InfoHub Logo

Ábýnasyr ál-Farabıdiń: «Elińniń bolashaǵyn bilgiń kelse, maǵan jastaryńdy kórset, son soń aıtyp bereıin» degen pikiriniń ómirmen

baılanysy qandaı?

Elimiz eńsesin tiktegeli beri dińgeginiń qanshalyqty berik ekendigine kózimiz kún ótken saıynaıqyn jetip  keledi. Sonyń biri salt-sanamyz bensaıran dalamyzdaǵy qadirli, qasıetti sózder. Qazirginiń kemel urpaqtary sonny  uǵynyp ulyqtaýyn toqtatpaı keledi. Oǵan myna eki dáıektemelerim negiz bola alady dep oılaımyn. Birinshiden, bolashaqtyń tizginin ustaǵan bilimdi jastarymyz. Ekinshiden, parasattylyqqa úndeıtin qoǵamnyń jańasha tynysy.

Birinshiden, bolashaqtyń tizginin ustaǵan bilimdijastarymyz. Meniń oıymsha, osy suraqty shyǵys ámirleriniń orynyna bizdiń Elbasymyz surasa, Elbasymyz esh qymsyn bastan "jastaryn" aıqaraashyp kórseter edi. Nege deseńiz, elimiz qaryshtap, ósip kele jatqan saıyn, jastarymyz da jalyndy, jigerli bolyp keledi. Ál-Farabıdiń bundaıdanalyqsózi rasynda tańdaı qaqtyrady. Sebebi, birneshe ǵasyr buryn aıtylǵan  sózi áli de eskirmeı, maǵynasyn joǵaltpaı otyr. Rasymen de elimizdińbolashaǵy – jastardyń jalyndaǵan jigeri men tárbıesimen tyǵyz baılanysty.

Ekinshiden, parasattylyqqa úndeıtin qoǵamnyńjańasha tynysy. Qoǵamymyzdyń myqtyqorǵanybolǵandyqtan tynysymyz – jansaraıymyzdy ashypotyr. Ol qorǵan – áýeli shynaıy berilgen tárbıejáne bilim. Eń áýelgi saty da tárbıe turaqty oryntebedi. Sebebi, kópshilik biletindeı "tárbıesizberilgen bilim – adamzattyń qas jaýy" degen danalyqsóz bar. Aıtaıyn degenim, tárbıeli urpaqtytárbıeleı alǵan el ǵana irgesi berik qalanǵanbolashaǵy jarqyn memleket bola almaq.

Qorytyndylaı kele, toqsanaýyz sózdiń tobyqtaıtúıini qarapaıym qarasózden úlken mándi, maǵynanyuǵýǵa bolady. Ár sózdiń astaryn tereńnen uqqan dana halqymyzdyń ulaǵatty sózderin uǵýdan bastaýymyzkerek. Óıtkeni, búgimizdi taný úshin keshegi tarıhtansabaq alamyz. Mine, osynyń barlyǵy – bolashaǵymyzdyń jarqyn baǵyty. Urpaqtyń sanaly, otbasy berekeli, eli órkenıetti bolý úshin áýelgitárbıe durys sińirilý kerek. Sebebi, durys berilgentárbıe – tártiptiń alǵashqy satysy bop sanalady.

Janerke Murat

---