InfoHub Logo

Taqyryby: Sý – eritkish. Sýdyń tabıǵattaǵy jáne adam ómirindegi mańyzy

Oń jaq baǵandaǵy tapsyrmalardy qurastyrýshy muǵalimderdiń esine:
İ kezeń. Tómendegi «Kópir» tapsyrmalaryn oqýshylar úıde oryndap, búgingi sabaqqa daıyndalyp keledi.
Muǵalim alǵashqy 5 - 7 mınýtta: a) uıymdastyrý sátin;
b) aldyńǵy taqyryptyń III kezeńiniń úsh deńgeılik tapsyrmalaryn úıde aıaqtap kelý dárejesin teksergennen keıin
v) «Kópir» tapsyrmalaryn tekseredi
«KÓPİR» tapsyrmalary
(oqýshylar úıde oryndap, búgingi sabaqqa daıyndalyp keledi) Ótken taqyryptar boıynsha suraqtarǵa jaýap aıtyp kóreıik.
1. Sýdyń qasıetterin ata.
J: Sýdyń qasıetteri suıyq, qatty, gaz bolady.
2. Sýdy qorǵaýdyń joldary qandaı?
J: Sýdy mólsherden tys artyq qoldanýǵa bolmaıdy.
Sýǵa las zattar tastaýǵa bolmaıdy.
3. Sýsyz tirshilik bar ma?
J: Sýsyz tirshilik joq. «Sý - tabıǵattyń aınasy»

İİ kezeń (toptyq jumys) jańa sabaqty toptyq jumys barysynda oqýshylardyń óz betimen meńgerýine jaǵdaı jasaý:
a) oqýshylar tómendegi «Bilý», «Túsiný», «Taldaý», «Jınaqtaý» tásilderine sáıkes tapsyrmalaryn ózderi toltyrady (10 mınýt);
á) jaýaptaryn muǵalimmen birge taldaıdy (10 mınýt).
Nátıjesi aýyzsha marapattalady.
Teorıasy: «BİLÝ»
(Kim? Ne? Neni? Qashan? Qandaı? Qalaı? Ne istedi?)
1. Qandaı zattar sýda erıdi?
J: Qant pen tuz erigish zattar
2. Qandaı zattar sýda erimeıdi?
J: Qum jáne saz sýda erimeıdi.
2. Tómendegi tapsyrmalardy orynda:
İ – top
Sý qandaı kúılerde bolady?
J: Sýdyń úsh kúıi bolady. Suıyq kúıi - sý, gaz kúıi - bý, qatty kúıi - qar, muz.
Jergilikti kóldiń sýretin sal.
İİ - top
Kóldiń sýretin sal.
İİİ - top
Sýdyń paıdasy men zıanyn aıt.
J: Sýsyz eshbir tiri aǵza ómir súre almaıdy.
Tabıǵat qubylysy boıynsha tirshilikke zıan keltiredi.
Teorıasy: «TÚSİNÝ»
(Nege? Nelikten? Sebebi? Ne úshin?)
1. Nelikten sýdy eritkish dep oılaımyz?
J: Sebebi, erigish zattardy eritedi.
2. Nelikten sýdyń 3 kúıi bar dep oılaımyz?
J: Sebebi, sý suıyq bolǵandyqtan aǵady, býlanǵasyn ony gaz túri deımiz, al qatty kúıi dep qar men muzdy aıtamyz. Sebebi olar qolǵa ustaǵanda qatty bolady.
3. Nelikten saz ben qumdy jáne qant pen tuzdy tájirıbege aldyń?
J: Sebebi, saz ben qum sýda erimeıtin zattar jáne qant pen tuz erigish zattar ekenin anyqtadym
4. Nelikten sý lastanady?
J: Sebebi, mal fermalarynan jáne zaýyttar men fabrıkalardan shyǵatyn las sýlar ózender men kólderge quıylyp jatyr.
Tájirıbe túrde kórsetemiz.
İshine aýyz sý toltyrylǵan eki stakan alamyz. Bireýine bir qasyq qant, ekinshisine bir qasyq tuz sal. Stakandaǵy sýdy jaqsylap aralastyr. Qant pen tuzdyń ne bolǵanyn baqyla. Stakan ishinde qant ta, tuz da kórinbeıdi. Olar sýda erip ketti.
Teorıasy: «Taldaý»
1. Salystyr,
2. Aıyrmashylyǵy nede?
3. Uqsastyǵy nede?
4. Taqyryptyń basty ıdeıasyn jaz degen tapsyrmalar bolý kerek. Nemese 1 - 3 tapsyrmalardy Venn dıagramsy arqyly qamtýǵa bolady.
1. Venn dıagramny toltyryp uqsastyǵy men aıyrmashylyqtaryn taýyp kór.