InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Qosh keldiń, Naýryz! (prezentasıasymen)
Maqsattary: Oqýshylarǵa Naýryz - jyl basy, ıaǵnı din meıramy emes, ult meıramy ekendigin tarıhı mańyzyn túsindirý. Ata - babamyzdan urpaqtan - urpaqqa berilip kele jatqan ulttyq tárbıe týraly túsinik berý.
Tárbıelik: Naýryz merekesiniń basqa merekelerden aıyrmashylyǵyn bilýge úıretý. Halqymyzdyń salt - dástúrlerin saqtaýǵa, balalardy eńbeksúıgishtikke, mádenıettilikke tárbıeleý.
Kórnekilikter: Qazaqtyń kıiz úıi, jabdyqtary, ulttyq kıimder, ulttyq tárbıe jóninde naqyl sózder, maqal - mátelder, naýryz merekesine arnalǵan qabyrǵa gazeti, kórme t. b.

Barysy: a) Uıymdastyrý
á) Tárbıe saǵatynyń taqyrybyn habarlap, maqsatymen tanystyrý.
İ. Kirispe sóz: Qurmetti qonaqtar, ata - analar, ustazdar, oqýshylar! Balalarǵa ulystyń uly kúni týraly maǵlumat berý, balalardy elin, Otanyn súıýge, ulttyq salt - dástúrin dáripteýge tárbıeleý, ımandylyq, ınabattylyq, izettilik qasıetterin qalyptastyrý

Muǵalim: Dástúrimizge aınalǵan Ulystyń uly kúni – Naýryz qutty bolsyn!
Bul meıram kún men túnniń teńelgen merzimi 22 naýryz kúnine sáıkes keledi Naýryz kezinde naýryz kóje daıyndalady.
Toı qutty bolsyn! Ulys oń bolsyn! Aq mol bolsyn!

Jarapazan týraly túsinik. Uly mereke sizderge tek jaqsylyq ákelsin! Ulys oń bolsyn, aq mol bolsyn. Ulys bereke bersin, Pále-jala jerge ensin Igi tilekpen ándete kelgen jarapazanshylardy qarsy alaıyq. Olarǵa rıza bolǵandar qurt - irimshik usynyp, shapan jaýyp, belderine jibek oramal baılaıtyn bolǵan. Aıtamyz jarapazan otbasyńa, tileımiz densaýlyqty bas - basyńa Tilesek densaýlyqty bas - basyńa, amandyq keler ár kún otbasyńa. (Syı-sıapat beriledi). Naýryzdyń 21 túni dalany Qydyr ata aralaıdy eken. Sol sebepten osy tún «Qydyr túni»dep atalady Qydyr túni ydys ataýlyny yrysqa (bıdaı, kúrish), aqqa ( sút, shubat, qaımaq) káýsar bulaq sýyna toltyrǵan. Naýryz aıynyń 22 - inde kún men tún teńeledi. Adamdar bir - birin merekemen quttyqtaıdy. Jeti túrli taǵamnan naýryz kóje pisiredi. Úlken kisiler aq tilek aıtyp, bata bere di.

Júrgizýshi: Bekzada 1. Qosh kelipsiz, qurmetti ata - analar, Júzderińnen meıirimmen nur tamar. Aldaryńda jaýqazyndaı qulpyrǵan. Balǵyn shaqty biz baqytty balalar! Kúı:«Ata tolǵaý» N. Tilendıev. Júrgizýshi: Aısáýle «Ulystyń uly kúninde»
«Oń bolsyn, - dep, - ulysyń!»
Tós túıisip kóriser.
Kójedegi yrysyn
Kópshilikpen bóliser.
Tós túıisý degeni -
Tatý bolsyn el ishi.
Bólip ishý kójeni -
Toqshylyqtyń belgisi.

1 - júrgizýshi: Bekzada
Qutty bolsyn Naýryz toı!
Qulpyryp tur qyr men oı.
Kún men túni teńeldi,
Jer shýaqqa keneldi.
2 - júrgizýshi: Aısáýle
Qurmetti, ustazdar, ata - analar, oqýshylar! Bárimizdiń kópten kútken Naýryz merekemiz kelip qaldy. Merekelerińiz qutty bolsyn! Naýryz «jańa kún» degen sóz. Ulystyń uly kúni atalǵan Naýryzda eńbekterińiz ónimdi bolyp, tilekterińiz qabyl bolsyn!
1 - júrgizýshi: Bekzada
Naýryz kelse, qut kelgeni, halaıyq!
Esik ashyp, shashý shashyp,
El bop qarsy alaıyq.
Toı perdesin ashaıyq,
Toıǵa shashý shashaıyq.

2 – júrgizýshi: Aısáýle
Jyr syılaǵan, nur syılaǵan tirshilikke,
Qutty bolsyn qýanyshyń Arý kóktem,
Shaqyratyn bárimizdi birlikke.
Kóktem arý. Ázıma
Armysyzdar halaıyq,
Barmysyńdar halaıyq,
Naýryz toıyn jup jazbaı,
Jylda qarsy alaıyq.
Óshken shyraq jaǵylsyn,
Kóktemniń árbir aq tańy,
Qýanyshpen, jaqsylyqpen ashylsyn. (Án. «Naýryz». Áni: M. İlıasovtiki). Bekzada:

Kórinis. Kún men Tún shyǵady ortaǵa.
Kún: Móldir Sáýlesi mol Kúnmin,
Tún: Asyljan Juldyzy kóp Túnmin.
Ekeýi birigip: Búgin bizder birdeı bop,
Teńelemiz búgin biz.
Tún: Al erteń, kún uzaq,
Kún: Tún qysqarar biraq.
Ekeýi birigip: Uıqy qanbaı qalyp,
Júrmeńder tek biraq. Bekzada: Ortada 2 «d»synyp oqýshylary búgingi merekege arnalǵan óleń shýmaqtaryn oqıdy.
1 - oqýshy: Bekzat
Qys ótip, qar ketip,
Shyraıly jaz jetip,
Sharýanyń kenelgen
Meıramy ejelden
Qutty bolsyn, Naýryz!

2 - oqýshy: Asyljan
Naýryz toıy tamasha,
Naýryz toıy jańasha.
Ár júrekten án tarap,
Shattanady shartarap.

3 - oqýshy: Dıana
Uly kúni kári - jas,
Qushaqtasyp kórisken.
Jańa aǵytqan qozydaı,
Jamyrasyp ósirgen.
Naýryz toı qutty bolsyn!

4 - oqýshy: Naýryz
Saǵyntyp kelgen jyl basy
Bizben birge jyrlashy.
Dastarqanǵa elimniń
Bereke, yrys syılashy.
5 - oqýshy: Móldir
Jyl basy – Naýryz, mereke!
Aq nurǵa álem boıandy.
Naýryz toıy bereke,
Tirshilik jańa oıandy.
Naýryz qutty bolsyn!.

NAÝRYZ BELGİLERİ Gúlsát
Naýryz aıynda mal tóldeı bastaıdy. Ony eshkimge syıǵa bermeıdi, satpaıdy. «Naýryz tól» dep ataıdy.
Naýryz kúni ushyp keletin kóktem qusy – «Naýryzkók».
«Naýryz sheshek» - óte baǵaly ósimdik. «Qyzyl kitapqa» engen.
Naýryz kúni qar jaýsa, nur jaýdy, jańa jyl jaqsy bolady, dep qýanǵan. «Naýryzsha» - dep ataǵan.
Bul kúni 7 túrli dámnen «Naýryz kóje» pisiriledi
«Naýryz tilek.» Ár adam ózine, ot basyna nemese jaqyn týystary men dos jarandaryn Ulystyń uly kúnimen quttyqtap, jaqsy tilek tileıdi, bir biriniń úıine kirip dám tatady.
«Naýryznama»- shat shadyman oıyn – saýyq toı. Bul kúni úlken bolsyn, kishi bolsyn osy meıramǵa kelip, kóńildi oıyn saýyqtar jasalady. Munda sharap ishý, renjisý sıaqty jaǵymsyz ádetterge qatty tyıym salynǵan. Toıǵa at jarys, palýan kúres, án, óleńder, naýryz jyrlary aıtylady. «Naýryz bata.» - Halyqta batanyń túrleri kóp. Sonyń biri - osy Naýryz bata. Munda naýryznama ótkizgenderge, osy kúnge arnap «Naýryz kójege» shaqyrǵandarǵa, toıda óner kórsetken aqyn, ánshi palýandarǵa bata beriledi.
Muǵalim:
Oqýshy: Damır
Sándi kóktem – Naýryz,
Naýryz toıy – jyrymyz.
Kóńil gúldeı jaınasyn,
Qulpyrsyn kún men aı,
Qutty bolsyn Naýryz toı!

H. Naýbetov atyndaǵy orta mekteptiń
bastaýysh synyp muǵalimi Sultanǵalıeva Kúnsulý Sámenqyzy