InfoHub Logo

Qandaı qoǵamdyq qurylys bolmasyn ekonomıka negizin quraıdy. Elimizdi jetpis jyl boıy bılep kelgen keńestik júıe kelmeske ketip, táýelsizdik naryqtyq qatynastardy ala keldi. "Qoly qımyldaǵannyń aýzy qımyldaıdy", — degendeı kóbirek aqsha tabýdyń, ózimizge tabys túsirýdiń jolyna tústik. Bulaısha eńbektenýdiń ózińe de, jurtqa da paıdaly tustary kóp. Máselen, Aqtaýdyń mal bazaryna bara qalsańyz, sol boıda alǵan qoıyńyzdy soıyp, jiliktep, bas-sıraǵyn úıtip, ishek-qarynyn arshyp beretin qyzmet bar. Bul qala qazaǵyna óte kerek. Nemese toı-sadaqa úshin kıiz túrindegi qurastyrmaly, keń úılerdi alyńyz. Arnaýly ústelderi, tósenishteri bar bul úılerdi ózderi ákelip, quryp beredi. Tek aqysyn tóleseńiz boldy. Kóp qabatty, tar úılerde turatyn qazekeńe munan artyq ne kerek?!

Degenmen, keıde aqsha tabýdyń jóni osy eken dep artyqtaý silteıtinderdi kóremiz. Sál ǵana qar jaýyp, kóshe taıǵaq bolsa taksıler qunyn áp-sátte sharyqtatyp áketedi. Jeksenbi kúnderi keshke qaraı Jańaózennen Aqtaýǵa jetý qıyn. Taksı bylaı tursyn, shubyryp jatatyn "Gazelder" sıreksip, olardyń da avtovokzalǵa kelgeni baǵany eki eseleıdi eken. Qalamasań óziń bilesiń, óıtkeni jolaýshy jetkilikti, sonyń ózine talasyp-tarmasyp otyryp jatyr. Shaǵymdanǵanyńmen nátıje joq, ıesi-jekemenshik.

Al, qarapaıym jandardy aldap, otyrǵyzyp ketetinderdiń qasynda bul aıtylǵandar "oıynshyq" sıaqty. 1994 jyly "Boıtumar" atty jyr jınaǵym jaryqqa shyǵyp, qaltaǵa azyn-aýlaq aqsha tústi. Áıelimiz ekeýmiz kelisip, balalarǵa sol kezde jańa shyǵyp jatqan japon magnıtafonyn, al úıimizge kilem alǵymyz keldi. Aldymen balalardyń buıymtaıyn oryndap, endi kilem jaqty araladyq. Meniń kózime parsynyń tóseýli jatqan, túkti kilemi ottaı basyldy. Sony alǵym kep, aınalshyqtap, turyp aldym. Nede bolsa saýdalasyp kórelik dep, ıesin izdep edik kórine qoımady. Árkimderden surastyryp turǵanymyzda "ıesi menmin", — dep qysqa tonyn jelbegeı jamylǵan, murtty jigit shyǵa keldi. Baǵasyn tólep, kilemdi búktep ıyqqa salyp alyp, bazardan shyǵatyn qaqpaǵa qaraı tartyp kelemin. Men — alda, áıelim artymda. Bir kezde: "Toqtańyzdar, meniń kilemimdi qaıda alyp bara jatyrsyńdar!", degen áıel daýsy moıyndy keıin burǵyzdy. Otyzdar arasyndaǵy áıel, janynda jasańdaý kelinshek bar, kele kilemge jarmasa ketti. Aıtatyny: "bazar janyndaǵy qoımaǵa ketip edim, kelsem kilemim joq, sizder alyp barady degen soń júgirip jetkenim osy, oıbaı-aý, bularyń qalaı?" — deıdi. Biz de bolǵan jaıdy aıtyp jatyrmyz, tyńdaıtyn emes, ý-shý bolyp, kilem alǵan jerimizge qaıtyp keldik. Álgi jigitimiz ǵaıyp bolǵan. Sol jerdegilerden suraımyz, eshkim, eshteńe bilmeıdi. Kilemnen biz de, ıesimin deıtin áıel de aıyrylatyn emespiz. Sodan ishki ister bóliminiń jigitteri kelip, bólimshege alyp keldi. Tanıtyn jigitter kezdese qalyp: "Oý, Táke, bul qalaı bolǵany", — deıdi. Bárin basynan qaıta baıandaımyn. Olar alaıaq, uryǵa sharasyzdyqtan alaqandaryn jaıady. Sóıtip, kilem satýshy áıelge de aqsha tóleýge týra kelgeni bar...

Sózimniń toqeteri — qanshama naryq deıik, aqsha deıik burynǵy ata-babamyz bárinen joǵary qoıyp kelgen ar-uıatymyz tómendemese eken.

---