InfoHub Logo

Qazaq handyǵynyń negizin qalaǵan Aq Orda Hİİİ ǵasyrda paıda bolǵan. Ol XV ǵasyrdyń 20-shy jyldaryna deıin ómir súrgen. Memlekettiń negizin salǵan Joshy hannyń úlken uly Orda Ejen edi. Onyń urpaqtary memleket kúıregenge deıin bılik júrgizgen.

Aq Ordada Orda Ejen (1226 – 1247/1250), Kún Qyran (1250/1251 – 1280), Qonysha (1289 – 1301), Baıan (1301–1309), Sasy Buqa (1309–1315),  Sasy Buqanyń uly Erzen (1315 – 1320), t.b. handar bılik qurǵan.

Aq Orda aýmaǵynyń quramyna Jetisýdan basqa qazirgi Qazaqstannyń barlyq aımaǵy kirdi. XIII ǵasyrda onyń ortalyǵy Shyǵys Qazaqstandaǵy Ertis ózeni mańynda bolsa, keıin ol ońtústikke, Syrdarıa ózeniniń boıynda ornalasqan Syǵanaq qalasyna kóshirildi.

Alǵashynda Aq Orda Altyn Ordanyń bir bóligi bolyp eseptelgen. Ýaqyt óte Orda Ejenniń keıbir urpaqtary óz betinshe jeke ómir súrý úshin Altyn Orda bıleýshilerimen soǵys júrgizdi.

Bılik úshin kúreste Altyn Orda álsiredi. Bul kezde, XIV ǵasyrdyń ekinshi jartysynda, Aq Orda táýelsizdikke qol jetkizdi. Biraq osyǵan deıin de Aq Orda bıleýshileriniń keıbiri táýelsiz handar retinde ózderiniń teńgelerin soǵa bastaǵan.

XIV - XV ǵasyrlarda Aq Ordada ómir súrgen túrki jáne túrki tildes mońǵol taıpalary (arǵyndar, naımandar, qońyrattar, qypshaqtar, kereıler, úısinder jáne t.b.) qazaq halqynyń negizin qalaǵan.

Aq Orda is júzinde qazaqtyń alǵashqy memleketi bolyp tabylady.

---