InfoHub Logo

Sabaq taqyryby: Alúmını symdardy presteý jáne dánekerleý arqyly jalǵaý
Ashyq sabaqtyń ádistemelik daıyndamasy
Pán «Elektrlik jaryqtandyrý»
İ kýrs

Sabaq maqsaty: a) bilimdilik: Oqýshylardyń symdardy montajdaý týraly túsinigin qalyptastyrý: alúmını symdardy ózara jalǵaý, ushtaý jáne tarmaqtaý týraly teorıalyq bilim - bilik daǵdylaryn qalyptastyrý.
á) damytýshylyq: teorıalyq bilimderin praktıkada qoldana bilýge úıretý; STO baǵyttary arqyly oqýshylardyń oı - órisin damytý.
v) tárbıelik: Otanǵa, eńbekke, mamandyqqa súıispenshiligin arttyrý - uqyptylyqqa, yntymaqshyldyqqa, toppen jumys jasaı bilýge tárbıeleý; kóptegen jańalyqtan ózine qajettisin tańdaı bilýge úıretý.
Sabaq túri: Kiriktirilgen («Elektrmaterıaltaný» jáne «Arnaıy tehnologıa»)
Sabaq ádisi: STO damytý baǵdarlamasy: «Qyzyǵýshylyqty oıatý» «Neni bilemin? Neni bilgim keledi? Neni bildim?», «Toptaý», «Kýbızm», «Bes jo óleń» strategıalary.
Sabaq kórnekilikteri: GAO gılzasy, prıpoı, flús, shómish, dánekerleý quraly, nusqamalyq karta, kýbıkter, baǵalaý betsheleri, tirek syzbalar, ınteraktıvti taqta.
Pánaralyq baılanys: Elektrmaterıaltaný, elektrotehnıka, óndiristik oqý,

Sabaq barysy: İ. Uıymdastyrý 1 - 2mın
1) Oqýshylardy tekserý, belgileý.
2) Synyptyń jáne oqýshylardyń daıyndyǵyn tekserý.
3) Oqýshylardy topqa bólý. Sabaq taqyrybyn, maqsatyn túsindirý. Baǵalaý betshesin taratý, top basshysyn saılaý, ózindik baǵalaý jolyn túsindirý.
1 - top «Jalǵaýshy»
2 - top «Ushtaýshy»
3 - top «Tarmaqtaýshy»
«Qyzyǵýshylyqty oıatý»
«Neni bilemin? Neni bilgim keledi? Neni bildim?»
İİ. Jańa sabaqqa kirispe 10 mın
«Toptaý» strategıasy boıynsha oqýshylardyń «Elektrmaterıaltaný» páninen alǵan bilimderin qaıtalaý. 3 topqa suraqtar berý.

İİ. Jańa sabaqty túsindirý. 10mın
- Oqýshylar, búgingi sabaqtan neni bilgiń keledi? Osy suraqty bir sát taqyrypqa qarap oılanyp kórińizdershi? (oqýshylardyń jaýaby )

Sabaq jospary: 1. Alúmını symdardy jalǵaý ádisteri.

2. Qımasy 10mm2 deıingi symdardy presteý
arqyly jalǵaý

3. 2, 5 - 10 mm2 alúmını symdardy
dánekerlep jalǵaý
Elektr qondyrǵylardyń jumys senimdiligi symdardyń jalǵaný, tarmaqtaý, ushtaý sapasyna baılanysty. Jalǵanǵan, ushtanǵan, tarmaqtalǵan oryndar mehanıkalyq tózimdi, elektrlik kedergisi az, jelidegi toktyq júktemeniń kúrt artýynan jıi qyzǵanda, salqyndaǵanda bútin kúıinde qalýy tıis. Bul talaptar montajdaý tehnologıasyn qatań saqtaǵanda, sondaı - aq, jalǵaǵysh detaldar men quraldardy durys tańdaǵanda ǵana oryndalady.
Alúmını jáne mys tok ótkizgish symdardy jalǵaý men ushtaýdyń negizgi ádisteriniń biri - presteý men pisirý. Keı jaǵdaıda tok symdardy dánekerleý arqyly da jalǵaý - dy, ushtaýdy qoldanady.
Bul ádis senimdi bolǵanymen kóp ýaqytty jáne materıaldy qajet etedi. Sebebi, prıpoı qymbatqa túsedi. Jalǵaýdyń, ushtaýdyń jáne tarmaqtaýdyń ádisterin sym materıalyna baılanysty tańdaıdy. Sebebi, alúmınıdiń fızıkalyq qasıetteri mystan ózgeshe.
Kóptegen tok symdar alúmını tal symdy etip jasalady. Sebebi, alúmını keń taraǵan, mysqa qaraǵanda arzan, jeńil. Onyń ústine alúmını symdardy ózara jáne mys symdarmen jalǵaý kezinde kóptegen artyqshylyqtary bar.
Al kemshiliginiń eń bastysy – aýamen áserleskende tez totyqtanady jáne onyń betinde oksıdtik plenka paıda bolady. Onyń elektrlik kedergisi kóp, tok ótkizgishtigi nashar, jaı balqıdy (balqý temperatýrasy 20000S shamasynda). Onyń ústine alúmını – mys túıisken jerde «galvanıkalyq bý» paıda bolady. Ol alúmınıdi búldirip, jal - ǵanýdyń birtindep nasharlaýyna ákeledi. Túıispelik orynnyń búlinýiniń jáne nasharla - ýynyń aldyn alý úshin, Kvars - vazelındi nemese sınk - vazelındi pastamen maılaıdy. Sondaı - aq, daıyn túıispelerdi lakpen jabyndaıdy. Ol úshin glıftaldy, asfáltty jáne polıvınılhlorıdti lak qoldanylady.
Pasta quramyndaǵy qatty zattar túıispelik bettegi paıda bolǵan oksıdtik plenkany talqandaıdy, al vazelın túıispelik betke aýanyń kelýine bóget jasaıdy. Osylaısha, onyń totyqtanýy men onda plenka túzilýdiń aldyn alýǵa bolady.

Kóldeneń qımasy 10 mm2 deıingi bir tal symdy
alúmını ótkizgish pen kabelderdiń presteý arqyly
jalǵanýy men tarmaqtalýy

Kóldeneń qımasy 10 mm2 deıingi bir tal symdy alúmını ótkizgish pen kabelderdi alúmını gılzada presteıdi. Ol úshin bir nemese eki jerden qysatyn PK - 2M qysqyshy men GKM gıdravlıkalyq qysqyshy qoldanylady. Prestep bolǵan soń jalǵaný ornyn asfáltty nemese glıftaldy lakpen qaptaıdy. Sodan soń jabysqysh taspamen oqshaý laıdy da, aýa men sý kirmes úshin, ekinshi ret lakpen qaptaıdy. Presteý operasıasy tómendegi retpen jasalady.
Gılzany keste boıynsha tańdap alady. GAO gılzasyn bir jaǵynan nemese eki jaǵynan toltyrylatyn bolyp bólinedi. Qysqysh túri de kestemen anyqtalady. Sosyn pyshaq nemese qysqysh kómegimen sym oqshaýlaǵyshy alynady. Jalań symdardy kvars vazelınmen nemese tehnıkalyq vazelınmen maılaıdy. Tal sym kesindileriniń birazyn gılzadan sál úlkendeý etip alady da tazalaıdy. Kvars vazelın pastamen maılaıdy. Gılzanyń ishki betin tehnıkalyq vazelınge malynǵan shetkamen tazartady. Sodan soń kvars vazelın pastamen maılaıdy. Ol úshin jińishke taıaqsha qoldanady. Gılza ishine tal symnyń tolǵanyn tekserý kerek. Gılza ishi bos bolmaýy kerek. Qajet bolsa, artyq symdy qaıyryp, ishine salady. Bir jaqty gılzany bir ret, eki jaqtyny eki ret qysyp presteıdi. Prestelý ólshemi kestemen saı bolýy tıis. Prestelgen oryndy polıetılen qalpaqpen nemese jabysqysh taspamen oqshaýlaıdy. Sınk - vazelındi pasta ýly bolǵandyqtan, jumys kezinde asa saqtyqty talap etedi.

Kóldeneń qımasy 2, 5 - 10 mm2 deıingi bir tal symdy
alúmını ótkizgish pen kabelderdiń dánekerleý
arqyly jalǵanýy men tarmaqtalýy

Dánekerleý - jalǵaýdyń eń senimdi, biraq kúrdeli ádisi. Alúmını symdar úshin A markaly prıpoılar qoldanylady. Dánekerleý operasıasy tómendegi tártippen júredi: Ár tal symnyń oqshaýlaǵyshyn alady, shetkamen nemese pyshaqpen muqıat tazartady da, aralarynda qýys paıda bolatyndaı etip, qosaqtap buraıdy. Symdardy alúmını - diń balqý temperatýrasyna jýyq (8600S) temperatýraǵa deıin dánekerleý shamymen nemese gazdyq janarǵymen qyzdyrady. Prıpoı taıaqshasymen jalǵanǵan jerdi súrtedi. Osylaısha sym betindegi jaı balqıtyn oksıdtik plenkany alady. Balqyǵan prıpoı symdar arasyndaǵy qýysty toltyrý kerek. Jalǵanǵan jerdi benzınge malynǵan taza shúberekpen súrtedi, sońynan glıftaldy nemese polıvınılhlorıdti lakpen qaptaıdy. Syrtynan jabysqysh taspamen oqshaýlaıdy jáne ekinshi qaıtara lakpen qaptaıdy.
Dánekerleý jáne presteý kezinde qaýipsizdik erejelerin muqıat saqtaý qajet, qural - saımandardy jáne materıaldardy únemdi, uqypty paıdalaný kerek.

İV. Dáptermen jumys 10mın
1. Taqtadaǵy negizgi kilt sózderdi jazý.
2. Alúmını symdardy jalǵaý ádisteri
3. Jalǵanǵan oryndy qorǵaý ádisteri
4. Presteý ádisi
5. Dánekerleý ádisi
6. Dánekerleý ádisiniń kemshiligi

V. Jańa sabaqty bekitý 5 mın
2.«Maǵynany ajyratý». «Kýbızm» strategıasy boıynsha sabaqty bekitý. 3 topqa da bir - bir kýbıkten tastaımyn. Ár kýbıktiń eki qyryn - da ǵana suraqtar bar. Sonda ár top tek eki suraqqa retimen jaýap beredi. Suraq nómiri taqtada tur. Eger ol top jaýap bere almasa, kelesi toptar jaýap berýine bolady, óziniń upaı sanyn kóbeıtedi.

«Kýbızm» neni bildiń?
1) Sýretteńiz: Jalǵaý, ushtaý, tarmaqtaý degendi qala túsinesiń?
2) Sıpattańyz: Gılzamen presteý ádisin sıpattańyz.
3) Salystyryńyz: Dánekerleý men presteý ádisterin salystyryńyz
4) Qarsylasyńyz nemese qoldańyz: Symdardy jalǵaý ádisi sym
materıalyna baılanysty.
5) Dáleldeńiz: Eki ádistiń de qajet ekendigin dáleldep berińiz.
6) Usynys jasańyz: Alúmını symdardyń jalǵanǵan jerinde
«galvanıkalyq bý» paıda boldy. Ol jalǵanǵan
jerdi «bý» búldirmes úshin ne isteý kerek?

Vİ. Qorytyndy.
3.«Oı tolǵanys» satysy,
«Bes jol óleń».
3 top ta óz betinshe oryndaıdy.
Ne?
Qandaı?
Ne isteıdi?
Nemen?
Operasıa túri _________________________
Qorytyndy jalǵaıdy, ushtaıdy,
tarmaqtaıdy.

Vİİ. Baǵalaý 1 - 2 mın
Vİİİ. Úıge tapsyrma §15, §16 71 - bet