Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 4 kún buryn)
Aq orda
Qyzylorda oblysy, Jalaǵash aýdany,
Shámenov aýyly, №34 orta mektep
Tarıh jáne geografıa páni muǵalimi
Edigeeva Gúlderaı

Qazaqstan tarıhy 7 synyp
Sabaq taqyryby: Aq orda
Jospary
Bilim standarty, pán baǵdarlamasy, «Orta ǵasyrlardaǵy Qazaqstan tarıhy» oqýlyǵy - 7 synyp, avtor Artyqbaev J. O. Sabdanbekov Á. Á, Ábil E. N Internet materıaldary
Jalpy maqsaty
Mindetteri: 1. Aq Orda memleketiniń qurylýyn, jer aýmaǵyn, ishki - syrtqy saıası jaǵdaıyn, sharýashylyǵyn oqyp túsiný
Aq Ordanyń tarıhy, júrgizgen ishki — syrtqy saıasaty, ekonomıkalyq jaǵdaıy týraly tolyq maǵlumat berý, 14 — 15ǵǵ. ómir súrgen Aq Orda memleketiniń tarıhyn qazirgi Qazaqstan tarıhymen baılanystyrý.
2. Oqýshylardy tarıhı oqıǵalarǵa óz betinshe baǵa berip, qorytyndy jasaýǵa daǵdylandyrý, toppen jumys isteý qabiletin damytý.

3. Topta birlesip jumys jasaýǵa tárbıeleý

Kútiletin nátıje: Orda memleketiniń qaı ulystyń ornyna qurylǵanyn anyqtaıdy, Aq Ordanyń alyp jatqan jeri men ortalyǵyn biledi, etnıkalyq quramyn túsinedi, ishki - syrtqy saıası jaǵdaıyn taldaıdy, Aq Ordanyń memlekettik kúsh qýatyn nyǵaıtqan handardy tanıdy.
Negizgi ıdeıalar qýlyq, úlestirmeli qaǵazdar. Plakat, marker, stıker. Elektrondy oqýlyq. Prezentasıa.
Tapsyrmalar
/Wiki materıaldary/ Toptyq jumys (mátinmen jumys)
Juptyq jumys (Keste toltyrý)
Jeke jumys (Jabyq test)
Sabaq boıynsha muǵalimniń jazbalary: (muǵalim jáne oqýshy is – áreketi )

İ. Uıymdastyrý
1. 1. Synyp oqýshylaryna jaǵymdy ahýal týǵyzý zeıinin sabaqqa aýdarý. (2mınýt)
1. 2 Topqa biriktirý (Aq Orda, Kók Orda. Boz Orda úsh topqa bólý) ( 2 mınýt)
Kúndeı jadyrap, juldyzdaı jarqyrap
Tańdaı araılap, sýdaı móldir taza kóńilmen
Sabaǵymyzdy bastaımyz.

İİ. Úı tapsyrmasy
— Balalar qazir qaı mezgil?
– Qys mezgili.
— Olaı bolsa, osy mezgilge baılanysty «Qarly kesek» oıyny arqyly úı tapsyrmasyn qanshalyqty kim jaqsy daıyndalyp kelgen eken sony anyqtaıyq?
1. Altyn Ordanyń birinshi ortalyǵy (Saraı — Batý)
2. 1227 — 1255 jyldary Altyn Ordany bılegen han (Batyı han)
3. Batyı han kim? (Altyn Ordany qurýshy monǵol hany)
4. Ázirbaıjan jerinde meshit saldyrǵan han. (Berke han)
5. Qaı hannyń tusynda musylman dini memlekettik din bolyp jarıalandy? (Ózbek han)
6. Toqtamys qaı jyly Máskeýge basyp kirip, qalany órtep jiberedi? (1382 jyly)
7. Altyn Ordanyń sońǵy hany (Sheıh — Ahmed)
8. Altyn Ordada salyq jınaýǵa jaýap beretin adamdar? (Darýǵa)
9. 1342 — 1357 jyldary Altyn Ordany bılegen han? (Jánibek han)
10. Ne sebepti Altyn Orda dep ataldy? (Altyn bosaǵaly «Aq Ordaǵa» baılanysty)

1. Qyzyǵýshylyqty oıatý(2 mın)
1. Sýrettegi ǵımarat tanys pa?
2. Qaıda ornalasqan?
3. Qalaı atalady?
4. Ne sebepti rezıdensıa «Aqorda» dep atalǵan?
2. Maǵynany ashý

İİİ. Tusaý keser. «Aq Orda» (HİÚ — HÚ ǵasyrdyń basy)
Aqorda – Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń rezıdensıasy. Al, búgingi jańa sabaǵymyzǵa «Aq Orda» sóziniń qatysy bar ma, joq pa onyń maǵynasyn sabaq barysynda ashamyz.
Baǵalaý paraǵy

İÚ. «Mátinmen jumys»
1 — tapsyrma. Toppen jumys. Poster qorǵaý.
1 — top Aq Ordanyń ishki — syrtqy saıası jaǵdaıy.
2 — top Aq Ordanyń qurylýy, jer aýmaǵy.
3 — top Sharýashylyǵy.

Poster qorǵaý. (qıma qaǵazdar beriledi, oqýshylar sózderdi qajetinshe qurap taqyrypshanyń maǵynasyn ashady)
1 — topqa beriletin sózder: Erzen men Múbárak, Urus han, 1327 — 1328jj, 1368 — 1369jj, 1374 — 1375jj, Túı — Qoja, Toqtamys, Ámir Temir, Temir — Málik, 1379j, 1380j, Baraq, 1428j, Ábilqaıyr han, HÚ ǵasyrda Urus hannyń urpaqtary Aq Orda jerinde qazaq memleketin qurdy.

2 — topqa beriletin sózder: qypshaqtar, qońyrat, arǵyn, alshyn, qańly, kereı, úısin, naıman., túrki tildes taıpalardan quralǵan, Syǵanaq qalasy, Orda Ejen men Shaıban, HİÚ — HÚ ǵ. ǵ

3 — topqa sýretter berildi. (jer dıqanshylyq, kóshpeli jáne jartylaı mal sharýashylyǵy)
Ár top plakatqa jumystaryn talqylaý, kelesi toptarǵa baıandap túsindirý, tyńdaý.
Baǵalaý eki juldyz, bir tilek

Juptyq jumys
Altyn Ordamen Aq Ordany salystyryp taldaý

Bekitý
Ashyq suraqtar
1. Aq Ordanyń qurylýynyń osy óńirdegi taıpalar men halyqtar úshin qandaı paıdasy, mańyzy boldy?
(Qazaq taıpalarynyń bytyrańqylyǵyn, ózara qyrqysýyn, tolassyz qan tógisti joıyp, olardy bir memleketke toptastyrady).

2. Aq Ordany basqarǵan handardyń ishinde ózińe unap, esinde saqtalyp otyrǵan qaı han? Nesimen unady?
(Mys: Múbárák – 1327/28 jj. Syǵanaqta teńge soqtyrdy.
Ýrýs han – memlekettiń kúsh qýatyn arttyrdy, Toqtamys, Ámir Temirge qarsy kúresti.
Toqtamys han she? Nege?
(Ámir Temirge arqa súıedi t. s. s).
Baraq sultan she?
(Aq ordanyń qaıta qalpyna keltirýge áreket jasady)
Ábilqaıyr han she?
(Aq Ordanyń biraz jerin jaýlap alyp, óz handyǵyn qurady).

Keri baılanys

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama