InfoHub Logo

Qazaq ádebıeti 8 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Abaı Qunanbaev

Sabaqtyń maqsaty:
a) Abaı shyǵarmalaryn taldaı otyryp, bilimderin júıeleý, jınaqtaý jáne shyǵarmashylyq jumystar arqyly Abaıdy jan - jaqty tanytý;
á) oqýshylardy adamgershilikke, ımandylyqqa, asyl qasıetterge tárbıeleý jáne týǵan jerdiń tarıhy men tiliniń qadir - qasıetin uǵyndyrý;
b) mánerli sóıleýge daǵdylandyrý, oı - órisin, oılaý qabiletin, shyǵarmashylyq izdenisin damytý.
Sabaqtyń kórnekiligi: býklet, shrıftogrammalar, kitaptar, oıyndar jáne óleń jazylǵan plakattar.
Sabaqtyń túri: saıys sabaq
Sabaqtyń tıpi: bilimdi júıeleý, jınaqtaý sabaǵy.
Sabaqtyń ádis - tásilderi: suraq - jaýap, problemalyq, saıys t. b.

Sabaqtyń barysy.
1. Uıymdastyrý kezeńi: oqýshylardy saıys sabaǵyna ázirleý
2. Ótilgen materıaldardy jınaqtaý.

Muǵalimniń kirispe sózi.
Abaı qazaq poezıasynyń ósip, gúldenip, jańa sapaǵa jetýine orasan zor eńbek etti. Aqyn jas urpaqqa tereń oıǵa toly, alýan óleńder úlgisin qaldyrdy. Abaı muralary – adamgershiliktiń, ımandylyqtyń, bıik parasattylyqtyń asyl qazynasy. Osyǵan oraı Abaı shyǵarmashylyǵyn jınaqtaý, júıeleý maqsatyndaǵy saıys sabaǵyn bastaıyq.
Top músheleri Ibrahım, Abaı, Telǵara degen atpen úsh topqa bólinip, ózderi shyǵarǵan óleńdermen qorǵaıdy.
Alǵan bilimderin jınaqtaý maqsatynda suraqtar «ár komandaǵa 7 suraqtan qoıylady, suraqqa oılanbastan jaýap berý kerek).

Ibrahım tobyna:
1. Abaıdyń murajaıy qaı jerde? (Jıdebaıda)
2. Abaıdyń alǵashqy óleńder jınaǵy qaı jyly, qaı jerde basylyp shyqty? (1909j. Peterbýrg)
3. Abaıdyń qońyraýly balýan atanǵan atasy. (Yrǵyzbaı)
4. Abaı eń alǵash dáris alǵan tatar moldasy.(Ǵabıthan)
5. Abaıdyń jeti atasyn atańyz. (Qunanbaı - Óskenbaı – Yrǵyzbaı – Aıdos – Toman – Tobyqty – Arǵyn)
6. Abaıdyń úsh poemasy. «Masǵut», «Eskendir», «Ázim áńgimesi».
7. Abaıdyń ataqty ertekshisi. (Baımaǵanbet)

Abaı tobyna:
1. Abaıdyń eń momyn, jýas atasy (Aıdos)
2. Abaıdyń rýy. (Tobyqty)
3. Abaıdyń neshe kúıi bar? ( «Maı túni», «Jeldirme», «Torjorǵa»)
4. Abaıdyń ataqty ánshisi.(Álmaǵanbet)
5. «Medǵat - Qasym» poemasyn Abaıdyń qaı balasy jazǵan? (maǵaýıa)
6. Tabıǵat lmrmkasynyń ishindegi eń alǵashqy jazylǵan óleńi.(«Jaz», 1886 j.)
7. Qunanbaı qaıda meshit saldyrdy? (Qarqaraly)

Telǵara tobyna:
1. Abaıdyń talantty skrıpkashysy kim bolǵan? (Muqa)
2. Abaıdyń «qarasha, jeltoqsan men sol bir - eki aı» atty óleńi kimge arnalǵan? (Tákejannyń áıeli Qarajanǵa)
3. Abaıdyń alǵashqy óleńderi kimniń atynan shyqty? (Kókbaı)
4. Abaıdyń «Eı sorly zaman, menen aıaǵan qaı qastyǵyń qaldy... Men ishpegen ý bar ma!...» degen tarıhı sózi qandaı oqıǵaǵa baılanysty aıtylǵan? (Maǵaýıanyń ólimi)
5. Abaı el bıleý isine neshe jasynan bastap aralasty? (13 jasynan)
6. Abaıdyń balasy Ábdirahmannyń qaıtys bolǵan jyly. (1895 j.)
7. Abaıdyń orys dosy. (Mıhaelıs)

Shrıftogrammalarmen jumys.
1. «Shahmat atynyń júrisimen»

Berilgen tor kózderdi shahmat atynyń júrisi boıynsha asyp ótý kerek. Bir basqan tor kózdi qaıtalaýǵa bolmaıdy. Durys sheshkende Abaı óleńderiniń atyn oqýǵa bolady. («Qansonarda», «Jazǵyturym», «Dútbaıǵa», «Segiz aıaq», «máz bolady bolysyń», «Qys»).

2. «Belgili bir júıemen»
.........................

Rombık ishindegi sheńberlerdegi áripterdi belgili bir júıemen qurastyrǵanda, «Abaı aforızminiń» avtorynyń aty - jóni shyǵady. (Qulmat Ómiralıev).

Asyl sózderdiń jalǵasyn tap.
Jumysy joqtyq
Tamaǵy toqtyq
------------------------------- (Azdyrar adam balasyn)
Úsh - aq nárse adamnyń qasıeti
------------------------------ (Ystyq qaırat, nurly aqyl, jyly júrek)
Ǵylymdy izdep,
Dúnıeni kózdep
------------------------------- (Eki jaqqa úńildim)
Qaıratsyz ashý – tul
Turlaýsyz ǵashyq – tul
----------------------------------- (Shákirtsiz ǵalym - tul)
Áýelde bir sýyq muz – aqyl zerek
--------------------------------------- (Jylatqan tula boıdy ystyq júrek)
Dosy joqpen syrlas
--------------------------------------- (Dosy kóppen syılas)
Ómirdiń aldy – ystyq, arty – sýyq,
--------------------------------------- (Alda – oıyn, artqy jaǵy muńǵa jýyq)
Aqylmen oılap bilgen sóz
Boıyńa juqpaı syrǵanar.
(Yntaly júrek sezgen sóz ------------------------ Bir tamyrdy qýalar)

Shyǵarmashylyq jumys
1. Abaıdyń atyn basqasha ózgert.
a) «Jasymda ǵylym bar dep eskermedim»
á) «Ǵylym tappaı maqtanba»
b) «Óleń – sózdiń patshasy, sóz sarasy».

2. Abaı óleńderiniń jalǵasyn tap. (Oıdan ózi shyǵarý kerek)
-------------------------- Paıda oılama, ar oıla,
-------------------------- Talap qyl artyq bilýge.
Ustazdyq etken jalyqpas, --------------------------
Úıretýden balaǵa. --------------------------
Sabaqty qorytý.
Bilimderin baǵalaý. Baǵalaý paraǵy arqyly
Úı tapsyrmasyn berý. Shyǵarma «Jas urpaq úshin Abaı murasynyń ónegelik tárbıesi»