InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: «Abaı shańyraǵy» áńgimesi (prezentasıasymen)
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylarǵa «Abaı shańyraǵyn» áńgimesindegi mátindi oqytý arqyly qazaqtyń salt – dástúrleri men ádet – ǵuryptarynan málimetter berý, qazaqtyń kıiz úı jabdyqtary týraly túsindirý.
Sabaqtyń mindetteri:
Bilimdilik: Sanaly, túsinip durys oqýǵa mashyqtandyrý.
Mátin mazmunyn áńgimeleı bilýge úıretý.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń oı – órisin, sóıleý tilin damytý.
Tárbıelik: Adamgershilikke, ulttyq salt – dástúrdi saqtaı
bilýge tárbıeleý.
Sabaqtyń tıpi: Aralas sabaq
Sabaqtyń ádis – tásilderi: Túsindirý, sózdik, suraq – jaýap, áńgimelesý.
Sabaqtyń kórnekiligi: A. Qunanbaevtyń portreti, ınteraktıvti taqta,
prezentasıa slaıdtary, kórme, búktemeler.
Sabaqtyń barysy:

1. Uıymdastyrý kezeńi.
Oqýshylardy túgeldeý, nazaryn sabaqqa aýdarý.
Psıhologıalyq daıyndyq
Búgin qaı kún? Beısenbi
Erteń qaı kún? Juma
Oıat onda Beısendi
Oıat onda Jumany
Sabaǵynan qalmasyn
Qaıyrly kún, balalar
Qaıyrly kún, muǵalimder
Tynysh bolyp túnimiz
Ashyq bolyp kúnimiz
Sáttilikke tolsyn

2. Úı tapsyrmasyn suraý.
- Úıge qandaı tapsyrma berildi?
- «Shal men bala» áńgimesi
A) Mátinde ne týraly aıtylǵan?
B) Ataǵa kómektesken beıtanys balanyń aty kim?
V) Máýlen ne sebepti atadan uıaldy?
G) Máýlen qandaı oqýshy?
3. Jańa sabaqqa kirispe.
«Abaı» sózjumbaǵyn sheshtirý
Suraqtary:
1. Úlken qarıany qalaı ataımyz?
2. “Shal men bala” áńgimesiniń avtory kim?
3. Máýlen kimge kómektesti?
4. Qarıa kisini bala neden demep túsirdi?

«Abaı» sózjumbaǵyn sheshtire otyryp, búgingi «Abaı shańyraǵy» taqyrybymen tanystyrý.
Jańa materıaldy meńgertý.
Endeshe, balalar, Abaı Qunanbaev týraly ne bilemiz?
Abaı kim?
Abaı - aqyn, fılosof, jazýshy, aýdarmashy, kompozıtor
Dúnıege kelgen jeri: Semeı oblysy, Semeı aýdany, Shyńǵys taýynda 1845 jyly dúnıege kelgen.
Shyǵarmalary: «Jaz», «Kúz», «Qys», «45 qara sózi», «Segiz aıaq», «Kózimniń qarasy» t. b.

Kámen Orazalın (1920 – 2008)
Jazýshy
Kámen Orazalın 1920 jyly 16 maýsymda Semeı oblysy, Abaı aýdany, Qundyzdy aýylynyń Qylyshbek jaılaýynda dúnıege kelgen.
1939 jyly orta mektepti bitirgennen soń muǵalim bolyp, saýatsyzdyqty joıý naýqanyna qatysty.
Ásker qataryna alynyp, Uly Otan soǵysy maıdanynda 365 atqyshtar polkiniń qatarynda soǵysty.
1947 jyly N. K. Krýpskaıa atyndaǵy Semeı pedagogıkalyq ınstıtýtyn bitirdi. Ulaǵatty ustaz, Qazaqstannyń eńbek sińirgen muǵalimi.
Alǵashqy povesi «Jeksen» 1950 jyly jaryqqa shyqty. «Aqjazyq» (1957), «Kóktem salqyny» (1964) romandarynyń avtory.
Kámen Orazalın bala kezinen beri Uly Abaıdyń ánderi men shyǵarmalaryna tánti bolyp ósti. Qaraýylda Abaı atyndaǵy mektepte qyzmet istep júrgen kezinde, elge kelgen Muhtar Áýezovpen birge el aralap, aqyn týraly maǵlumattar jınastyrǵan. Mekteptegi «Abaı urpaqtary» qoljazba almanaǵyn basqardy.
K. Orazalın 1972 jyly jaryq kórgen «Abaıdan soń» romanyn óziniń eń kesek, eń negizgi týyndysy sanaǵan.
Muhtar Áýezov jaıly alǵashqy romannyń avtory, Abaı mektebiniń shákirti, belgili abaıtanýshy, maıdanger jazýshy, qazaq ádebıetiniń qadirmendi aqsaqaly Kámen Orazalın 2008 jyly naýryz aıynda dúnıeden ótti. «Qazaq SSR - niń eńbek sińirgen muǵalimi», Oktábr revolúsıasy, İİİ dárejeli «Dańq» ordenderiniń, «Parasat» ordeniniń jáne kóptegen medaldardyń ıegeri.

«Abaıdyń shańyraǵy» mátinin oqyp, túsinigi aıtylady.

Dáptermen jumys.
• Shymshı – órnektep toqylǵan shı.
• Yzý – tigistiń túri
• Alasha – qoı júninen toqylǵan tósenish
• Súıek tósek – súıekpen órnektep jasalǵan tósek

• Balalar, «Abaı shańyraǵy» mátini úsh bólimnen turady. Ár bólimdi muqıat tyńdap, túsinip oqımyz. Ár bólimniń keıipkerlerine mán berińder. Bólimderge qalaı at qoıar edińder?

1. Kıiz úı.
Bul bólimde Kúnjannyń kıiz úıdiń ýyq, keregesiniń ketkenin qaıta jóndetkeni jáne sheber áıelderge shymshılerdi toqyttyryp, baýlaryn, tańǵyshtaryn bitirýdi tapsyrǵany aıtylǵan. Jańadan jasalatyn buıymdar da Abaıdyń unatatyn órnek – baýlarymen kórkemdelgen.

2. Kúnjannyń qonaqtary.
Bul bólimde Áýez, Kárim, Kákitaı, Mekaıil, Zaken sekildi keıipkerler bar. Kákitaıdyń Abaı shańyraǵyn kórip tańǵalyp, razy bolǵan sátteri osy bólimde anyq aıtylǵan.

3. Abaı shańyraǵy.
Úshinshi bólimde Áýez ben Kárimniń úı ishindegi sátteri beınelengen. Áýezdiń kıiz úıdegi Abaıdyń qattap jınalǵan súıek tósek, kitap shkaby men úsh ishekti dombyrasyn kórip kóńili bosap ketken sáti beınelengen. Áýez Abaıdyń «Naǵashy, tórletińiz!» degen qońyr daýsyn estigendeı bolyp qatty tolqıdy. «Abaı shańyraǵy» bul mátinde Abaıdy qaıta tiriltkendeı.

4. «Tapqyr bolsań, taýyp kór» bólimi boıynsha jumbaqtar sheshiledi.
Kórseń,
Alyp tor joldy paraqtaı,
Jaısań,
Qatarlap syzǵan jolaqtaı.
/Kerege/
Qabyrǵasy tor kóz,
Tóbesinde zor kóz.
/Kerege; Shańyraq/
Bir basy ımek,
Bir basy úshkir syryq,
Qatar - qatar turyp,
Kúmbez syndy sheńberdi,
Kókke tiktep kóterdi.
/Ýyq/
Uqsaıtyn sheńberge,
Qabyrǵasy jıylyp, keriledi.
Jıhazy mol keń bólme,
Tóbesinen juldyzdar kórinedi.
(kıiz úı)
Tireýsiz kúmbez,
Sylaqsyz qabyrǵa.
(kıiz úı)

Bir nárse ózi bıik, ishi qýys,
Ol zattyń súıegi kóp aıqysh - uıqysh.
Kózi bar jabyrqaǵan tóbesinde,
Jaısa úlken, jınalǵanda bir - aq ýys.
(kıiz úı)

5. Sabaqty qorytyndylaý.
• Abaıdyń úıin ádemi etip ustaǵan kim?
• Kıiz úıge Kárim men Kákitaı qandaı baǵa berdi? Ol qaı bólimde aıtylǵan?
• Kúnjannyń eńbegine sen qandaı baǵa berer ediń?
• Mátinniń ár bólimine at qoı.
• Abaıdyń úıinde bolǵan zattardy sıpattap aıtyp ber.

6. Úıge tapsyrma.
199 – bettegi sýret boıynsha «Abaı shańyraǵy» taqyrybyna áńgime qurap kelý. (Kıiz úıdiń sol jáne oń jaǵynda ne ornalasqan? Kıiz úıdiń tórinde jáne ortańǵy bóliginde ne ornalasqan?) Zattardy sıpattap jazyp kelý.

7. Baǵalaý.
Sabaqqa belsendi qatysqan oqýshylardy baǵalaý. Baǵalaý úlgisi:
«5» – óte jaqsy
«4» – jaqsy
«3» – qanaǵattanarlyq