Ádistemelik jumys
Ádistemelik keńes.
1.Nátıjege baǵyttalǵan ádistemelik jumys.
Pedagog mamandrdyń kásibı deńgeıin udaıy kóterip otyrý, olardyń teorıalyq bilimi men ádistemelik biligin úzdiksiz jetildirý, oqytýdyń ozyq ádis-tásilderimen qarýlandyra otyryp, shyǵarmashylyu jumystaryna jol kórsetý, ıaǵnı muǵalim mamandyǵyn jetildirý – nátıjege baǵyttalǵan ádistemelik jumystyń negizgi mindeti bolyp tabylady.
Ataqty pedagog –ǵalym V.Sýhomlınskıı «Muǵalimdik mamandyq – bul adamtaný,adamnyń kúrdeli jáne qyzyqty, shym-shytyryǵy mol jan dúnıesine úńile bilý. Pedagogıkalyq sheberlik pen pedagogıkalyq óner – ol danalyqty júrekpen uǵa bilý bolyp tabylady» dep muǵalimdik ónerge erekshe baǵa berse, Y.Altynsarın «Maǵan jaqsy muǵalim bárinen de qymbat, óıtkeni muǵalim-mekteptiń júregi»-dep beker aıtqan joq. Demek, muǵalimniń kásiptik deńgeıin kóterý mekteptiń ádistemelik jumysynyń negizgi salasy bolyp sanalady. Óıtkeni qazirgi mektep aldyndaǵy mindetterdi sheshýde muǵalimniń, sonymen birge birlestik jetekshisiniń kásiptik mádenıeti basty alǵy sharty ekeni aıan. Muǵalimniń kásiptik mádenıetin kóterý mekteptiń ádistemelik jumysynyń jetekshi salasyn quraıdy. Al ádistemelik jumys degenimiz – ol pedagogıkalyq kadrlardyń ǵylymı-teorıalyq, jalpy mádenı, psıhologıalyq-pedagogıkalyq daıyndyǵyn kóterýge baǵyttalǵan júıeli jáne ujymdyq jumys.
Ádistemelik jumys – mekteptegi oqý-tárbıe jumysyn basqarýdyń negizgi salasy. Oǵan josparlaý, uıymdastyrý, ádistemelik kómek kórsetý, basshylyq jáne baqylaý jatady.
Ádistemelik jumysqa qoıylatyn negizgi talap – ádistemelik jumysty únemi jetildirý, onyń ǵylymı negizi oqytýdyń sapasyn, oqýshylar biliminiń deńgeıin kóterý maqsatynda oqýdyń barysyna dál baǵyttalady. Jyl ishinde ádistemelik birlestiktiktiń otyrysyn josparlaýǵa bolady. Jospar boıynsha ár otyrysta: mysaly, birinshi otyrysta ótken oqý jylynyń qorytyndysy, ádistemelik jumys josparyn bekitý,shyǵarmashylyq jumystardy bekitý, tálimgerlermen jumys josparlary qaralsa, kelesi otyrystarda jazba jumystarynyń qorytyndysy, mektepishilik olımpıada qorytyndysmy, fakúltatıv, úıirme jumystarynyń ótilý barysy, pán sabaqtarynyń berilý jaıy qaralyp, talqylanyp otyrady.
Birlestik jetekshisiniń mindeti:
- Óz qyzmeti boıynsha esepter, kásiptik jańashyldyq qyzmet atqarý
- Pedagogıkalyq jáne psıhologıalyq deńgeıin kóterý
- Óz bilimin kóterýge, shyǵarmashylyq jumys jasaýǵa yntalandyrý, birlestik
múshelerin aqparattyq jaǵynan qamtamasyz etý
- Avtorlyq baǵdarlamalar, kýrstar, quraldar jasaýǵa yntalandarý jáne ondaı
muǵalimge jan-jaqty qoldaý kórsetý
- Oqýshylar tabystaryn monıtorıńileý jáne ony dıagnostıkalaý
- Oqytý men tárbıeleý eń sońǵy pedtehnologıalaryn zerttep meńgerý jáne óz
kásibine qoldana bilý
Mundaı mindetter árıne, barlyq ustazdar aldyna qoıylady. Degenmen, tabystyń kilti –ádisteme birlestik jetekshisi tarapynan jumystardy júıeli uıymdastyrý men muǵalimniń ony óziniń kásiptik turaqty qajettiligine aınaldyryp,belsendilikpen jumys atqaryp otyrýyna qatań baqylaý jasap otyrý dep oılaımyn. Demek, birlestik jetekshisinen jasandy qabilettilik emes, naqty eńbektiń mindeti atqarýly talap etiledi. Pedagogıkalyq tehnalogıanyń basty sıpatty da, mine osy. Ár ustaz jaýapkershiligin arttyryp, kásiptik mádenıetin kóterýde tek óz pániniń aıasynda ǵana qalyp qoımaı, qandaı da bir dárejede shyǵarmashylyqpen eńbek etýge, baýlýǵa birlestik jetekshisiniń atqarar jumysy az bolmaıdy. Muny árbir birlestik jetekshisi sanaly túrde sezinýi tıis.
Birlestik jetekshisiniń mártebesi.
Elbasymyz N.E.Nazarbaev «Qazaqstannyń bolashaǵy mektepten bastalady»-degen sózinen búgingi bilim ordalaryna qoıylatyn úlken mindetti ańǵaramyz. Bilim berý tárbıeleý men oqytýdyń úzdiksiz úrdisi ekendigi zańdy. Uly ǵulama
A.Baıtursynov HH ǵasyrdyń sońynda «El áýeli mektepke keregi-bilimdi, pedagogıka men metodıkadan habardar, oqyta biletin muǵalim», -degen eken. Men sóz etkeli otyrǵan birlestik jetekshisi, árıne aldymen-ustaz.
Q.R-nyń bilim berýdi damytý tujyrymdamasynda mektepte bilim berip ustazdardyń kásibin damytý men bilim sapasyna qatysty naqty mindetter kórsetilgen. Bul tujyrymdamada : «Bilim berýdiń qazirgi negizgi maqsaty bilim alyp, bilik pen daǵdyǵa qol jetkizý ǵana emes solardyń negizinde derbes áleýmettik jáne kásibı biliktilikke úırený aqparatty ózi izdep tabý, taldaý jáne utymdy paıdalaný jyldam ózgerip jatqan búgingi dúnıede laıyqty ómir súrý jáne jumys isteý bolyp tabylady»,-delingen.
Qoǵam damýyndaǵy eń basty baǵyt – oqýshyǵa júıeli, jan-jaqty bilim berý men tulǵany qalyptastyrý mektep qabyrǵasynda bilim berýmen qatar jas urpaqty tárbıeleýimiz qajet. Qazirgi kezde oqýshylarymyz bilimdi, talantty, talapty bolýy kerek. Árıne, osyny júzege asyrý mekteptiń, muǵalimniń jumysyna tikeleı baılanysty.Al osy ustazdy ár pánge baılanysty toptastyryp, belgili bir iske urshyqsha ıire alatyn adam-birlestik jetekshisi. Birlestik jetekshisiniń atqarar mindeti óte joǵary.
Osyǵan laıyq birlestik jetekshisiniń ujymda, ádistemelik birlestiginde ózindik mártebesi paıda bolady. Sol mártebege ıe bolý úshin birlestik jetekshisi tómendegi qasıet ıesi bolý kerek dep oılaımyn
Birinshiden,birlestik múshelerimen qarym-qatynas jasaýda psıhologıalyq sheberlik kerek.
Ekinshiden, etıka-estetıkalyq talǵamy joǵary bolýy kerek.
Úshinshiden, úlkenge izet, kishige iltıpat kórsete biletin, til tabysa bilýi joǵary parasat ıesi.
Tórtinshiden, aınalasyna úlgi bolarlyqtaı ıgi istermen kózge túsýi kerek.
Birlestik jetekshisi árqashan izdeniste bolýy qajet, sonda ǵana onyń jumysy nátıjeli, ujymda belgili bir mártebege qol jetkizedi dep oılaımyn.
Endi muǵalimniń kásibı sheberligin arttyrýda mektebimizde atqarylyp jatqan jumystarǵa toqtalsam, mektebimizde z birlestik jumys isteıdi.Barlyq birlestik jetekshileri mektep dırektorynyń buıryǵymen bekitilgen. Ádistemelik keńeste birlestik jetekshilerimen ádistemelik jumystaǵy barlyq máseleler talqylanyp otyrady. Mysaly, bilim júıesin damytýǵa baılanysty semınarlar, konferensıalar, shyǵarmashylyq esepter men pán olımpıadalary, aptalyqtar, ashyq sabaqtar, kúntizbelik jospar, muǵalimderdiń bilimin jetildirý, attestasıa, muǵalimderdiń kásibı sheberliginiń berilgen biliktilik sanatyna laıyqtylyǵyn anyqtaý, sanatqa kóterý, ákimshilik tarapynan alynǵan baqylaý jumystvryna taaldaý, jas mamandarmen jumys, jańa kelgen mamannyń kásibı quzyrlylyq jáne ádistemelik daıarlyq deńgeıin anyqtaý týraly máseleler ortaǵa salyndy. Jalpy ádistemelik birlestik jumysynyń qurylymyna mynalar jatady:
- Ádistemelik otyrysyn ótkizý.
- Normatıvtik qujattar, birlestik sheshimderi men nusqaýlaryn oryndaý
- Pándik aptalyqtardy daıyndaý jáne ótkizý
- Pándik semınarlar,dóńgelek ústel, konferensıa daıyndaý, ótkizý
- Oqýshylardy pándik olımpıada, ıntellektýaldyq marafon, baıqaý, jarysqa daıyndaý
- Pánder boıynsha synyptan tys sharalar ótkizý.
- Sabaqtarǵa, fakúltatıv sabaqtarǵa, úıirme jumystaryna qatysý.
- Muǵalimderdiń, oqýshylardyń jumystaryn taldaý, marapattaý.
Sózimdi qortyndylasam, bilim-ár adamnyń aqyl-oıy men ómir tanymyn
qalyptastyrýshy tirek. Sondyqtan qazirgi mekteptegi birlestik jetekshisiniń jumysyna belgili bir nátıjege jetý úshin qoıylatyn búgingi zaman talaby – ózindik oı-tujyrymy bar, logıkalyq oılaý qabileti damyǵan, óz kózqarasy men pikirin ashyq aıta alatyn, aqparattar aǵymynan qajetin iriktep ala biletin, qoǵamdyq ortaǵa ıkemdi, óz jolyn durys tańdaı alatyn jas urpaq tárbıeleýdiń, birlestik múshelerin uıymdastyryp, toptastyrý.
Mekteptegi ádistemelik jumystardy júıeli júrgizip, jańasha josparlaý oqý-tárbıe úrdisiniń sıpaty men muǵalimderdiń shyǵarmashylyq deńgeıleriniń artýyna kóp septigin tıgizeri sózsiz.
1.Nátıjege baǵyttalǵan ádistemelik jumys.
Pedagog mamandrdyń kásibı deńgeıin udaıy kóterip otyrý, olardyń teorıalyq bilimi men ádistemelik biligin úzdiksiz jetildirý, oqytýdyń ozyq ádis-tásilderimen qarýlandyra otyryp, shyǵarmashylyu jumystaryna jol kórsetý, ıaǵnı muǵalim mamandyǵyn jetildirý – nátıjege baǵyttalǵan ádistemelik jumystyń negizgi mindeti bolyp tabylady.
Ataqty pedagog –ǵalym V.Sýhomlınskıı «Muǵalimdik mamandyq – bul adamtaný,adamnyń kúrdeli jáne qyzyqty, shym-shytyryǵy mol jan dúnıesine úńile bilý. Pedagogıkalyq sheberlik pen pedagogıkalyq óner – ol danalyqty júrekpen uǵa bilý bolyp tabylady» dep muǵalimdik ónerge erekshe baǵa berse, Y.Altynsarın «Maǵan jaqsy muǵalim bárinen de qymbat, óıtkeni muǵalim-mekteptiń júregi»-dep beker aıtqan joq. Demek, muǵalimniń kásiptik deńgeıin kóterý mekteptiń ádistemelik jumysynyń negizgi salasy bolyp sanalady. Óıtkeni qazirgi mektep aldyndaǵy mindetterdi sheshýde muǵalimniń, sonymen birge birlestik jetekshisiniń kásiptik mádenıeti basty alǵy sharty ekeni aıan. Muǵalimniń kásiptik mádenıetin kóterý mekteptiń ádistemelik jumysynyń jetekshi salasyn quraıdy. Al ádistemelik jumys degenimiz – ol pedagogıkalyq kadrlardyń ǵylymı-teorıalyq, jalpy mádenı, psıhologıalyq-pedagogıkalyq daıyndyǵyn kóterýge baǵyttalǵan júıeli jáne ujymdyq jumys.
Ádistemelik jumys – mekteptegi oqý-tárbıe jumysyn basqarýdyń negizgi salasy. Oǵan josparlaý, uıymdastyrý, ádistemelik kómek kórsetý, basshylyq jáne baqylaý jatady.
Ádistemelik jumysqa qoıylatyn negizgi talap – ádistemelik jumysty únemi jetildirý, onyń ǵylymı negizi oqytýdyń sapasyn, oqýshylar biliminiń deńgeıin kóterý maqsatynda oqýdyń barysyna dál baǵyttalady. Jyl ishinde ádistemelik birlestiktiktiń otyrysyn josparlaýǵa bolady. Jospar boıynsha ár otyrysta: mysaly, birinshi otyrysta ótken oqý jylynyń qorytyndysy, ádistemelik jumys josparyn bekitý,shyǵarmashylyq jumystardy bekitý, tálimgerlermen jumys josparlary qaralsa, kelesi otyrystarda jazba jumystarynyń qorytyndysy, mektepishilik olımpıada qorytyndysmy, fakúltatıv, úıirme jumystarynyń ótilý barysy, pán sabaqtarynyń berilý jaıy qaralyp, talqylanyp otyrady.
Birlestik jetekshisiniń mindeti:
- Óz qyzmeti boıynsha esepter, kásiptik jańashyldyq qyzmet atqarý
- Pedagogıkalyq jáne psıhologıalyq deńgeıin kóterý
- Óz bilimin kóterýge, shyǵarmashylyq jumys jasaýǵa yntalandyrý, birlestik
múshelerin aqparattyq jaǵynan qamtamasyz etý
- Avtorlyq baǵdarlamalar, kýrstar, quraldar jasaýǵa yntalandarý jáne ondaı
muǵalimge jan-jaqty qoldaý kórsetý
- Oqýshylar tabystaryn monıtorıńileý jáne ony dıagnostıkalaý
- Oqytý men tárbıeleý eń sońǵy pedtehnologıalaryn zerttep meńgerý jáne óz
kásibine qoldana bilý
Mundaı mindetter árıne, barlyq ustazdar aldyna qoıylady. Degenmen, tabystyń kilti –ádisteme birlestik jetekshisi tarapynan jumystardy júıeli uıymdastyrý men muǵalimniń ony óziniń kásiptik turaqty qajettiligine aınaldyryp,belsendilikpen jumys atqaryp otyrýyna qatań baqylaý jasap otyrý dep oılaımyn. Demek, birlestik jetekshisinen jasandy qabilettilik emes, naqty eńbektiń mindeti atqarýly talap etiledi. Pedagogıkalyq tehnalogıanyń basty sıpatty da, mine osy. Ár ustaz jaýapkershiligin arttyryp, kásiptik mádenıetin kóterýde tek óz pániniń aıasynda ǵana qalyp qoımaı, qandaı da bir dárejede shyǵarmashylyqpen eńbek etýge, baýlýǵa birlestik jetekshisiniń atqarar jumysy az bolmaıdy. Muny árbir birlestik jetekshisi sanaly túrde sezinýi tıis.
Birlestik jetekshisiniń mártebesi.
Elbasymyz N.E.Nazarbaev «Qazaqstannyń bolashaǵy mektepten bastalady»-degen sózinen búgingi bilim ordalaryna qoıylatyn úlken mindetti ańǵaramyz. Bilim berý tárbıeleý men oqytýdyń úzdiksiz úrdisi ekendigi zańdy. Uly ǵulama
A.Baıtursynov HH ǵasyrdyń sońynda «El áýeli mektepke keregi-bilimdi, pedagogıka men metodıkadan habardar, oqyta biletin muǵalim», -degen eken. Men sóz etkeli otyrǵan birlestik jetekshisi, árıne aldymen-ustaz.
Q.R-nyń bilim berýdi damytý tujyrymdamasynda mektepte bilim berip ustazdardyń kásibin damytý men bilim sapasyna qatysty naqty mindetter kórsetilgen. Bul tujyrymdamada : «Bilim berýdiń qazirgi negizgi maqsaty bilim alyp, bilik pen daǵdyǵa qol jetkizý ǵana emes solardyń negizinde derbes áleýmettik jáne kásibı biliktilikke úırený aqparatty ózi izdep tabý, taldaý jáne utymdy paıdalaný jyldam ózgerip jatqan búgingi dúnıede laıyqty ómir súrý jáne jumys isteý bolyp tabylady»,-delingen.
Qoǵam damýyndaǵy eń basty baǵyt – oqýshyǵa júıeli, jan-jaqty bilim berý men tulǵany qalyptastyrý mektep qabyrǵasynda bilim berýmen qatar jas urpaqty tárbıeleýimiz qajet. Qazirgi kezde oqýshylarymyz bilimdi, talantty, talapty bolýy kerek. Árıne, osyny júzege asyrý mekteptiń, muǵalimniń jumysyna tikeleı baılanysty.Al osy ustazdy ár pánge baılanysty toptastyryp, belgili bir iske urshyqsha ıire alatyn adam-birlestik jetekshisi. Birlestik jetekshisiniń atqarar mindeti óte joǵary.
Osyǵan laıyq birlestik jetekshisiniń ujymda, ádistemelik birlestiginde ózindik mártebesi paıda bolady. Sol mártebege ıe bolý úshin birlestik jetekshisi tómendegi qasıet ıesi bolý kerek dep oılaımyn
Birinshiden,birlestik múshelerimen qarym-qatynas jasaýda psıhologıalyq sheberlik kerek.
Ekinshiden, etıka-estetıkalyq talǵamy joǵary bolýy kerek.
Úshinshiden, úlkenge izet, kishige iltıpat kórsete biletin, til tabysa bilýi joǵary parasat ıesi.
Tórtinshiden, aınalasyna úlgi bolarlyqtaı ıgi istermen kózge túsýi kerek.
Birlestik jetekshisi árqashan izdeniste bolýy qajet, sonda ǵana onyń jumysy nátıjeli, ujymda belgili bir mártebege qol jetkizedi dep oılaımyn.
Endi muǵalimniń kásibı sheberligin arttyrýda mektebimizde atqarylyp jatqan jumystarǵa toqtalsam, mektebimizde z birlestik jumys isteıdi.Barlyq birlestik jetekshileri mektep dırektorynyń buıryǵymen bekitilgen. Ádistemelik keńeste birlestik jetekshilerimen ádistemelik jumystaǵy barlyq máseleler talqylanyp otyrady. Mysaly, bilim júıesin damytýǵa baılanysty semınarlar, konferensıalar, shyǵarmashylyq esepter men pán olımpıadalary, aptalyqtar, ashyq sabaqtar, kúntizbelik jospar, muǵalimderdiń bilimin jetildirý, attestasıa, muǵalimderdiń kásibı sheberliginiń berilgen biliktilik sanatyna laıyqtylyǵyn anyqtaý, sanatqa kóterý, ákimshilik tarapynan alynǵan baqylaý jumystvryna taaldaý, jas mamandarmen jumys, jańa kelgen mamannyń kásibı quzyrlylyq jáne ádistemelik daıarlyq deńgeıin anyqtaý týraly máseleler ortaǵa salyndy. Jalpy ádistemelik birlestik jumysynyń qurylymyna mynalar jatady:
- Ádistemelik otyrysyn ótkizý.
- Normatıvtik qujattar, birlestik sheshimderi men nusqaýlaryn oryndaý
- Pándik aptalyqtardy daıyndaý jáne ótkizý
- Pándik semınarlar,dóńgelek ústel, konferensıa daıyndaý, ótkizý
- Oqýshylardy pándik olımpıada, ıntellektýaldyq marafon, baıqaý, jarysqa daıyndaý
- Pánder boıynsha synyptan tys sharalar ótkizý.
- Sabaqtarǵa, fakúltatıv sabaqtarǵa, úıirme jumystaryna qatysý.
- Muǵalimderdiń, oqýshylardyń jumystaryn taldaý, marapattaý.
Sózimdi qortyndylasam, bilim-ár adamnyń aqyl-oıy men ómir tanymyn
qalyptastyrýshy tirek. Sondyqtan qazirgi mekteptegi birlestik jetekshisiniń jumysyna belgili bir nátıjege jetý úshin qoıylatyn búgingi zaman talaby – ózindik oı-tujyrymy bar, logıkalyq oılaý qabileti damyǵan, óz kózqarasy men pikirin ashyq aıta alatyn, aqparattar aǵymynan qajetin iriktep ala biletin, qoǵamdyq ortaǵa ıkemdi, óz jolyn durys tańdaı alatyn jas urpaq tárbıeleýdiń, birlestik múshelerin uıymdastyryp, toptastyrý.
Mekteptegi ádistemelik jumystardy júıeli júrgizip, jańasha josparlaý oqý-tárbıe úrdisiniń sıpaty men muǵalimderdiń shyǵarmashylyq deńgeıleriniń artýyna kóp septigin tıgizeri sózsiz.
You Might Also Like
