Asyl sózdi izdeseń, Abaıdy oqy, erinbe!
Almaty oblysy Uıǵyr aýdany Shonjy aýyly
«J. Qudaıbergenov atyndaǵy orta mektebi mektepke deıingi
shaǵyn ortalyǵymen» komýnaldyq memlekettik
mekemesiniń dırektory Abdılova Bıbigúl Baıjumaqyzy
Sabaqtyń taqyryby: «Asyl sózdi izdeseń, Abaıdy oqy, erinbe!»
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylardy Uly aqynnyń balalyq jáne jastyq shaǵy, ósken ortasymen tanystyrý. Aqyndyǵy men kompozıtorlyǵyn tanytý.
Abaı shyǵarmashylyǵyn súıip oqýǵa, ómirin, qasıetterin úlgi ete otyryp, bilim - ǵylymǵa qumarlyǵyn arttyrý.
Jas urpaqty Abaı shyǵarmashylyǵyn tanyp ósýge tárbıeleý.
Kórnekiligi: A.Qunanbaev sýreti, «Abaı joly» romany, aqyn týraly aıtylǵan qanatty sózder, slaıd, beınejazba materıaldary
Ótý barysy:
1. Kirispe bólim.
Júrgizýshi: Ólse óler tabıǵat, adam ólmes.
Ol biraq qaıtip kelip oınap – kúlmes.
Meni men, menikiniń aıyrylǵanyn,
“Óldi” dep at qoıypty óńkeı bilmes.
Kóp adam dúnıege boı aldyrǵan,
Boı aldyryp, aıaǵyn kóp shaldyrǵan.
Óldi deýge syıa ma, aıtyńdarshy.
Ólmeıtuǵyn artyna sóz qaldyrǵan – degendeı búgin biz artynda ólmeıtuǵyn sóz qaldyrǵan uly aqyn atamyz – Abaı Qunanbaıuly týraly sóz qozǵamaqpyz.
2. Til merekesimen quttyqtaý!
Qazaq halqynda «Er qazynasy – eski sóz, el qazynasy – eski sóz, til qazynasy – eski sóz», «Óner aldy – qyzyl til» degen maqaldar bar. Halqymyz til qudiretin tanyp, ardaqtaǵan. Ata - babamyz ejelden úsh nárseni boıtumardaı qasıet tutyp, qadirlep ótken. Ol - el, jer jáne til. Ana til ár halyqtyń tól belgisi. Adam bilimdi, tálim - tárbıeni til arqyly alady, mádenıetti, ónerdi, salt - dástúrimizdi, ǵylymdy til arqyly úırenedi. B. Momyshuly atamyz: «Tilin bilmegen – túbin bilmeıdi», degen. Shynynda, tilin bilmegen adam óz halqynyń tarıhyn, dástúrin, mádenıetin óz tilinde sezinip, tereń boılaı almasa, ol qasiret emes? Sondyqtan ár adam ana tilin kóziniń qarashyǵyndaı saqtaýǵa, bilýge tıis
(Úsh tilde til merekesi týraly 3 oqýshy quttyqtaý sóz aıtady)
3. Uly aqyn Abaı týraly beınefılm kórý (7mın)
4. Toptasqan oqýshylar óz taqyryptaryn úsh tilde qorǵaıdy. (Slaıd arqyly)
1 - top Abaı - aýdarmashy
Júrgizýshi: Abaı orys aqyny A. S. Pýshkınniń «Evgenıı Onegın» romanynan úzindiler, M.Iý.Lermontovtyń, I. Geteniń shyǵarmalaryn súıip oqyp, aýdarǵan. Biz oqyǵan «Shegirtke men qumyrsqa» mysalyn da I. A. Krylovtan aýdarǵan Abaı atamyz eken.
2 - top Abaı - kúıshi, sazger
Júrgizýshi: Abaı qazaqtyń án - kúıin súıip tyńdaǵan. Jaıaý Musa, Birjan sal, Aqan seri, Táttimbet sıaqty halyq sazgerlerin erekshe baǵalaǵan. Ózi de birneshe án shyǵarǵan.
3 - top Abaı - aqyn,
Júrgizýshi: Uly aqynnyń týǵan jeri – tabıǵaty tamasha Semeı jeri, Shyńǵys taýynyń etegi. Osy týǵan jerdiń tabıǵaty, týǵan otbasy, zamany – barlyǵy Abaıdyń sezimine, júregine áser etip, onyń aqyndyǵyna yqpal etti. Endi ózimiz biletin
5. Abaıdyń shejiresi. Toptar shyǵarmashylyq jumystaryn oryndaıdy
6. Barlyq top músheleri Abaıdyń óleńin aıtady
Qorytyndy bólim Aqynnyń qara sózderimen qorytyndylaý (beınejazbadan kóredi)
Júrgizýshi: Abaı – dara, Abaı – kemel, ozat ta,
Jol salady ár óleńi ǵajapqa!
Bar jazǵany danalyq bop sanalǵan,
Jalǵyzdardyń jalǵyzy ol – qazaqta. Keshegi aýyr da kúńgirt zamanda jalyn bop janyp ótken Abaıdyń osy murasy týǵan halqy úshin eshqashan da sarqylmaıdy. Abaı týǵan elin qanshama súıse, eli úshin kúńirenip, tebirense búgingi urpaq ony sonsha qurmetpen súıip otyr. Abaıdyń kózi tirisinde jetpegen armanyna bizdiń zamanymyzda jetip otyr. Óıtkeni, búgingi urpaq kózi ashyq, ǵylymǵa, bilimge, ónerge qumar. Abaı atamyzdyń «Atańnyń balasy bolma, adamnyń balasy bol» degen ósıetin kókirekte nyq saqtaıyq.
- Sabaqqa qatysqandaryńyzǵa kóp rahmet! Saý bolyńyzdar!
«J. Qudaıbergenov atyndaǵy orta mektebi mektepke deıingi
shaǵyn ortalyǵymen» komýnaldyq memlekettik
mekemesiniń dırektory Abdılova Bıbigúl Baıjumaqyzy
Sabaqtyń taqyryby: «Asyl sózdi izdeseń, Abaıdy oqy, erinbe!»
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylardy Uly aqynnyń balalyq jáne jastyq shaǵy, ósken ortasymen tanystyrý. Aqyndyǵy men kompozıtorlyǵyn tanytý.
Abaı shyǵarmashylyǵyn súıip oqýǵa, ómirin, qasıetterin úlgi ete otyryp, bilim - ǵylymǵa qumarlyǵyn arttyrý.
Jas urpaqty Abaı shyǵarmashylyǵyn tanyp ósýge tárbıeleý.
Kórnekiligi: A.Qunanbaev sýreti, «Abaı joly» romany, aqyn týraly aıtylǵan qanatty sózder, slaıd, beınejazba materıaldary
Ótý barysy:
1. Kirispe bólim.
Júrgizýshi: Ólse óler tabıǵat, adam ólmes.
Ol biraq qaıtip kelip oınap – kúlmes.
Meni men, menikiniń aıyrylǵanyn,
“Óldi” dep at qoıypty óńkeı bilmes.
Kóp adam dúnıege boı aldyrǵan,
Boı aldyryp, aıaǵyn kóp shaldyrǵan.
Óldi deýge syıa ma, aıtyńdarshy.
Ólmeıtuǵyn artyna sóz qaldyrǵan – degendeı búgin biz artynda ólmeıtuǵyn sóz qaldyrǵan uly aqyn atamyz – Abaı Qunanbaıuly týraly sóz qozǵamaqpyz.
2. Til merekesimen quttyqtaý!
Qazaq halqynda «Er qazynasy – eski sóz, el qazynasy – eski sóz, til qazynasy – eski sóz», «Óner aldy – qyzyl til» degen maqaldar bar. Halqymyz til qudiretin tanyp, ardaqtaǵan. Ata - babamyz ejelden úsh nárseni boıtumardaı qasıet tutyp, qadirlep ótken. Ol - el, jer jáne til. Ana til ár halyqtyń tól belgisi. Adam bilimdi, tálim - tárbıeni til arqyly alady, mádenıetti, ónerdi, salt - dástúrimizdi, ǵylymdy til arqyly úırenedi. B. Momyshuly atamyz: «Tilin bilmegen – túbin bilmeıdi», degen. Shynynda, tilin bilmegen adam óz halqynyń tarıhyn, dástúrin, mádenıetin óz tilinde sezinip, tereń boılaı almasa, ol qasiret emes? Sondyqtan ár adam ana tilin kóziniń qarashyǵyndaı saqtaýǵa, bilýge tıis
(Úsh tilde til merekesi týraly 3 oqýshy quttyqtaý sóz aıtady)
3. Uly aqyn Abaı týraly beınefılm kórý (7mın)
4. Toptasqan oqýshylar óz taqyryptaryn úsh tilde qorǵaıdy. (Slaıd arqyly)
1 - top Abaı - aýdarmashy
Júrgizýshi: Abaı orys aqyny A. S. Pýshkınniń «Evgenıı Onegın» romanynan úzindiler, M.Iý.Lermontovtyń, I. Geteniń shyǵarmalaryn súıip oqyp, aýdarǵan. Biz oqyǵan «Shegirtke men qumyrsqa» mysalyn da I. A. Krylovtan aýdarǵan Abaı atamyz eken.
2 - top Abaı - kúıshi, sazger
Júrgizýshi: Abaı qazaqtyń án - kúıin súıip tyńdaǵan. Jaıaý Musa, Birjan sal, Aqan seri, Táttimbet sıaqty halyq sazgerlerin erekshe baǵalaǵan. Ózi de birneshe án shyǵarǵan.
3 - top Abaı - aqyn,
Júrgizýshi: Uly aqynnyń týǵan jeri – tabıǵaty tamasha Semeı jeri, Shyńǵys taýynyń etegi. Osy týǵan jerdiń tabıǵaty, týǵan otbasy, zamany – barlyǵy Abaıdyń sezimine, júregine áser etip, onyń aqyndyǵyna yqpal etti. Endi ózimiz biletin
5. Abaıdyń shejiresi. Toptar shyǵarmashylyq jumystaryn oryndaıdy
6. Barlyq top músheleri Abaıdyń óleńin aıtady
Qorytyndy bólim Aqynnyń qara sózderimen qorytyndylaý (beınejazbadan kóredi)
Júrgizýshi: Abaı – dara, Abaı – kemel, ozat ta,
Jol salady ár óleńi ǵajapqa!
Bar jazǵany danalyq bop sanalǵan,
Jalǵyzdardyń jalǵyzy ol – qazaqta. Keshegi aýyr da kúńgirt zamanda jalyn bop janyp ótken Abaıdyń osy murasy týǵan halqy úshin eshqashan da sarqylmaıdy. Abaı týǵan elin qanshama súıse, eli úshin kúńirenip, tebirense búgingi urpaq ony sonsha qurmetpen súıip otyr. Abaıdyń kózi tirisinde jetpegen armanyna bizdiń zamanymyzda jetip otyr. Óıtkeni, búgingi urpaq kózi ashyq, ǵylymǵa, bilimge, ónerge qumar. Abaı atamyzdyń «Atańnyń balasy bolma, adamnyń balasy bol» degen ósıetin kókirekte nyq saqtaıyq.
- Sabaqqa qatysqandaryńyzǵa kóp rahmet! Saý bolyńyzdar!
You Might Also Like
-
Pavlodar oblysy, Lebáji aýdany,
