسىم، شىلدە، تامىز، قاراشادا تۋعاندار
- ىنتىماقتاستىق اتموسفەرا قالىپتاستىرۋ ماقساتىندا «جۇرەك جىلۋى» ۇيىمداستىرۋ.
2. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ. «شەڭبەر بويىمەن دوڭگەلەۋ» ستراتەگياسى بويىنشا.
- وقۋشىلار ىشكى جانە سىرتقى شەڭبەر قۇرىپ تۇرادى. ىشكى شەڭبەر سىرتقى شەڭبەرگە سۇراق قويادى.
تۇساۋكەسەر
قىزىعۋشىلىقتارىن وياتۋ كەزەڭى 1. «اسسوسياسيا» ستراتەگياسى.
ساباقتىڭ تاقىرىبىن وقۋشىلارعا انىقتاتۋ ماقساتىندا «بۇل كىم، تاۋىپ كورشى» ويىنىن ويناتۋ. جۇمباق شەشكىزۋ ارقىلى ويلاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ.
1) كۇمىس قانات، سۇڭقارى،
كوككە ەركىن سۇڭگيدى.
بۇلتتان دا تىم ءارى،
كەتكەن جاندى كىم دەيدى؟ (ۇشقىش)
2) ورنەكتەپ، ساندەپ،
تىگىستەرىن بۇگەتىن.
سولپىسىن جوندەپ،
كىم كويلەك تىگەتىن؟ (تىگىنشى)
3) قالپاعى اق قاراساڭ،
دارىگەر ەمەس، ءبىراق ول.
ءدام ءمازىرىن قالاساڭ،
العا ۇسىنىپ تۇرادى ول. (اسپاز)
4) وسكەن شاشتى جاراتپايتىن،
قايشىسى بار جالاقتايتىن. (شاشتاراز)
5) ونىڭ تىككەن بۇيىمى،
اياعىڭدى قاپتايدى.
شىعا قالسا جۇلىمى،
ادەمىلەپ باپتايدى. (ەتىكشى)
6) ءبىلىمنىڭ ءدانىن تەرەدى،
بالاعا ءتالىم بەرەدى (ۇستاز)
7) ءبىلىمنىڭ جول باسشىسى،
شاكىرتتىڭ قولباسشىسى. (ءمۇعالىم)
8) ادامنىڭ ءجۇزىن،
باسى مەن كوزىن
اينىتپاي سالاتىن
سالاتىن كىم سۋرەتىن؟ (سۋرەتشى)
جۇمباقتاردى شەشىپ بولعان سوڭ، بۇگىن قاي ماماندىق تۋرالى وتەتىنىمىزدى تابۋ ءۇشىن
ينتەربەلسەندى تاقتادان تاقىرىپقا تىكەلەي قاتىسى بار سلايد كورسەتەمىن.
«وسى سلايدتى كورگەندە سەندەر قانداي ويعا كەلەسىڭدەر؟
ءبىز بۇگىن ساباقتا قانداي ماماندىق تۋرالى سويلەسەمىز دەپ ويلايسىڭدار؟» دەگەن سۇراقتار قويىلادى.
1. بۇل ماماندىق وندىرىستە جانە ترانسپورتتا؛
2. عىلىم مەن تەحنيكادا؛
3. قۇرىلىس پەن ەكونوميكادا، ت. ب. سالالاردا قاجەت ماماندىق.
جاۋابى: ينجەنەر ماماندىعى
ماعىنانى تانۋ ساتىسى
1. «ءۇش قادامدى سۇحبات» ستراتەگياسى.
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ جان - جاقتى بىلىمدەرىن تەكسەرۋ.
ءار توپ بۇرىن وتىلگەن تاقىرىپتار بويىنشا ءبىر - بىرىنە 3 سۇراقتان قويادى.
2. جيكسو - 1 ستراتەگياسى بويىنشا وقۋلىقتاعى «ينجەنەر ماماندىعى» ماتىنىمەن جۇمىس
ينجەنەر ەڭبەگى ەڭ اۋەلى ماتەريالدىق وندىرىستە پايدا بولدى، ونەركاسىپتە، ترانسپورت پەن بايلانىس، قۇرىلىس سالاسىندا قولدانىس تاۋىپ، قانات جايدى. بۇگىنگى زاماندا عىلىم مەن تەحنيكانىڭ شارىقتاپ دامۋى بارىسىندا ينجەنەرلىك ەڭبەك ەكونوميكانىڭ بارلىق سالاسىنان باستاپ، اقپاراتتىق الەم، ءبىلىم، مادەنيەت، ونەر، تۇرمىس، ت. ب. قىسقاسى، ءومىردىڭ بۇكىل ءوڭىرىن تۇتاس قامتىدى دەۋگە بولادى. ياعني، بۇگىنگى قوعامدى ينجەنەرلىك ەڭبەكتەن تىسقارى قاراستىرۋى مۇمكىن ەمەس. ءقازىردىڭ وزىندە كوپ ەلدەردە مىقتى ينجەنەرلەردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى بايقالادى. ەلدىڭ ءوندىرىس پەن تەحنيكا سالاسىندا دامۋىندا بۇل مامانداردىڭ ورنى ەرەكشە.
1 - توپ. ءماتىندى مانەرلەپ وقىپ، «ءقازىردىڭ وزىندە كوپ ەلدەردە مىقتى ينجەنەرلەردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى بايقالادى.» سويلەمىنە سينتاكسيستىك تالداۋ جاسايدى.
2 - توپ. ءماتىندى اۋدارىپ، «ينجەنەرلىك»، «مامانداردىڭ» سوزدەرىنە مورفولوگيالىق تالداۋ جاسايدى.
3 - توپ. ءماتىن بويىنشا سۇراقتار قۇراستىرىپ، «ينجەنەر» ءسوزىن سەپتەپ، جىكتەيدى،
سەرگىتۋ ءساتى. «پانتوميمو» ءادىسى ارقىلى ءار توپ قارسىلاستارىنا 3 ءتۇرلى ماماندىق يەلەرىن جاسىرۋ.
ءار توپقا ءوز جۇمىستارىن قورعاۋ تاپسىرىلادى. جۇمىستى قورعاۋ بارىسىندا تاقىرىپقا قاتىستى سوزدىك قوردى ءتيىمدى جانە دۇرىس پايدالانۋى ءتيىس.
وي تولعانىس ساتىسى 1. «توپتاستىرۋ» ستراتەگياسى بويىنشا ءار توپ بىرلەسە وتىرىپ، «ينجەنەر ماماندىعى» سوزىنە توپتاستىرۋ قۇرادى
ماقساتى: ماماندىق تۋرالى ويلارىن جيناقتاۋ.
2. ءار توپ «ينجەنەر ماماندىعى – زامان تالابى» ەكەنىن مىسالدارمەن دالەلدەۋ
ماقساتى: وتىلگەن ساباقتىڭ ناتيجەسىن انىقتاۋ.
3. «حات جازۋ» ستراتەگياسى.
ماقساتى: حات جازۋ ۇلگىسىن ۇيرەتە وتىرىپ، ساباقتا نە ىستەگەنىن ايتا بىلۋگە داعدىلاندىرۋ.
«بۇگىن ساباقتان العان اسەرىم» تاقىرىبىندا ءبىر - بىرىنە حات جازادى.
باعالاۋ. 1. ءار توپقا باعالاۋ پاراقتارى تاراتىلادى. كريتەرييلەر بويىنشا توپ باسشىسى توپ مۇشەلەرىن باعالاۋى ءتيىس.
باعالاۋ پاراعى:
№ كريتەرييلەر
1 توپتاعى بەلسەندىلىگى
2 ءۇي تاپسىرماسىنا دايىندىعى
3 سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋى
4 تاپسىرمالاردى ورىنداۋى
قورىتىندى باعا
3. ءمۇعالىم توپتىق باعا جانە ءوز باعالاۋ پاراعى ارقىلى قورىتىندى باعا شىعارادى.
4. وقۋشىلاردىڭ ساباقتاعى كوڭىل - كۇيلەرىن انىقتاۋ، ساباقتى وقۋشىلاردىڭ باعالاۋى.
- تاقتادا ءۇش ءتۇرلى كوڭىل - كۇي سمايليگى ءىلىنىپ تۇرادى. ساباقتاعى كوڭىل - كۇيلەرىنە بايلانىستى قولدارىنداعى سمايليكتى اپارىپ جابىستىرۋلارى كەرەك.
ۇيگە تاپسىرما بەرۋ. بەرىلگەن تۇجىرىمداردى دالەلدەپ كەلۋ
1 - توپ: ماماندىق تاڭداۋدا پسيحولوگتىڭ كومەگى قاجەت.
2 - توپ: ماماندىق تاڭداۋ - كۇن كورىس قامى.
3 - توپ: اقشا بولسا، ماماندىق قاجەت ەمەس.
باعالاۋ. ءار توپ ءوز قارسىلاستارىن «ەكى جۇلدىز، ءبىر تىلەك» ءادىسى بويىنشا باعالايدى.