InfoHub Logo

Asyq oıyny — san ǵasyrlyq tarıhy bar, qazaq halqynyń ulttyq oıyny. Asyq oıyny mergendik pen jyldamdyqty qajet etedi. Bastysy asyq oıynynda belgili bir jas mólsheri joq. Eńbektegen baladan, eńkeıgen qartqa deıin oınaı alady.

Asyq ataýlary ıirgende túsken qalpyna qaraı: alshy, táıke, búk, shik dep bólinedi.

Asyqtyń túrlerine kezek bersek. Eń úlkeni ári oıyn barysynda eń mańyzdy asyq Saqa dep atalady. Qorǵasyn quıylǵan saqaǵa Kóktaban delinedi.

Tórt túliktiń de óz asyǵy men ataýlary bar. Mysaly: Jylqy asyǵy — Qıdasap, túıe asyǵy — Býnasyn, sıyr asyǵy — Tompaı, qoı asyǵy — Qoılaq.

Sondaı-aq, jas maldyń asyǵyna — Shúkeıt, eshki asyǵyna — Eshkimer, kıiktiń asyǵy — Kıgat, arqardyń asyǵy — Qońqar, qasqyr asyǵy — Býnaq dep atalady.

Asyq arqyly túrli oıyndar oınaýǵa bolady. Halyq arasynda Alshy, Ompa, Hantalapaı, Tas qala, Qumar, Kóterispen, Han sekildi túrleri keń taralǵan.

Alshy jáne Hantalapaı oıyndaryna toqtalyp ótsek. Alshy oıyny saqalardy ıirýmen bastalady. Kimniń saqasy alshy tússe birinshi, táıke bolsa ekinshi, búk tússe úshinshi, shik tússe tórtinshi bolady. Osylaısha tizýli turǵan asyqtardy ata bastaıdy. Kimniń saqasy kóp asyqty atyp alsa — sol jeńimpaz atanady.

Hantalapaı — naǵyz jyldamdyqqa baýlıtyn oıyn. Oıynshylar asyqtaryn júrgizýshige jınap beredi jáne jarty sheńber quryp otyrady. Óz kezeginde júrgizýshi asyqtardy «Hantalapaı» dep ortaǵa tastaıdy. Neǵurlym jyldam ári kóp asyq enshilegen oıynshy jeńimpaz atanady.

---