InfoHub Logo

قاتىسۋشىلار:
يت
قاسقىر
قويشى

ءبىرىنشى كورىنىس

ساحنا اشىلعاندا، قويشى يتىنە تاماق بەرىپ جاتادى.

قويشى.

ءتۇن ۇرەسىڭ ءبىر تىنباي،
قوجاڭىزعا ادالسىڭ.
جاقسى كورەم ىرىسىمداي،
ۇيىمدەگى كوزىمسىڭ.
قوجايىنىڭ قويعا كەتتى،
كەشكى جايىن ويلاپ كەتتى.
تۇنگى كۇزەت سەنىكى،
كۇندىزگى باعىم مەنىكى.

كەتەدى. يت قوجاسىن شىعارىپ سالىپ ۇرەدى.

يت.

بالاسىنداي كۇتەدى
شارشاپ ءجۇر عوي، تىم تەگى.
اسىن بەرگەن اقتاسام،
مىندەتىم عوي، سۋ تەگىن، اف... اف... اف...

سىرتتان بۇل تىرلىكتى باقىلاپ جۇرگەن ءبىر قاسقىر مۇنى ەستىپ تۇرادى.

قاسقىر. ءا، سولاي دە... (الىستان قويشىعا) سوندا سەنگەنىڭ مىنا ءبىر سۇيەگىنە سۇرىنگەن، اۋپىلدەگەن يت پە؟ اۋسەلەڭدى كورەيىن. ەرتەڭ-اق قوراداعى قويىڭدى قىرىپ سالسام، جاقسى كورگەن «ءاۋپىڭدى» ءبىر-اق باسقا تەبەرسىڭ. ءبىر تارپىسام، ونىڭ دا جانىن جاھاننامعا جىبەرەمىن. تەك كۇن كوكجيەككە باتسىن، قوجايىننىڭ شامى ءوشسىن (ىرىلداپ كەتەدى).

ەكىنشى كورىنىس

ساحناعا قاسقىر شىعادى. كۇن باتقان كەز. ءيتتىڭ ۇيىقتاعانىن سەزىپ، قوراداعى قويعا تۇسپەككە جاقىنداپ كەلەدى. ءتىسى ساقىلداپ، اۋزىنان سىلەكەيى شۇبىرادى.

قاسقىر.

ىر... ىر...
جىلى جۇمساق قوزىلار،
ەتىڭ ءدامدى، دەرتكە ءنار.
بۇگىن قولعا تۇسەرسىڭ،
قارنىمدا جاتىپ پىسەرسىڭ. ىر... ىر...

قالعىپ كەتكەن ءيتتىڭ مۇرنىنا جاعىمسىز ءيىس كەلەدى دە، ۇيقىسىنان ويانىپ كەتەدى. جۇگىرە بەرىپ اناندايدان قاسقىردى كورەدى.

يت. ءاي، كوكجال! توقتا! ءقازىر بار داۋسىممەن ۇرسەم، قوجايى-نىم ويانادى دا، مىلتىعىن الىپ كەپ، سەنى اتىپ الادى. سەنىڭ تاعدىرىڭ مەنىڭ قولىمدا.

قاسقىر. ىر-ر... ءيا، قوجايىنىڭ بىلسە، جاعداي قيىن. ءبىراق ءبىز سياقتى قاسقىر تۋىستارىڭ «ەت تاتتىلىگىن قويسا، مەن ۇرلىعىمدى قويامىن» دەپتى عوي. ىر-ر... سەن ماعان تۋىسسىڭ. ءبىراق مەن ءبىر نارسەنى تۇسىنبەيمىن.

يت. ول قانداي جۇمباق، باۋىرىم؟ (ۇرەدى.)

قاسقىر. ءبىزدىڭ تۋىستار شوپشەندىدەن قورىقپايدى. يىلمەي-تىن باتىل بولۋشى ەدى. ال سەن بولساڭ مىنا قورانى اينالىپ ەسىڭ شىعادى. تۇنىمەي كوز ىلمەي، شاۋىلدەپ ۇرۋمەن كۇنىڭ وتەدى. يەڭە جاقپاساڭ تاماق تا بەرمەي قويادى. بۇرىشتا بۇك ءتۇسىپ جات-قانىڭ. اناۋ سالا قۇلاش شىنجىر موينىڭا ءىلىنىپ، ازاپ شەگە-سىڭ. سەنى بەينەتكە سالىپ قوياتىنداي وسى ادامدا قانداي قۇدىرەت بار؟

يت. بۇل ءسوزىڭ ءجون، باۋىرىم. مويىندايمىن. (تاعى دا ۇرەدى.)

قاسقىر(ماقتانىپ). مەن سياقتى باسى بوس، تاماعىڭدى جورتىپ ءجۇرىپ تاۋىپ، كۇنەلتپەيسىڭ بە؟ ءوزىڭ تۋىسسىڭ. ءاي، باۋىرىم، ونان دا بىرىگىپ ءومىر سۇرەيىك تە.

يت (وتىرىك ويلانىپ قالادى). ويلانايىن. (بىلاي شىعا ۇرەدى.)

قاسقىر. ءاپ، بالەم، قارماعىما ءتۇستىڭ بە؟ قارنىم اشقان كۇنى، تارامىس-تارامىس ەتىڭدى تالشىق ەتەرمىن. ىر... ىر... ءاي، نەعىپ كوپ ويلانىپ كەتتىڭ. (سىبىرلاپ) باتا وقىپ وتىرسىڭ با؟

يت. كەشىرىڭىز، قاسەكە! ءيا، تۋىس ەكەنىمىز راس. مەن سورلىنى كوزىمدى اشپاي تۇرعاندا قوجايىنىم شەشەمنەن ءبولىپ اكەپ، قىڭسىلاتىپ، انەۋ قوراعا اكەلىپ قاماپتى. قاشىپ كەتەر قاۋقار قايدا؟ اتتەڭ، سول كەزدە، قاسەكە، ءوزىڭ كەزدەسسەڭ عوي، سوڭىڭا ەرىپ جۇرە بەرەتىن ەدىم.

قاسقىر. «جاۋ كەتكەن سوڭ قىلىشىڭدى تاسقا شاپ». ىر... ىر...

يت(تاعى ۇرەدى). سونان سوڭ، قاسەكە، كوزىمدى اشىپ، ەڭسەمدى كوتەرگەندە تەمىر شىنجىرلى قارعىباۋ ءىلىندى. ءقايتىپ قاشىپ قۇتىلارسىڭ؟ قاراپتان-قاراپ اشتان ولەسىڭ بە؟! قورانى اينالىپ ۇرەمىن كەپ. تۋىس دەگەن ءوزىڭسىڭ. ماڭايىما جاقىنداپ تا كەلمەدىڭ، الىستان ۇلىدىڭ...

قاسقىر. ءيا، ونىڭ راس، كۇشىگىم. قۋ مىلتىعى بار قويشىڭ جاقىنداتپاي قويمادى ەمەس پە؟

يت. سودان امالسىزدىڭ كۇنى، يەمنىڭ ايتقانىن ورىنداپ، مالدى دا، ءۇيدى دە كۇزەتەمىن.

قاسقىر(مىنا سوزگە ءجۇنىن تىكىرەيتىپ ماقتانا جونەلدى). ءدال سول كەزدە مەن سەنى كورمەدىم عوي. ايتپەسە، بولتىرىكتەرىممەن بىرگە ەرتە...

يت. ءتۇۋ، باۋىرىم، قاسەكە. اۋف... اۋف... ءسىزدىڭ مەن تۇسىنبەيتىن ءبىر كەرەمەت عاجاپ قاسيەتىڭىز بار...

قاسقىر (ءسوزىن ورتاسىنان ءبولىپ). ءاي، ءيتىم-اي، تۋىستىعىڭ ءبىلىنىپ تۇر-اۋ. مەنىڭ ىشكى سىرىما دا ۇڭىلگەن سياقتىسىڭ.

يت. ونىڭىزدى ايتسام، ءسىز ەرتەڭگى كۇنىڭىزدى بۇگىن ويلايسىز. ءبىزدى ايتساڭشى، ءبىر كۇنگى تاماعىمىزعا ءمازبىز (مۇڭايادى). جاقسىلاپ ءبىر تويساق بولدى. ال ءسىز، قاسەكە، عاجاپسىز. ماسەلەن، ءقازىر مىنا قوراعا كىرەسىز دە، وزىمە قاجەت دەگەن ءبىر قويدى تەڭدەپ الىپ، قالعانىن جۋساتا سالاسىز. ولەكسەنى ادام جەمەيدى. ونى اۋلاق جەرگە لاقتىرىپ تاستايدى. ەرتەلى-كەش تاماعىڭىز دايىن. قانداي اقىلدىلىق دەسەڭىزشى.

قاسقىر (ماقتانىپ). تاۋىپ ايتتىڭ، ءيتىم. بابالارىمىز «اقىلمەن جەسەڭ، اساپ جەيسىڭ، اقىلسىز جەسەڭ، ءوزىڭدى جەيسىڭ» دەپ دۇنيەدەن كەتەردە ايتىپ كەتىپتى.

يت. اقىل جاعىنان سىزدەن اسار اڭ جوق. ماسەلەڭ، تۇيە بيىك بولسا دا، اقىلى قىسقا. ءسىز ونىڭ شوگىپ جاتقان ءساتىن اڭديسىز دا، وركەشىنەن ءبىر اتتاپ وتەسىز. ول ورنىنان تۇرا الماي قالادى. جۇرەگى جارىلىپ كەتەتىن شىعار. بوكسە جاعىنان وتىرىپ الىپ، ءتىسىڭىزدى باساسىز. جىلقى اتاۋلىنىڭ قۇيرىعىنا ءتىسىڭىز ىلىنسە بىتكەنى. شىرەنە تارتىپ جىبەرە سالساڭىز، وزىنەن-وزى وماقاسا قۇلايدى.

قاسقىر. ارينە، ارينە.

يت. وسى ءسىز ادام اتاۋلىدان قورىقپايسىز با؟

قاسقىر. ءاي، باۋىرىم-اي، ءبىزدىڭ تۋىستارىمىزدىڭ «وگىزدى قويشى، ولگەن قويشى، جەپ بولعاندا كورگەن قويشى، اتتى قويشى، اشۋى قاتتى قويشى» دەگەن ماقالىن ەستىپ پە ەدىڭ؟! بۇل ماقالدا ۇلكەن سىر جاتىر. ادامنان نەگە قورقادى دەيسىڭ. ادامنىڭ ءوزى قورقاق، ايتپەسە قولىنا مىلتىق الا ما؟ جالعىز-جارىم ايدالادا كەزدەسسىنشى.

يت. ءسىز اۋەلى ۇلىپ ءبىر-بىرىڭىزدى شاقىرىپ المايسىزدار ما؟

قاسقىر. باۋىرىم-اۋ، ۇلۋدىڭ دا سان ءتۇرى بار. ءقازىر «ۋ» دەيىنشى، جان-جاقتان قاپتاپ جەتسىن. ءبىراق جىلى-جۇمساق قوزى ەتىنە ورتاق ەتىپ نەم بار؟!

يت. وندا مەن سەنەن قالمايمىن. ءبىراق ءتۋىپ-وسىپ، جاستىق شاعىڭدى وتكىزگەن جەرىڭدى قيمايدى ەكەنسىڭ. قوشتاسايىن.

قاسقىر. ءوزىڭ ءبىل، اعايىن.

يت. كوزىمدى اشىپ، جۋىندى ىشكەن جەرىم، حوش. قارعى-باۋ ءىلىپ، شىنجىر سۇيرەتىپ قورا كۇزەتكەن كۇندەرىم، حوش ۋ-ۋ-ۋ-ۋ. تاماق بەرمەي، تاياقپەن باستان ۇرىپ تالدىرعان قوجايىنىم، حوش ۋ-ۋ-ۋ-ۋ...

قاسقىر. و، سورلى-اي... حا-حا-حا. (كۇلەدى.)

ءيتتىڭ ەرەكشە قاتتى ۇلىعانىن ەستىگەن قويشى سىرتقا شىعىپ، قاسقىردى اتىپ الادى.

يت. ءاۋ، باۋىرىم-اي. الگى مىقتى، اقىلدى ەكەنىڭ قايدا...

كەتەدى.

شىمىلدىق