InfoHub Logo

Aldar kóse bir kúni kele jatsa, bir jerden qý jaýyryn taýyp alyp, súıek qaınatyp otyrǵan bir-eki qatyndarǵa jolyǵyp, amandasyp bolyp, Aldar kóse «men bir aıla qylaıyn»! dedi. Sóıtip, qatyndarǵa qarap:

— Qudaǵaı, meniń bir shıki etim bar edi, sony qazandaryńyzǵa salyp, pisirip alýǵa múmkin be? — dep suraıdy. Qatyndar:

— Maqul, salyp, pisirip ala ǵoı, — deıdi.

Aldar kóse:

— Súıekteriń etimdi jep qoımasa, — deıdi.

— Oıbaı, qurysyn, ol ne sumdyq? Etti súıek jeıdi degeniń. Sal, jese, bizder bir toqty tóleımiz, — deıdi.

Sonsyn Aldar kóse jeńin kólegeılep turyp, qazanǵa qý jaýyryndy aldap, salyp jiberedi. Birazdan soń baryp, «piskeni shyǵar» dep, alyp qarasa, qý jaýyrynnyń ózi deıdi. Aldar kóse qatyndarǵa qarap:

— Mini, jańa aıtyp edim ǵoı, osyndaı qylat dep, ber endi toqtymdy, — deıdi.

— Qudaı-aı, toba, — dep, sózderinen tana almaı, qatyndar Aldar kósege bir toqty berip jiberedi. Aldar kóse ózi:

— Qatyndardy qup aldadym-aý, — dep, toqtysyn jetelep kele jatsa, bir baıdyń aýylyna keledi. Baıǵa jolyǵyp:

— E, baı-eke, asalaýma-aleıkým, qalaı, aman-esen, bala-shaǵańyz aman ba? — dep suraıdy. Baı:

— Qudaǵa shúkir, — dep, qarnyn tyr-tyr qasyp otyryp:

— E, Aldar kóse, jol bolsyn! Bul toqtyń ne? —dep suraıdy.

— E, alaı bolsyn, baıeke, nesin suraısyz, kedeı bolǵan soń osyda, pálenshe baı byltyr bir toqtymdy alyp edi. Sony búgin alyp kele jatyrmyn, — deıdi. Sóıtip bolyp, baıǵa aıtady:

— Meniń toqtymdy qoıyńyzǵa qosýǵa bola ma? — deıdi.

— Maqul, qosa ǵoı, — deıdi.

Aldar kóse turyp:

— Qoılaryńyz toqtymdy jep qoımasa, — deıdi.

— Oı, Aldar kóse-aı, qoıdy qoı jeıdi degeniń ne sumdyń. Qoı, sandalmaı jiber, jese, sol jegen qoıdyń bárin saǵan beremin, dedi.

Aldar kóse qoılarǵa toqtysyn jiberip, baıdyń úıine qonaq bolyp, jata berdi. Túnde bir uıyqtap turyp, baıǵa bildirmesten kóp qoıǵa baryp, óziniń toqtysyn ustap, soıyp, on semiz boıdaq qoıdyń aýzyna jaǵady. Jaǵyp bolyp, soıǵan toqtysynyń etin ıtterge tastap, úıge kelip, jatyp qaldy. Tań atyp, kún shyqqasyn turyp, shaı iship bolyp, baıdy ertip, qoıǵa barsa, Aldar kóseniń toqtysy joq. Baı olaı, bulaı qarasa, birtalaı qoıdyń aýzy — qan. Aldar kóse turyp:

— Aı, baıeke, mensorlynyń aıtqanym ár ýaqytta da keledi. Keshe-aq aıtyp edim ǵoı, sonda osyny bilip aıtyp edim, — deıdi. Baı turyp, jaǵasyn ustap:

— Oı, Qudaı-aı, — dep, «bul ne sumdyq», — dep, aýzy qan bolǵan qoılardy ustap, qosaqtap alyp, Aldar kósege on qoı qylyp berdi. Aldar kóse baıdy da taǵy aldadym-aý dep, qoılaryn aıdap, qýanyp ketip bara jatsa, bireýdiń sulý qyzy ólgen eken, sony kómemiz dep, aparatqan adamdarǵa Aldar kóse aıtady:

— Bul qyzdy sender ne qylasyńdar, birtalaı beınet qylyp, onan da meniń on qoıymdy aldaǵy, osy qyzdy berińder, — dep. Adamdardy aldap, on qoıyn berip, qyzdy alyp ketip, bir bóten aýyldyń qyrynyń astyna aparyp, eki qosaǵashtyń astyna eki aıyr aǵash qoıyp, túregeldirip qoıady da, aýylǵa baryp, aýylynyń qyzdaryna, áıelderine aıtyp:

— Men bir elden sulý qyz ákelip, myna oıdyń astyna qoıdym, — deıdi. Qyzdar, qatyndar júgirip bara jatsa, Aldar kóse áıelderge qarap:

— Meniń áıelim ózi jas, taǵy da basym aýyryp kele jatyr dep edi. Ony sender túrtip, ıterip, oınamańdar, — deıdi. Qyz, qatyndardy jiberedi. Qyzdar barsa, jańaǵy qyz qımyldamaıdy, sonsyn bir qyz ólgen qyzdy ıterip jiberipti de, qashyp, Aldar kósege baryp aıtady:

— Qatynyń ólip qalypty, — deıdi. Aldar kóse iship otyrǵan tamaǵyn tastaı salyp, ótirikten qyzǵa:

— Sen óltirdiń, — dep, oıbaılap, baýyrymdap, qasyna baryp kórisip, jylap, qaıtyp keledi. Sóıtip, aýylynyń adamdaryna aıtady:

— Qatynymdy tólep berińder, senderdiń qyzdaryń óltirdi — deıdi. Olar tólemeımiz dep, urysyp, ekeýi shyǵysalmaı, qazyǵa barady. Qazy eki jaǵyn tergep-tergep kesip, jańaǵy ıterip jibergen qyzdy Aldar kósege bermekshi bolyp, qarar qylady. Sosyn Aldar kóseni qyzdyń aǵasy aýylyna ertip ákelip, jańaǵy qyzdy berip jiberedi.

Sonda Aldar kóseniń kóńili tasyp, qyz alyp ketip bara jatqandaǵy aıtqan óleńi:

— Oı, qý jaýyrynym — bir toqty,

Bir toqtym — on boıdaq.

On boıdaǵym —óli qatyn,

Óli qatyn — tiri qatyn-aı, aý, — dep óleń aıtyp, bir qyzdy aýylyna aparyp, óleń aıttyryp, toı qyldyryp, muratyna jetken deıdi burynǵylardyń aıtýynsha.

---