InfoHub Logo

Siz aptasyna qansha saǵatyńyzdy bilim alýǵa jumsaısyz? Siz bul sózdi JOO bitirgen boıda umytyp ketken shyǵarsyz? Endeshe, eske túsirýge eshqashan kesh emes, onyń ústine, praktıka kórsetip otyrǵandaı, bul úshin sonshalyqty kóp nárseniń qajeti joq. Ózińizdiń bilim deńgeıińizdi anaǵurlym joǵarylatý, jáne mańyzdylyǵy odan esh kem túspeıtin belgili bir praktıkalyq nátıjelerge qol jetkizý úshin aptasyna bes saǵatyńyzdy arnasańyz — jetip jatyr. Bul 5 saǵatty qalaısha barynsha tıimdi paıdalaný jóninde bizdiń osy maqalamyzdan oqyńyzdar.

     

5 saǵat erejesi ne úshin qajet?  

Bilim degenimiz — bul 21 ǵasyrdyń altyny. Tehnologıalardyń damýy kóne, dástúrli oqytý ádisterinen áldeqaıda ozyq kele jatyr. Bir qadam alda júrý qıyndaǵan ústine qıyndap kele jatyr. Ásirese, ár mınýt úshin básekelestik óte-móte joǵary bolyp júrgen qazirgi zaman qarqyn alyp turǵan jaǵdaıda.  

Shyǵar jol bireý — ózdiginen bilim alý. Siz únemi jańa nárseni bilip, úırenýge tıissiz. Óz biliktiligińizdi, jáne de ózińizdiń mamandyǵyńyzdyń aıasynda ǵana emes, odan tys salalarda da arttyryp otyrýǵa tıissiz. Pánaralyq ıntegrasıa — bul kóp jaǵdaıda aıryqsha nátıjelerge jetkizetin zamanaýı álemniń taǵy bir trendi.  

Bul bolsa, qazirgi dáýirdiń talaby ǵana emes: uly adamdardyń barlyǵy ózdiginen oqyp bilim alǵan. Saýalnamadan ótken 200 mıllıonerdiń 67% teledıdardy kórmeıdi, olardyń 86% kún saıyn kitap oqıdy, al 63% aýdıokitaptardy tyńdaıdy. Bıll Geıts, Mark Sýkerberg, Ilon Mask, Ýorren Baffet — osy kisilerdiń barlyǵy iri-iri kompanıalardy qurý arqyly ǵana dańqy álemge jaıylǵan joq, sonymen qatar olar óte kóp ýaqytyn ózdiginen bilim alýǵa arnaıtyndyǵymen de tanyldy.    

Álbette, bilim alýǵa aptasyna 5 saǵatty arnaý sizdiń áıgili baı-baǵlandardyń qataryna qosylatynyńyzǵa (basqa da túrli faktorlarǵa baılanysty) kepil bola almaıdy. Degenmen, olardyń (baılardyń) basym bóligi osy erejeni belgili bir dárejede paıdalanǵanyn qaperden shyǵaramaǵan abzal.

«5 saǵat erejesi» degen ne?

5 saǵat erejesi — bul oqyp-toqýǵa, oılanyp-tolǵanýǵa jáne tájirıbe jasaýǵa aptasyna kem degende bes saǵatty jumsaý kerektigin bildiretin árdaıym ózdiginen bilim alyp otyrý júıesi.  

Klasıkalyq nusqasynda bul árbir jumys kúninde siz bir saǵat boıy ózdiginen bilim alýmen aınalysasyz degen sóz. Amerıkalyq birtýar saıasatker Bendjamın Franklın dál osy shema boıynsha áreket etken. Bir aptada 112 jumys isteıtin saǵat baryn eskersek (kún saıyn 8 saǵat uıqyǵa ketedi), bul búkil ýaqytymyzdyń 4,4% ǵana bolady. Biz tamaq ishýge odan kem ýaqyt jumsamaıtynymyzdy esińizde ustańyz.

Myıyńyzdy damytý úshin aptasyna 5 saǵat jumsaý — bul tán úshin mindetti gıgıenalyq sharalar syqyldy kerektiniń eń tómengi deńgeıi. Siz kúndelikti jýynyp-shaıynasyz, tisińizdi jýasyz, fızıkalyq jattyǵýlar jasaısyz t.b. Ózińizdiń aqyl-parasatyńyzǵa (ıntellekt) da kóńil bóletin kez keldi. Eger sizdiń múmkindigińiz jáne yqylasyńyz bolsa, kóbirek oqyńyz. Biraq kem bolmasyn. AT&T kompanıasynyń bas dırektory Rendal Stefenson aıtqandaı, bilim alýǵa aptasyna 5-10 saǵatyn jumsamaıtyndar jýyq arada «moraldyq turǵyda (bul sózdiń tehnologıalyq maǵynasynda) eskirip qalady». 

Ózdiginen bilim alýdyń úsh tiregi

Sapaly bilim áıteýir bilim ala berýdi ǵana bildirmeıdi. Sonymen birge siz alǵan aqparatty óńdeýińiz jáne ony is júzinde paıdalana bilýińiz kerek. Osyǵan oraı biz ózdiginen oqý kezinde oryndaýyńyz qajet túıindi úsh praktıkany bólip aldyq.

Kitap oqý

Sizdiń endigi mindetińiz — kún saıyn kitap oqýdy ádetke aınaldyrý. Sizge ózińiz eńbek etip júrgen salada damyp-jetile túsýińizge kómegi tıetin kitaptardyń tizimin túzińiz de, olardy oqýǵa kúnine quryǵanda 20 mınýttan ýaqyt bólińiz. Sonshama jumysbasty bolsańyz da, bunyń túk te qıyndyǵy joq. Elektrondy kitaptardyń arqasynda siz qolyńyz qalt etken kez kelgen mezette, qaı jerde bolsa da, oqı bere alasyz.  Mysaly kólikte (avtobýs, ushaq..), kezekte turyp, úzilister kezinde t.s.s.

Sizdiń qalaı oqyǵanyńyz da mańyzdy. Nátıjeli oqý jóninen beriletin keńester kóp, biraq biz ózekti bireýin daralap aıtqymyz keledi. Bloknot bastańyz da, qysqasha konspektilerdi, qyzyqty oılardy, ózińizdi mazalaǵan jeke suraqtaryńyzdy, eskertpelerińizdi jáne ıdeıalaryńyzdy sol jerge túrtip alyp otyryńyz. Bul sizdiń ózdiginen bilim alýdaǵy kelesi kezeńińizde paıdańyzǵa jaraıdy.   

Oılanyp-tolǵaný

Aldyńǵy kezeńde alǵan búkil aqparatty este saqtap qana qoımaı, ony saralap-taldaýdyń da mańyzy zor. Oqyp otyrǵan kezde bloknotyńyzǵa túrtip qoıǵan jazý-syzýlaryńyzǵa júginip, olar jaıynda oılanyp kórińiz. Túsiniksiz jerleri bolyp jatsa, qosymsha derekterdi izdestirińiz.  

Eń bastysy, «Alǵan bilimimdi ómirde qalaı qoldana alamyn?» degen suraqqa jaýap berińiz. Bul mańyzdy nárse, óıtkeni, oqyp bilgenińizdi naqty, praktıkalyq turǵyda paıdaǵa jarata alar-almasyńyz osyǵan baılanysty ǵoı.

Tájirıbe jasaý

Google-dyń tabysqa jetýiniń qupıalarynyń biri sol, olar ózderiniń jumysynda «20 percent time» qaǵıdatyn qoldanady. Ol qaǵıdatqa sáıkes qyzmetkerler jumys ýaqytynyń 20% tájirıbeler jasaýǵa jáne ózderiniń ıdeıalaryn júzege asyrýǵa arnaı alady. Mysaly, dál osy arqyly dúnıe júzindegi eń iri pochtalyq servıs Gmail paıda bolǵan edi.  

Oqý men oılanyp-tolǵaný, tájirıbelerdi jasap kórý sıaqty amaldar — bul qorshaǵan ortany tanyp-bilýdiń eń mańyzdy tásilderiniń biri. Jasalǵan tájirıbeniń nátıjesinde siz ózińizdiń teorıalyq bilimińizdi praktıkada dáleldengen, naqty nárselermen tolyqtyra alasyz.  

Oqý men taldaý barysynda paıda bolǵan ıdeıalaryńyzǵa júginińiz. Sodan soń olardy, qysqartylǵan, ońaılatylǵan túrinde bolsa da, praktıkalyq turǵyda qalaı iske asyrýǵa bolatynyn oılanyp kórińiz. Mysaly retinde, eger siz ózińizdi orator rólinde synap kórgińiz kelip júrse, dosyńyzdyń týǵan kúninde ony erekshe túrde quttyqtańyz. Buǵan ýaqytyńyz ben kúshińiz kóp ketpeıdi, biraq ózińizdiń múmkindikterińizdi baǵamdaı alaryńyz anyq.   

Qorytyndy

5 saǵat erejesi — bul siz ózdigińizden bilim alý úshin belgilep qoıýyńyz kerek eń tómengi meje. Bul, árıne, eger shynymen-aq tolaıym nátıjege qol jetkizgińiz kelse. Úsh praktıkanyń (oqyp-toqý, oılanyp-tolǵaný jáne tájirıbelerdi jasap kórý) arasynda 5 saǵatty qalaı úlestirip jumsaıtynyńyz — ol sizdiń jeke basyńyzdyń neni qalaıtyny men múmkindikterińizge baılanysty.

Oqýǵa keńes beremiz:

Ózin-ózi kemeldendirý psıhologıasy

Tabandylyq pen aqyl

Oqyp-úırenýdi ádetke qalaı aınaldyrýǵa bolady

Daryn vs daǵdy. Qaısysy mańyzdyraq?

---