InfoHub Logo

Kóktem týa jer ananyń tas emshegi jibip, tós emshegi ıigen kezde jyl qusynyń shubap kelip, dala tósin dýmanǵa bóleıtin ádeti. Salqyn sabat kólge, jasyl jaılaý belge yntyǵa jetken myń san qus keshikpeı-aq uıa salyp, jumyrtqa tógedi. Urpaǵyn órgizip, tabıǵattyń aıaly alaqanynda máre-sáre kúı keshedi.

Osy ádetpen, jyl saıyn qalyń sherý qus kerýenine ilesip kelip-ketip júretin qos qońyr qaz bolady eken. Árıne, onyń biri — ata qaz, ekinshisi — ene qaz. Keler jolyna kózi qanyq qos qazdyń ańsap kelip qanat búgetin aına kóli bolsa kerek. Sol kóldiń kók maısa quraǵyn oryp jep, salqyn shymyna baýyryn tósep, erke samalyna qanatyn kerip raqattanady. Ásirese, aq úrpek balapandary apyl-tapyl aıaq basyp, úpir- shúpir úıirilip, quldyrańdap sońdarynan ergende qos qazdyń kókiregin shattyq kernep, qońyr únin qosarlaı sozyp ómir ánine salady eken. Mundaıda qos qazdyń sańq-sańq etken ásem úni saı-salany qydyra jańǵyrtyp, dúnıe dıdaryna qulaq túrgizgendeı erekshe estiledi. Jel tynyp, kól beti aınadaı jaltyrap, gúlqulaqtar sybdyryn qoıyp — qos qazdyń ásem únine maýjyrap múlgigendeı qalyp tanytady.

Kúnderdiń bir kúninde qos qońyr qazdyń shattyq kúıi, ómir áni dala kezgen sur mergenniń qulaǵyna shalynady. Tis qaqqan surmergen saıdy saǵalap, kóldi jaǵalap, qamysty panalap keledi de, qannen qapersiz júrgen qos qazǵa sadaq tartady. Qapysyz tartylǵan sadaqtan julqyna shyqqan jebe jolyndaǵy gúlqulaqtyń basyn shala zaýlap kelip, ene qazdyń qaq jiligin short úzedi. Shoshyna shyqqan ashshy úni maýjyr kóldi selk etkizgendeı, qanat bitken dúrligip kókke kóteriledi. Aq qanat balapandar úrpıisip, jaraly anasynyń baýyryna tyǵylady. Sonda jaraly qaz aq úrpek balapandaryn qutqarý úshin qanatymen jer sabap, jalǵyz aıaǵyn jantalasa serpip, baýyrlaı jyljyp keledi de sýǵa iligedi. Sol betinde qanyn shubyrtyp kól ortasyndaǵy aralǵa balapandaryn bastap jóneledi. Mysy quryp, sanyn soqqan sur mergen jaǵalaýda qalady.

Jalǵyz aıaq-jarym jan bolyp qalǵan qońyr qazdyń endigi ómiri qasiretke tolady. Burynǵydaı balapandaryn órgizip, otyn qandyryp mamyrlap qaıtar kún joq. Jaz jaılaýdyń eń bir qyzyqty kúnderin sulyq jatýmen ótkizedi. Ashtan ólip bara jatqan soń, moıyny jeter shóbin orǵan bolady. Sýǵa túsip sylanbaǵan soń, jelge jelpinip taranbaǵan soń boı júni qobyrap, qaýyrsyny ydyraı bastaıdy.

Ol da eshteńe emes eken. Kún ótken saıyn balapandary qara qanat bolyp, sıraqtary sereıip, moıyndary soraıyp ata qazben birge uzap jaıylatyndy shyǵarady. Qońyr qaz tósimen jer súze jyljyp, balapandaryna ilespek bolady. Biraq dármen joq. Mundaıda kókiregi sherge tolyp, kóldiń aıasyn kúńirente zar tógedi. Ene qazdyń suńqyldaǵan qaıǵyly úni tóńiregin muńǵa bólep, kól beti ýaıymnan qabarshyp jatqandaı bolady.

Osymen kúnder zaýlap ótip jatady. Kóldiń sýy salqyndap, qońyr kúz túsedi. Qustar sap túzep, toptasa ushyp, jyly jaqqa qaıtýǵa qamdanady. Bul kezde ene qazdyń balapandary da uly dúrmekke ilesip, anasyna qosh-qosh aıtqandaı aınala ushady. Sonda, qanatymen jer sabap, aqsańdaı umtylǵan ene qaz baýyryn kótere almaı, úıirinen aıyrylyp qala beredi. Jaı qalmaıdy, óksigin basa almaı suńqyldap, qasiret sherin tógedi.

Aqsaq qazdyń osy hali kúıge aınalǵan.

---