- 24 قاڭ. 2023 00:00
- 253
ينتەرنەت جەلىسىنىڭ الەگى
ينتەرنەت قازىرگى قوعامنىڭ كومەكشى قۇرالىنا اينالىپ ۇلگەردى. ادام بالاسىنىڭ ءتىپتى ءبىر كۇنى دە، ينتەرنەت جەلىسىنسىز وتپەيتىن داۋرەنگە كەلدىك. ادامزات نەگە ينتەرنەتكە تاۋەلدى بولىپ قالدى؟ ينتەرنەت جەلىسىنىڭ ادام بالاسىنا پايداسى مەن زيانى قانداي؟ قازاقستانداعى ينتەرنەت جەلىسىنىڭ جىلدامدىعى؟ ونداعى ساپا قانداي؟ بۇگىن وسى سۇراقتارعا جازاۋ ىزدەپ كورەمىز.
عالامتور جيىرماسىنشى عاسىردىڭ سوڭىندا پايدا بولدى.ول ءقازىر ءبىزدى جەر شارىنىڭ ءار تۇكپىرىمەن بايلانىسىپ، اقپارات الۋىمىزعا ۇمكىندىك بەرىپ وتىر. ينتەرنەت 1960-شى جىلدارى اقش-تا قولدانىسقا ەنە باستادى. عالامتور قولدانۋشىلارىنىڭ سانى 1990-شى جىلدارى شاماسىندا كۇرت ءوستى. ال 2000 جىلى ينتەرنەتكە 5 ملن كومپيۋتەر مەن 200 ميلليونان استام پايدالانۋشى قوسىلعان. سونىمەن عالامتوردىڭ مۇمكىندىگى شەكسىز. ءسىزدى قىزىقتىراتىن ءتۇرلى دۇنيەلەردى قينالماستان تابا الاسىز. قوش الەۋمەتتىك جەلىنىڭ بىزگە بەرەر پايداسىن جەتەرلىك ەستىدىك. ەندى پايداسى مەن زيانىن تارازىلاپ كورەيىك.
الدىمەن پايداسىنا توقتالىپ وتەيىن. جاعاندانۋ كەزەڭىندە ادام بالاسى، ءوزىن ءار كەز ۇدايى دامىتىپ، ىزدەنىس ۇستىندە بولۋ قاجەت. جاڭا اقپاراتتارمەن تانىسىپ، ءبولىسىپ، ءوز ويىن سول اقپاراتتاردان قورتىپ شىعارۋى كەرەك. ءقازىر ءبىز كەز- كەلگەن الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى، ءوز ساۋدامىزدى جاساي الامىز، ياعني ونلاين بيزنەس، تانىمالدىققا قول جەتكىزە الامىز، الەم ەلدەرىندەگى تىڭ اقپاراتتارمەن ءوسىپ، دامي الامىز. ءسىز مويىنداڭىزشى ءتىپتى ءبىر كۇنىڭىزدى عالامتورسىز وتكىزسەڭىز، ءتىپتى ءبىر عاسىر ارتتا قالىپ قويعانداي كۇيدە بولاسىز عوي. مىنە ينتەرنەتتىڭ قۇدىرەتتى. ال ەندى، زيان تۇسىنداي ايتا كەتەيىك. سەبەبى، تاياقتىڭ ەكى ۇشى بولدى. ءبىز ءقازىر سونىڭ تەرىسىن ايتپاقپىز. ءقازىر كىشكەنتاي جاس وسپىرىمدەر عالامتوردىڭ سوڭىنا ءتۇسىپ، ءتىپتى شىعارۋ بىزگە ارمان بولىپ قالدى. كوپتەگەن ويىن تۇرلەرىن جۇكتەۋ ارقىلى، بىرىنشىدەن ءوز ويىن، ساناسىن ۋلاپ، ەكىنشىدەن بوسقا كەتىپ جاتقان ۋاقىت. ەڭبەكتەپ ەندى ءتىلى شىعا باستاعان بالانىڭ ءوزى، تەلەفونمەن تاڭىن اتىرىپ، ءتۇنىن باتتىراتىن حالگە جەتكەن. بۇل وتتە قايعىلى جاعداي.
قازاقستانداعى ينتەرنەت جەلىسىنىڭ جىلدامدىعى؟ قانداي؟ بۇل ماعاندا سۇراق. جىلدا ميللاردتاعان قارجى ءبولىنىپ جاتىرعان بۇل سالا، الىدە قۇلدىراپ تۇر. ينتەرنەت ساپاسىنىڭ ناشارلاۋى ءتىپتى رەسەي مەن ۋكراينا قاقتىعىسىنان كەيىن ءتىپتى تومەندەپ كەتتى. مەيلى، بارلىعىن ءبىر قاقتىعىسقا الىپ كەلىپ تىرەپ قويۋۋ جونە ەمەس. ءتىپتى قالانىڭ ورتالىق كوشەلەرەنىڭ وزىندە ينتەرنەت وتتە ءالسىز. ينستاگرام جەلىسىنە ءبىر يستوريا سالۋعا كەم دەگەندە بەس مينۋتىڭ كەتەدى. جارايدى، بۇل بولەك ماسەلە. بىلەسىزدەر مە؟ ءبىزدى ءقازىر 5G جەلىسى بار، بۇل جەلى 4Gء-دىڭ ەكى ەسە جىلدامداتىلعان ءتۇرى. بۇل جەلى ءقازىر قولدانىستا. ءبىراق ءبىزدىڭ عالامتور جەلىسىنىڭ ماسەلەسىن الىدە شەشە المادى. تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ 30 جىلدىق مەرەي تويى قارساڭىندا تۇركىستان وبلىسىندا 5G جەلىسى قوسىلعان بولاتىن. ءبىراق شاراپاتىن كورىپ جاتقان حالىقتى كورمەدىم. بيىلعى وقۋ جىلى باستالعاندا قىر كەزىپ، دالا كەزىپ ينتەرنەت جەلىسىن ىزدەپ شار قۇرىپ جۇرگەن اۋىل تۇرعىندارى تۋرالى دا جاڭالىق ايدارلاندا تالاي ءجۇردى. ءتىپتى، قۇلاق دەيتىن بۇل نارسەگە ۇيرەنىپ قالعانداي.
قۇدايبەرگەن قىزى اقەركە