Adamnyń is áreketinen týyndaǵan Bıosferadaǵy jahandyq ózgerister
9 - synyp
Sabaqtyń taqyryby: Adamnyń is áreketinen týyndaǵan Bıosferadaǵy jahandyq ózgerister
Maqsaty: 1. Bilimdilik: Oqýshylarǵa tirshilik qabyǵy bıosfera týraly, Vernadskıı ilimi týraly bilimderin keńeıtý.
2. Damytýshylyq: Oqýshylardyń sóıleý, oılaý, este saqtaý sheberlikterin qalyptastyryp pánge degen qyzyǵýshylyqtaryn arttyrý.
3. Tárbıelilik: Oqýshylardy qorshaǵan ortany qorǵaýǵa, utymdy paıdalanýǵa, otansúıgishtikke tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq
Kórnekiligi: Plakat, sýretter.
Pánaralyq baılanys: Ekologıa, Geografıa
Sabaqtyń barysy: I. Uıymdastyrý
II. Úı tapsyrmasyn suraý
III. Jańa sabaq
IV. Bekitý
V Qorytyndy
I. Uıymdastyrý
1. Amandasý
2. Túgendeý, belgileý
3. Oqýshylar nazaryn sabaqqa aýdarý.
II. Úı tapsyrmasyn suraý.
1. I. deńgeılik tapsyrma. Aýyzsha sabaq sura
2. II. deńgeılik tapsyrma. Semantıkalyq karta
3. III. deńgeılik tapsyrma. Toptastyrý strategıasyn qoldaný.
III. Jańa sabaq
Jospar
1. V. Vernadskıı ilimi.
2. Bıosfera qurylymy jáne atqaratyn qyzmeti týraly.
3. Atmosfera. Gıdrosfera. Lıtosfera.
4. Tiri aǵzalar.
Jerdiń barlyq ekojúıeleri planetanyń betin alyp jatqan bir úlken ekojúıeniń quramdas bóligi bolyp tabylady. Bul álemdik ekojúıeni bıosfera dep ataıdy. Bıosfera týraly ilimdi orys geohımıgi V. I. Vernadskıı jasady. Ol alǵash ret tirshiliktiń fızıkalyq tabıǵatqa áser etý masshtabyn baǵalady.
V. I. Vernadskııdiń aıtýy boıynsha, bıosfera — jalpy planetalyq qabyqsha, tirishiligi bar jáne onyń áserine ushyrap otyrǵan Jer bóligi. Bıosfera qurlyqtyń, teńizdiń jáne muhıttyń barlyq aýdanyn alyp jatyr, jáne tiri organızmder qyzmetimen jasalynǵan jynystary bar Jer bóligi kiredi.
Atmosferada tirshiliktiń joǵarǵy shegi ozondy ekranmen anyqtalady — ozon gazynyń 16 - 20 km bıiktigindegi juqa qabat. Ol Kúnniń qaýipti últrakúlgin sáýlesin ustap qalady. Muhıtta tereńdigi 10 - 11 km - ge deıin tirshilik bar. Jerdiń qatty bóliginiń 3 - 7 km tereńdigine deıin belsendi tirshilik bolady (munaıly jerdegi bakterıalar). Organızmderdiń qyzmetiniń tunbaly jynystar túrindegi nátıjesi odan ary qaraı tereńdikte de bolady.
Bıosfera – grekshe bıos - ómir jáne tirshilik, «Sphaira» (sfera) shar, qorshaǵan orta degen sózderinen alynǵan, ıaǵnı jer sharyndaǵy adamzattyń jan - janýarlardyń, ósimdikterdiń jáne basqa tiri organızmderdiń tirshilik etetin ortasy degen maǵyna beredi.
Bul termındi 1875 jyly birinshi ret Avstrıanyń ataqty geology E. Zúss ǵylymǵa engizdi. Biraq bıosfera jáne onyń jer betinde júrip jatqan prosesteri týraly ilimniń negizin salǵan akademık V. I. Vernadskıı boldy. Osy ilim boıynsha, bıosfera +50 %- dan – 50 % - ǵa deıin temperatýrasy bolatyn termodınamıkalyq qabat bolyp sanalady.
Bıosfera - Jer betindegi tirshilik qabaty bolyp sanalady. Ol gıdrosfera qabatyn túgelimen, atmosferanyń tómengi bóligin jáne jer qyrtysynyń joǵarǵy bólikterin qamtıdy.
Adamnyń is áreketinen týyndaǵan Bıosferadaǵy jahandyq ózgerister júkteý
Sabaqtyń taqyryby: Adamnyń is áreketinen týyndaǵan Bıosferadaǵy jahandyq ózgerister
Maqsaty: 1. Bilimdilik: Oqýshylarǵa tirshilik qabyǵy bıosfera týraly, Vernadskıı ilimi týraly bilimderin keńeıtý.
2. Damytýshylyq: Oqýshylardyń sóıleý, oılaý, este saqtaý sheberlikterin qalyptastyryp pánge degen qyzyǵýshylyqtaryn arttyrý.
3. Tárbıelilik: Oqýshylardy qorshaǵan ortany qorǵaýǵa, utymdy paıdalanýǵa, otansúıgishtikke tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq
Kórnekiligi: Plakat, sýretter.
Pánaralyq baılanys: Ekologıa, Geografıa
Sabaqtyń barysy: I. Uıymdastyrý
II. Úı tapsyrmasyn suraý
III. Jańa sabaq
IV. Bekitý
V Qorytyndy
I. Uıymdastyrý
1. Amandasý
2. Túgendeý, belgileý
3. Oqýshylar nazaryn sabaqqa aýdarý.
II. Úı tapsyrmasyn suraý.
1. I. deńgeılik tapsyrma. Aýyzsha sabaq sura
2. II. deńgeılik tapsyrma. Semantıkalyq karta
3. III. deńgeılik tapsyrma. Toptastyrý strategıasyn qoldaný.
III. Jańa sabaq
Jospar
1. V. Vernadskıı ilimi.
2. Bıosfera qurylymy jáne atqaratyn qyzmeti týraly.
3. Atmosfera. Gıdrosfera. Lıtosfera.
4. Tiri aǵzalar.
Jerdiń barlyq ekojúıeleri planetanyń betin alyp jatqan bir úlken ekojúıeniń quramdas bóligi bolyp tabylady. Bul álemdik ekojúıeni bıosfera dep ataıdy. Bıosfera týraly ilimdi orys geohımıgi V. I. Vernadskıı jasady. Ol alǵash ret tirshiliktiń fızıkalyq tabıǵatqa áser etý masshtabyn baǵalady.
V. I. Vernadskııdiń aıtýy boıynsha, bıosfera — jalpy planetalyq qabyqsha, tirishiligi bar jáne onyń áserine ushyrap otyrǵan Jer bóligi. Bıosfera qurlyqtyń, teńizdiń jáne muhıttyń barlyq aýdanyn alyp jatyr, jáne tiri organızmder qyzmetimen jasalynǵan jynystary bar Jer bóligi kiredi.
Atmosferada tirshiliktiń joǵarǵy shegi ozondy ekranmen anyqtalady — ozon gazynyń 16 - 20 km bıiktigindegi juqa qabat. Ol Kúnniń qaýipti últrakúlgin sáýlesin ustap qalady. Muhıtta tereńdigi 10 - 11 km - ge deıin tirshilik bar. Jerdiń qatty bóliginiń 3 - 7 km tereńdigine deıin belsendi tirshilik bolady (munaıly jerdegi bakterıalar). Organızmderdiń qyzmetiniń tunbaly jynystar túrindegi nátıjesi odan ary qaraı tereńdikte de bolady.
Bıosfera – grekshe bıos - ómir jáne tirshilik, «Sphaira» (sfera) shar, qorshaǵan orta degen sózderinen alynǵan, ıaǵnı jer sharyndaǵy adamzattyń jan - janýarlardyń, ósimdikterdiń jáne basqa tiri organızmderdiń tirshilik etetin ortasy degen maǵyna beredi.
Bul termındi 1875 jyly birinshi ret Avstrıanyń ataqty geology E. Zúss ǵylymǵa engizdi. Biraq bıosfera jáne onyń jer betinde júrip jatqan prosesteri týraly ilimniń negizin salǵan akademık V. I. Vernadskıı boldy. Osy ilim boıynsha, bıosfera +50 %- dan – 50 % - ǵa deıin temperatýrasy bolatyn termodınamıkalyq qabat bolyp sanalady.
Bıosfera - Jer betindegi tirshilik qabaty bolyp sanalady. Ol gıdrosfera qabatyn túgelimen, atmosferanyń tómengi bóligin jáne jer qyrtysynyń joǵarǵy bólikterin qamtıdy.
Adamnyń is áreketinen týyndaǵan Bıosferadaǵy jahandyq ózgerister júkteý
You Might Also Like
-
Sabaqtyń taqyryby: Jazylbek Qýanyshbaev ómir jolyna saıahat
