InfoHub Logo

Aǵylshyn tili pániniń bilim sapasyn arttyrýdaǵy aqparattyq - kommýnıkatıvtik tehnologıasynyń róli

Elimiz jyldar boıy ańsaǵan táýelsizdikke qol jetkizisimen, shet tili de memleketaralyq til mártebesine ıe boldy. Endigi kezekte shet tiliniń qoldanylý aıasyn keńeıtý kezek kúttirmes máseleniń biri boldy. Osy oraıda mektepterde aǵylshyn tili pánine kóńil de, yqylas ta jyldan jylǵa artyp, ony oqytýdyń tıimdi ádis - tásilderi, tehnologıalary boıynsha zertteý jumystary, olardy tájirıbege engizý sharalary qolǵa alyndy.
Aǵylshyn tilin sanaly meńgertý, ony óz deńgeıinde qajettilikke aınaldyrý, bir jylǵy másele emes, sondyqtan aǵylshyn tilin oqytý isimen shuǵyldanatyn mamandar arasynda týyndaıtyn bir suraq: aǵylshyn tilinde óz oıyn aýyzsha jáne jazbasha erkin jetkize alýǵa qalaı úıretý kerek? Oqýshyny yntalandyrý úshin qandaı ádis - tásilderdi, tehnologıalardy qoldanǵan jón?

Oqytý tili ózge tilde júrgiziletin mektepterde til úıretý týraly jazylǵan ádistemelik jáne ǵylymı materıaldardy zerdeleı kele, aqparattyq tehnologıalardy paıdalaný týraly máselege toqtalýdy jón dep sanap, osy taqyrypta jınaqtaǵan is - tájirıbemdi ortaǵa salmaqpyn.
Bilim berý salasynda túrli tehnologıalar engizilýde, biraq olardyń ishinen qajettisin tańdap, sabaqtyń ár kezeńinde tıimdi qoldaný basty talap. Másele tehnologıalardy keńinen paıdalaný emes, másele - tulǵany nátıjege baǵyttaı bilim berýde. Qazirgi tańda aıtar bolsaq, kórnekilik ádisi men tehnıkalyq quraldardy qoldaný ádisin aqparattyq - kommýnıkatıvtik tehnologıanyń bir ózi atqara alady.

Aqparattyq tehnologıa – aqparattardy jınaý, saqtaý jáne óńdeý úshin bir tehnologıalyq tizbekte biriktirilgen ádister men óndiristik jáne baǵdarlamalyq - tehnologıalyq quraldardyń jıyntyǵy. Qazirgi kezde sabaqta aqparattyq tehnologıalardy bárimiz keńinen qoldanamyz. Qazaq ádebıetiniń klassıgi, uly atamyz Abaı Qunanbaıuly: «Shákirtteriń jaqsy oqý úshin, onyń oqýǵa degen yntasy jáne qyzyǵýshylyǵy zor bolý kerek», - degen. Rasynda da, tek ǵana jigerli, ár nárseni únemi bilgisi kelgen, tabandylyǵyn, shydamdylyǵyn kórsetken adam ǵana maqsatyna jetedi.
Aǵylshyn tildi oqytýda jańa tehnologıalardy, tehnıkalyq quraldardy sabaqta jan - jaqty qoldaný, muǵalimniń kóptegen qıyndaǵan qyzmetterin jeńildetip, osy iskerliktiń ustanymdy jańa tásilderiniń paıda bolýyna múmkindik týǵyzady. Osyndaı jańa joldardyń birine aqparattyq oqytý júıesindegi kompúterlik baǵdarlamalardyń túrleri arqyly til úıretýdi jatqyzýǵa bolady.

Aǵylshyn tili sabaqtarynda ózim qoldanyp júrgen kompúterlik baǵdarlamamen jumys isteý túrlerin atap óter bolsam:
Leksıkany meńgertý.
Mátindik leksıkanyń kirispesinde jáne onymen jumys isteýde, mysaly, azyq túlik, saýda, kıim, t.b.
Sóıleý jumystary:
Kóptegen baǵdarlamalarda mıkrofonmen jumys isteýdi qarastyrady. Sózder men sóz tirkesteri tyńdalǵannan keıin, oqýshy ony qaıtalaıdy. Budan soń dıktordyń sózdi aıtý, ıaǵnı dybystaý ereksheligin tyńdaı otyryp, jetkiliksiz jaqtaryn ańǵaryp, oqýshy ony túzetýge múmkindik alady.
Oqýshylardyń sóıleý tilin damytýda dıalogtyń da bereri mol. Dıalog – sóılesýdiń eń negizgi túri bolyp sanalady. Adamdar arasyndaǵy qarym - qatynas amandasýdan bastalady. Muǵalim sabaqqa kirgennen oqýshylarmen dıalogta bolady. Oqýshylarǵa belgili bir taqyrypta tapsyrmalar berý arqyly suhbattar qurylady. Dıalogtik sóılesýdi estip - tyńdaýmen birtutas ta, jekeleı de paıdalanýǵa bolady. Maqsatty uıymdastyrylǵan jaǵdaıattar arqyly aýyzeki sóılesýge úıretý - oqýshylardy qyzyqtyrady. Dıalogtik sóıleý kommýnıkatıvtik oqytýdyń negizgi ustanymyna sáıkes keledi.

Jambyl oblysy, Jýaly aýdany,
Qaırat aýyly, №2 Myńbulaq orta mektebi
aǵylshyn tili páni muǵalimi Bekeshova Móldir Mekemtasqyzy