InfoHub Logo

Taqyryby: Altyn besigim – Jarma
Maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylardyń týǵan jerge, ólkege degen súıispenshiligin arttyryp, eline degen maqtanysh sezimin oıatý. Týǵan aýyldyń ótken tarıhyn bile otyryp, qazirgi aýyl ómirin zertteý jáne aýyldyń bolashaǵyn oqýshylar kózimen boljaý.
Damytýshylyq: Óleń, taqpaq, maqal - mátelder arqyly oqýshylardyń oı - órisin, til baılyǵyn damytý.
Tárbıelik: Týǵan ólkesiniń, jeriniń tabıǵatyn qorǵaýǵa baýlý. Úlkender eńbegin qurmetteýge tárbıeleý. Oqýshylardyń týǵan jerge, týǵan aýylǵa degen súıispenshiligin, patrıottyq sezimin tárbıeleý, estetıkalyq talǵamyn qalyptastyrý.
Kórnekilikter: sýretter, slaıd, maqal - mátelder jazylǵan plakat, býklet
Sabaqtyń túri: kezdesý

İ. Kirispe
- Armysyzdar, qonaqtar, ustazdar, oqýshylar! «Altyn besigim - Jarma» atty Jarma aýdanynyń 85 - jyldyq mereıtoıyna arnalǵan keshimizge qosh kelipsizder!
Búgingi bizdiń keshimizge Jarma aýdanynyń qurmetti azamaty, aýdanymyzdyń kórkeıýine úles qosqan azamattarymyzdyń biri Satpekov Álkesh Ókreshuly kelip otyr.
- Balalar aldaryndaǵy O, A, N, T áripterinen qandaı sóz qurastyrýǵa bolady.
- Jaqsy Otan degen sózdi qalaı túsinesińder?
Otan deımiz ot jaqqan jerimizdi,
Otan deımiz ósirgen elimizdi.
Otan deımiz týǵan jer, atameken -
Bıik taý, orman, toǵaı, kólimizdi.
Otannyń sheti de joq, shegi de joq
Ol biraq, óz úıińnen bastalady..

- Bizdiń kishkene Otanymyz Jarma aýdanyna bıyl 85 - jyl.
Kindik qanyń tamyp, týyp - ósken mekenińdi, tabanyń tıip turǵan topyraqty bárinen artyq kórýge haqylysyń. Týǵan jerdiń bir túıir tasy jattyń at basyndaı altynynan qymbat emes pe? Dýlyǵaly ata - babalarymyz keń dalasyn, asqar taýyn, sarqyrap aqqan kók ózenin qorǵap, maqtan etken, bizge muraǵa qaldyrǵan. Qazirgi tarıhı shaqta, táýelsizdik keńistiginde kúndeı jarqyrap otanshyldyq rýh pen týǵan jerge degen mahabbat sáýle shashyp turýy kerek. Ár qazaqstandyq óz eliniń kartasyna kóz salyp, baıtaq ólkesin, týǵan jerin maqtan tutýǵa tıisti.
Týǵan jer jaıly jyr da, qara sózben jazylǵan shyǵarmalar da árbir halyqtyń ádebıetinde molynan kezdesedi. Budan biz ár halyqtyń týǵan jerin ardaq tutyp, anasyndaı qasterleıtinin baıqaǵandaımyz. Bizdiń qazaq halqy da týǵan jer qadirin jas urpaq boıyna, sanasyna bala kezinen - aq sińirýge umtylatyndyǵyn týǵan jer jaıly maqal - mátelderden, ańyz áńgimelerden, batyrlar jyrynan kóremiz. «It toıǵan jerine, er – týǵan jerine» nemese «Týǵan jerdeı jer bolmas, týǵan eldeı el bolmas» dep erekshelep kórsetedi. Bulardyń bárinen shyǵatyn qorytyndy árkimge týǵan jeri, týǵan eli qymbat ekendigi dep oılaımyn.
Egeýli naıza qolǵa alyp, eńký - eńký jer shalyp, el qorǵaǵan batyr babalarymyz ben analarymyzdyń bizge qaldyrǵan amanatyndaı týǵan elimizdi qorǵaý, nyǵaıtý – bárimizge paryz.
- Endigi sóz kezegi ózderińde, balalar
1. Týǵan jer ystyqsyń ǵoı sen maǵan,
Qarap saǵan men oılanyp tolǵanam.
Senen asqaq sulý ǵajap jer bar ma,
Bulaq aǵyp, bulbuldary saıraǵan.

2. Jolaýshylap kelgen adam elime,
Kózi túser shalqyp jatqan kólime,
Shomylyp onyń móldir tunyq sýyna,
Rıza bolyp qaıtar týǵan eline.
Bul Jarma aty shyqqan úlken adam,
Jeri baı, qary qalyń, shóbi qaýdan.
Bir jaǵy qart Semeıge jaqyn baryp
Bir jaǵy altyn keni Altaı taýdan.

Aımaqta jer janaty Jarma eken,
Jarmadaı jeruıyq jer bar ma eken.
Tolǵanda Jarma búgin 85 - ke,
Jaqsy isin alǵa qoıyp maqtan etem.

Samal taý, syrnaıly ózen, arnam meniń,
Aýdanym, aty áıgili Jarmam meniń.
Kásibim - qara kenim, alýan meniń,
Ken qazyp, mal ósirip, egin ekken.

Qanshama qıyndyqty bastan keshtiń,
Atyńnan aınalaıyn Jarma ólkem.
Sonda da bas ımediń eshkimge sen,
Ózińdeı jer tabylmas óte kórkem.

Jarma, Jarma, Jarma
Senen artyq jer bar ma?!
Ózińde týyp óskem.
Syr sandyǵyn bóliskem.

Syldyrlap aqqan ózeniń,
Syńǵyrlap kúlgen arýdaı.
Qoınaýyń tolǵan, baılyǵyń,
Qasıetińdi asyryp turǵandaı.

Tabıǵatyń tamasha, qandaı ǵajap,
Sulýlyǵyńa eliktetip alasyń baýrap.
Aldymda ásem gúl turǵandaı jaınap,
Qyzyǵamyn men saǵan kúnde qarap.